سوال – در مورد ديد و بازديد ايام عيد و صله ي رحم توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در مورد چهارشنبه ي آخر( چهارشنبه سوري )بايد بگويم که نيروي انتظامي گزارش داده است که هنوز چهارشنبه سوري شروع نشده است چندتن بخاطر ساخت مواد محترقه زخمي شده اند. چرا ما بايد به پيشواز مرگ برويم؟ با اين کارها عيد را تلخ نکنيم. هر کس آرزويي دارد و ما نبايد با ايجاد سر و صدا ،از ديگران سلب آرامش کنيم.
جايز نيست سنتي احيا بشود که در آن دلهره و ترس باشد. شادي ها نبايد همراه با ترس و وحشت باشد .ما سال گذشته درچهارشنبه سوري چند تن کشته داشتيم.
ديد و بازديد مسئله ي مهمي است. قرآن مي فرمايد: اگر کسي صله ي رحم را قطع کند، خدا او را لعنت مي کند. جايگاه صله ي رحم در قرآن بعد از خداست. آياتي که در آن احسان به پدر و مادر وجود دارد ،در کنار توحيد است. قرآن مي فرمايد: بنده ي خدا باشيد و به پدر و مادرتان نيکي کنيد. در آيه ديگر داريم از خدا پروا کنيد و از ارحام و در آيه ديگر داريم که از خدا سوال مي شود و از ارحام هم سوال مي شود. صله ي رحم جايگاه بالايي دارد. اين دستورات قرآن هميشگي و براي همه است حتي يک آيت الله هم بايد به مادرش احترام بگذارد.
صله ي رحم برکاتي دارد. اگر کسي صله ي رحم کند خدا او را دوست دارد و مردم او را دوست دارند و روزي و عمرش زياد مي شود. کسي که صله ي رحم انجام مي دهد حسابش در قيامت آسان مي شود، گناهانش پاک مي شود و از مرگ هاي ناهنجار نجات پيدا مي کند .
سوال – آيا منظور از صله ي رحم ،همان ديد و بازديد است ؟
پاسخ – حداقل و بستر صله ي رحم، همان ديد و بازديد است. صله ي رحم از يک سلام شروع مي شود تا خريد خانه براي فاميلي که خانه ندارد. هر کس وظيفه اي دارد. خدا به پيامبر مي فرمايد که تو شتر بکش زيرا خداوند به او کوثر(فاطمه) داده است. صندوق کميته ي امداد براي افراد خيلي ضعيف(از نظر مالي است) ولي کسي که وضع مالي اش خيلي خوب است، بايد کمکش هم به تناسب وضع مالي اش باشد.
زماني من با مقام رهبري که رئيس جمهور بودند، به کشور پاکستان رفتيم و در آنجا رسم بود که يازده توپ در کنند و مي گفتند که به تناسب شخصيت افراد تعداد توپ هايي که مي زنند فرق مي کند. افراد پولدار اگر مشکل فاميل را رفع نکنند به وظيفه شان عمل نکرده اند. و اين کاري نيست که اسلام مي خواهد.
در روايات داريم که با صله ي رحم شهرها آباد مي شود. بانگاه کردن به اقوام شهر آباد نمي شود. پس پولدارهاي فاميل وقتي به روستا مي روند اگر ديدند که مسجد يا جاده روستا خراب است آنرا آباد کنند.
داريم که بالاترين اعمال، انتظارآقا امام زمان(ع) است. پس انتظار يک عمل است نه يک حالت. وقتي شما منتظر ميهمان هستيد غذا درست مي کنيد و خانه را تميز مي کنيد. پس در ديد و بازديد ها بايد يک اتفاقي بيفتد. مثلا گوني، فرش نمي شود ولي چيزي است که نمي گذارد لباس ما خاکي بشود ولي اصل فرش نيست.
لازم نيست که همه کساني که مي خواهند کمک کنند پولدار باشد. يک دانشجو وقتي به ميهماني مي رود، مي تواند در درس ها به بچه هاي فاميل کمک کند. دانشجو پول ندارد ولي مي تواند کمک علمي کند. گاهي انسان مي تواند از اعتبارش استفاده کند. کچ مي تواند دو تا آجر را بهم بچسباند. در قرآن داريم که اگر خودتان پول نداريد واسطه گري کنيد تا ديگران کمک کنند.
سوال – اگر در ديد و بازديدها شرايط شرعي رعايت نشود، وظيفه ما چيست ؟
پاسخ – بعضي مي گويند که ما مي خواهيم به صله ي رحم برويم ولي مي دانيم که گناه خواهيم کرد ،بدانيد که رفتن به اين ميهماني اشکال دارد. آيا فاميل اين قدر همديگر را دوست ندارند که يک ساعت ميهماني را به گناه نکشند؟ مثلا فردي که شرابخوار است ،مي تواند بگويد که من به ميهماني مي روم ولي شراب نمي خورم. روايت داريم که اگر سر سفره اي شراب باشد حتي اگر شما هم نخوريد نشستن سر آن سفره حرام است. روايت داريم که اگر شما بازي قمار را تشويق کنيد که بازار آنها گرم بشود، کار شما حرام است.
بعضي ها بخاطر سر نکردن روسري ،حاضر هستند که سالها خواهر يا پدرشان را نبينند. اين پَستي است نه روشنفکري. ما بايد کاري بکنيم که فاميل را از دست ندهيم. بايد حريم ها را نگه داشت. در فرودگاه کشورهاي اروپايي در کليسا ،محلي را براي نماز مسلمانان گذاشته اند. ما بايد امکان ديد و بازديد را طوري فراهم کنيم که همه بتوانند اين کار را انجام بدهند. ممکن است که ما ماشين نداشته باشيم ولي در گاراژي داريم. زيرا نياز است. شما شما براي احتياط يک کپسول آتش نشاني در منزل داريد. ما بايد کاري بکنيم که صله ي رحم به دين فروشي و گناه کشيده نشود.
گاهي در سخنراني ها به خانم هاي بدحجاب مي گويم که حجاب را رعايت کنيد تا من در هنگام سخنراني و نگاه کردن به شما راحت باشم. جنازه ي يک يهودي را مي بردند ،پيامبر به احترام او ايستاد. به پيامبر گفتند که او يهودي بود .پيامبر فرمود: بالاخره انسان بوده است .گاهي در اتوبوس وقتي مي بينيد فردي پير است يا بچه دارد براي او بلند شويد حتي اگر او را نمي شناسيد. پس در ميهماني ها کاري نکنيم که افراد مذهبي زجر بکشند يا رابطه را قطع کنند.
ما بايد افراد را به کار خير وادار کنيم نه اينکه مانع خير بشويم. فردي که دوست زيادي ندارد فرد بي عرضه اي است. نگه داشتن دوست مهم است .ما بايد سعي کنيم که همديگر را با محبت جذب کنيم. همه ما مسلمان هستيم ولي تقيدها کمرنگ و پررنگ است.
پيرمردي مي گفت که من در ماشين بغداد نشسته بودم و يک خانم بي حجاب کنار من نشست .مي خواستم بلند بشوم ولي جايي نبود که بنشينم. خودم را جمع کردم تا به اين خانم نخورم. وقتي مي خواستم پول کرايه را حساب کنم، شاگرد راننده گفت که اين خانم حساب کرده است .من تعجب کردم که من پشتم را به اين خانم کردم ولي او کرايه ي مرا حساب کرد. من از اين خانم تشکر کردم و ايشان گفت که شما پدر روحاني ما هستيد و احترام شما واجب است. بعد من درست نشستم. ما بايد بتوانيم با يک برخورد ،ديگران را اصلاح کنيم.
در ديد و بازديد ها فقر بايد برطرف بشود. در اين ديد و بازديدها چه کار مفيدي کرده ايد؟ يک تحصيل کرده وقتي به ميهماني مي رود، مي تواند اشکالات درسي دانش آموزان را حل کند يا بعدا جواب آنرا برايش پيدا کند.( مثلا فردي سوال دارد که چرا دخترها در سن نُه سالگي به تکليف مي رسند. شما مي توانيد اين طور جواب بدهيد که صحبت کردن با خدا ارزش است و خداوند اين ارزش را زودتر براي دخترها قائل شده است و ديگر اينکه خانم ها مقداري از عمرشان را نمي توانند نماز خوانند و با زودتر نماز خواندن، کمبود آن جبران مي شود. يا مي پرسند چرا اسلام گفته است که دست دزد را قطع کنيد. شما مي توانيد جواب آنرا سوال کنيد و بگوييد که دست هر دزدي را قطع نمي کنند. و براي قطع کردن دست بايد 26 شرط وجود داشته باشد .دزد حتما بايد قفلي را باز کند و دو نفر عادل آنرا ببينند، بايد قانون به دزد رسيده باشد و … ) الان مي گويند که يارانه ها را هدفمند کرده اند، خوب است که تعطيلات هم هدفمند بشوند.
آيت الله مجتهد تهراني وقتي مي خواست وضو بگيرد ،آب آنرا پاي گلدان مي ريخت که آب هدفمند بشود. وقتي شما صدقه مي دهيد به نيت همه ي مردم صدقه بدهيد .در نماز من وجود ندارد و همه ما است. اسلام دين جمعي است .
در چين حتي پيرزن هايي که نمي توانند بايستند، روي صندلي مي نشينند و به راهنمايي و رانندگي( درپارک کردن ماشين ها ) کمک مي کنند.
در زمان شاه طلبه ها را به پادگان بردند. امام خميني فرمودند که ما دوست داشتيم که به پادگان ها بياييم تا به سربازها بگوييم که شما چه کساني هستيد. با اين حرف امام، آنها تمام طلبه ها را آزاد کردند. ما مي توانيم از هر کسي يک استفاده اي بکنيم.
خرده شيشه ها و مقواها را به کارخانه شيشه و مقوا مي دهند تا بازيافت بشوند. آيا ما نبايد از عمرمان به اندازه ي خرده شيشه ها و مقواها استفاده کنيم ؟چهل سال پيش من طلبه ي جواني بودم. آيت الله مکارم از ما دعوت کرد که در ايام تعطيل مي خواهيم تفسيري بنويسيم و در اين ايام تعطيل 27 جلد تفسير نمونه نوشته شد که الان به چند زبان دنيا ترجمه شده است .ايشان از پاره وقت ها استفاده مي کردند. ما بايد از ثانيه هاي مان عمرمان استفاده کنيم. بعضي ها افسرده هستند ما بايد خاطر آنها را شاد کنيم.
سوال- صفحه 264 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – قرآن مي فرمايد: من کينه را از دل آنها بر مي دارم تا آنها باهم برادر بشوند.
الان آخر سال است خوب است که کينه ها را برداريم. روح ما بايد بزرگ باشد. اگر شما به حق يا ناحق از دست کسي ناراحت هستيد او را ببخشيد. خدا به قلبي که کينه دارد نظر نمي کند. اگر قلب صفا داشته باشد خدا به آن نظر مي کند.
شخصي نزد پيامبر آمد و گفت :کمکي به من بکن. حضرت به او گفت که از خانه ات چيزي بفروش تا بي نياز بشوي، او گفت که من سرمايه اي ندارم و فقط يک نمد پاره دارم. پيامبر فرمود: فردي اين نمد را يک درهم بخرد. فردي نمد را خريد .يک درهم را به فرد داد و پيامبر فرمود که يک سر تبر بخر و بياور. او سر تبر را خريد و آورد. يکي از اصحاب هم دسته ي تبر داشت. پيامبر خودش دسته ي تبر را روي تبر جاسازي کرد و يک ابزار توليد درست کرد و به او گفت که با اين کار کن. اين داستان مي گويد که مي توان با هم فکري مشکلات را حل کرد.
سوال – از نگاه دين، آداب ميهماني چيست ؟
پاسخ – روايت داريم که ميهمان تا دو شب ميهمان است و بعد مي شود صاحبخانه . پس شما تا دو شب بايد از ميهمان پذيرايي کنيد. روايت داريم که اگر کسي شما را دعوت کرد بچه هاي تان را با خودتان نبريد. اگر ميهمان خودش آمد با هر چه در منزل داريد از او پذيرايي کنيد. ولي اگر شما ميهمان را دعوت کرديد خودتان را به زحمت بيندازيد. وقتي وارد ميهماني شديد هرجا که صاحبخانه گفت ،بنشينيد. از ميهمان کار نکشيد. و به ميهمان کار ندهيد. روايت داريم که علامت نامرد اين است که ميهمان دعوت کند و به او کار بگويد. اگر خودش تمايل به کمک داشت اشکالي ندارد.
فردي از امام علي(ع) خواست که به خانه اش برود. امام فرمود به سه شرط به منزل تو مي آيم: هر چه درخانه داري بخوريم، خودت را به زحمت نيندازي و همسرت را هم به سختي نيندازي . در ضمن ما بايد سعي کنيم که نوع غذاها را کم کنيم. تکلف گر نباشد خوش توان زيست ،تعلق گر نباشد خوش توان مرد. پس ميهماني ها را ساده تر برگزار کنيم.
سعي کنيم در ميهماني ها گناه نکنيم، خانم ها و آقايان جدا از هم باشند، غيبت و مسخره نکنيم، بحث هاي سياسي نکنيم. ما در محضر رهبر بوديم و وقتي فردي مي خواست بحث سياسي کند رهبر فرمود :الي آخر .در پنج دقيقه ي ميهماني يک نکته مذهبي بگوييد.
من ماهي سرخ را در يک ظرف کوچک ديدم و گفتم که چرا اين ماهي را در اين ظرف انداخته ايد که نتواند شنا کند درحاليکه خدا اين حق را به او داده است ؟ پس يا اين ماهي را از سفره حذف کنيد يا اينکه ظرف ماهي را بزرگتر بگيريد. اگر ما حيوان را در فشار قرار بدهيم خدا هم ما را در فشار قرار مي دهد.
خدايا خلاف هاي سال گذشته ما را به لطف و کرمت ببخش و ما را بيامرز، انشاءالله در سال آينده بنده ي خوبي براي خدا باشيم و ديد و بازديد و تفريحات بدون گناهي داشته باشيم.
