تولی و تبری

بحث اين جلسـه ما درباره تبري است، يعني انسان نميتواند بي تفاوت باشد بعضي‌ها هستند خوبي را خوب ميگويند بدي را بد ميگويند بعضي‌ها فقط خوبي‌ها را ميگويند اما بديها را نميگويند بعضي‌ها نه خوبي را ميگويند نه بدي را بعضي‌ها بدي را ميگويند خوبي را نميگويند.

ما در اسلام تشوق داريم، كساني كه ميآمدند زكات و ماليات را به پيغمبر ميدادند خدا به پيغمبر ميگويد «وَصَلِّ عَلَيْهِمْ» (توبة/103) بر اينها درود بفرست، چرا؟ «إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ» (توبة/103) تو كه درود ميفرستي دلشان خوش ميشود تشويق كن، بدي را هم همانطوري بگو كه خدا گفته، اگر شما با اشاره ميتواني به من بفهماني كه من گناه نكنم حق نداري داد بزني، حتي پدر و مادر، دختر و پسر توي خانه خلاف ميكنند روبه روي مهمانها پدر ميتواند به دخترش بگويد بيا و او را ببرد توي اتاق ديگر و بگويد اين كار تو خلاف بود ميتواني مخفيانه بگويي يكمرتبه روبروي مهمانها داد ميزني توهين كردن درست نيست اگر بنده توي ماشين ميتوانم خلافي را تنگ گوش راننده يا مسافر يا بغل دستيام بگويم از عقب ماشين حق ندارم داد بزنم كسي كه ميتواند بدون آبروريزي جلوي فساد را بگيرد حق ندارد داد بزند حتي جنايتكار را حق نداري به او داد و بيداد بگويي.

زن زنا كاري را كه روبروي چشم مردم زنا كرده بود او را آورند كه ادب كنند، بايد شلاق بخورد وقتي داشتند او را تنبيه ميكردند يك كسي بد و بيرا هم به او گفت امام فرمود حق داريد تنبيه كنيد اما حق نداريد حرف زشت بزنيد.

امام صادق (ع) سالها با شخصي رفيق بود بعد ديد اين به يك نفر فحش مادر داد به نوكري كه داشت، امام فرمود چرا فحش دادي؟ گفت آقا اين مادرش مسلمان نيست طوري نيست كه فحش بدهي، فرمود مادر ايشان مسلمان نيست اما شما حق نداريد فحش بدهيد. اسلام ميگويد اگر كسي آبروي كسي را ريخت گفت برو تو كه اهل زنا هستي برو تو كه… عبارتي گفت و نسبت ناروايي داد حدود اسلام چند تا است؟

شخصي ميگفت اگر كسي غيبت كسي را بكند همه خوبي هايش از بين ميرود چرا؟ گفتم براي اينكه آن طرف هم چند سال زحمت كشيده تا آبرو درست كرده بود حالا اين با يك غيبت آبروي چندين ساله اش را ميبرد. حضرت علي (ع) در جنگ ديد كه يكي از طرفدارهايش فحش داد به آن طرف ديگر، حضرت فرمود دشمن است شمشير ميزند شمشير ميزني، اما فحش نده من دلم نمي‌آيد كه ياران علي بد زبان باشند حتي به دختر حتي به پسر.

بعضي‌ها خوبي را ميگويند بدي را هم ميگويند، اينها انسان هستند بعضي خوبي را ميگويند اما بدي را نميگويند اينها متملق هستند، بعضي‌ها بدي را ميگويند اما خوبي را نميگويند اينها حسود هستند و مغرض، بعضي‌ها نه خوبي را ميگويند و نه بدي را اينها سيب زميني هستند اين مقدمه بود براي بحث تبري.

تبري يعني چه؟ يعني انسان بدي را كه ديد عكس العمل نشان بدهد اگر ميشود با دست جلوي فساد را بگيرد، اگر نميشود با قدرت، و اگر با قدرت و زبان هم نميتواند قلباً، بايد عكس العمل داشته باشد و بي تفاوت نباشد. من چند تا آيه مينويسم كه آدم بي تفاوت بد است و آدم حتماً بايد از دشمنان خدا دوري كند.

«إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ» (نساء/140) اگر در يك جلسه‌اي نشستيد و ديديد در آن جلسه به مردان خدا، به قانون خدا، به راه خدا، نيش ميزنند شما حق نداريد آنجا بنشينيد نگو حالا ببينيم چي ميخواهند بگويند. بعد از انقلاب به قدري به شخصيت‌ها و افراد تهمت ميزنند كه… اينها درست نيست.

در رژيم قبل يكي از نمايندگان مجلس شورا آمده بود خدمت امام گفت آقا فلان قانون ضد اسلامي ميخواست توي مجلس شورا تصويب بشود من از آن جلسه رفتم، بيرون امام فرمود اين كافي نيست شما بايد جلسه را به هم بزنيد، انسان اگر قدرت دارد و شخصيت حقوقي دارد بايد جلسه را به هم بزند حالا يكوقت كسي امكانات برايش نيست خودش بايد بيرون برود اما اگر يك نفر وكيل است نماينده ملت است و شخصيت حقوقي دارد اين حق دارد جلسه را به هم بزند البته در يك شرايطي درست است و در يك شرايطي هم درست نيست.

«مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَسَاجِدَ اللَّهِ» (توبة/17) مشركين حق ندارند مساجد را آباد كنند يعني اگر مشركين خواستند به تو كمك هم بكنند كمك آنها را قبول نكن. دشمن حضرت علي (ع) براي يكي از طرفداران حضرت علي حلوا فرستاد برگرداندند. گاهي هبه‌ها و هديه‌ها بايد كنترل بشود يكي از افسرها سحر غذا درست كرده بود آمد در خانــه حضرت علي (ع) در زد و غذا را داد حضرت فرمود اين غذا را دادي كه اگر فردا خلاف كردي من جلوي تو را نگيريم درست نيست برگردادن، اسم آنرا طارق گذاشت يعني ستارهاي كه شب پيدا ميشود امام اسم اين افسر را طارق گذاشت يعني شب پيدايت شد اين كاسه حلوا را شب آوردي.

شخصي رفته براي اسلام كارهايي انجام داده پولي هم براي حكومت اسلامي آورده به امام داد و گفت آقا اينرا خرج عزت اسلام كنيد يك دو هزار توماني هم به خودم بدهيد كادو، امام فرمود اگر توي خانه ات نشسته‌اي به تو ميدادند؟ گفت نه، فرمود پس آن پولي را هم كه به تو داده‌اند بخاطر اسلام داده اند.

اگر جايي زلزله آمد و سيل آمد و مشركين خواستند دست به ساختمانهايي بزنند ولي اين ساختمانشان براي اينكه هدفشان را پياده كنند شما بايد مواظب اين جهت ها باشيد. منافقيني كه همه اش كارشكني ميكنند در مقابل اسلام و رهبر اسلام قانون اسلام را ميگويند نه، كمك‌هاي اينها هم بايد مورد قبول قرار نگيرد. «وَلَا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ أَبَدًا» (توبة/84) اگر يكي از اينها مرد به جنازه اش نماز نخوانيد نگوئيد حالا كه مرده برويم توي ختم او مرده فاسق. يكوقت در يك شهري يكي از اين افراد ناجور مُرد روحانيون آنجا تصميم گرفتند كه در مراسم شركت نكنند آقا به هر دري زدند كسي نيامد مردم ميگفتند آقا اين شغل ساواكي به قدري خراب است كه به مرده اش هم نماز نميخوانند، اين خيلي اثر تربيتي داشت. بر اينها نماز نخوانيد يعني بي تفاوت نباشيد بايد شدت عمل نشان داد.

ما فاميل يا همسايه‌هايي داريم كه ضد مكتب ما هستند و كارشكني ميكنند اولاً نبايد هر كاري انقلابي باشد قرآن ميفرمايد اگر انحرافي ديديد حركت شما قهر آميز نباشد راه اصلاح اين است اگر انحراف دارد او را بسوي خدا دعوت كن «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» (نحل/125) با استدلال و نصيحت، اخلاقي، اگر عدالت ميخواهي در اسلام هست، الگو ميخواهي در اسلام هست، چه كمبودي در امام علي هست؟ يك خورده استدلال بياوريد بعد هم موعظه بعد هم اگر ديديم خشونت و سماجت و تبعيض ما هم مجادله كنيم به بهترين وجه.

گروههايي قائل به اين هستند كه تمام حركات بايد انقلابي باشد، اسلام ميفرمايد اول حركت استدلالي، بعد هم حركت روحي و رواني و اخلاقي، عاقبت حركت قهر آميز، برخلاف آنهايي كه ميگويند هر حركتي بايد انقلابي باشد. اينقدر در كشور ما هستند جوانهايي كه گول خوردهاند يا لجبازي ميكنند آدمهايي كه لجبازي ميكنند مثل كساني هستند كه خودشان را به خواب زدهاند اگر آدم خواب باشد صدايش بزني بيدار ميشود اما اگر خودش را به خواب بزند لگد هم توي شكمش بزني بيدار نميشود قرآن ميفرمايد اگر شنيديد كه آيات خدا مورد كفر است و مورد استهزاء است بلند شويد و از جلسه برويد، اگر مشركين و منافقين ميخواهند كمك كنند و در سايـه كمك ميخواهند مكتب شان را پياده كنند كمك اينها را برگردانيد اگر يكي از منافقين و مشركين مُرد و خواستند از برنامه‌هاي عزاداري و مراسم سوء استفاده كنند به جنازه شان نماز نخوان با مخالفين برخورد قهر آميز نداشته باش اول برخورد استدلالي بعد موعظه‌اي بعد انقلابي.

يك نفر را پيدا نميكنيد كه از اسلام فرار كرده باشد و اسلام را شناخته باشد، تمام افرادي كه پشت به اسلام ميكنند ميخواهند اسلام را نشناسند فقط گيرشان سر مسلمانهاست، يك كسي از مسجد آمد بيرون گفتند تو كه هنوز نمازت را نخوانده‌اي چرا برگشتي گفت من رفتم نماز جماعت بخوانم ديدم يك ربا خوار آنجا نشسته من بدم آمد از مسجد برگشتم، گفتند نماز جماعت را برگزار كنيد اما اعتراض كنيد و تصميم بگيريد به اين آدمي كه ربا خوار است سلام نكنيد شما چرا از مسجد بيرون ميرويد برويد توي مسجد و او را از مسجد بيرون كنيد، بسياري از اينهايي كه پشت به اسلام ميكنند اينهايي هستند كه اسلام را نشناخته اند.

گاهي در همسايه و دوستان و فاميل‌هاي ما افراد منحرفي هستند برخورد ما با اينها چي باشد؟ قرآن ميگويد واجب است از اينها منزجر باشيد واجب است اينها را از خودتان دور كنيد، حالا اگر وابسته‌هاي فاميلي و عاطفي است چه كنيم؟ قرآن ميفرمايد «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنْ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ» (توبة/23) يعني پدر و برادر را ديگر سرپرست خودت قرار نده سرپرستي پدر و مادرت را قبول نكن اگر ترجيح دادند كفر را بر ايمان، گروه‌ها و جمعيت‌هايي كه مسير آنها مسير شما نيست اول بايد با استدلال با آنها برخورد كرد بعد اخلاق و نصيحت و بعد مجادله و بعد آيه ميفرمايد اي مسلمانها نگيريد پدرانتان را و نگيريد برادرانتان را سرپرست خودتان، اگر ديديد پدر و مادر ترجيح دادند كفر را بر ايمان بي تفاوت نباشيد.

فلسفـه زيارت هم اين است كه ميرويم ميگوئيماي حسين جان «سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ» با دوستان تو دوست هستم «وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ» با دشمنان تو دشمن هستيم و اين قرارداد بايد هميشه باشد كه گوش به فرمان حق باشيم.