موضوع بحث: ساختمان و مسکن در اسلام- 1
تاريخ پخش 23/9/68
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي
از بركات جمهوري اسلامي اين است كه ما بايد آيات و روايات را در هر زمينه‌اي هم بايد داخل كتب دانشگاهي و هم داخل خود دانشگاه بياوريم.
الآن در خدمت برادران و خواهران دانشجو در رشته‌هاي ساختمان و معماري و. . . هستيم و خوب است بدانيم اسلام پيرامون ساختمان و معماري چيزي دارد يا خير. البته گمان نكنيد كه اين بحث به درد تفسير نمي‌خورد بلكه مايـة خوبي است كه بدانيد اسلام در اين زمينه چه مسائلي دارد.
هر كسي بالاخره از ابتداي عمر خود تا به انتها به مسكن احتياج دارد و در اين 10 سال گذشته بالاخره يك ساعت بايد به اين بحث اختصاص داده بشود.
1- اموري كه بايد در مسكن به آنها توجه كرد
1- انتخاب مكان 2- با چه پولي خانه بسازيم 3- مساحت خانه چقدر باشد 4- مقدار زيربنا چقدر باشد 5- ديوار كشي و اهميت آن 6- جاي دستشويي و حمام و اتاق خواب كجا باشد 7- سفيد كاري و گچ بري 8- ارتفاع سقف از زمين 9- تجملات خانه 10- خريد و فروش خانه 11- خانه سازي براي ديگران اعم از فرزندان و خويشان تا در بيابان براي كاروانسراها و مسافرين 12- اجاره دادن خانه 13- اشراف داشتن بر منزل ديگران 14- ناودان خانه‌ها 15- دولت و خانه سازي 16- محكم سازي خانه 17- خانه مستولين مملكتي بايد چگونه باشد 18- آپارتمان 19- امنيت در خانه و محدوده آن 20- محل نماز در خانه و بالاخره پيرامون خانه ابدي(اگر برسيم).
2- انتخاب مكان مسكن در روايات
و اما انتخاب مسكن
امام علي در نهج البلاغه نامه‌اي دارد به حارث همداني مي‌فرمايد: «وَ اسْكُنِ الْأَمْصَارَ الْعِظَامَ فَإِنَّهَا جِمَاعُ الْمُسْلِمِينَ وَ احْذَرْ مَنَازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفَاءِ»(نهج‌‌البلاغه، نامه 69) يعني جاي پرت خانه نساز. يعني از جامعه دور نشو البته نه اينكه همه بيايند تهران ولي در روستا هم كنار مردم باش «فَإِنَّهَا جِمَاعُ الْمُسْلِمِينَ وَ احْذَرْ مَنَازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفَاءِ» كه همانا محل تجمع مسليين است و از محله‌هاي كه بويي از اسلام و خيرات جامعه نبرده‌اند دوري كن مثل كسي كه مي‌گويد من نه خانه كسي مي‌روم و نه كسي با من كاري دارد مثل بوته تيغي كه در كوير خودش مي‌رويد و خودش هم خشك مي‌شود. (از محله‌هايي كه طاغوتي‌ها و از خدا بي خبرها مي‌نشينند دوري كن.
امام صادق و امام باقر مي‌فرمايند مساله هوا را در نظر بگيريد، مي‌خواستند بيمارستان بسازند از زكرياي رازي پرسيدند كجا بسازيم؟ فرمود چهار قطعه گوشت در چهار منطقه شهر آويزان كنيد هر منطقه‌اي ديرتر گوشت فاسد شد آنجا هوا خنك‌تر است پس آنجا بيمارستان بسازيد.
مساله آب
مواظب باشيد زمين غصبي نباشد كه امام صادق فرمود اگر كسي در زمين غصبي خانه بسازد در صاحب زمين، زمين خود را بخواهد حكومت اسلامي حق دارد خانه را خراب كند و زمين را به صاحبش برگرداند. پس محل و مكان حلال آب فراوان هواي خنك و در كنار امت و دور از مناطق طاغوتي كه از خدا غافل و اهل ظلم هستند.
3- با پول حلال بايد خانه ساخت
درباره پول ساختمان
پيامبر فرمود: «اتَّقُوا الْبُنْيَانَ فِي الْحَرَامِ فَإِنَّهُ أَسَاسُ الْخَرَابِ»(مستدرك‌‌الوسائل، ج3، ص472) با پول حلال خانه بسازيد و مواظب باشيد در پول ساختند انه حق مردم نباشد و خمس مهم است چون در اين حالت يك پنجم مردم فقير در آن پول شريك هستند حديث داريم «إِنَّ الْحَرَامَ لَا يَنْمِي وَ إِنْ نَمَى لَا يُبَارَكُ لَهُ فِيهِ»(كافى، ج5، ص125) مال حرام رشد نمي‌كند يا اگر رشد كمي پيدا كند بركت ندارد. حديث داريم پول‌هايي كه انسان خرج مي‌كند اجر دارد و پولي كه ثوابي ندارد پول بنايي است.
4- مساحت خانه زياد و ارتفاع كم باشد
اسلام مي‌گويد مساحت زمين خانه زياد باشد ولي ارتفاع آن كم باشد البته مثل دفعه قبل نشود كه ما گفتيم دختر و پسر در يك اتاق نخوابند به ما فحش دادند كه ما يك اتاق داريم 5 تا بچه و. . . من فقط نظر اسلام را مي‌گويم امام خانه‌اي براي يكي از غلام هايش خريد غلام گفت خانه خودتان خوب است ولي امام فرمود تنگ است غلام گفت خانه مرحوم ابوي است امام فرمود مرحوم ابوي خر بود كه مي‌توانست خانه بزرگ داشته باشد ولي بخاطر آثار باستاني در خانه تنگ نشست(البته فرمود اگر ابوي‌ات نفهم بود تو هم بايد همان كار را انجام بدهي).
گاهي نياكان ما كار غلط انجام مي‌دهند يا مي‌گويند خواهي نشوي رسوا همرنگ جماعت شو مثلا كشتي غرق شود 95 نفر شنا بلد نيستند و غرق مي‌شوند حال بايد آن 5 نفر هم كه شنا بلد هستند بخاطر رسوا نشدن غرق شوند؟ پس حفظ آثار باستاني جايي ارزش دارد كه نشانه افتخار است.
يكي از انصار گفت يا رسول الله خانه ما خيلي تنگ است فرمود «ارْفَعْ صَوْتَكَ مَا اسْتَطَعْتَ وَ سَلِ اللَّهَ أَنْ يُوَسِّعَ عَلَيْكَ»(كافى، ج6، ص526) داد بزن و از خداي جدي بخواه كه خانه‌ات توسعه پيدا كند. از سعادت مرد آن است كه خانه بزرگ داشته باشد البته به شرط اينكه حلال باشد ديگران هم داشته باشند و براي كار مفيد باشد و افتخار و فخرفروشي در آن نباشد پس خانه بزرگ بايد مفيد باشد و در آن نفع اجتماعي باشد ديگران را دعوت كند بيايند و بروند و تعليم و تربيت در آن باشد.
و اما حديث براي كسي كه در خانه بزرگ را ببندد و خودش زندگي كند شخصي مريض شد و علي آمد ديدن او نگاهي به مريض و خانه بزرگش كرد و پرسيد چه استفاده‌اي تا به حال از اين خانه كردي كه اگر براي قيامت خود استفاده نكرده باشي اين خانه در قيامت وبال تو خواهد بود.
البته ممكن است خانه 100 متري براي كسي خوب باشد ولي براي ديگري خانه 400 متري هم كم باشد پس به تناسب افراد فرق مي‌كند پس حياط منزل در اسلام بايد وسيع باشد و اما در مورد مقدار ساختمان جملاتي داريم از احاديث در اين مورد برايتان مي‌نويسم.
«كُلُّ بِنَاءٍ لَيْسَ بِكَفَافٍ فَهُوَ وَبَالٌ عَلَى صَاحِبِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»(كافى، ج6، ص531) هر مقدار ساختماني كه بيش از اندازه است براي تو وبال است يكي براي خواب فرزندانت و ديگري براي مهمان البته به تناسب افراد فرق مي‌كند. امام صادق(ع) فرمود «مَنْ بَنَى فَوْقَ مَا يَسْكُنُهُ كُلِّفَ حَمْلَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»(المحاسن، ج2، ص608) ساختمان بيش از مورد نياز مسئوليت در قيامت دارد.
و در احاديث ديگر داريم كه همه روايت ناظر به ساختمان بيش از نياز مي‌باشد و اما يك حديثي هست در مجمع البيان و الحيات رسول اكرم در حال عبور ساختماني را ديد كه روي آن قبه‌اي ساخته بودند به آن نگريست و پرسيد صاحب آن كيست؟ گفتند از اصحاب شماست صاحب خانه آمد و امام از او روي برگرداند و علت را از اصحاب جويا شد گفتند پيامبر چند روز پيش خانه تو را ديد كه مجلل ساخته بودي و ناراحت شد و احتمالا براي همين است او رفت و آن تجملات را خراب كرد و برگشت و پيامبر او را تحويل گرفت پس بايد مبارزه عملي هم انجام داد اگر كسي خانه باشكوه بسازد و شما تحويل نگيري ديگر نمي‌سازد چون مي‌سازد تا او را تحويل بگيريد.
اگر كسي نماز جمعه نرفت به او دختر ندهيد البته نه اينكه هر هفته برود ولي سالي چند بار برود و از امت دور و جدا نباشد اميرالمومنين از خانه‌هايي كه ديوار يا در ندارد انتقاد مي‌كند مثل خانه‌هايي كه زمان شاه به سبك غربي‌ها مي‌ساختند حتي حديث داريم كه پشت بام هم بايد ديوار داشته باشد.
5- جايگاه دستشويي و حمام در خانه و عدم استفاده مجسمه در منزل
داريم كه دستشويي(في استر موضع) يعني موضعي و جايي كه پنهان باشد و پنهان ترين جاي منزل براي دستشويي انتخاب شود يعني اينطور نباشد كه انسان توي اتاق نشسته است يكي برود دستشويي حمام هم بايد در كنار باشد فاصله چاه آب آشاميدني و چاه هرز آب بايد چند متر باشد البته اگر آب آشاميدني باشد طوري نيست چون از آب خوب مي‌رود توي هرز آب. اما اگر بر عكس باشد فاصله بايد زياد باشد چون آب از بالا به پائين نفوذ مي‌كند و حتي حديث داريم اگر زمين محكم است يا نرم چقدر بايد فاصله باشد.
درباره گچ كاري سفارش شده است خانه هايتان را سفيد كنيد و روايات متعدد است ولي همين مقدار بس است. مجسمه سازي، گاهي در مجسمه سازي اهداف مقدسي وجود دارد و منفعتي دارد مثلا در منطقه مرزي مجسمه كار يك انسان را انجام مي‌دهد و البته اگر منافعي بود بايد از فقها پرسيد ولي در خانه نبايد مجسمه باشد و براي اشباع هوس سرمايه دارها يك جوان زحمت بكشد كه آقايي مي‌خواهد جلوي در خانه‌اش يك گرگ باشد. البته در مورد رشته مجسمه سازي اهداف مقدس و مفيد بسياري وجود ندارد پس براي اهداف عالي اشكالي ندارد.
در اين مورد روايت داريم كه امام مي‌فرمايد البته منظور از اين مجسمه انسان و حيوان است وگرنه مجسمه درخت و گياه و اشكالي ندارد) و در مورد حضرت سليمان داريم كه «يَعْمَلُونَ لَهُ ما يَشاءُ مِنْ مَحاريبَ وَ تَماثيلَ» (سبأ/13) افرادي براي حضرت سليمان مجسمه مي‌ساختند كه مجسمه درخت و اينها بود.
و روايت هم داريم كه(لا يزال تصاويره تعرض لي في صلاتي) يعني حواس من در نماز پرت مي‌كند يا يادگاري بت پرستي است. پس اهداف منفي و مثبت فرق مي‌كند. و اما پيرامون آپارتمان در اين زمينه مشكلاتي وجود دارد ولي اصولا زندگي ما يك زندگي اضطراري است چون زمين كم داريم و. . . و زندگي در آپارتمان مثل دارد و خوردن زمين است چون اسلام مي‌گويد خانواده را طبقه دوم مسكن ندهيد و پشت بام باشند.
6- پرهيز از تجملات در منزل
مزاحمت آپارتمان بيشتر است در راه پله‌هاي آن فشار بيشتر است تجسس و چشم چراني بيشتر است فساد اخلاقي و مزاحمت اجتماعي و حتي گناه بيشتري دارد و ما مثل آدمي معتاد هستيم كه گرفتار سيگار شده است و ما هم گرفتار آپارتمان شده‌ايم.
البته روايتي هم بود كه خوانديم و از وزارت مسكن گفتند چرا خواندي ما ديگر نمي‌خوانيم. ارتفاع اتاق چهار متر بيشتر نباشد درباره تجملات روايات زيادي داريم «مَرَّ الْحُسَيْنُ ع بِدَارِ بَعْضِ الْمَهَالِبَةِ فَقَالَ رَفَعَ الطِّينَ وَ وَضَعَ الدِّينَ»(مستدرك‌‌الوسائل، ج3، ص467) امام حسين خانه‌اي را ديد كه خيلي مجلل بود فرمود گل‌ها را بالا برده دين خود را پايين آورد. مثل اينكه وام يا قرض گرفته گردن كج كرده يا چك كشيده است و. . .
حديثي داريم كه حضرت فرمود «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ هَوَاناً أَنْفَقَ مَالَهُ فِي الْبُنْيَانِ»(مستدرك‌‌الوسائل، ج3، ص455) يا «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ سُوءاً أَهْلَكَ مَالَهُ فِي الْمَاءِ وَ الطِّينِ»(مستدرك‌‌الوسائل، ج3، ص467) همين كه خدا كسي را مي‌خواهد خراب كند به سرش مي‌اندازد بنايي بي دليل انجام دهد و هر كس عاشق بنايي شد معلوم مي‌شود گناهي كرده است و خدا مي‌خواهد حال او را بگيرد.
و فرد نمي‌داند چه خبر است مثل اينكه بچه مزاحم مطالعه آدم باشد و يك شكلات بيندازي در اتاق ديگر تا او برود ولي بچه گمان مي‌كند كه او را دوست داري ما هم همينطور شده‌ايم اگر يك كوپن تخم مرغ را از دست بدهيم فراموش كنيم افسوس مي‌خورديم ولي براي از دست دادن نماز جمعه و جماعت افسوس نمي‌خوريم و ما داريم قساوت قلب پيدا مي‌كنيم. پس بدانيد خدا وقتي بخواهد حال شما را بگيرد به فكرتان مي‌اندازد تا بنايي بكنيد البته نياز مساله‌اي ديگر است.
7- خانه‌اي كه براي پز دادن باشد وبال مي‌شود
قرآن درباره خانه‌ها مي‌فرمايد «أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ ريعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ» (شعراء/128) آيا در دامنه‌هاي كوه براي عبث خانه بنا مي‌كنيد «وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً فارِهينَ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ»(شعراء/149-150) يعني براي عياشي خانه مي‌سازيد بترسيد حضرت فرمود «وَ مَنْ بَنَى بُنْيَاناً رِيَاءً وَ سُمْعَةً حَمَلَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ الْأَرْضِ السَّابِعَةِ وَ هُوَ نَارٌ يَشْتَعِلُ مِنْهُ ثُمَّ يُطَوَّقُ فِي عُنُقِهِ وَ يُلْقَى فِي النَّارِ فَلَا يَحْبِسُهُ شَيْ‌‌ءٌ مِنْهَا دُونَ قَعْرِهَا إِلَّا أَنْ يَتُوبَ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ يَبْنِي رِيَاءً وَ سُمْعَةً فَقَالَ يَبْنِي فَضْلًا عَلَى مَا يَكْفِيهِ اسْتِطَالَةً بِهِ عَلَى جِيرَانِهِ وَ مُبَاهَاةً لِإِخْوَانِهِ»(وسائل‌‌الشيعة، ج5، ص338) اگر كسي براي پز دادن خانه‌اي بسازد مثلا پول در شهر پيدا كرده است و آخر فنون خانه سازي غربي را در خانه روستايي‌اش به كار برده است.
حق اين است كه چون واضح است كه او براي پز دادن خانه‌اي اين چنين در روستا ساخته است مردم روستا به او بي اعتنايي كنند حضرت مي‌فرمايد اين خانه وبال او مي‌شود و مي‌فرمايد ريا است كه «مَا يَكْفِيهِ اسْتِطَالَةً بِهِ عَلَى جِيرَانِهِ وَ مُبَاهَاةً لِإِخْوَانِهِ» به همسايه‌ها مي‌خواهد افتخار بفروشد و پز بدهد اين حديث در امالي صدوق است.
8- سفارش در خريد خانه و نكوهش در فروش آن
فروش مسكن: در اينجا بايد از وزارت مسكن بايد تشكر كنم چون چند ماه پيش يكي از معاونين وزارت مسكن به ما جزوه‌اي را داد كه خيلي خوب بود و حديثي مي‌خواهم از اين جزوه نقل كنم. اين حديث از اين جزوه است كه اولين پولي كه جوانان بدست مي‌آورند خانه بخريد و حديث ديگر هم اين است كه آخرين چيزي كه مي‌فروشيد خانه باشد و خانه را حتي زماني كه بدهي داريد نبايد بفروشيد و حكومت اسلامي هم حق ندارد به بدهكار بگويد خانه‌ات را بفروش.
ابن ابي عمير ظاهر از ياران امام كاظم است و آدم مهمي است در اسلام هفده نفر هستند كه اسلام گفتند هر چه اينها گفته‌اند درست است كه مرا سيل اينها مساويند است و يكي از اين افراد همين ابن عمير است و حرف بي اعتبار نمي‌زند ابن عمير است و حرف بي اعتبار نمي‌زند ابن عمير بزاز بود ولي ملّا و حديث شناس هم بود اي كاش بازاريهاي ما هم به جاي هشت هفت و نيم مي‌آمدند و نيم ساعت زودتر در مسجد جمع مي‌شدند و هر روز با اسلام هم آشنا مي‌شدند مثل اين بزاز كه رابط ميان امام كاظم و مراجع تقليد بود.
ابن عمير در آستانه ورشكستگي بود و صد‌ها هزار درهم از كسي مي‌خواست او هم نداشت بدهد در خانه نشسته بود شخص بدهكار آمد و هزار درهم بدهكاري را براي او آورد ابن عمير پرسيد از كجا آورده‌اي؟ گفت خانه‌ام را فروختم ابن عمير گفت امام كاظم ع گفته است بدهكار را مجبور نكنيد خانه‌اش را بفروشد و اگر چه به يك درهم اين پول احتياج دارم ولي نمي‌توانم قبول كنم. پس حتي اگر طلب داريد و در مضيقه هستيد نگذاريد بدهكار خانه‌اش را بفروشد.
حديث در مورد باغ داريم كه نگذاريد كسي باغ را خانه سازي كند مگر اينكه به همين مقدار كه باغ را شهرك مي‌كند جاي ديگري همچين باغي توليد كند و در مورد باغ حديث بسيار داريم و به تازگي اين قانون را شهرسازي وضع كرده است در مورد باغها.
9- مسكن و ماوي دادن
حضرت عيسي از كنار قبري مي‌گذشت تند شد گفت صاحب اين قبر آدم گناهكاري بود و عذاب مي‌شد سال بعد هنگام عبور آرام رفت ياران از ايشان پرسيدند اين همان قبر است علت چيست؟ ايشان فرمود امسال ديگر عذاب نشد دليل را جويا شدند حضرت فرمود ايشان پسري دارد كه دو تا اتاق داده است به يك انسان بي خانه و خدا به اين دليل عذاب را از پدر وي برداشته است.
چرا دانشجوها بايد خانه را به زور بگيرند و به زور پس بدهند؟ اين بدين دليل است كه در جامعه ما آدم‌هاي بي تعهد هستند وگرنه خودشان زنگ مي‌زنند كه بيست تا دانشجو بفرستيد براي من اما چون من در اين مملكت پستي ندارم كسي به حرف من گوش نمي‌دهد اين هم روي همه اين حرفها. ما وقتي به علماي تهران پيشنهاد كرديم كه برخي مساجد پررونق خانه‌اي كنار مسجد اجاره كنند چون ممكن است دانشجو شناخته شده نباشد يا پول نداشته باشد و به دلايل مختلف خانه به او ندهند ولي به آقاي محله خانه مي‌دهند آقا خانه‌اي كنار مسجد اجاره كند و بگويد سي تا دانشجو بيايند در اين خانه و بالاخره روابط بسياري بين مسجد و اين دانشجويان بوجود مي‌آيد و اين وحدتي كه مرحوم مفتح مي‌خواست بين حوزه و دانشگاه ايجاد كند و اين دانشجو كه بين مردم و مسجد تربيت شد و چرخيد رجايي و چمران مي‌شود.
اما دانشجويي كه در دوران تحصيل با انواع مشكلات اجاره و پول و صاحب خانه درگير بود بعد از چهار سال با آخوند خوب نخواهد شد و ما اين حرف را گفتيم ولي كسي هم گوش نخواهد داد.
10- دقت در اجاره دادن خانه
در مورد كاروانسرا و هتل
روزي من تشيع جنازه‌اي را ديدم پرسيدم كيست گفتند فلاني پياده شدم بعد كمالي را ديدم گفتم پس پياده شويم چون گفتند ايشان خانه‌هايي در مشهد خريده است و او آنها را به زوار فقير امام رضا مي‌دهد تا به آنجا بروند و بار مالي خانه را از دوش زوار فقير امام رضا بر مي‌داشت است. چه اشكالي دارد براي دانشجو يا طلبه فضاي آموزشي كمك كنيم.
حديث داريم اگر كسي بميرد بعد از مرگ چند چيز براي او فايده خواهد داشت 1_ قرآن 2_ پسر خوب 3_ حرفهاي و مقالات علمي 4_ خانه‌اي بسازد براي كساني كه در راه مانده‌اند. اجاره خانه، كساني كه خانه اجاره مي‌دهند اگر بدانند مستاجر كار حرامي انجام مي‌دهد در گناه او شريك هستند امام صادق فرمود «عَنْ جَابِرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ يُؤَاجِرُ بَيْتَهُ فَيُبَاعُ فِيهِ الْخَمْرُ قَالَ حَرَامٌ أَجْرُهُ»(تهذيب‌‌الأحكام، ج6، ص371) يعني توي منزل اجاره‌اي شراب مي‌سازد و مي‌فروشد امام فرمود «حَرَامٌ أَجْرُهُ» اين اجاره‌اي كه مي‌گيري حرام است.
حال اگر خانه‌اي اجاره‌اي را مي‌داند خانه تيمي منافقين است يا در آن تارك الصلاه مي‌بيند حرام است چون حديث داريم خانه‌اي كه در آن نماز خوانه نمي‌شود قبرستان است چون خوردن و خوابيدن كار حيوانات است و مهم رابطه با خدا و محرومان است.
ناودان كوچه بايد عمودي باشد و به ديوار چسبيده باشد حديث داريم امام زمان وقتي بيايد تمام ناودانهاي افقي را عمودي مي‌كند و تمام كوچه‌هاي تنگ را هم گشاد مي‌كند و لذا داريم زمان امام زمان عده‌اي از مساجد راهپيمايي مي‌كنند كه ما حكومت امام زمان را نمي‌خواهيم. «إذا قام القائم (ع) سار إلى الكوفة فهدم بها أربعة مساجد فلم يبق مسجد على وجه الأرض له شرف إلا هدمها و جعلها جماء و وسع الطريق الأعظم و كسر كل جناح خارج في الطريق» (إرشاد مفيد، ج2، ص385) راه‌ها را گشاد مي‌كند «وَ كَسَّرَ كُلَّ جَنَاحٍ خَارِجٍ فِي الطَّرِيق» و بالكن‌ها را مي‌شكند و به همين خاطر برخي مي‌بينند سرقفلي مغازه‌شان كم شده است و راهپيمايي مي‌كنند و آدرس حديث وسائل است.
11- محكم ساختن خانه
وقتي مي‌خواهند بگويند خانه خراب است مي‌گويند بساز و بفروش است انسان غصه مي‌خورد كه چرا ما مسلمانها اينگونه خانه مي‌سازيم وزارت خارجه يكي از كشورهاي كفر سفارتخانه خريده است و آنها امضاء داده‌اند آن ساختمان تا صد سال طوري نشود البته انشاءالله شما كه مهندس و معمار مي‌شويد اين مشكلات را رفع نماييد.
در دين ما براي جزئي ترين مسائل حديث داريم حتي حديث داريم رسول خدا وقتي درب منزلي را مي‌زد كنار مي‌استاد تا يك وقت اگر خانه پرده نداشته باشد نگاهشان داخل منزل نيفتد ما غصه مي‌خوريم كه اسلام اقيانوسي است كه هر چه در آن فرو مي‌رويم احساس مي‌كنيم چند قطره آب بيشتر به بدند ما نرسيده است.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
