موضــوع: نماز، نيّت، اخلاص
تاريخ پخش: 73/11/24
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمدلله رب العالمين الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي.
1- اخلاص
ماه رمضان امسال در بحث عبادات هر روزي چيزي گفته شد. اذان گفته شد. حمد گفته شد. قل هو الله گفته شد. وضو گفته شد. در اين جلسه مي‌خواهيم نيّت را بگوييم. نيّت يعني اينكه انسان بايد كارهايش براي خدا باشد. فقط براي خدا باشد نمي‌شود گفت هم خدا و هم غير خدا، قصد قربت يك نقش سازنده دارد چون دل به سمت غير خدا مي‌رود. پهلوي بخاري مي‌ايستيم هم گرم مي‌شويم و هم نماز مي‌خوانيم بايد نيت اصلي خدا باشد حالا گرم هم شد شد، اما پنچاه درصد خدا و پنجاه درصد غير خدا، شريك نه، اين قصد قربت يك نقش سازنده دارد به ما گفته‌اند روزي چند بار دلي كه به سمت غير خدا مي‌رود فرمان را به سمت خدا كن، مثلاً شما نياز به حمام داري برو زير دوش خوب بدن خسته برود زير دوش حال مي‌آيد اما بايد نيت غسل هم كرد براي اينكه همينكه خودت را شستي بايد آن دلي را هم كه به سمت شهوت بود حالا به سمت خدا باشد همينطور كه جسم بي نشاط با نشاط مي‌شود. دل شهوتي هم دل خدايي بشود پس نيت يعني فرمان دل را به سمت خدا ببريم.
2- كيفيت نيت
معناي نيّت اين نيست كه آدم بگويد، مگر شما كارهايي كه مي‌كني مي‌گوئي؟ مثلاً من كه هر روز صبح عبايم را مي‌اندازم نمي‌گويم اينجانب محسن قرائتي عباي خود را روي دوش خودم مي‌اندازم اينطور نيست، شما وقتي مي‌خواهي كت را بپوشي كه نمي‌گويي اينجانب دست راست را در آستين راست مي‌نمايم دست چپ را در آستين چپ مي‌نمايم اينطور نيست، شما وقتي سيب زميني پوست مي‌گيري نمي‌گويي اينجانب سيب زميني پوست مي‌گيرم. نيت گفتني نيست. بناي نيت اينست كه اگر گفتند چه مي‌كني، بگويي دارم نماز مي‌خوانم، گيج نشوي، نيت براي خدا، اثر تربيتي نيت اين است كه دلي كه به سمت غير خدا بود فرمان آن را به سمت خدا بچرخان همينطور كه دست آلوده را مي‌شوييم پاك مي‌شود دل غير خدايي را مي‌گردانيم خدايي مي‌شود معناي نيت هم گفتني نيست.
نيت فقط بايد براي خدا باشد شما زير كولر نماز بخواني اين هم خداست و هم بر غير خدا، علامت نيت براي خدا چيست؟ يك روز من گفتم اين ابوترابي را چقدر مردم دوست دارند، من وقتي اسرا آزاد شدند در هر جلسه‌اي ديدم كه مي‌گويند ابوترابي، طلبه‌اي گفت نيت خالص داشت نفت خالص كه توي چراغ باشد چراغ مي‌سوزد حرارت دارد بو هم ندارد. يك خورده نفت خالص نشود چراغ طور ديگري مي‌سوزد هر چه ناخالصي وارد نفت بشود در حرارت و شعله و بو اثر دارد. مي‌گفت ايشان خالص بود قرآن مي‌فرمايد «مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا» (نحل/66) يعني خداوند شير را به شما مي‌دهد از بين كود و پهن و خون شير از لابلاي اينها عبور مي‌كند منتهي شير خالص است شير را مي‌گويند خالص براي اينكه نه بوي پهن مي‌گيرد نه رنگ خون، آدمي خالص است كه با پول و زور اينطرف و آنطرف نرود يعني خودش باشد و او سالم برود و سالم بيايد.
3- علامت اخلاص
مقربين درگاه خدا هستند كه مي‌توانند قصد قربت كنند، چون گاهي وقتها آدم خيال مي‌كند كه خالص است ولي خالص نيست. يك نفر توي قم به من گفت آقاي قرائتي شنيده‌ام كه توي تلويزيون قصه مي‌گويي جوك مي‌گويي و بچه‌ها را مي‌خنداني؟ من خيلي ناراحت شدم گفتم من توي تلويزيون قرآن و حديث مي‌گويم. تفسير مي‌گويم اين مي‌گويد جوك مي‌گويي اين هم براي بچه‌ها، وقتي رفت ديدم كه توي دلم اثر كرد گفتم آدم خالص اين است كه كاري به كار مردم نداشته باشد. امام علي(ع) مي‌فرمايد اگر توي دستت طلا است همه گفتند سفال است خوب شما كه مي‌داني طلاست اگر هم سفال است همه مردم گفتند طلا گفتند آرام باش، آدم خالص يعني دلش آرام است مردم هر چه خواستند بگويند بگويند. اينكه دل آدم با حرف مردم بالا و پايين مي‌رود معلوم مي‌شود كه گير دارد من يك وقت از حرم امام رضا(ع) بيرون آمدم درهاي طلا را بوسيدم اما درهاي چوبي را نتوانستم ببوسم ديدم علاقه‌ام به امام خالص نيست. آدم خالص كاري به طلا و چوب ندارد.
غير خدا هر چه ما را تغيير بدهد خدا نيست دويست و نه مرتبه توي قرآن داريم(دون الله، دونه) يعني اگر به غير خدا فكر كنيد اخلاص نيست. اخلاص نهايت دين است و زياد به آن سفارش شده است، اخلاص مربوط به عبادت نيست. توبه مي‌كني خالص توبه كن حديث داريم امام رضا(ع) فرمود كسي كه با زبانش بگويد استغفر الله اما توي دلش فكر گناه بود كه گناه انجام بدهد اين خدا را مسخره كرده است، كسي كه مي‌گويد خدايا اشتباه كردم جدي بگويد راست بگويد. اينها ر ا توي روايات داريم عمل پاك، فكر پاك، نصيحت مي‌كني خالص باش. يعني اگر از خدا سؤال مي‌كني عاشقانه سوال كن.
اگر گفتي خدايا كار من را تو درست كن ديگر در خانه هر كس و ناكسي را نزن جز اينكه باز خدا گفته مراجعه كن مثل اينكه ما مريض مي‌شويم به ما گفته‌اند به پزشك مراجعه كن. قلب پاك، علاقه پاك، آدم يك كسي را كه پول دارد. دوست دارد ولذا داريم ازدواج‌هايي كه براساس خوشگلي يا پولداري صورت مي‌گيرد خدا هر دو را از او مي‌گيرد اما اگر يك دختري را بخاطر كمالي گرفت كمال هميشه هست. اخلاص در همه چيز ابعاد دارد.
شخصي خواست آب روي دست امام رضا(ع) بريزد براي وضو فرمود «وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا» (كهف/110) در عبادت خدا نبايد شرك باشد تو كه آب دست من مي‌كني شريك هستي، شما افرادي كه دوستشان داريد نگاه كنيد براي خداست يا اينكه چون مشهور است آنها را دوست داريد يا چون پولدار است. آدم مخلص اينست كه هيچي براي او فرقي نكند.
4- بهتر از عمل
«نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ» (كافي، ج2، ص84) نيت مؤمن از عملش بهتر است. آدم درعمل خيلي موفق نيست شما فوق‌اش مي‌تواني پانصد تا كتاب بخواني اما اگر نيّت تو اين باشد كه همه كتابها را بخواني خدا ثواب همه كتابها را به شما مي‌دهي دلت مي‌خواهد همه فقرا سير بشوند اما پول نداري چون دلت مي‌خواهد خدا ثواب همه را به شما مي‌دهد. چرا مي‌گويي خدايا پدر و مادر من را بيامرز؟ بگو خدايا همه اموات را بيامرز بخصوص پدر و مادر دعا كه مي‌كني عمومي دعا كن. هر كس مي‌خواهد خدا او را ببخشد «وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا» (نور/22) تو هم ديگران را ببخش بعد مي‌فرمايد «أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» (نور/22) نمي‌خواهي خدا تو را ببخشد؟ كد لطف خدا چيست؟ بايد ظرفمان را بشوريم اما اگر ظرفي آوردي كه آلوده بود كسي توي آن چيزي نمي‌ريزد بعضي‌ها ظرف آلوده هستند از بس كه حسد دارند بخل دارند كبر دارند غرور دارند عقده دارند اصلاً سرطان اخلاقي هستند خداي حكيم زعفران توي ظرف آلوده نمي‌ريزد.
كساني كه مال يتيم را بخورند «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا» (نساء/10) توي شكم‌شان آتش است از سفره‌هاي رنگي آتش است سر سفره‌هاي آتش ننشينيم بعضي سفره‌ها اگر باشد اميرالمومنين آنها را آتش مي‌زد دو تا قبيله سر چشم و همچشمي صد تا شتر كشتند و ديگ بار كردند امام علي(ع) فرمود: احدي از اينها نخورد همه آبگوشت‌ها را ببريد بيابان كه شغالها بخورند غذاي كسي كه روي چشم و هم چشمي ديگ بار مي‌گذارد بايد شغالها بخورند آدم نبايد بخورد.
شخص محترمي عزاداري مي‌كرد پلو هم مي‌داد آدمهاي لات محله آخر شب مي‌رفتند پلو مي‌خوردند توي عزاداري شركت نمي‌كردند. يك روز اين حاج آقا گفت شما كه عزاداري نمي‌آئيد چرا مي‌آئيد سر سفره؟ اينها هم رفتند، شب امام حسين(ع) به خواب اين آقا آمد گفت آنهايي كه آمدند خانه تو آمدند سر سفره امام حسين اگر سر سفره تو بود كه نمي‌آمدند چرا اينها را رد كردي؟ بعد گفت آقا غلط كردم اين حاج آقا رفت سر كوچه و گفت امام حسين ديشب از شما دعوت كرده گفته اينها مهمانهاي من هستند اما چون به عشق امام حسين مي‌آيند بگذار بيايند. همين خواب اينها را عوض مي‌كند اينقدر آدم هست كه اگر اينها را دعوت كنيم جذب مي‌كنيم.
علامت اخلاص اينست كه آدم مخلص هيچ‌وقت نمي‌گويد كار من درست است هميشه خودش را ناقص مي‌داند امام بهترين رهبر بود در وصيت نامه‌اش نوشت‌اي ملت ايران چنانچه در رهبري‌ام ضعفي داشتم از امت مي‌خواهم كه من را ببخشند امام از امت عذرخواهي مي‌كند به اين آقا مي‌گويي عذرخواهي كن. مي‌گويد نه من عذرخواهي نمي‌كنم او عذر خواهي كند. دنياي غرور، اخلاص باعث مي‌شود كار را بالا ببرد هواپيما بنزين مخصوص داشته باشد مي‌پرد توي آن گازوئيل بريزي بالا نمي‌رود. شيطان گفت به خدا قسم همه مردم را گمراه مي‌كنم جز مخلصين. اگر شيطان وسوسه مي‌كند پيداست كه ما مخلصين نيستيم.
5- اخلاص در كار
آدم مخلص زياد ياد قيامت است «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ» (ص/46) اگر كسي از خدا غافل است معلوم مي‌شود كه اخلاص ندارد شخصي به امام جواد(ع) فرمود من ده تا خانواده فقير را كمك مي‌كنم خوشحالم امام فرمود بله، ولي آنرا خراب كردي چون قرآن مي‌فرمايد «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى» (بقره/264) يعني كارهاي خوبتان را با منت و اذيت خراب نكنيد. اذيت بر كسي كه كمك شده است يا بر هر كسي از افراد جامعه؟ امام فرمود الان شما داري من را اذيت مي‌كني گفت نه آقا چه اذيتي فرمود شما الان گفتي من از شيعيان خالص هستم در صورتي كه شيعيان خالص سلمان و ابوذر و مقدار بودند تو با اين دروغي كه مي‌گوئي من ناراحت و من كه ناراحت شدم آن ده تا خانواده‌اي فقيري كه به آنها كمك مي‌كردي از بين رفت چون قرآن نمي‌فرمايد اذيت بر آن فقيري كه به او كمك كردي مي‌فرمايد اذيت بر هر كس، عذر خواهي كرد بعد امام فرمود چون عذر خواهي كردي خدا ثواب را به تو مي‌دهد از اين حديث معلوم مي‌شود كه ما خيلي وقتها خدمتي مي‌كنيم بعد منت مي‌گذاريم و اذيت مي‌كنيم.
آدم خالص از كسي توقع ندارد «لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا» (انسان/9) آدم مخلص از مردم نه جزا مي‌خواهد و نه تشكر، آدم مخلص زاهد است اگر خواستي لبت باز بشود بايد جيب‌ات را قفل بزني اگر در جيب را باز كردي لبت قفل مي‌خورد ديگر گفتني‌ها را نمي‌تواني بگويي مي‌گويي اگر بگويم ديگر هفته‌اي ديگر من را دعوت نخواهند كرد «وَ تَمَامُ الْإِخْلَاصِ تَجَنُّبُكَ الْمَعَاصِيَ» (بحارالأنوار، ج74، ص232) اخلاص درجه يك اينست كه آدم گناه هم نكند.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
