نامه حجت الاسلام و المسلمین قرائتی خطاب به رؤسای ادارات و مدیران محترم مدارس آموزش و پرورش سراسر کشور
به مناسب آغاز سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ حجت الاسلام و المسلمین قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز کشور در نامه ای رؤسای ادارات و مدیران محترم مدارس آموزش و پرورش سراسر کشور را خطاب قرار دادند.
متن این نامه بدین شرح است:
باسمه تعالی
نامه حجت الاسلام و المسلمین قرائتی
به رؤسای ادارات و مدیران محترم مدارس آموزش و پرورش سراسر کشور
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم
با حذف مقدمات و تشکر از وزیر و تمام دست‌اندرکاران عزیز آموزش و پروش؛
می‌گویند: مدیر خوب کسی نیست که به عقب نگاه کند، که چقدر رفته است، تا از خود راضی و گرفتار عجب و غرور شود، بلکه مدیر خوب آن است که به راه‌های نرفته بیاندیشد و با خلاقیت به سمت اهداف گام بردارد.
همه می‌دانیم مشکل امروز دنیا علم نیست، ایمان و اخلاق است.
در قرآن برای هیچ مسأله‌ای یازده سوگند پی‌درپی نیامده است، جز اخلاق! (قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها، وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها…)
مشکل امروز دنیا علم نیست، بلکه انحراف صاحبان علم از معنویات است. یعنی «اقرأ» هست ولی «باسم رب» نیست.
هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که هر کشوری دانشگاهش بیشتر است، آمار فسادش کمتر است.
در این مجال نکاتی را درباره اقامه نماز گوشزد می‌کنم، چرا که . . .
اولاً: وظیفه الهی همه ماست به دلیل آیه (الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ) (حج،۴۱)
و ثانیا: ذخیره برای قیامت ماست به دلیل آیه (وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ) (بقره،۲۲۳)
و ثالثا: وظیفه قانونی است که مصوبه هیئت دولت است.
و رابعا: وظیفه انسانی و وجدانی ما نجات نسل نو از غرق شدن در غفلت‌ها و مادیات و مسائل روزمره است.
خامسا: وظیفه انقلابی ماست زیرا بیش از نود و پنج درصد کسانی که در دفاع مقدس به جبهه ها رفتند اهل نماز و مسجد بودند.
سادسا: انسان دوست دارد بهترین‌ها باشد و قرآن می‌فرماید کیست بهتر از کسی که دیگران را به راه خدا دعوت می‌کند (وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی مِنَ الْمُسْلِمینَ) (فصلت،۳۳)
سابعا: قرآن و روایات و نهج البلاغه نماز را محور همه چیز قرار داده‌اند مثلا حضرت امیر علیه السلام می فرماید: (و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلاتک)
نمازی که از آدم تا خاتم و تا آخرالزمان و پایان دنیا؛
از اذان و اقامه‌ای که در گوش نوزاد گفته می‌شود تا هنگامی که انسان را در قبر می‌گذارند؛
از توجه به نماز باران و اثر آن در آسمان‌ها و نماز آیات و اثر آن در زمین؛
از شهادت حضرت علی علیه السلام در نماز تا دریافت سی تیر برای دو رکعت نماز در کربلا؛
و از اینکه نام نماز از نام تمام خیرها جدا برده شده (وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاهِ) (انبیا،۷۳)
و از اینکه امامان ما راجع به شناسایی افراد می‌گفتند: «کَیفَ صلاته»؛
و از اینکه اگر نماز قبول نشود هیچ کاری ارزش ندارد؛
و از اینکه تنها اجلاسی که هر سال مقام معظم رهبری پیام می‌دهد و شخصا خودشان برای نوجوانان دختر و پسر اقامه جماعت کردند؛
و از اینکه نزدیک سی پیام که برای نماز داده‌اند آموزش و پرورش را به نام مسئول دانسته‌اند؛
و از اینکه در بسیاری از وصیت نامه شهدا سفارش به نماز آمده است؛
و از اینکه در زیارت نامه همه اولیای خدا عبارت «اشهد انک قد اقمت الصلوه» را می‌خوانیم، اهمیت نماز روشن می‌شود.
چه زیباست ما هم مانند امام سجاد علیه‌السلام به نقد و بررسی خود بپردازیم که در سحرهای ماه رمضان در دعای ابوحمزه می‌فرماید:
چرا وقت نماز سنگینی و سستی بر من عارض می‌شود و از نماز لذت نمی‌برم؟
آیا مرا از در خانه خود میرانی؟
آیا من حق تو را سبک شمرده‌ام؟
آیا از تو اعراض کرده‌ام؟
آیا کلماتی که می‌گویم، دروغ است و به خاطر دروغ مرا مردود کرده‌ای؟
آیا به خاطر اینکه شاکر نبوده‌ام، محروم شده‌ام؟
آیا به خاطر اینکه در جلسه علما حاضر نبودم، ذلیل شده‌ام؟
آیا به خاطر اینکه جزو غافلین بودم، از رحمت تو مأیوس شده‌ام؟
آیا انس با یاوه‌گویان مرا عقب‌رانده است؟
آیا نمی‌خواهی صدای مرا بشنوی؟
آیا به خاطر گناه از نماز لذت نمی‌برم؟
آیا جزای بی‌حیایی من محروم شدن است؟
شاید برای تعلیم نفس ما این‌گونه تحلیل و تبیین فرموده‌اند.
اینک قبل از حضور در قیامت از خود بپرسیم (حاسبوا قبل ان تحاسبوا):
۱- اگر نماز اقامه نشود، فرق بین جمهوری اسلامی و کشورهای غربی چیست؟
۲- اگر ما دیپلم تربیت کنیم بدون ایمان و نماز ذخیره‌ی قیامت ما چیست؟ (مگر قرآن نمی‌فرماید: وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُم)
۳- چطور عمق اقیانوس‌ها و قله‌ی کوه‌ها را به نسل نو یاد می‌دهیم ولی احکام اولیه را نمی‌دانند؟
۴- خود معلمین ما چند صفحه برای اسرار نماز کتاب خوانده‌اند و برای دعوت نسل نو به نماز چه شیوه‌ای را آموزش داده‌ایم؟
۵- چند درصد از معلمین و مدیران ما در نماز مدارس حضور دارند؟
۶- در کدام بازدیدها مدیران و مسؤولین از نمازخانه و وضعیت نماز مدارس بازدید می‌شود؟
۷- خود ما چند رکعت نماز باتوجه خوانده‌ایم؟
۸- آیا می‌توان به ما گفت: اشهد انک قد اقمت الصلاه؟
۹- آیا نماز اولویت اول ما هست؟
۱۰- آیا اقامه نماز فقط وظیفه‌ی امور تربیتی است؟
۱۱- آیا مدارسی که نماز برتری دارند، تشویق می‌شوند؟
۱۲- آیا همانگونه که برای جبران ضعف بعضی درس‌ها معلم خصوصی گرفته می‌شود، هیچ پدر و مادری برای ضعف نماز بچه‌اش معلم خصوصی گرفته است؟
۱۳- آیا بچه‌هایی که در نماز شرکت می‌کنند چند درصد در خانه نمازخوان بودند، و یا در مدرسه نمازخوان شده‌اند؟
۱۴- آیا انجمن اولیاء و مربیان که برای والدین برنامه‌ها و کتاب‌ها دارد، مسأله‌ی نماز در آن جایی دارد یا نه؟
۱۵- آیا خروجی مسابقات اذان ما (که بسیار کار خوبی است) به مدرسه و منزل و مسجد کشیده می‌شود؟
۱۶- آیا بین مدرسه و خانه و مسجد پیوندی وجود دارد؟
۱۷- آیا مدیران مدارس با ائمه جماعات جمعه و مساجد ارتباط و تعامل دارند؟
۱۸- آیا از نوجوانان و جوانان نمازگزار در صدا و سیمای مراکز استان‌ها تجلیل می‌شود؟
۱۹- آیا در کتابخانه مدارس به اندازه کافی کتاب‌ها و نرم‌افزارهای نماز وجود دارد؟
۲۰- آیا می‌دانید حدود نود درصد مجرمان زندانی اهل نماز نبودند؟
۲۱ – آیا می‌دانید اگر امروز خدای ناکرده هر حمله‌ای به ایران بشود، بچه‌های مسجد هستند که در خط مقدم دفاع قرار می‌گیرند.
به فرموده مقام معظم رهبری در پیام به بیست و هشتمین اجلاس سراسری نماز که ما همه در ادای این شکر واجب، قاصر یا مقصریم، سزاوار است که خود را قاصر یا مقصر بدانیم و برای آینده نسل نو و جواب‌های قیامت یک بازنگری کنیم.
قرآن می فرماید: هر کاری می‌کنید، یا حق آن را انجام دهید (حق تلاوته، حق تقاته، حق جهاده) و یا لااقل تا آنجا که توان دارید تلاش کنید. (فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُم، وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُم)
با این آیات قرآن از خود بپرسیم که آیا حق نماز را به جا آورده‌ایم؟
بر فرض اگر در مدرسه اقامه نماز شد، شب‌ها هم از خانه به مسجد می‌رویم؟
و یا اگر حق نماز انجام داده نشد، لااقل به مقدار توان دغدغه و تلاش داشته‌ایم؟
اگر نسل نو با نماز تربیت می‌شدند، نباید بعد از چهل سال در کشور شهرک بی‌مسجد داشته باشیم.
اگر نماز دغدغه‌ی ما بود و اگر آموزش و پرورش ما موفق بود، نباید صفوف نماز نوجوانان از جوانان بیشتر باشد، و دبیرستانی‌ها بیش از دانشجوها، و دانشجوهای سال اولی بهتر از سال دومی و سال دومی‌ها بهتر از سال سومی‌ها باشند.
با اینکه بیشترین بودجه مملکت صرف آموزش و پرورش می‌شود، اما هزینه ایاب و ذهاب طلاب و ائمه جماعات مدارس با تحقیر و تأخیر پرداخت می‌شود.
این حرکت نیاز به شهید رجایی‌ها دارد که شما ان‌شاء‌الله یا هستید و یا می‌توانید باشید.
از خدا بخواهیم به گونه‌ای عمل کنیم که تربیت نسل نو علاوه بر محفوظات و مدرک، ایمان و عبادت و مهارت نیز داشته باشد.
عزیزان و همکاران!
– خودتان را مسئول اقامه نماز بدانید و با تمام وجود برای آن دلسوزی کنید.
– در تمام مناطق و در تمام نشست‌ها دقایقی را راجع به نماز گفتگو کنید.
– سعی کنیم در تمام مراکز آموزشی به ویژه شبانه‌روزی‌ها از طلاب فاضل بهره بگیرید.
– مسئول نماز منطقه را از بهترین‌ها قرار دهید که خوشنام، محبوب، خوش بیان و با سلیقه باشد.
– با اقامه نماز در یک کلاس و راهرو قانع نشوید، بلکه نمازخانه‌های مناسب بسازید و نماز را به جماعت اقامه کنید.
– امور تربیتی مسأله نماز را در رأس برنامه‌های خود قرار دهد.
– شرکت مدیران و معلمین علاوه بر اقامه نماز یک امر به معروف و تشویق عملی است.
– اساتیدی که برای والدین در قالب انجمن اولیا و مربیان برنامه دارند درباره اقامه نماز در خانه و سوق والدین به نماز سفارش کنند.
– برای ائمه جماعات دوره‌های آموزشی برگزار شود.
– مدارس غیرانتفاعی را به حال خود رها نکنیم.
– نسبت به مدارس تیزهوشان که فارغ‌التحصیلانش ظاهراً در آینده تصمیم‌گیران خواهند بود، عنایت خاصی شود.
– در تمام کتاب‌های همه مقاطع تحصیلی به مسأله نماز عنایت شده و همین راه را بهتر و بیشتر ادامه دهیم.
– آموزش ضمن خدمت تمام معلمین را موظف کند که یک دوره مطالعه اسرار نمازی که هم در خود آنان و هم در رابطه‌شان با نسل نو اثرگذار باشد، داشته باشند.
– همه شهرها یا مراکز استان با مرکز تخصصی نماز و اساتید آن آشنا باشند.
– برای قرائت صحیح نماز نمره‌ای در نظر گرفته شود.
– از ائمه جماعات غیر روحانی تقدیر کتبی به عمل آید.
– به همان مقداری که کرایه تاکسی گران می شود حق ایاب و ذهاب افزوده شود و در سرعت پرداخت آن عنایت شود.
– از دانش‌آموزان برای زیبایی نمازخانه و مدیریت آن و اذان و اقامه استفاده شود.
– از دعوت نسل نو به نماز خسته نشوید که قرآن می‌فرماید «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» (طه، ۱۳۲)
– در حکم و ابلاغی که به افراد داده می شود نام نماز و توصیه به آن ذکر شود.
– از امکاناتی که در نماز موثر است نظیر سجاده، نظافت، زیبایی، گرمایش و سرمایش و مواد بهداشتی غفلت نشود.
– دانش‌آموزان را با مسجد محله به طور دائم یا با فاصله مرتبط کنید.
– از وزیر محترم و همکاران عزیزشان تقاضا می‌شود هر چند ماهی یک ساعت درباره وضع نماز در نسل نو در جلسات معاونین گفتگویی بشود و هیأت‌های اندیشه‌ورز نماز در مدارس فعال شود.
– در ارزیابی بهترین معلم و مدیر و مدرسه جدول نماز فراموش نشود.
– در مدارس از افرادی که انگیزه بیشتری دارند به عنوان یاوران نماز استفاده شود همانگونه که در عزاداری امام حسین علیه السلام چند نفر افراد با انگیزه هیئت‌هایی را به راه می‌اندازند.
– نسبت به افرادی که در نماز شرکت نمی‌کنند گفتگوی خصوصی، معلم خصوصی، ملاقات خصوصی صورت گیرد. (همانطور که در دروس دیگر گاهی از معلم خصوصی استفاده می‌شود.)
– اردوهای ویژه‌ای برای فعالین نماز در نظر گرفته شود.
– محصولات فرهنگی (سی دی، کتاب، بروشور) در اختیار نسل نو قرار گیرد.
– در خانه هر معلمی که هر نوع تدریسی دارد کتابی که درباره اسرار و راز و رمز نماز است وجود داشته باشد.
– از معلمین غیرپرورشی به خصوص در مواردی که محبوبیت بیشتری در رشته‌های مختلف دارند، برای جذب نسل نو به نماز کمک بخواهیم، همانگونه که حضرت موسی علیه‌السلام به خدا گفت: برای جذب فرعون برادرم هارون را که بیان بهتری دارد، همراه و شریک و وزیر من قرار بده! زیرا گاهی سخنی از فردی اثری دارد که چه بسا از فرد دیگر آن اثر را نداشته باشد.
– برای دعوت به نماز راه های زیادی است که شاید از مهم‌ترین آن‌ها عبارتست از:
* آشنایی نسل نو با زیبایی ها و اسرار نماز
* توجه به تشکر از صاحب نعمت
* توجه به خطرات ترک نماز
* توجه انسان به ضعف‌ها و نیاز انسان به یک قدرت غیبی
* همراه بودن نماز با خاطرات شیرین حکمت‌آموز و کوتاه
* رفع موانع اقامه نماز از قبیل تعطیل‌کردن برنامه کلاس، غذاخوری، ورزش و هر چیزی که به نماز ضربه می‌زند.
– هدفمندکردن عکس‌ها، شعرها، مقالات و طراحی‌ها نیز می‌تواند همه دعوت به نماز باشد. مثلا در میان صدها عکس از امام و مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری از عکسی استفاده شود که آنان مشغول نماز جماعت با نسل نو هستند.
– وزارت آموزش و پرورش باید در کنار انواع کارشناسان، کارشناسان ویژه نماز را تربیت و برنامه‌ریزی کند و در این راه با دانشمندان حوزه ارتباط برقرار کند.
– هر مسئولی خود را ارزیابی کند که در زمان مدیریت و ریاست او وضع نماز بهتر شد یا خدای ناکرده عقب گرد داشت.
مقام معظم رهبری فرمود: آموزش و پرورش در برنامه‌های فوق برنامه نماز را در راس قرار بدهد. آری اگر ما خواهان نسلی باشیم که دور از فحشا و منکر باشد و مراعات حقوق دیگران را در همه جا بکند باید اهل نماز باشد.
این نماز است که می‌گوید حتی حق سگ را باید مراعات کرد (اگر سگی تشنه است آب را به سگ بدهیم و با تیمم نماز بخوانیم.) اگر سیر و پیاز خوردیم بدون مسواک به احترام حق دیگران وارد مسجد نشویم. اگر غذای ما حرام بود یا لباس و فضای نماز غصبی بود نماز باطل می شود.
اگر حکومت معصوم را نپذیریم حتی نماز کنار کعبه قبول نمی‌شود.
این نماز است که به ما یاد می‌دهد پشت سر هر کس نایستیم. (پیش نماز عادل)
به هر سو ننگریم (فقط قبله)
هر کلمه‌ای را نگوییم.
بندگی هر کسی را نکنیم. (ایاک نعبد)
از هر کسی کمک نگیریم. (ایاک نستعین)
کوتاه سخن آنکه نماز همانگونه که امام فرمودند یک کارخانه آدم‌سازی است و امور تربیتی باید بیشترین توجه خودش را در راستای تربیت نسل نو روی نماز بگذارد.
و مقام معظم رهبری فرمودند وزرا و بالاترین مقام اجرایی متصدی اقامه نماز باشند و مصوبه هیئت دولت می‌گوید بالاترین مقام اجرایی یک نفر واجد شرایط (ترجیحا یکی از معاونین) را به عنوان مسئول پیگیری آیین نامه نماز قرار دهند.
در مصوبه هیئت دولت آمده است کلیه جلسات و اجتماعات و برنامه‌ها به گونه‌ای تنظیم شود که با وقت نماز تلاقی نکند.
در بودجه جاری کلیه دستگاه‌ها برای مخارج جاری نمازخانه‌ها دولت تامین اعتبار کند.
باید بدانیم که هزینه برای نماز هزینه مصرفی نیست، بلکه سرمایه گذاری است.
اگر امروز ما برای نماز وقت و بودجه نگذاریم فردا باید چند برابر برای آسیب های فکری، عملی اخلاقی امنیتی و عرفان‌های کاذب هزینه کنیم.
مسؤولین محترم! نسل نو مورد تهاجم شیطان، شهوت، غفلت، سوء مدیریت، مشکلات اجتماعی و اقتصادی است.
هیچ راهی عمیق‌تر، روان‌تر، ارزان‌تر و مؤثرتر از اقامه نماز نیست. (إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر)
هم‌اکنون که در آستانه سال تحصیلی جدید هستیم، شرایط برای اقامه نماز جماعت از لحاظ بهداشتی باید فراهم شود.
رؤسای ادارات آموزش و پرورش و مدیران و معلمان باید هم‌پیمان شوند تا در جهت ایجاد پیوند بین خانه و مدرسه و مسجد برنامه‌ریزی کنند و چراغ اقامه نماز را در همه‌ی مدارس روشن نگاه دارند و از همه‌ی امکانات حقیقی و مجازی برای ترویج فرهنگ و معارف نماز، استفاده کنند.
من و شما همه مسئول اقامه نماز هستیم و باید مثل حضرت ابراهیم علیه‌السلام از خداوند کمک بخواهیم: «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاهِ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ» (ابراهیم، ۴۰) پروردگارا! مرا برپا دارنده نماز قرار ده و از نسل و ذریّه‌ام نیز. پروردگارا! دعای مرا (نماز و عبادتم را) بپذیر.
والسلام – محسن قرائتی
بسیار بهره بردیم