موضوع بحث: دعا
تاريخ پخش: 27/01/66
بســم اللّه الرّحمن الرّحــيم
جلسه قبل در مورد دعا صحبت كرديم و ادامه بحث ما براي اين جلسه باقي ماند.
1- چرا دعا مستجاب نمي‌شود؟
گفتيم كه گاهي مي‌گويند كه قرآن فرموده است: «ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ»(غافر/60) پس چرا هر چه ما دعا مي‌كنيم، مستجاب نمي‌شود؟ حضرت علي(ع) در يك حديث مفصلي دلايل اينكه چرا بعضي دعاها مستجاب نمي‌شود را بيان فرموده‌اند.
روايت داريم كه خدا به فرشته‌ها مي‌گويد: «دعايي كه مي‌كند اگر مستجاب كنم، ديگر نمي‌آيد كه بگويد(يا الله)» يك وقتي روي در يكي از مغازه‌ها نوشته بود «نسيه ممنوع حتي به شما» و بعد نوشته بود «چون دوست دارم هر روز شما را ببينم» چون اگر نسيه بدهم مي‌روي و ديگر نمي‌آيي.
زمان شاه يكي از اين افسرهاي پادگان به صورت يكي از سربازها سيلي زده بود. گفته بود كه از من فاصله بگير. اين سربازهم در رفته بود عراق و از آنجا نامه نوشته بود كه من فاصله گرفتم. مسئله اين است كه چون دوست دارد ما را ببيند به ما نسيه نمي‌دهد. و اين نظير اين روايت است كه خدا به فرشته‌ها مي‌گويد: «من به اين پاسخ نمي‌دهد تا باز هم ياالله بگويد. »
يكي از اصحاب پيغمبر آمد و گفت: «يا رسول الله! يك دعايي بكن ما وضعمان خوب شود. حضرت فرمود: وضعت خوب شود به صلاحت نيست. الآن كم مي‌خوري و گردمي خوابي به زندگي وقيامتت هم مي‌رسي. اما وضعت خوب شود گرفتار مي‌شوي. » قرآن مي‌فرمايد: «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها فِي الْحَياةِ الدُّنْيا»(توبه/55) گاهي به مردم پول مي‌دهيم تا آنها را بسوزانيم. يعني مي‌خواهيم زندگيشان را به هم بزنيم به آنها مال مي‌دهيم و لذا حديث داريم از خدا هر چيزي بخواهيد اما مال نخواهيد.
در دعاهاي ماه رمضان مي‌گويد: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ»(إقبالالأعمال، ص24) يعني خدايا قسمتم كن مكه بروم و نمي‌گويد: خدايا «اللهم ارزقني مالاً لحجه» حكم خداست.
مي گويد خدايا پول بفرست، آهن 18 بزنيم. آخر آهن 18 يا 14 هيچ فرقي نمي‌كند. بگو خدايا توفيق بده خانه محكم بسازم. خانه من را از بلا حفظ كن. من رفتم منزلي كه صاحب منزل گفت اين اتاق خشتي براي 30 سال پيش است. ما آدمي داريم كه يك دختر يا دو دختر دارد و به اندازه 10 تا پسر از آن خير مي‌بيند. و يك نفر 10 تا پسر دارد و ممكن است هيچ خيري نبيند.
پس يكي از آداب دعا اين است كه هيچ وقت وسيله‌اش را از خدا نخواهيم بلكه خود كمال را بخواهيم. بگو: خدايا! عزتم بده تا عزيز بشوم. يك وقت ديدي كسي سوار ماشين قشنگ مي‌شود و به او فحش مي‌دهند. يعني عزت بخواه، ماشين نخواه كه از طريق آن عزيز بشوي. آدم موتور اراده خودش را با دعا قوي مي‌كند. بعضي خيال مي‌كنند دعا يعني اينكه آدم بنشيند و دعا بكند. اينكه معلوم است مستجاب نمي‌شود. يكي از جاهايي كه دعا مستجاب نمي‌شود اين است كه درخانه بنشيند و كار نكند و بگويد خدايا براي من برسان.
در روايت داريم چند دعا مستجاب نمي‌شود:
دعاي آدم تنبل: يكي از اولياي خدا مريض شد. گفت: «خدايا مرا شفا بده! » خدا گفت: «من هيچ وقت تو را شفا نمي‌دهم. » دكتر هست پاشو برو دكتر. مسئول هستي وقتي مريض شدي دكتر بروي. از خدا بخواهيد كه شما خوب شويد و خودتان هم به وظيفه‌تان عمل كنيد. اگر كسي كه پزشك نرفته دعا كند، اگر كسي كه تنبل و بي كار است، دعا كند. دعايش مستجاب نمي‌شود و «رَجُلٌ جَالِسٌ فِي بَيْتِهِ يَقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي»(كافى، ج2، ص511) يا مثلاً «وَ رَجُلٌ كَانَ لَهُ مَالٌ فَأَفْسَدَهُ»(كافى، ج2، ص511) يك زماني هم ممكن است كه شخص پول داشته ولي ولخرجي كرده و پولش را از بين برده است. بعد به خدا مي‌گويد: «برسان» خدا در جواب مي‌گويد: «رساندم قدرش را ندانستي. »
يكي از جاهايي كه بايد آدم بر سر خودش بزند، اين است كه بي سند و بدون قرارداد كتبي وام مي‌دهد و بعد هم پول آدم را مي‌خورند. بعد مي‌گويد: «اي خدا! او را نابودش كن. » مي‌گويد: «نخير تو وقتي داشتي وام مي‌دادي بايد از او سند و مدرك مي‌گرفتي. » از بزرگترين سوره‌هاي قرآن سوره بقره است و از بزرگترين آيه‌هاي قرآن آيه سند است. اگر سوال كردند و گفتند بزرگترين آيه وسوره قرآن كدام است؟ من همين الان جوابش را گفتم.
2- محدود نكردن دعا
يكي از آداب دعا اين است كه دعا كامپيوتري باشد. يعني دعا بزرگ باشد. امام دعا مي‌كند «عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا وَ سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ وَ عَنْ وَالِدَيَّ وَ وُلْدِي»(بحارالأنوار، ج99، ص110) تمام مومنين زن و مرد و تمام مسلمانان زن ومرد در شرق عالم و غرب عالم همه را ببخش! «حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ» مرده و زنده‌شان را همه را ببخش. «وَ عَنْ وَالِدَيَّ وَ وُلْدِي» خودمان را و والدين ما را و. . . . چرا مي‌گويي: «اي خدا! اين بچه را شفا بده؟ » بگو: «خدايا! تمام مريضها را شفا بده. »
يكي از مسائل تربيتي ما نماز شب است. در نماز شب ما به چهل مومن دعا مي‌كنيم. اينكه مي‌گويند به چهل مومن دعا كن براي اين است كه خدا شما را بزرگ مي‌كند. و كسي كه هر سحر به چهل مومن دعا كند ديگر فردگرا و يك آدم مستبد خود راي نيست.
در دعاي ماه رمضان داريم؛ «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ»(المصباح كفعمى، ص617) در يكي از دعاها امام مي‌فرمايد «از آدم تا خاتم همه را رحمت كن. » ارزش و روحيه انسان وابسته است به اين دعاها است.
يكي از مسائل ديگر اينكه در دعا آشكار نگوييد كه چه مي‌خواهيد. به خدا بگوييد كه چه مي‌خواهيد، اما در جامعه مخفي دعا كنيد. در مسجد مي‌گويند: «خدايا! قرض بدهكاران را ادا بفرما» يك نفر از وسط جمعيت بلند مي‌گويد: «الهي آمين». به خدا بگو. اما خودت را لو نده تا بفهمند. علامت مؤمن اين است كه: «الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ»(نهجالبلاغه، حكمت 333) يعني دردش در دلش است. اصلاً ما از اينكه مشكلاتمان را به ديگران بگوييم، ممنوع هستيم.
3- درخواست دعا از ديگران و دعا براي ديگران
در دعاها مشكلاتتان را با خدا زمزمه كنيد. البته از آداب دعا اين است كه آدم به كسي بگويد: «التماس دعا». آيه‌اي كه مي‌گويد: «التماس دعا» اين است: پسران يعقوب وقتي ديدند كه كار زشتي كردند و يوسف عزيز را در چاه انداختند، به پدرشان گفتند: «التماس دعا». «يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا»(يوسف/97) حديث داريم كه امام حسين(ع) نيز به زينت(س) گفت: «التماس دعا». چون حضرت زينت نماز شبش ترك نمي‌شد. حتي غروب عاشورا!
رواياتي داريم در خصوص اينكه با زبانيكه گناه نكردي دعا كن و يكي از دستورهايي كه داريم اين كه اگر به كسي دعا كردي بگو كه من دعايت كردم يا مثلاً اگر كسي را دوست داري بگو دوستت دارم. چون اگر گفتي دوستت دارم اين علاقه‌ها محكم مي‌شود. «قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّي أُحِبُّكِ لَا يَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً » (وسايل‌الشيعه،ج20،ص23) حتي اگر همسر به همسرش بگويد: «من تو را دوست دارم» اين كلمه در ذهن همسر مي‌ماند. به همان دليلي كه اسلام دوست دارد كه علاقه‌ها ريشه داشته باشد دستور داده كه اگر هم به كسي دعا كردي بگو: «من به شما دعا كردم» منتها نبايد دروغ بگوييم. مثلاً مي‌گوييم: «احوال ابوي، (پدر شما) چطور است؟ » مي‌گويد: «خوب است، سلام رساند» كي و كجا سلام رساند، خدا مي‌داند.
حالا در دعا از خدا چه بخواهيم. دعاهايي به خصوصي در قرآن داريم. كتابهايي هم نوشته شده كه دعاهاي انبياء در قرآن در آن آورده شده است. نمونه‌اي از آنها را براي شما بگويم.
4- از خدا چه بخواهيم؟
بيشترين دعا در قرآن، دعا براي عاقبت به خيري است. مثلاً «توفني مسلماً» خدايا مسلمان بميرم. حضرت يوسف سه مرحله داشت: 1- او را در چاه انداختند 2- به او تهمت زدند و به زندان افتاد 3ـ رهبرش كردند. در برنامه‌اي كه عزيز شد و پست گرفت، گفت: «تَوَفَّني مُسْلِماً»(يوسف/101) خدايا! حالا كه پست گرفتم من را مسلمان بميران. از اين مي‌فهميم كه مسئول مملكت بيشتر از ديگران در معرض خطر است. امام زين العابدين يك دعا دارد مخصوص اينكه: خدايا! من سالم بميرم. يك آيه داريم: «تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ»(آل عمران/193) يعني خدايا من بانيكان بميرم. «وَ تَوَفَّنا مُسْلِمينَ»(اعراف/126)
دعا به بچه خيلي مهم است. حديث داريم دعاي پدر به بچه‌اش مثل دعاي پيغمبر به امت است. اولاد خوب هم اگر به پدرش دعا كند، خيلي ارزش دارد. يك كسي نمي‌خواست بچه دار شود و از بچه خوشش نمي‌آمد. مي‌گفت من بچه دار نشدم و نشدم تا به مكه رفتم. در مكه حالت يك نوجواني را نسبت به پدر و مادرش ديدم كه دائم مي‌گفت: «الهي والديني والديني» خدايا به فرياد پدر و مادرم برس. با خود گفتم! اگر بچه اينقدرخوب است، پس چرا من بچه دار نشوم. شخصي خدمت امام آمد و گفت: آقا! ما گاهي وقت‌ها يك طواف مي‌كنيم و ثوابش را به پدر و مادر و اموات مي‌دهيم. آيا اينها به ايشان مي‌رسد؟ گفت: بله! حديث داريم اموات منتظر زنده‌ها هستند.
ماه رمضان بازار پرسوزي براي تجارت است. نمازتان را اول وقت بخوانيد. اگر بگويند هركس نمازش را اول وقت درخانه بخواند يك تلويزيون سياه و سفيد مي‌دهيم، اما اگر مسجد برود يك تلويزيون رنگي مي‌دهيم. مسجدها پر مي‌شود. بابا! نماز جماعت ثوابش از تلويزيون رنگي خيلي بيشتر است. مسجدها را پر كنيد.
يكي از همسران رسول خدا(ص) مي‌گفت: زماني كه پيغمبر در ميان زن هايش در حال صحبت بود، تا اذان مي‌گفتند انگار نه در ميان زن‌ها بود و نه با زن‌ها حرف مي‌زد. چقدر خوب است زني كه درحال استكان شستن است، اگر وسط استكان شستن اذان بگويند، تا اذان شد شير را ببند برود و نمازش را بخواند و برگردد بقيه استكان‌ها را بشويد! حديث داريم اگر نماز جماعت از ده نفر بيشتر شد، فرشته‌ها هم كه تعداد شن‌ها و برگ‌ها و قطرات برف و باران را مي‌دانند، قدرت شمارش ثواب آن را ندارد.
پس چه دعايي بكنيم؟ دعا براي بچه! دعا براي عاقبت بخيري! دعا براي رزمنده‌ها! دعا به همسر! دعا به برادران ديني! دعا به پيشينيان! دعا به نياكان! دعا برايه ذريه! اين مسلمان شدن من و شما ارزان تمام نشده است. خيلي كار شده تا ما مسلمان شديم. آنقدر ابوذر و بلال كتك خوردند، آنقدر توهين به پيغمبر شده، آنقدر امام كاظم زندان رفته، آنقدر كتابخانه‌هاي طوسي را آتش زدند، آنقدر امام زاده‌هاي ما آواره بودند و. . . و. . . و. . . . هر امام زاده‌اي كه در روستاها است، فرد انقلابي بوده كه به خاطر مبارزه با حكومت جور به اين روستاها پناهنده شده‌اند.
بعضي از نمايندگان مجلس در زمان شاه آواره و تحت تعقيب بود. به يكي از آنها گفتند: «چگونه فرار كردي؟ » گفت: «يك پالتو بلند پوشيده بودم و يك گوني نان خشك هم به دستم گرفتم. كنار خيابان‌ها راه مي‌رفتم و هر كس مرا مي‌ديد، فكر مي‌كرد من يك فقير و گدايي هستم. » خيلي زحمت كشيده شده تا اين اسلام به ما رسيده است.
5- ماه رمضان فرصت ارتباط با خدا
گاهي هم آدم بايد حساب كند كه شايد اين ماه رمضان آخري باشد كه زنده است. حديث داريم وقتي مي‌خواهيد نماز بخوانيد فرض كنيد اين آخرين نمازتان است. فرض كنيم آخرين ماه رمضانمان است. دعاي سحر را چرا راديو مي‌خواند؟ خودت بخوان! اينكه راديو بخواند كه براي شما ثواب نمي‌نويسند. اگر هم دعاي عربي نمي‌توانيد بخوانيد فارسي بخوانيد.
يكي از علما بيش از سي بار مكه رفته بود. من رفتم خدمتش و گفتم: «يكي از اين خاطراتي كه در طي اين سي سال مكه رفتي براي ما بگو. » گفت در اين سي سال يك خاطره هست كه من يادم نمي‌رود. يكي از اين سياهپوست‌هاي آمريكايي به مكه آمد، طواف كرد و نماز خواند. بعد از نماز دو تا دستش را بالا گرفت و رويش را به سمت كعبه كرد و يك مدت طولاني گفت: «احد، احد، احد، احد، احد، الهي لا حب احد لا اوكل احد لا اعبد احد» عبادت هيچ كس را جز تو نمي‌كنم. اين احد، احد گفت و مثل سيل گريه مي‌كرد. مي‌گفت: من آنقدر لرزيدم و با خود گفتم: «خدايا اين جملات را از كجا آورده است. »
در دعاها بنشينيد و ريز كارهايتان را بشماريد، خدايا خاك بودم، از خاك گندم شدم، از گندم سلول و نطفه شدم، نطفه را در تاريكي‌هاي سه گانه شكم مادر رشد دادي، هرچه مي‌خواستم به من دادي تا كم كم استخوان بندي شدم و كامل شدم. من را سالم به دنيا آوردي، روح انتخاب به من دادي، يك نوكر سخت به نام بابا و يك كلفت مفت به نام مادر به من دادي، غذاي خوب به من دادي، فوت كردن و باد كردن بلد نبودم اما مكيدن بلد بودم. منتها ما چون اين نعمت‌ها را داشتيم و در آن غرق بوديم، قدرش را نمي‌دانيم. قربان امام حسين كه اين نعمت‌ها را تك تك مي‌گويد.
لا اقل در اين ماه رمضان يك لحظه حداقل به هستي نگاه كنيم و فكر كنيم. «وَ يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ»(آل عمران/191) بندگان خدا كساني هستند كه مي‌آيند و به آسمان‌ها نگاه مي‌كنند. «رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ رَبَّنا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمينَ مِنْ أَنْصارٍ»(آل عمران/192-191) ماه رمضان خيلي ماه خوبي است، وقت افطار و روز عيد خيلي لذت دارد.
براي كساني در ماه رمضان افطارها و روز عيد فطر لذت دارد كه روزه گرفته‌اند و مثل راننده‌اي كه به مقصد مي‌رسد لذت مي‌برند. من يك پيام دارم از امام رضا(ع) براي روزه خورها و نمازنخوان‌ها! امام رضا(ع) فرمود: اگر گير يك آدم لجباز افتادي اينطوري بحث كن. مي‌فرمايد: به آدم لجباز بگو يا قيامت هست يا قيامت نيست. ما از عقيده خودمان كوتاه مي‌آييم. اگر قيامت نبود و معتقد به هيچ نبوديم. آيا من مذهبي ضرر كرده‌ام؟ ضرر من اين بوده كه روزي چند دقيقه نماز خوانده‌ام و سالي هم چند روز ماه رمضان روزه گرفته‌ام. اگر قيامت نبود من مذهبي ضرر نكرده‌ام. اما اگر قيامت بود كه به هزار و يك دليل هست تو كه دست خالي هستي چه كار خواهي كرد؟ مثلاً ما مي‌خواهيم برويم 100 كيلومتري شهر. يك عده مي‌گويند كه در راه گرگ است و يك عده هم مي‌گويند كه هيچ خبري نيست. يكي يك كلت يا چوب دستي بر مي‌دارد و يك سري هم دست خالي مي‌روند. اگر گرگ نبود كساني كه كلت آورده‌اند چقدر ضرر كرده‌اند؟ ضرر چنداني نكرده‌اند، اما اگر بود آن كسي كه دست خالي است چه خاكي به سرش خواهد كرد؟ بنابراين باز از نظر محاسبه عقلي به نفع مذهبي هاست.
اميرالمؤمنين به دكان بغالي رفت كه گوشت بخرد. ديد كه پول در جيبش نيست. از قصابي بيرون رفت. قصاب گفت: «چرا نخريدي؟ » حضرت فرمود: «فكر مي‌كردم كه پول دارم، اما حالا فهميدم كه پول ندارم. » گفت: «آقا! خواهش مي‌كنم. مغازه مال خودتان است، بفرماييد بعداً پول را مي‌آوريد. » حضرت گفت: «عوض اينكه به شما بگويم كه بعداً پول مي‌دهم، به شكمم مي‌گويم كه بعداً گوشت مي‌دهم. » اميرالمؤمنين در نهج البلاغه مي‌فرمايد. «هَمُّهَا عَلَفُهَا»(نهجالبلاغه، نامه 45) همشان شكمشان است.
ما سه رقم روزه داريم: 1- آدمهايي كه فقط شكمشان روزه است يعني از خوراك و پوشاك و شهوت صرف نظر مي‌كنند. 2- يك رقم هستند غير از شكمشان چشم و گوششان هم روزه است و حتي حرف لغو نمي‌زند. اين روزه اولياي خداست. 3- و يك عده ديگر هم هستند اينها روحشان هم روزه است. يعني در ماه رمضان اصلاً فكر غلط به ذهنشان نمي‌آيد. اينها درجه يك هستند.
روزه تمرين و تقويت است. مي‌گويند در يك ماه رمضان اگر نان و آب خودت را نخوري، اراده‌اي پيدا ميكني كه نان و آب ديگران را نخوري. خداي خواسته ما را تمرين بدهد. من اگر هفته‌اي يك شب متكا زير سرم نگذارم، بدون متكا هم مي‌توانم بخوابم. امام صادق(ع) مي‌فرمايد كسي كه هدفش شكمش است قيمتش به همان اندازه است.
6- آداب دعا و عرض حاجت
دعاي كامپيوتري: گفته‌اند قبل و بعد از دعا صلوات بفرستيد. وقتي مي‌خواهيد دعا كنيد، اول اوصاف و نسبت‌هايي كه خدا دارد را بگوييد. مثلا يك پسر مي‌خواهد از بابايش پول بگيرد مي‌گويد: «پدر من از شما متشكرم به خاطر اينكه پول دادي و من را مدرسه نوشتي، دوچرخه خريدي، مريض شدم پول دوا دادي، موتور برايم گرفتي، كيف گرفتي، برايم زحمت‌هاي زياد كشيدي و. . . بچه ابتدا مي‌گويد: «بابا جون، باباجون، باباجون و. . . » بعد مي‌گويد: اگر زحمت نيست، براي من اين ساعت مچي را هم بگير. اين پدر براي پسرش مي‌گيرد. چون مي‌گويد: پسر قدرداني مي‌كند. شما سر سفره اگر به خانمت بگويي: «خانم زحمت كشيدي! دستت درد نكند. واقعا دستت درد نكند. اگر جسارت نيست اين سبزي را هم تميز كن. » مي‌گويد: «باشد! » اما اگر تا وارد خانه شدي بگويي: هنوز كه سبزي‌ها گل است. » مي‌گويد: بله! مگر من كلفت تو هستم؟ پاشو خودت درست كن. » آدم مثل مگس نبايد صاف بيايد و روي عيب بنشيند. حديث داريم اگر خواستيد از خدا چيزي بخواهيد، ادب دعا اين است كه خدا را ستايش كنيد به نعمت‌هايي كه به شما داده است. البته خدا نيازي به ستايش ما ندارد. وقتي پهلوي ما خدا بزرگ شد، ديگر غير خدا براي ما ارزش ندارد.
مادر و خانم نياز به تشكر دارد. پدر نياز به تشكر دارد. اما خدا نياز به تشكر ندارد. خدا خيلي جالب مي‌فرمايد: نماز نمي‌خواني؟ خوب نخوان! «إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَميعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَميدٌ»(ابراهيم/8) اگر همه شما كافر شويد و همه نماز نخوانيد «أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَميعاً» اگر همه شما نماز نخوانيد و همه شما روزه بخورديد «إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَميعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَميدٌ» اگر شما و همه كائنات كافر شوند، خدا غني است.
و يا در جايي ديگر مي‌فرمايد: «يُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ»(جمعه/1) همه هستي «سبحان الله» مي‌گويد. اگر گفتند كه در ماه رمضان يك «سبحان الله» بگو، خيال نكن كه خدا نياز دارد. وقتي خدا مي‌گويد كه «سبحان الله» بگوييد، يعني از غافله عقب نمانيد، چون همه هستي سجده مي‌كنند و تسبيح مي‌گويد. اينكه مي‌گويند تو هم سجده كن براي اينكه تو از هستي عقب نماني. خدا كه به ما گفته عبادت كن، براي اين است كه ما وصله ناهمرنگ هستي نباشيم. به ما كه مي‌گويد روزه بگير مي‌گويد: «عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ»(بقره/183) همه دين‌ها روزه گرفته‌اند، تو هم روزه بگير تا از بقيه عقب نماني.
7- ماه رمضان، عفو و گذشت و دعا به ديگران
ماه رمضان ماه دعا است به همديگر دعا كنيد، حتي اگر كسي به شما ظلم كرده هم بايد دعا كنيد. سلام خدا و درود خدا به مالك اشتر قهرمان و يار اميرالمؤمنين(ع) باد. يك كسي به او جسارت كرد. بعد مردم به او گفتند: «فهميدي چه كسي بود؟ » گفت: نه! گفتند: «مالك اشتر بود» مرد گفت: «واي بر من! » دويد و به دنبالش رفت. ديد داخل مسجد رفته است. رفت و گفت: «ببخشيد كه من جسارت كردم» مالك گفت: «اتفاقاً آمدم در مسجد كه به شما دعا كنم. »
به كسي كه بد گفته دعا كنيد. در دعاي مكارم الاخلاق امام سجاد مي‌گويد: خدايا! توفيقيم بده «وَ أُخَالِفَ مَنِ اغْتَابَنِي إِلَى حُسْنِ الذِّكْرِ»(صحيفه سجاديه، دعاى 20) يك جوري كن كه هر كس غيبت من را مي‌كند من دعايش بكنم. «وَ أُخَالِفَ مَنِ اغْتَابَنِي إِلَى حُسْنِ الذِّكْرِ» حتي به كسي كه براي ما بد گفته دعا كنيم. يك كسي به امام خيلي جسارت مي‌كرد امام وقت شهادت وصيت كرد مبلغي پول به او بدهند. ما بايد از امامان خود ياد بگيريم. براي همه دعا كنيم. براي لقمه حلال دعا كنيم.
امام صادق(ع) مي‌گويد: پدرم امام باقر هر وقت مي‌خواست دعا كند به زن و بچه مي‌گفت بياييد من دعا مي‌كنم و همه با هم آمين بگوييم. اگر آدم به چهل نفر دعا كند دعاي خود آدم هم مستجاب مي‌شود.
ماه ماه دعاست. خدايا! تمام دعاهاي همه مسلمان‌ها را مستجاب كن. همه اموات ما را كه سالهاي قبل بودهاند و الآن نيستند بيامرز. همه الطافي كه در اين ماه رمضان به همه بندگان خوبت ميكني، به ما هم آن لياقت را بده كه شامل ما هم بشود. همه ما را شريك در اجر شهداء و همه شهدا را شريك در اجر باقي‌ها قرار بده. همه اسرا آزاد كن. ايمان كامل به همه ما مرحمت بفرما. نسل ما را يار اسلام قرار بده. كساني كه در طول تاريخ زحمت كشيده‌اند كه ما الآن اسلام داريم، در ثواب ما شريك كن.
خدايا رهبر عزيز انقلاب را تا ظهور حضرت مهدي پايدار و مستدام بدار. خدايا قلب مبارك مهدي را از همه ما راضي بدار.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
