تفسیر کوثر
موضوع: تفسیر کوثر
تاریخ پخش: 75/11/06
بسم الله الرحمن الرحیم
1- خداوند به خاطر نعمت هدایت بر ما منت نهاده
به نام خداوند بخشنده مهربان خداوندی که نعمتهای مادی و معنوی به ما بخشید نعمتهای ظاهری و باطنی در میان نعمتها خداوند چند نعمت را منت نهاده و اسم برده. یکی نعمت بعثت «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (آلعمران/164)، «مَنَّ الله» یعنی منت به سرت گذاشتم قدر خودت را داشته باش برایت پیغمبر فرستادم پیغمبر مبعوث شد این هم اول سروکار شما با فکر. اصلاً اگر بعثت، نبوت و هدایت نباشد اگر هدایت را از انسان برداریم انسان چه میشود یک آدمی که مثل حیوانات نفس میکشد میخورد خوردنش مثل حیوانات نیست از حیوانات ضعیفتر است الاغ در خوردن هم بیشتر میخورد هم راحتتر میخورد ظرف شویی ندارد پوست کندن ندارد سرخ کردن ندارد مسمومیت غذایی ندارد مثل انسان خیلی از حیوانها زیر برف را میبیند انسان زیر برف را نمیتواند ببیند خیلی حیوانات از بو چیزها را تشخیص میدهند شامهشان قویتر است خروس شهوتش خیلی بیش از انسان است انسان اگر شکم و شهوت باشد زنده باد حیوان. انسانیت ما بند به تفکر و تعقل و هدایت است خدا بر ما منت گذاشت هدایت کرد آفرید.
2- عرب جاهلی دختر را تحقیر میکرد
«إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ» (کوثر/1) این کوچکترین سورههای قرآن است که با بسم الله 4 آیه بیشتر ندارد وشان نزولی هم دارد و آن اینکه پیغمبر(ص) پسر هم داشت منتهی پسرش کوچولو بود از دنیا رفت به نام ابراهیم که حدود 1. 5 سالش بود وقتی مردم دیدند پیغمبر(ص) پسر ندارد دختر هم در آن زمان تحقیر شده بود دختر را جزء وارث جدی نمیپنداشتند. قرآن میفرماید «وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ کَظیمٌ» (نحل/58) وقتی به یکی از مردها میگفتند خانمت دختر آورد صورتش سیاه میشد «أَ یُمْسِکُهُ عَلى هُونٍام یَدُسُّهُ فِی التُّرابِ» (نحل/59) نگهاش دارم یا توی تراب و خاک دفنش کنم میماند که با ذلت نگهاش دارد یا توی خاک دفنش کند. اما وقتی آمدند به امام زین العابدین(ع) گفتند خانمت بچه دار شده نپرسید پسر است یا دختر فرمود سالم است. اگر کسی پسر و دختر نزد او فرق کند این هم راضی به قضای خدا نیست مومن واقعی نیست مومن واقعی کسی است که هرچه خدا بخواهد همان. «یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ إِناثاً وَ یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ الذُّکُورَ» (شورى/49) یک حواله «لِمَنْ یَشاءُ إِناثاً» و یک حواله «لِمَنْ یَشاءُ الذُّکُورَ».
3- شأن نزول سوره کوثر
خداوند به پسر کوثر نگفته ولی به دختر کوثر گفته. شان نزولش این است که وقتی به پیغمبر(ص) گفتند پسرش از دنیا رفت به پیغمبر(ص) گفتند پسر که ندارد دختر هم چیزی نیست پس ابتر است ابتر یعنی عقبه ندارد دنباله ندارد با مرگش اجاقش کور است سوت و کور است خاموش است پس پیغمبر(ص) خلاص به او گفتند ابتر یعنی ناقص. خداوند میفرماید ما به تو کوثر دادیم. کوثر یعنی کثیر، زیاد «کوثر» یعنی زیادِ زیاد خیلی زیاد. خیلی زیاد چیه؟ مقام نبوت بله قرآن بله اینها همه کوثر است برای کوثر مصادیق زیادی در تفاسیر گفتهاند اما با توجه بهشان نزول بهترین معنا همین فاطمه(س) است چون میفرماید دشمنت دم بریده است دشمنت بی نسل است. خیلیها به پسر مینازیدند قرآن یک آیهای دارد که میفرماید چقدر به پسرت مینازی «وَ بَنینَ شُهُوداً» (مدثر/13) چته؟ میفرماید همانکه ده تا پسر چاق و چله دارد صدایش را محو میکنیم. واقعاً خداوند هرچه قول داد ما به چشم خودمان دیدیم چقدر پیغمبر(ص) را مسخره میکردند فرمود نترس «إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئینَ» (حجر/95) اینهایی که تو را استهزاء میکنند ما خودمان هستیم ناراحت نشو.
«إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً» (انشراح/6) سختیها تمام میشود «وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ» (انشراح/4) من نام تو را در دنیا بزرگ میکنم. یک سلمان رشدی احمق و مزدور یک اهانت به تو میکند مثل موش میترسد. اگر کسی به مقدسات مذهبی توهین کند اجازه مجتهد هم لازم نیست میشود همانجا او را کشت اگر کسی به فاطمه(س) یا به امام زمان(عج) توهین کند. پسر متوکل عباسی آمد نزد امام گفت پدرم متوکل عباسی خلیفه دزد و غاصب به فاطمه(س) جسارت کرده من میخواهم سرش را ببرم حضرت فرمود حقش این هست اما اگر پسری پدرش را بکشد جوانمرگ میشود این حکم خداست ولی بگذار کس دیگری عمل کند. گفت من حاضرم جوانمرگ بشوم ولی همچنین پدری نداشته باشم.
4- کار انبیاء فرهنگ سازی است
ما به تو فاطمه(س) را دادیم خیلی مهم است زمانی که دختر را ننگ میدانند خدا فرهنگ سازی میکند. اصلاً کلمه فرهنگ سازی خودش یک چیزی است انبیاء آمدند که یک انقلاب فرهنگی کنند و لذا اسمها را عوض میکردند مدینه(یثرب) بود مدینه شد. اسمها را عوض کردند دیدها عوض شد ما خیلی حدیث داریم که میگوید این نیست آن است یعنی دارد فرهنگ را عوض میکند شجاعت این نیست که وزنه بلند کنی شجاعت اینست که وقت غیظ خودت را نگه داری. سرمایه پول نیست سرمایه قناعت است یعنی میآمدند یک دید نو میدادند «فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِهِ» (عبس/24) به غذایت نگاه کن این پوست معنا است باطنش. یعنی نگاه کن به طعام واقعی. علمی که میگیری از که میگیری؟ اصلاً کار اسلام اینست که میآمد و حرف نو میزد خود امام(ره) فرهنگ جدیدی آورد زمان شاه نمیدانستند کلمه «مستضعف» یعنی چه؟ فرهنگ را زنده کرد «مستکبر»، «مستضعف».
ما به تو کوثر دادیم فاطمه(س) دادیم در هر جلسه اگر بگویم کسانی که سیداند بایستند میبینی که بخش عظیمی از جمعیت سیداند اصلاً بعضی از روستاهای ایران همه سیداند تمام انقلابهای صدر اسلام مال سادات بوده. اکثر قریب به اتفاق مراجع تقلید سید بودهاند. فاطمه(س) نور چشم من است.
«درسها»
5- خداوند به پیامبر کوثر (حضرت فاطمه) عطا کرد
1- خداوند جلوی زخم زبان را میگیرد. اصلاً آیهای داریم که میفرماید «إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ» (حج/38) خدا دفاع میکند. یک بار شخصی پیش من آمد خیلی عصبانی بود که فلانی همچین کرد. در روزنامه و مجله برای من همچین نوشتهاند فلان جا علیه من همچین گفتهاند گفتم آقا تو «الَّذینَ آمَنُوا» نیستی؟ گفت چرا، من مؤمن هستم گفتم اگر تو مؤمن باشی خدا از تو دفاع میکند. «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ» (کوثر/1) حالا که خدا به پیغمبر(ص) کوثر داد. شکرانهاش چیه؟ «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ» (کوثر/2) شکر نعمتها نماز است خدا نیازی به تشکر ما ندارد اما این تشکر مثل اینکه استادی به شاگردهایش میگوید بچهها تشکر از معلمی من اینست که درستان را خوب بخوانید خوب درس خواندن تشکر از زحمت استاد است اما فایده این تشکر به جیب شاگرد است «فَصَلِّ» شکر نعمت واجب است.
6- نماز فقط برای خدا باشد
2- تشکر واجب است «فَصَلِّ لِرَبِّکَ»، «لِرَبِّکَ» نماز باید برای خدا باشد در نماز ذرهای ریا باشد باطل است شما یک مکانی بایست برای ریا که فیلمبرداری تو را نشان بدهد نماز باطل است. زمانی باشد که برای ریا باشد مثلاً اول وقت نماز بخوانی که بدانند من اول وقت نماز میخوانم زمان برای غیرخداست نماز برای خداست باز باطل است. اگر عبایی به دوش بگیری بریا یا تحت الحنکی که میاندازی قیافهای که میگیری قیافه ظاهری است باز هم نماز باطل است. یک مستحبی را برای غیرخدا در نماز انجام بدهی نماز باطل است نماز فقط باید برای خدا باشد.
7- برای تشکر از عطای کوثر شتر قربانی کن
«وَ انْحَرْ»، «نحر» شتر. بین نحر و ذبح فرق است: ذبح چهار رگ گردن گوسفند را میبرند البته 2 رگ است منتهی به مَری و نای میگویند رگ که میشود 4 رگ وگرنه دو رگ است اما شتر را میگویند یک سیخ بزن توی آن چاله و این هم از الطاف خداست اگر میگفتند شتر را مثل گوسفند بکش پدر آن قصاب درمی آمد پدر شتر هم درمی آمد مثل تنه درخت مگر میشود آنرا برید راحت ترین نوع جان دادن شتر همین نحر است گوسفند و گاو ارزان است اما شتر خیلی مهم است بخصوص در بین عربها شتر یعنی بهترین حیوان. میفرماید حالا که من به تو کوثر دادم تو هم مرغ و اینها نکش تو که پولداری دیگر افطاری ساده نده باید افطاری حسابی بدهی. اینکه یک کیلو خرما میگیرند میآورند مسجد این مال کسانی بود که پیغمبر(ص) فرمود هرکس ماه رمضان افطاری بدهد خدا چقدر چقدر به او ثواب میدهد یک نفر بلند شد و گفت آقا پول نداریم فرمود ولو به شربت آب ولو به نصف خرما این ولو به نصف خرما مال کسی است که فقیر است تو که برای جهازیه دخترت کلی پول دادی تو که برای پسرت کلی پول خرج کردی تو که برای ماشین، فرش پول دادی برای افطاری یک کیلو خرما میدهی تو باید افطاری حسابی بدهی ما که به تو کوثر دادیم شما باید شتر بدهی «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ».
از این معلوم میشود رابطه با خدا از رابطه با مردم جدا نیست «فَصَلِّ» رابطه با مردم و محرومین «وَ انْحَرْ» ما نماز خالی نداریم خیلی دین قشنگی است. میفرماید کنار نماز عید یک چیزی هم باید به فقرا بدهی اگر عید قربان است نماز قربان که نیست یک گوسفند قربانی کن اگر عید فطر است زکات فطره بده نماز بی زکات نداریم در 28 آیه از قرآن نماز و زکات با هم است «الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاه» (مائده/55)، «أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ» (بقره/277) نماز و زکات دو تا گوشواره، هیچ خانمی با یک گوشواره عروسی نمیرود نماز بی زکات قبول نیست.
حدیث داریم حضرت آمد توی مسجد 5 نفر را از مسجد بیرون انداخت گفتند یا رسول الله اینها چه کردهاند؟ فرمود اینها نماز میخوانند زکات نمیدهند. حالا که به تو فاطمه(س) دادم هم نماز و هم شتر، شتر هم باید برای خدا باشد «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ» یعنی «وَ انْحَرْ لِرَبِّکَ» اگر شتر هم برای خدا نباشد آن هم غلط است. یکی از قبیلههای عرب شتری را کشت آبگوشتی راه انداخت و قابلمه قابلمه درِ خانهها پخش کرد یک قابلمه هم بردند درِ خانه یکی از رؤسای قبیلهها گفت چیه؟ گفت یک قابلمه آبگوشت است گفت آبگوشت برای من فرستاده من خودم یک کسی هستم لگد زد قابلمه رفت روی هوا آبگوشت ریخت گفت به کوری چشم او من دو تا شتر میکُشم او گفت من سه تا میکشم اون یکی گفت من 4 تا میکشم رقابت بین قبیلهها شد تا جایی که 100 تا شتر کشتند. امیرالمومنین(ع) فرمود آبگوشتش را بریزید توی بیابانها که شغالها بخورند گوسفند و شتری که برای خدا کشته نشود گوشتش را باید شغالها آنرا بخورند آدم خور نیست. کار مسلمان باید جهت دار باشد برای خدا باشد.
«فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ» از این معلوم میشود اطعام هم یک رقم شکر است آدمهایی که خداوند به آنها پول داده میگویند الحمدلله خدایا 100هزار مرتبه شکر کافی نیست «وَ انْحَرْ» باید بدهی حالا که خدا به تو کوثر داده تو هم باید به مردم بدهی. اینقدر اتاق بزرگ داریم که هیچ افطاری در آن داده نمیشود و اینقدر اتاقهای کوچک داریم که مرتب در آن افطاری داده میشود این برکت است. یک کاغذ 2-3 ریال ارزش دارد اما یکوقت میبینی کاغذ ارزان آتش میگیرد و وقتی آتش گرفت تنههای درخت را میسوزاند آدمهایی هستند که سواد و پولشان کم است اما یک جامعهای را راه میاندازند مثل کاغذ سفیدی که میسوزد و تنه درخت را روشن میکند آدمهایی هم هستند بی خاصیت. برکت غیر از عدد است. ما به تو کوثر دادیم یک دختر است اما مبارک است. خدا کند هر چیزی برکت داشته باشد.
8- درسی از حاج آقا شیخ عباس قمی در غنیمت شماری عمر
حاج شیخ عباس قمی یک کتاب مفاتیح نوشت الله اکبر واقعاً الله اکبر میلیونها کتاب نوشته شد. اما این کتاب مفاتیح همه را زد کنار رفت بغل قرآن هر خانهای یک قرآن است بغلش یک مفاتیح بعد هر کس هم میخواهد با خدا حرف بزند یک مفاتیح برمی دارد یعنی رابط بین خالق و مخلوق مفاتیح است از عمرش استفاده کرد. آیت الله مروارید از علمای مشهد میگفت با حاج شیخ عباس قمی رفتیم (تُرقبه) یکی از دهاتهای مشهد یکی از افرادی که باغ داشت ایشان را دعوت کرده بود ایشان نشست سلام علیکم احوال شما (حاج شیخ عباس قمی مال 50 سال پیش است گرچه یکی از تحصیلکردههایی که میخواست گزینش بشود برای استخدام گفتند حاج شیخ عباس قمی کیه؟ گفت یکی از اصحاب پیغمبر(ص) ایشان گفت من هم بغلش بودم آقای صاحب باغ دعوت کرده بود یک احوالپرسی کرد و شروع کرد به نوشتن. صاحب باغ آمد و گفت آقا من شما را دعوت کردم به (تُرقبه) که استراحت کنید. حاج شیخ عباس قمی گفت تو میگویی نان امام زمان(عج) است ولی امروز نانی که به شما میدهم سهم امام نیست ملک شخص خودم است خمس و کفاره و نذر نیست از ملک شخصیام است که میخواهم یک ناهار خوب بدهم به شما میخواهم امروز کیف کنی میخواهم امروز آب و هوای خنک بخوری ایشان گفت: یعنی شما میگوئید من از خدا عمر بگیرم برای خدا کار نکنم؟ هیچی آقا هر کاری میخواهی بکن. فقط جواب سلام احوالپرسی مینشست مینوشت ده دقیقه عمرش را حرام نکرد چقدر جوانها عمرشان را حرام میکنند.
پول خرج کردن عقل میخواهد دعا کردن عقل میخواهد امام سجاد(ع) میفرماید خدایا به من عقل بده کجا پول خرج کنم. اینطور نیست که فقط پول درآوردن مغز میخواهد خرج کردن هم هنر میخواهد. «وَ أَصِبْ بِی سَبِیلَ الْهِدَایَهِ لِلْبِرِّ فِیمَا أُنْفِقُ مِنْهُ» (صحیفه سجادیه/دعاى 20) یعنی خدایا یادم بده کجا چطوری پول خرج کنم. بهترین شکر نماز است «فَصَلِّ».
9- به نامگذاری فاطمه و زهرا برای دخترانتان افتخار کنید
«إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ» به تو متلک میگویند که تو دختر داری و دیگر سوت و کور است من به تو کوثر دادم یک زهرا(س) دادم نفس کشی روی کره زمین نیست که مثل پیغمبر(ص) بتواند بچه هایش روشن باشد تمام سیدها وضعشان روشن است غیر از سادات هیچ کس دیگر نمیتواند پسران و ذریه نام و نشان دار و روشنی داشته باشد سیدها افتخار کنند. چرا وقتی امضا میکنید مینویسد دکتر فلان وزیر فلان خوب بنویس سید افتخار کن که مادرت زهراست(س) در تابلوهایتان بنویسید سید آخر شما که سیّدی را حذف میکنید عملاً همکار همان میشوی که میگفت پیغمبر(ص) ابتر است یعنی سوت و کور. بهترین خانهها خانهای است که در آن پسری باشد بنام محمد بعضیها میگویند داداشم محمد دارد خواهرم فاطمه دارد چطور در دبیرستان نمیگویی والله داداشم دیپلم دارد من دیگر نمیخواهم دیپلم بگیریم چطور توی دیپلم نمیگویی خواهرم دارد برادرم دارد میگویی توی هر خانهای میخواهیم بچه هایمان دیپلم و لیسانس باشد خوب توی هر خانهای محمد و احمد باشد چه اشکال دارد. من اگر خجالت نمیکشیدم اسم دختر سومم را فاطمه شماره 2 میگذاشتم چون زهرا و فاطمه دارم دختر سومم را میخواستم فاطمه شماره 2 بگذارم از ترس خنده مردم زینب گذاشتم. افتخار کنید که در همه خانهها زهرا و فاطمه باشد این چیزها هر کسی باید داشته باشد.
حدیث داریم حتی خداوند روز قیامت افرادی که دستشان خالی است یعنی مثلاً میگویند عبادتت دنبالش ریا بود قبول نیست کسانی که دستشان هیچ جا بند نیست میگویند چون اسم بچه هایت را محمد و علی و فاطمه و مهدی گذاشتی بخاطر اسم مقدس من به شما رحم میکنم اینها دستگیرههای قیامت است و ما هم در قیامت خیلی نیاز به دستگیره داریم.
«إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»، «فَصَلِّ» نماز هم بلافاصله باشد «فَصَلِّ»، «فاء» یعنی فوری باشد برای بعد یعنی چه؟ کار خوب را تند بکنید اینکه میگویند عجله کار شیطان است در کارهای غیرعبادی. در کارهای عبادی عجله کار خداست میخواهی افطاری بدهی نگو حالا باشد شب 29 یا دهه سوم بلکه دهه سوم نبودی یا مانعی پیش آمد. من یک فیش حج دو سال دیگر دارم حالا ان شاءالله 2 سال دیگر خمس خواهم داد بابا حالا شاید نبودی.
10- توجه به نماز اول وقت
به امام صادق(ع) گفتند آقا چشم بعضی مردهها باز و چشم بعضی بسته چرا؟ گفت آنکه باز بوده نرسیده ببندد آنکه بسته نرسیده باز کند. بعضیها میگویند باشد برای بعد توبه میکنیم خوب از کجا؟ شاید مُردی. شما بنویس به من بده که تا فلان سال هستی من هم زیرش مینویسم اکنون که ایشان قول داده تا 80 سال باشد پس تا 75 سال آزاد 5 سال آخر خوب میشود آدم نمیداند. «فَصَلِّ» نماز اول وقت. از رسول خادم یاد بگیرید تا در کشتی پیروز شد همانجا سجده کرد نگفت نگاه میکنند خوب بکنند چطور دیگران که کول هم سوار میشوند خجالت نمیکشند من سجده میکنم خجالت میکشم؟ اگر بناست کسی خجالت بکشد باید آنها خجالت بکشند من به شکرانه اینکه خداود به من توفیق داد سجده شکر میکنم اگر همه کشورها گل میزنند کول هم سوار میشوند ما هم کول هم سوار شویم موقع گل زدن پس ما خودباخته هستیم ما باید خط بدهیم نه اینکه خط بپذیریم فوتبالیستهای ما باید امام دیگران باشند. قرآن میفرماید «وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً» (فرقان/74) یعنی خدایا تک تک ما را امام قرار بده یعنی فوتبالیستهای جمهوری اسلامی باید به تمام فوتبالیستهای کشورهای اسلامی خط بدهند.
در سازمان ملل که مقام معظم رهبری رفته بودند گفتند «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم» و صحبتشان را شروع کردند تا آنزمان «بِسْمِ اللَّهِ» رسم نبود بعد سران کشورهای اسلامی که میآمدند صحبت کنند یک «بِسْمِ اللَّهِ» میگفتند. خودتان را حفظ کنید هویت خودمان را نگه داریم.
«إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ» ما به تو فاطمه(س) دادیم که حسین(ع) هم در کربلا بگوید دلیل اینکه زیر بار یزید نمیروم چون شیر فاطمه(س) را خوردهام مادرم زهراست(س) بله به یزید بگویم زین العابدین(ع) هم افتخار میکند که مادرم زهرا(س) است همه امامان ما افتخار میکنند که مادرشان زهرا(س) است. متلک گفت لبش را قیچی میکنم آن کسی که به مقدسات حمله کند نابودش میکنم. «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ» (کوثر/2) شکرانه این نعمتها نماز است همه ماشینهای کشورها یا رو به شرق میروند یا غرب. ماشینی که درست راه میرود ماشین جمهوری اسلامی است همه رانندهها یا مستاند یا دیوانه یا عاقل یا شرقی یا غربی یا گیج اما راننده عادل راننده جمهوری اسلامی است ماشین اسلام راننده امام(ره) امت حزب الله «فَصَلِّ» مسجدها شلوغ بشود نماز اول وقت «وَ انْحَرْ» خمس و زکات بدهید به فقرا رسیدگی کنید سر سفره چند رقم افطاری است عدهای ندارند.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»