موضوع بحث: گناهشناسی، زمينه‌هاي رواني اعتقادی، رمضان 62
تاريخ پخش: 11/4/62
بسم الله الرّحمن الرّحيم
«الحمد لله رب العالمين وصل الله علي سيدنا و نبينا محمد و علي اهل بيته و لغته الله علي اعدائهم اجمعين من الان الي قيام يوم الدين»
الهي انطقني بالهدي و الهمنی التقوي
1- تفاوت انسان موحد و مشرك
در مورد مسائل گناه شناسي، اهميت گناه، تظاهر به گناه، اصرار به گناه، زمينه‌هاي گناه، گناهان كبيره، يكي از زمينه‌هاي گناه عقده‌هاي رواني گناه است زمينه‌هاي گناه اقتصادي و سياسي و عقيده‌اي و رواني. . . بود.
موضوع بحث امروز: زمينه‌هاي رواني گناه.
گاهي ريشه عقده است اما اگر انسان موحد و مخلص باشد اصلاً عقده ندارد. اما در مدار شرك عقده وجوددارد. عقده در مدار توحيد نيست چون آدم خداپرست هيچ وقت عقده‌اي نمي‌شود. چون خدا پرست بااستقبال مردم و با عدم استقبال مردم براي خداكار مي‌كند و توقعي از مردم ندارد كه اگر به توقعش عمل نشد قهر كند. اما در مدار شرك خدا مطرح نيست ما مطرحيم.
ما از زمان قديم گفتيم گاهي فشارهاي اقتصادي باعث انفجار طرف مي‌شود. انسان مثل فنر است كه اگر بيشتر فشار بدهي بيشتر به بالا مي‌پرد. در انسان سركوفتگي‌ها باعث جهش‌هايي مي‌شود. لذا آدم‌هايي كه غذا نديدند وقتي غذا ديدند پرخوري مي‌كنند. وقتي آدم‌هايي كه استخرنديدند به استخر مي‌رسند طبيعي نيستند.
امام فرمودند: اگر من خواستم پولي قرض بكنم، حاضرم دستم را در دهان افعي بكنم، ولي دستم را به طرف كساني كه تازه به پول رسيدند دراز نكنم چون انساني كه تازه به پول رسيده است مدتها بي پولي كشيده و حالا پولدار شده اين پول به بند دلش بسته است و اگر بخواهي پول بگيري انگار مي‌خواهي جانش را بگيري. شايد نظر امام از اين حديث اين است كه اگر از كسي كه تازه به پول رسيده بگيري اعتدالش به هم مي‌خورد، پس بايد زندگي ما خيلي طبيعي باشد و اسلام سفارش كرده كه به خودتان خيلي فشار وارد نكنيد.
آقاي محمدي گيلاني حاكم شهر تهران مرد عالم محترمي بودند و نقل مي‌كردند رهبر انقلاب در قم ما را نصيحت مي‌كرد وقتي طلبه ايشان بوديم مي‌گويند امام فرمودند طلبه‌ها شما به خودشان فشار نياوريد راحت زندگي كنيد. اگر داريد فشار نياوريد. چون اين فشار در جواني برايتان خطر دارد خطرش اين است كه ممكن است باعث توقع شما از مردم شود كه سالها چراغ دود خورديد و سختي كشيديد و حالا مردم بايد قدر تو را بدانند. پس طوري باشيد كه اگر مردم به شما بي محلي كردند طلبي ازمردم نداشته باشيد اگر درس خوانده‌اي اجرش براي خودت است و نبايد از مردم طلب داشته باشي.
الآن رهبر انقلاب شهريه طلبه‌ها را خيلي كردند تا از آن فشار نجات پيدا كنند اسلام مي‌گويد قاضي شهر بايد زندگي راحتي داشته باشد چون اگر در فشار و فقر باشد ممكن است به نفع طرفي كه اسكناس هزاري نشان مي‌دهد حكم كند تا رشوه او را گول نزند البته قاضي شهر اگر قرار است نماينده فقيهي شود پول گولش نمي‌زند اما به هر حال دنيا گول مي‌زند يكي را از ابتدا وسوسه مي‌كند ويكي را هل مي‌دهد، گول شيطان را نمي‌خورند اما شيطان كلكش را مي‌زند شيطان با آنها تماسي مي‌گيرد اما آنها فوراً عقب مي‌كشند آنها ممكن است نيفتد ولي تير مي‌خورند. اگر انسان به زن و بچه‌اش گول مي‌خورد بايد يك مقداري از انحراف‌ها دست بردارد.
چرا دخترها و پسرهاي ما جذب مجاهدين خلق شدند؟ دختر مي‌خواست حرف بزند به او توهين مي‌كردند و مي‌گفتند زن حرف نمي‌زند يا بچه حرف نمي‌زند يا دهاتي حرف نمي‌زند اين سه گروه را پس زدند. ولي سازمان مجاهدين خلق به پسر سيزده ساله مي‌گفتند تو مسئول ادبي يا با تو مسئول رابطه گوجه و كاهو يا تو مال اين چهار راه و. . . پست‌هاي كاذبي مي‌دانند و چون به اين فرد در خانه و مسجد پست‌هاي كم مي‌دادند جذب مي‌شد دلي امام عزيز خوب شخصيت مي‌دادند. مي‌گفتند اي كاش من يك پاسدار بودم. پاسدار مي‌رود در عالم ملكوت. مي‌گفتند من بازوي زرمنده را مي‌بوسم و رزمنده شخصيت پيدا مي‌كرد. به زنها به بچه سيزده ساله فرمود من خدمتگزار شما هستم اگر همه اينطوري بودند دخترها وپسرها جذب منافقين نمي‌شدند.
2- رفتار معيشتي با خانواده و جامعه
روش پول خرج كردن قرآن «عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتاعاً بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنينَ» (بقره/236) هركس پول دارد خوش بگذراند. بعضي‌ها دارند ولي به زن و بچه نمي‌دهند.
قال رسول الله: «لَيْسَ مِنَّا مِنْ وُسِّعَ عَلَيْهِ ثُمَّ قَتَّرَ عَلَى عِيَالِهِ»(مستدركالوسائل، ج15، ص256)
از ما نيست كسي كه خدا به او وسعت داده(كار بار خوبي دارد) كوتاهي كرده به زن و بچه‌اش نمي‌دهد.
قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا (ع): «يَنْبَغِي لِلرَّجُلِ أَنْ يُوَسِّعَ عَلَى عِيَالِهِ لِئَلَّا يَتَمَنَّوْا مَوْتَهُ»(منلايحضرهالفقيه، ج2، ص68) مردم يك كم با زن و بچه مدارا كنيد تا نگويند كه خدا مرگت دهد.
«قُلْ مَنْ حَرَّمَ زينَةَ اللَّهِ الَّتي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ» (اعراف/32)
به مردم بگو چه كسي حرام كرده زينت خدا را كه خارج كرد زينت را براي بندگانش.
«تَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً» (فاطر/12)
يكي از زينت‌هاي دريا چيزهاي زيباي درون آن است شنا كنيد و آنها را خارج كنيد از زينت‌ها استفاده كنيد. «إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا» (صافات/6) زينت دادم آسمان دنيا را.
طبيعيات مردم بخصوص دختر و پسر جوان را بايد رعايت كرد آنها دلشان مي‌خواهد شيك بپوشند پدر و مادرها مي‌گويند اينها قرتي بازي است اينها سوسول بازي است تو مگر حزب اللهي نيستي، اين تعبيرها درست نيست.
گاهي برخي از يهوديان بني اسرائيل بعضي غذاها را بر خودشان حرام مي‌كردند. آيه آمد كه چرا غذايي را كه خدا بر تو حلال كرده بر خود حرام مي‌كني.
يك روز پيغمبر به خاطر يك مسئله داخلي تصميم گرفتند كه عسل نخورند بعد آيه نازل شد «لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَك» (تحريم/1) براي چه آنچه را خدا بر تو حلال كرده بر خود حرام مي‌كني؟
ما داريم كه مراعات محرومان را بكنيد اين يك اصل قوي است به امام صادق(ع) گفتند در شهر گندم كم است فرمودند وضع مردم خراب شد، ما هم سهميه‌مان را كم مي‌كنيم و امام صادق زندگي خودش را هماهنگ با مردم مي‌كند اين يك كار اسلامي و درست است.
رفته بودم در يك پادگان براي سربازها سخنراني كنم قرار بود دراستانداري باشيم. غذاي استانداري بخوريم غذاي استانداري درست كرديم و چيز تميزتري بود نه اينكه طاغوتي باشد ما در ارتش سخنراني كرديم و آقاي استاندار با ما بود ما غذا براي شما تهيه كرديم و برايتان اينجا بياوريم سربازان مي‌گويند كه غذاي اينها با غذاي ما فرق مي‌كند پس قرار شد غذاي سربازها را بخوريم كه بعد شبهه كردند كه احتمال نمي‌دهيد اين ريا باشد. نبايد اين سربازها مي‌فهميدند كه مهمان هستم كه اگر مهمان آمد غذايش بهتر بود اشكالي ندارد پس غذاي ما هم بايد مثل غذاي سربازها باشد و هم اينكه چون مهمان هستم اگر بهتر باشد اشكالي ندارد پس دو حديث است.
ما گاهي مي‌بينيم كه اگر مثل مردم باشيم معيارهاي اسلامي را از بين مي‌بريم بايد مواظب باشيم گاهي مي‌گويند آقا خلقي و خاكي باشيد اما اين مهمان شما است و آيا بايد غذايي كه به همه مي‌دهيد به مهمان هم بدهيد حديث است كه اگر مهمان دعوت كردي بايد به زحمت بيفتي و داريم كه اگر مهمان سر زده آمد هر چند خود مي‌خوري به او بده دقت‌هاي اسلامي خيلي مهم است.
«وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْميزانَ» (الرحمن/7) در آسمان توازن ايجاد كرديم «أَلاَّ تَطْغَوْا فِي الْميزانِ» (الرحمن/8) و توازن در مثقال نمك هم برقرار شده «أَ فَلا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ وَ إِلَى السَّماءِ كَيْفَ رُفِعَتْ» (غاشيه/18-17) اگر مي‌خواهي خدارا بشناسي به آسمان‌ها و به شتر نگاه كن شتر پيش آسمان گذاشته شده است.
يك نفر از من پرسيد چرا در تلويزيون گفتيد هركس جايي رفت سوغاتي بياورد. گفتم حديث داريم گفت شمامردم را به تجمل پرستي دعوت مي‌كنيد. گفتم اگر حديثي بود كه مردم را به تحمل پرستي دعوت كن به آن عمل مي‌كردم. ولي سوغاتي آوردن محبت است و مانعي ندارد. و بايد در خريد سوغاتي طوري عمل كرد كه آبروي جمهوري اسلامي نرود و عزت كشور حفظ شود اين اصل درستي است و بعضي اوقات ما از خود اسلام جلوتر مي‌رويم و اين جوهاي حاكم كه پيغمبر خدا مجبور مي‌شود در خانه خودش عسل نخورد و به يهودي مي‌گويد بخور چه كسي گفته است كه انسان از زينت‌هاي دنيا استفاده نكند.
وطلبه‌هايي كه بد اخلاق هستند و با كسي حرف نمي‌زنيد پنج شنبه و جمعه ندارند و به تفريح نمي‌روند، شوخ نيستند در رفتن از آخوندي در آنها بيشتر از شوخ‌ها و آسان گيرترها است زيرا روح يك سري نيازهايي دارد كه اگر برطرف شود انسان فرار مي‌كند براي خدا كار كردن به اندازه ظرفيت است يك ماه دو ماه يعني مثلاً شما هشت ساعت كار كن حقوق شش ساعت را بگير شش ساعت خرج زن و بچه و دو ساعت قربة الي الله نمي‌شود در نهادي مفت و مجاني انتظار كار از كسي را داشت. يك نفر اگر جوان سركوچه‌اش شهيد شد دلش مي‌سوزد و گريه مي‌كند، ولي يك و دو روز اگر چهل روز برايش نواربگذاري خسته مي‌شود چون طبيعت اقتضا مي‌كند.
يكي از عوامل و زمينه‌هاي گناه اين است كه ما فطرت و طبيعت و خواسته‌‌ي خدادادي را در نظر نمي‌گيريم درخرجي به خود يا به خانواده سخت گيري مي‌كنيم يا درتفريح و. . .
3- نقش دوست در انجام گناه
يكي از زمينه‌اي گناه دوستان هستند
تا تواني بگريز از يار بد *** يار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند *** يار بد بر جان و برايمان زند.
دوست خيلي مهم است
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «الْمَرْءُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ وَ قَرِينِهِ»(كافى، ج2، ص375) انسان بر دين دوستش مي‌باشد.
قال امير المومنين(ع) : «لا تصحب الشرير فإن طبعك يسرق من طبعه شرا و أنت لا تعلم»(شرح نهجالبلاغه ابن ابى الحديد، ج20، ص272) دوستي نكن با آدم شرير پس همانا طبع تو از طبع او مي‌دزدد و در حالي كه تو نمي‌داني.
وقتي من در تلويزيون حرف مي‌زنم هفته بعد تماس مي‌گيرند كه چت شده بود زيرا حالت من در شنونده اثر مي‌گذارد. يا در خيابان دو نفر باهم دعوا مي‌كنند يك نفر دعوا مي‌كند شما حركت او را مي‌دزديد و آنكه عذرخواهي مي‌كند شما حركتش را مي‌دزديد. بعضي آدمها ذاتشان شر است راه مي‌روند با پاشنه كفش ديوارها را سوراخ مي‌كند يا الاغ را اذيت مي‌كند و آرام ندارد. آدم شري كه ساديسم دارد و از اذيت ديگران لذت مي‌برد با اينها مصاحبت نكنيد.
«لا تصحب المائق فيزين لك فعله و يود أنك مثله»(غررالحكم، ص432)
با آدم چاپلوس رفيق نشو كه كارهاي غلط تو را زيبا نشان مي‌دهد ما دوست دارد تو مثل او باشي. سه فايده براي ترياك و منقل البته زماني كه ترياك ارزان بود.
قال علي(ع): «من مدحك بما ليس فيك فهو خليق أن يذمك بما ليس فيك»(غررالحكم، ص467)
كسي كه تعريف تو را كرد به چيزهايي كه در تو نيست سزاوار است كه تعريف آن چيزهايي را بكند كه در تونيست پس معلوم است فردا هم مذمت كند تو را بخاطر چيزي كه در تو نيست.
امام جواد(ع) : دوست بد مثل شمشير مي‌ماند زرق و برق آن نهان است اما اگر دست بزني دستت مي‌برد.
امام جواد(ع) فرمود:«إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الشَّرِيرِ فَإِنَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبُحُ أَثَرُهُ»(أعلامالدين، ص309)
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع): «مُجَالَسَةُ الْأَشْرَارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالْأَخْيَارِ»(صفاتالشيعة، ص6) با آدمهاي بد ننشين چون اگر بنشيني به آدمهاي خوب سوءظن پيدا مي‌كني. چرا بهشتي عزيز را بد گفتند زيرا با آدمهاي بد نشستند وآدمهاي بد اين قدر بد مي‌گويند تا در روح آدمها اثر كند.
يك نفر به يكي از شهداي 72 تن بد گفت گفتيم شما اين آقا را مي‌شناسي گفت نه پس چرا اين حرف را مي‌زني و دليل ندارد مثل يك افرادي كه انقلاب و مردم آنها را بايكوت كردند و به آنها رأي ندادند و آنها مثل مگس منتظر عيب و ايرادي پيدا كرده آن را نشان دهند وقتي گروهي بودند كه بيشتر مهره‌هايشان(قطب زاده نظام زاده) از بين رفتند در سخنراني‌هايشان غر مي‌زنند ولي شما بايد مراقب باشيد. آدمهاي بد دور بهشتي‌ها و بني صدرها بودند. امام باقر(ع) فرمود: «مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ»(كافى، ج6، ص434) هركس پاي سخنراني كسي بنشيند بنده او است اگر سخنران از خدا و پيغمبر و حق بگويد بنده خدا و اگر از ناحق و عيب و ايراد و ضد حزب الله گفت غر بزند بنده شيطان است اگر برق كش هستي به هر سيمي دست بزن و اگر كتاب شناسي هر كتابي را مي‌خواهي بخوان ولي تو كه هنوز معده‌ات غذاي خوب را جذب و غذاي بد را دفع نمي‌كند و هنوز جاذبه ودافعه را تشخيص نمي‌دهي نبايد گوش بدهي اسلام شناس مي‌تواند كتاب ماركيست‌ها را بخواند ولي فردي كه ضعيف است خواندن چنين كتابي براي او حرام مي‌باشد. مثل مرحوم مدرس كه اطلاعاتش ازماركسيسم‌ها بيشتر بود.
نشستن در جلساتي كه از انقلاب بد گفته مي‌شود حرام است اگر چه ساكت باشيد.
خداوند يك شهر صد هزار نفري را عذاب كرد چهل نفر خوب و شصت تا بد بودند و يا برعكس فرمودند چرا آدمهاي خوب را عذاب كرد براي اينكه آدمهاي خوبش ساكت بودند.
«إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذينَ آمَنُوا» (حج/38) خداوند از كساني كه ايمان آوردند دفاع مي‌كند چه كساني را در حزب جمهوری مي‌خواستند نابود كنند ولي افراد خوبي بعد آن پيوستند و چه محبوبيتي پيدا كردند البته ممكن است درحزب چهار نفر نقص‌هايي داشته باشند ولي ما روي كليات حساب مي‌كنيم مثلاً دين فلاني داراي خط خوبي است ولي ممكن است نقطه ضعفهاي هم داشته باشد.
شما اگر خواستيد سوار ماشين شوید مي‌بينيد كه راننده عاقل است و وارد اگر مسافر پوست تخمه و ميوه ريخت اين ايرادي ندارد مؤسس‌هاي حزب جمهوري بهشتي و باهنر عاقل و بالغ و وارد بودند و نيزخامنه‌اي و رفسنجاني و اردبيلي‌ها بودند خود آن هم خوب است واقعاً آنها آدمهاي خوبي هستند پس با بدان نيستند.
«مَنِ اشْتَبَهَ عَلَيْكُمْ أَمْرُهُ وَ لَمْ تَعْرِفُوا دِينَهُ فَانْظُرُوا إِلَى خُلَطَائِهِ فَإِنْ كَانُوا أَهْلَ دِينِ اللَّهِ فَهُوَ عَلَى دِينِ اللَّهِ وَ إِنْ لَمْ يَكُونُوا عَلَى دِينِ اللَّهِ فَلَا حَظَّ لَهُ فِي دِينِ اللَّهِ»(صفاتالشيعة، ص6) اگر كسي را نمي‌دانيد چه جور آدمي است و نمي‌دانيد در چه خطي است پس به دوستانش نگاه كنيد اگردين دارند او هم دين دار است
خدايا به حق محمد و آل محمد از خيرات و بركات ماه رمضان همه ما را بهرمند گردان.
خدايا تو را به حقيقت محمد و آل محمد قسمت مي‌دهيم همانطور كه رزمندگان ما با خون هايشان زمينه‌هاي گناه را از بين بردند به ما توفيق بده قدم به قدم با اسلام آشنا شويم در همه جهان بتوانيم بازويي براي حضرت مهدي(عج) باشيم.
رهبر انقلاب را به سلامت و ظهور امام زمان را نزديك بفرما و ما را از يارانش مقرر و توطئه‌ها را خنثي كن و توطئه گران را نابود و جانبازان را شفاء بازماندگان شهداء را اجر و صبر و صداميان را سقوط و بچه‌هاي شهداء را بهترين ياران بفرما.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
