موضوع: تفسیر سوره توحید
تاریخ پخش: 75/10/29
بسم الله الرحمن الرحیم
1- خلقت مظهر لطف و رحمت خداست
جلوه مهربانی خداوند به همین است که توبه را قبول مي‌‌کند دهها سال گناه را با یک لحظه توبه واقعی مي‌‌پذیرد جلوه رحمت خدا اینست که ماه رمضان را برای ما قرار داده در اینکه ماهی را قرار بدهد که خواندن یک آیه قرآن ثواب یک ختم قرآن را داشته باشد اینها همه مظهر رحمت است در اینکه ما را هدایت کرد در اینکه ما را آفرید اصلاً دلیلی ندشات خدا ما را خلق کند فقط از رحمت او بود. کسی از من پرسید چرا خدا من را آفرید؟ گفتم جوابت را بدهم یا ندهم گفت بله گفتم حالا اگر من بلدم جوابت را بدهم، ندهم چی مي‌‌شود؟ گفت کم لطفی است گفتم کم لطفی روی این کلمه ایستاد شما از من سوالی مي‌‌کنید و من مي‌‌توانم جوابتان را بدهم اگر کسی بتواند کاری را بکند، نکند کم لطفی است خداوند مي‌‌تواند از خاک اسپرم بسازد مي‌‌تواند از خاک گندم بسازد اگر نسازد کم لطفی است مي‌‌تواند از یک تک سلول انسان بسازد اگر نسازد کم لطفی است اصلاً اگر خدا خلق نمی کرد جای سوال بود که خدا مي‌‌تواند این کار را بکند چرا نکرد نگوئید چرا خلق کرد اگر خلق نمی کرد حالا ما که نبودیم ولی جایش بود که کسی بپرسد چرا خلق نکرد؟ لطف اوست که ما را خلق کرد بعد از خلقت انسان را آفرید بعد توفیق داد مسلمان شدیم اینها همه مظهر رحمت خداست در مناجات داریم «إِذْ كَانَ جَزَائِي مِنْكَ فِي أَوَّلِ مَا عَصَيْتُكَ النَّارَ» (صحيفه سجاديه/دعاى 16) خدایا در اولین گناهی که من کردم حقم بود که خلاصم کنی.
2- سوره توحيد در احاديث
راجع به «قُلْ هُوَ اللَّهُ» (اخلاص/1) حدیث هایی داریم حدیث داریم در نمازهای شبانه روزی لااقل یکبار این سوره را بخوانید البته ما که در همه نمازهایمان مي‌‌خوانیم اهل سنت در نمازهایشان سوره های مختلف مي‌‌خوانند ما ایرانی‌ها عادت کردیم همه‌اش «قُلْ هُوَ اللَّهُ» مي‌‌خوانیم. این سوره در اهمیت به منزله یک سوم قرآن است کسی که سه «قُلْ هُوَ اللَّهُ» بخواند بخصوص موقع خواب انگار همه قرآن را خوانده حتی اگر نمازمان تمام شد خود «قُلْ هُوَ اللَّهُ» تعقیب نماز است. خواندن «قُلْ هُوَ اللَّهُ» برای حفظ و نجات از شرور سفارش شده یهودی‌ها از پیغمبر(ص) خواستند خدا را به ما معرفی کن «قُلْ هُوَ اللَّهُ» را خواند «قُلْ هُوَ اللَّهُ» شناسنامه خداوند است و توحید اساسی ترین اصل همه ادیان است که در این سوره آمد.
«درسها»
3- تبليغ معارف دين كم است
1- معارف حق را به دیگران اعلام کنید «قُلْ» بگو ما سر گفتن خیلی حرف داریم امام رضا(ع) فرمود اگر مردم بدانند ما چه می‌گويیم می‌آیند و مسلمان می‌شوند «إِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا» (عيون‌أخبارالرضا/ج1/ص307) اگر مردم مي‌‌فهمیدند ما چه مي‌‌گوئیم گوش مي‌‌دادند کسانی که مسلمان نیستند بخشی از آن تقصیر ما است ما نگفتیم تبلیغات ما ضعیف است انجیل به بیش از 2 هزار زبان ترجمه شده قرآن ما به حدود 50 زبان ترجمه شده. پزشکی فوق تخصص چشم دارد همشهری ما است یک دوره نوار برای من آورد گفت این نوار را از آمریکا برای من فرستاده‌اند چون من فوق تخصص چشم در آمریکا دیده‌ام اساتید من در آمریکا اینرا برای من فرستاده‌اند گفتند اگر در ایران پیرمرد یا پیرزنی کور شد خواست تفسیر کتاب انجیل را از گوشش بشنود چون چشمش نمی بیند این یک دور تفسیر انجیل مسیحی‌ها برای پیرمرد و پیرزنهای کور ایرانی آنها تفسیر برای کور ما دارند و ما در 100 خانه یکدور تفسیر برای بیناهایمان نداریم ما در تبلیغات خیلی ضعیف هستیم آنها کاغذهایی پیدا مي‌‌کنند 2 سانتی در 3 سانتی لای آدامس شکلاتی که از خارج برای ما مي‌‌فرستند شکلات را که باز مي‌‌کنی بخوری برای بچه هایمان مي‌‌بینی در آن کاغذ 2 سانتی در 3 سانتی عکس سکس فرستاده یعنی از آن کاغذ 2-3 سانتی برای انحراف استفاده می‌کند ما بزرگترین تبلیغاتمان تبلیغ رب و گوجه است این هم در مشهد امام رضا(ع) نمی‌گویم این نباشد می‌گویم کنارش تبلیغات دیگر هم باشد تبلیغات ما یا ضعیف است یا تبلیغات مادی ما بیش از تبلیغات… اخیراً الحمدلله دو سه تابلو حجاب و امر به معروف دیدیم در تهران هم همینطور است تبلیغ چراغ گاز و جارو برقی خیلی بیش از تبلیغ مسائل اخلاقی است.
مقام معظم رهبری امسال در پیامی که برای اجلاس ششم فرمود کشور امام زمان(عج) باید جوری باشد که هر بیگانه ایی وارد آن مي‌‌شود در و دیوار بفهمد این کشور کشور امام زمان(عج) است وگرنه جاروبرقی و زودپز و پلوپز در اتریش هم بود ما که نمی‌خواستیم اتریش بشویم. چهار سال کتابهای معارف دانشگاه ما یک سطر راجع به نماز در آن نبود دانشجوی ما راجع به اسرار نماز چیزی بلد نیست. شهید هاشمی نژاد یک جلسه پاسخ به سوالات داشت شهید بهشتی چهار شنبه‌ها عصر خانه‌اش باز بود افرادی مي‌‌آمدند هر کس هر سوالی داشت در خانه باز بود و مي‌‌آمد مي‌‌پرسید در بسیاری از جاها جوانهای ما سوال دارند الان در تهران چند درس نهج البلاغه هست؟ یواشکی مي‌‌گویم هیچی در تهران هیچ جلسه تفسیری نیست بد است «قُلْ» باید گفت استعداد زیاد است کسی نیست استعدادها را جمع کند.
4- از اثر پي به مؤثر مي‌بريم
«قُلْ هُوَ» دیدنی نیست (او) «لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ» (انعام/103) امام حسین(ع) مي‌‌فرماید کور باد آن چشمی که تو را نبیند ای خدا البته با این چشم با چشم دل به امام علی(ع) گفتند آیا خدایی را که عبادت مي‌‌کنی دیدی؟ فرمود اگه خدا را ندیدم عبادت نمی کنم منتهی با چشم دل دیدم ما آنهایی را هم که خیال مي‌‌کنیم دیدنی است واقع اینست که از اثر پی به موثر مي‌‌بریم شما الآن این گچ را حتماً مي‌‌بینید رنگ آن از آثار گچ است و زن آن از آثار گچ است حجم آن از آثار گچ است یعنی این گچی را هم که مي‌‌بینید از آثار پی به مؤثر مي‌‌برید رنگ و وزن و حجم گچ نیست اینها از صفات و آثار گچ است پس این گچی را که ما خیال مي‌‌کنیم مي‌‌بینیم به یک معنا از اثر پی به موثر مي‌‌برید رنگ و وزن و حجم گچ نیست اینها از صفات و آثار گچ است پس این گچی را که ما خیال مي‌‌کنیم مي‌‌بینیم به یک معنا از اثر پی در موثر مي‌‌بریم اصل شناخت ما شناخت عقلی است ابزار شناخت ما یکي‌اش چشم و گوش است. شما که جاذبه زمین را قبول دارید از کجا فهمیدید زمین جاذبه دارد؟ سیب از درخت افتاد خوب افتادن سیب از درخت که جاذبه نیست این آثار جاذبه است یعنی با هر عینکی به زمین نگاه کنی چیزی بنام جاذبه به چشمت نمی‌آید مگر ببینی این افتاد و از افتادن پی مي‌‌بریم ما در همه علوم از اثر پی مي‌‌بریم.
«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» نمی‌فرماید: «واحد» فرق است بین «واحد» و «احد» اگر بگوئیم «واحد» یعنی اولی معنایش اینست که یک دومی هم مي‌‌شود باشد اما «احد» یعنی یکتا اما یکی بوی این را دارد که دو تا سه تا به عبارتی یکی یک کلمه ای است که پشت سر آن دو تا هم مي‌‌شود بیاید.
5- نه شرك در تفكر و نه در عمل
نه شرک در تفکر و نه شرک در عمل بعضی‌ها در تفکر و بعضی‌ها در عمل مشرکند حدیث داریم اگر کسی این کلمه را بگوید باز هم شرک دارد (اگر فلانی نبود وضع من خراب بود) درایران یک کلمه زشتی را بکار مي‌‌برند اصطلاح غلطی است (اول خدا دوم تو) همه کاره اوست بله خداوند اسبابی را قرار داده ما توسلی را هم که به اهل بیت پیدا می‌کنیم مي‌‌گوئیم «اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّه» تو از خدا بخواه یا امام رضا(ع) بچه من را شفا بده غلط است باید گفت یا امام رضا(ع) از خدا بخوا بچه مرا شفا بدهد. امامان و پیغمبر(ص) واسطه هستند در مقابل خدا هیچکس استقلال ندارد منافقین در اعلامیه‌شان مي‌‌نوشتند به نام خدا و به نام خلق خدا خوب این شرک است فقط بنام خدا. یکوقت یک جایی بودیم کسی گفت شما انحصار طلبید گفتم اولین انحصار طلب خداست چون مي‌‌فرماید «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» هیچ اله ایی قبول نیست «إِلَّا اللَّهُ» وقتی حرف حق است حرفهای باطل باید همه کنار بورد نمی شود گفت هم علی(ع) و هم معاویه خیر فقط علی(ع) ما انحصار طلبیم «فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلالُ» (يونس/32) بعد از حق هر کس باشد انحراف است هم این و هم آن درست نیست به همین خاطر ما همه اصحاب پیامبر(ص) را عادل نمی دانیم مگر مي‌‌شود همه عادل باشند هم ابوذر عادل است و هم آنکه به ابوذر کتک زد و هم آنکه ابوذر را تبعید کرد اه! ! دو نفر که با هم دعوا مي‌‌کنند نمی‌شود گفت شما هر دو نفر عادل هستید دو طرف دعوا یکی حق راست و دیگری باطل. همه اصحاب پیغمبر(ص) عادلند پس این آیاتی که مي‌‌فرماید «يُؤْذُونَ النَّبِيَّ» (توبه/61) پیغمبر(ص) را اذیت مي‌‌کردند هر چه قرآن مي‌‌فرماید درست است.
«قُلْ هُوَ» بگو او، او را نمی بینم؟ نه چطور به خدای نادیده ایمان بیاوریم؟ همانطور که به جاذبه نادیده… از اثر پی به موثر مي‌‌بریم شما روح من را که نمی بینید چون حرف مي‌‌زنم مي‌‌گوئید لابد زنده است در اکثر معلوماتمان از اثر پی به مؤثر مي‌‌بریم.
6- خدا بي‌نياز و همه به او نيازمندند
«اللَّهُ الصَّمَدُ» (اخلاص/2) یعنی نه ماده است نه مادی عزیز است خلل ناپذیر است، یعنی بی نیاز است مورد نیاز همه است همه به او نیاز دارند ولی او به هیچکس نیاز ندارد «اللَّهُ الصَّمَدُ» امیرالمومنین(ع) فرمود «صمد» یعنی جسم نیست و فرمود: «صمد» یعنی مثل ندارد «اللَّهُ الصَّمَدُ» یعنی خدا شبیه ندارد، خداوند مکان ندارد، امام علی(ع) فرمود «صمد» یعنی قیام و قعود ندارد، اینجا و آنجا نیست یک مکان باشد و یک مکان نباشد. نه شبیه دارد نه جسم دارد و نه مثل دارد امام باقر(ع) فرمود: «صمد» یعنی بزرگی است که تحت امر و نهی کسی نیست. «صمد» را صافی معنا کرد و ترمذی سنی‌ها که «صمد» یعنی «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» (اخلاص/3) «صمد» یعنی زاد و ولدی ندارد امام صادق(ع) فرمود اگر چهار آدم اهل پیدا مي‌‌کردم از کلمه «صمد» تمام عقاید صحیح را استخراج مي‌‌کردم ولی شاگرد باسوادی که حرف من را بکشد ندارد این خیلی مهم است در دعای جوشن کبیر داریم «يَا صَمَداً لَا يُطْعَمُ» (بلدالأمين/ص 405) ای صمدی که نیازی به غذا نداری.
7- خداوند نه ولدي دارد و نه والدي
«لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» چرا «لَمْ يَلِدْ» جلو افتاده؟ چون آنچه بیشتر مي‌‌گفتند، مي‌‌گفتند فرزند خدا «لَمْ يَلِدْ» زاد و ولدی ندارد خداوند فرزندی ندارد اگر مولودی هست آنکه والده اوست باید مقدم بر او باشد او از چیزی زائیده نشده که زاینده مقدم بر او باشد وجود او وجود استثنایی است «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‌ءٌ» (شورى/11) چند رقم ما وجود داریم مثلاً میوه از گل در مي‌‌آید همینطور که میوه از گل بیرون مي‌‌آید خدا از چیزی خلق شده نه درخت از هسته استخراج مي‌‌شود خدا از چیزی استخراج شده نه آب از ابر بیرون آمده مي‌‌توانیم بگوئیم خدا از ابر بیرون آمده نه آتش از چوب بیرون مي‌‌آید مي‌‌توانیم بگوئیم خداوند مثل آتشی است که از چوب بیرون مي‌‌آید نه کلام از لب بیرون می‌آید می‌توانیم بگوئیم همانطور که کلام از لب بیرون مي‌‌آید خدا از چیزی خلق شده؟ نه «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» نوشته از قلم بیرون می‌آید مي‌‌توانیم بگوئیم همانطوری که نوشته از قلم بیرون مي‌‌آید خداوند از چیزی خلق شده؟ نه «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» بو از گل بیرون مي‌‌آید مي‌‌توانیم بگوئیم همانطوری که بو از گل استخراج شده خداوند از چیزی استخراج مي‌‌شود؟ نه «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» مزه از غذا بیرون مي‌‌آید فکر از عقل بیرون مي‌‌آید درک از دل بیرون مي‌‌آید گرما از آتش بیرون مي‌‌آید سر ما از برف بیرون مي‌‌آید آقا خداوند مثل هیچکدام نیست حقیقتش چیست؟ نمی دانم فقط مي‌‌دانیم هست در ذات خدا نمی توانیم فکر کنیم هر چه هست در صفات خدا در اینکه حکمت خدا در آفرینش مژه چه کرده؟ در اینکه بال پروانه چطوری است؟ در آفرینش خود ما چه کرده؟ در آفرینش کرات چه کرده؟ نمی دانیم محدود نمی تواند بی نهایت را بفهمد «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» اما هر چه هست یکتاست هستی را جوری منظم کرده که آثار حکمت در همه چیز پیداست یعنی دهان اندازه پستان مادر است پستان مادر کلفت نیست که توی دهان نرود دهان نوزاد دندان ندارد که آنرا گاز بگیرد نوزاد بدنیا مي‌‌آید فود کردن بلد نیست اما مکیدن را بلد است در شیر همه نیازهایی که بدن می‌خواهد قند، فسفر، چربی، آب و… در آن هست کف پا را گود کرده برای چشم مژه گذاشته چشم که ظریف است آنرا توی کاسه گذاشته برای آنکه نور آنرا اذیت نکند برای پشت بام آن ابرو گذاشته برای آنکه عرق در آن نریزد جدول‌های پیشانی را طوری کرده که از اطراف بریزد گوش را چاله چوله کرده که جهت صدا را تشخیص بدهد روی را موجودی را باز گذاشته فقط چشم را کشوی گذاشته پلک آب دهان به اندازه تولید مي‌‌شود که چک چک بیرون نچکد کم تولید نمی شود که آب قسمت‌اش کنی چشم ما از پی و آب نمک قاطی است که اشکمان شور است ما اکسیژن مي‌‌گیریم کربن مي‌‌دهیم برگها کربن مي‌‌گیرند اکسیژن مي‌‌دهند از آفرینش مي‌‌فهمیم که حکمتی در کار است.
8- خدا قديم است و هيچ شبيه و نظيري ندارد
یکی کسی به من گفت آقای قرائتی مي‌‌توانی خدا را در یک دقیقه برای من ثابت کنی؟ گفتم تو هستی گفت بله دارم با شما حرف مي‌‌زنم گفتم هستی خودت را آفریدی؟ گفت اگر خودم خودم را مي‌‌آفریدیم طوری خلق مي‌‌کردم که مریض نشوم پیر نشوم خشگل‌تر بشوم قوی‌تر بشوم پس 1- هستم 2- خودم خودم را نساختم همان دستی که مرا ساخته همان خداست.
راسل می‌گوید من قبلاً خداپرست بودم مي‌گفتم همه چیز را خدا آفرید بعد گفتم خدا را کی آفرید؟ ماندم خوب آقای راسل کجا تشریف بردید رفتم خیلی خوش آمدی بعد گفت همه چیز از ماده است مي‌‌گوئیم جناب راسل ماده از کجاست؟ مي‌‌گوید ماده از قدیم بوده مي‌‌گوئیم خوب خدا هم از قدیم بوده یک بوده با شعور را قبول نکرده رفت میلیاردها بوده بی شعور را قبول کرد چه خداپرست چه مادی باید قبول کنیم یک چیزی قدیم است منتهی ما مي‌‌گويیم قدیم ما خدای حکیم است آنها مي‌‌گویند قدیم ما ذرات بی شعور است «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ».
«وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ» (اخلاص/4) هیچ شبیه و نظیری ندارد خداوند را به بو و عطر و باران از ابر و به آتش از هیزم و به نور از خورشید نمی شود تشبیه کرد «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‌ءٌ» ما خدا را از صافش و از آفرینشش مي‌‌شناسیم و بیشترین شناخت ما همین پی بردن از آثار است.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
