موضوع بحث: نماز
تاریخ پخش: 16/06/68
بسم الله الرحمن الرحیم
اگر چه من سالهای قبل هم این بحث را داشته‌‌ام، ولی اخیراً جزوه‌‌ای به دست من رسیده است که حرفهای تازه‌‌ای پیرامون نماز در آن دیده‌‌ام که می‌‌خواهم مقداری از آن حرفها را برای شما بگویم. اصولاً نماز کرنش در برابر خداوند است و هر کوچکی در برابر بزرگ کرنش میکند، مثل شاگرد نزد معلم یا ضعیف و جاهل در برابر قوی و عالم و ذلیل نزد عزیز یا مخلوق در نزد خالق، حق این است که ادب کنند. و نماز به ادب ما شکل داده است.
چرا نماز می‌‌خوانیم و چرا برخی مواقع حال نداریم که نماز بخوانیم؟ بحث‌‌هایی است که امروز به آن می‌‌پردازیم. و اما چرا نماز بخوانیم؟ به چند دلیل:
1- شکر نعمت و یاد خدا دلیل خواندن نماز است
1- برای تشکر از ولی نعمت که آیات آنرا خواهم خواند.
2- برای اینکه به یاد خدا باشیم. ما نمی‌‌نشینیم فکر کنیم که خداوند چه نعمتهایی به ما داده است و من مقداری از نعمات خداوند که در قرآن آمده است برای شما خواهم گفت و صوت قرآن را هم خواهید شنید.
قرآن در سوره «عَمَّ یَتَساءَلُونَ»(نبأ/1) می‌‌فرماید: آیا تا به حال در مورد زمین فکر کرده‌‌اید و سپس نعمتها را می‌‌شمارد. حال با اینهمه نعمت آیا زشت نیست ما حال نداشته باشیم نماز بخوانیم؟
2- نعمت زمین از نعمتهای الهی
نعمت زمین: «أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً»(نبأ/6) ما زمین را برای شما گهواره قرار دادیم. حرکت زمین همانطور که به دور خودش و خورشید می‌‌چرخد، همچون گهواره است و اگر غیر از این بود ما نابود می‌‌شدیم. «وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»(نبأ/7) و کوهها را میخ قرار دادیم. چون داخل زمین مملو از گازهای گداخته است، که اگر کوهها در زمین نباشند، این گازها دائماً زمین را می‌‌لرزانند. مثل سنگی که روی سینی در دیگ است و اگر سنگ نگذاریم، بخار آب دائماً سینی را تکان میدهد و کوه هامثل میخ هستند که بیشترشان درون دیوار است و قسمتی از آن بیرون از دیوار است و بیشتر آن همچون میخ درون زمین است و قسمتی از آن هم که داخل فضاست، پنجه در فضا انداخته و زمین را در گردش خود حفظ میکند.
3- نعمت همسر و نعمت خواب و نعمت شب
و شما را زوج آفریدیم و می‌‌دانید اگر 10 سال همه پسر به دنیا بیاورند، چه فاجعه‌‌ای رخ میدهد. دانشمندی می‌‌گفت: برفرض هم که انسان بر اثر تصادف به وجود آمده باشد، این تصادف از کجا می‌‌دانست که موجود نر به ماده و ماده به نراحتیاج دارد؟ نعمت همسری یکی از نعمتهاست. «وَ خَلَقْناکُمْ أَزْواجاً»(نبأ/8) یعنی شما را زوج خلق کردیم. خدا به موسی گفت: ای موسی مردم را عاشق من کن. موسی گفت بلد نیستم. و خدا فرمود فقط کافی است توجهشان را به نعمتهایی که من به آنها داده‌‌ام جلب کنی.
نعمت خواب و بزرگترین شکنجه‌‌ها بی خوابی است و بی خوابی موجب بوجود آمدن انواع مرضها می‌‌شود. «وَ جَعَلْنا نَوْمَکُمْ سُباتاً»(نبأ/9)
نعمت شب: اگر حرکت زمین کند بود و روز طول می‌‌کشید و یا شب طول می‌‌کشید به کدامین ابر قدرت یا سازمان مللی یا سازمان کنفرانس اسلامی تلفن می‌‌کردید، تا برای شما روز یا شب را بیاورد. «وَ جَعَلْنَا اللَّیْلَ لِباساً وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً»(نبأ/11-10) شب مثل لباسی شما را می‌‌پوشاند و روز را برای زندگی و معاش شما قرار دادیم.
4- نعمت آسمان و خورشید و باران و دانه‌‌های میوه
نعمت آسمان: «وَ بَنَیْنا فَوْقَکُمْ سَبْعاً شِداداً»(نبأ/12) یعنی هفت آسمان محکم و طبقه طبقه که تمام ستارگان تنها زینت آسمان اول هستند و هنوز انسان آسمان اول را نشناخته است، در حالی که آسمان اول نسبت به آسمان دوم همچون حلقه‌‌ای در بیابان است.
نعمت خورشید: «وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً»(نبأ/13) آسمانی پر نور و حرارت دهنده که مجانی نور میدهد، در حالی که سر ماه اگر پول برق را ندهید، برقتان را قطع خواهند کرد و دیگر لامپ نخواهد داد.
نعمت باران: «وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً»(نبأ/14) از ابرهای فشرده برایتان آب مجانی قرار دادیم. و وقتی هر چه کندید و به آب نرسیدید، قدر آب را خواهید دانست. «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتیکُمْ بِماءٍ مَعینٍ»(ملک/30) یعنی اگر از آسمان آب نیاید و هر چه زمین را هم کندید به آب نرسیدید، چه خواهید کرد؟
دانه‌‌های میوه‌‌ها: «لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً»(نبأ/15) خاک یک دانه می‌‌گیرد و یک خوشه میدهد، یعنی انواع میوه‌‌ها و حبوبات را ازخاک به دست می‌‌آوریم. در اروپا باغی است که در آن هزار نوع درخت انگور پرورش داده‌‌اند. چند سال پیش کشاورزی از زاهدان آمده بود هیأت دولت و 54 رقم خرما روی میز هیأت دولت چید و گفت من در باغ خود 54 نوع خرما تولید کرده‌‌ام و همه تعجب کرده بودند. آن وقت ما حال نداریم نماز بخوانیم! در حالی که اگر کسی پول بستنی ما را بدهد کلی از او تشکر می‌‌کنیم و حال نداشتن برای نماز خواندن کم لطفی است.
5- نعمت اعضای بدن
اعضای بدن: هیچ در اعضای بدن خود مثل چشم اندیشیده‌‌اید؟ که حضرت علی(ع) می‌‌فرماید: چشم به این زیبایی از پی است و برای همین با آب نمک و شور محافظت می‌‌شود و آیا شکل و یا موقعیتی بهتر از آنچه آفریده برای چشم می‌‌شناسید؟
قرآن می‌‌فرماید: «أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَیْنَیْنِ»(بلد/8) یعنی یک جفت چشم به تو دادیم که از دور و نزدیک عکسبرداری میکند و احتیاج به تنظیم هم مثل دوربین عکاسی یا فیلمبرداری ندارد. دیپلم داری و با چشمانت همه چیز را می‌‌بینی ولی هنوز قرآن رانمی توانی بخوانی.
نعمت زبان: شما با یک قطعه گوشت صحبت می‌‌کنید و آن مقدار رطوبت لازم را غده‌‌ها در دهان تولید می‌‌کنند و کم یا زیاد تولید نمی‌‌کنند. لب ما نرم است و اگر سفت بود یا استخوان داشت نمی‌‌توانستیم صحبت کنیم و هزاران مشکل دیگر مثل خوردن و حتی مکیدن پستان مادر پیش می‌‌آمد. و آیا هیچ فکر می‌‌کردید که همه‌‌ی این نعمتها باعث شده که از کودکی برای شما هیچ مشکلی به وجود نیاید و برای همین خداوند می‌‌فرماید که هیچ فکر کرده‌‌اید که خدا به شما دو لب داده، آن هم به صورت نرم و حتی موقع غذا خوردن فک پایین که سبک است تکان می‌‌خورد نه فک بالا و باید در همه این نعمتها و آیات خداوند اندیشید.
قرآن می‌‌فرماید: «وَ لِساناً وَ شَفَتَیْنِ»(بلد/9) یعنی زبان و دو لب نرم به تو دادیم. ولی اینقدر لب نرم یا چین‌‌های گوش مشکلات ما را حل کرده است که نمی‌‌اندیشیم به اینکه چقدر برای ما مفید هستند. چون اگر گوش‌‌های ما چین نداشت جهت صدا را تشخیص نمی‌‌دادیم. حتی اگر یک میلیاردم این نعمتهای خداوند را هم کسی به ما بدهد کلی از ما کار خواهد کشید. یا یک جوان فوتبالیست و. . . چند هزار ساعت از جوانی‌‌اش را میدهد تا مردم برای او کف بزنند و از او تشکر کنند آن وقت ما در نماز حال نداریم. یا برای گرفتن تخم مرغ مدت زمان زیادی در صف می‌‌ایستیم، آن وقت برای خواندن چند دقیقه نماز حال نداریم و این واقعاً باعث شرمندگی نزد خداوند است.
6- خداوند انسان را برای خودش خلق کرده است
شما اگر بخواهید با یکی از مسئولین مملکتی صحبت کنید باید چند ماهی در نوبت باشید، ولی خداوند گفته هر وقت خواستید با من صحبت کنید، مؤسسه شبانه روزی است و کارت شناسایی نمی‌‌خواهد و ساعت کار هم ندارد و حتی سن هم مطرح نیست و حتی مکان هم مطرح نیست و حتی در رختخواب هم می‌‌توانید با خدا صحبت کنید. اما ما خودمان را مفت فروخته‌‌ایم و هدر دادیم.
اگر شما 100 تومان سرمایه داشته باشی، باید شلقم فروشی کنی، ولی اگر 100 هزار تومان شد باید مغازه بزنی و اگر 100میلیون باشد، باید کارخانه بزنی و باید کار با سرمایه متناسب باشد. انسان هم اگر فقط شکم بود و شهوت می‌‌گفتیم: برو ساندویچی و بخور و فیلم ببین. ولی اگر 100 هزار تومان بود می‌‌گفتیم قانون و رهبر هم لازم است. البته زنبور عسل هم قانون و رهبر دارد، ولی ما پرنده و زنبور عسل نیستیم. بلکه سرمایه ما استعداد بی نهایت و زمینه رشد بی نهایت است. رشد پنبه در نهایت پارچه شدن است و رشد خاک هم در نتیجه کاشی شدن است، یا طلا هم در نهایت گردن بند می‌‌شود ولی رشد انسان محدود نیست.
خدا می‌‌فرماید که من شما را آفریده‌‌ام تا پرواز کنید، نه اینکه غذا بخورید و بگویید عجب غذایی بود و پرنده هم بهتر از اینها لذت می‌‌برد و ممکن است یک مدیر کل هیچوقت لذتی را که یک بلبل می‌‌برد، در عمر خود تجربه نکند. پس این لذت شما یک هزارم بلبل هم نیست، ولی شما پرنده نیستی. پس نباید شما با این سرمایه دنبال شلقم فروش بروی. البته نمی‌‌خواهم بگویم که شلقم فروشی کار بی ارزشی است، بلکه خیلی از سیگار فروشی بهتر است.
برخی چیزهایی که ما تحقیر می‌‌کنیم، روایات ارزش زیادی برای آن قائل است. مثلاً در مورد شیر داریم که پیامبر هرغذایی که می‌‌خورد می‌‌گفت: الحمدلله! خدایا بهترش را نصیب کن ولی وقتی شیر می‌‌خورد، چیزی نمی‌‌گفت. از او پرسیدند و فرمود: چون بهتر از شیر غذایی نیست. یا امام صادق در مورد نان جو فرمود: که مثال نان جو به نان گندم، مثل تفاوت امام صادق است با باقی مردم. ولی ما خیال می‌‌کنیم کسی نان جو بخورد خیلی پست و بی ارزش است. خلاصه استعداد ما بی نهایت است و خدا ما را برای خودش خلق کرده است.
7- نعمت هدایت
نعمت هدایت: خدا ما را هدایت کرد و چقدر جوان و. . . هم سن شما هستند که گاو پرست هستند و به گاو احترام می‌‌گذارند. «وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ»(اعراف/43) خدا را شکر که ما را هدایت کردی و خودت را به ما معرفی نمودی و این لطف تو بود که ما تو را شناختیم. کسی که نماز نمی‌‌خواند، بداند که خدا او را از دایره خودش بیرون انداخته است.
خاطره‌‌ای بگویم؛ زمان شاه، شاه ازطریق نخست وزیری پول آورد و دفتری در قم زد تا برخی آخوندها را بخرد و آخوند درباری و شاه دوست درست کند و حوزه قم آن زمان هزار طلبه داشت و متأسفانه آخوندها خودشان را فروختند. روزی آیت الله العظمی گلپایگانی وقتی سر کلاس آمد، قبل از درس گریه کرد و طلبه‌‌ها تعجب کردند. وقتی از ایشان علت را جویا شدند، فرمودند: که. . . نفر از طلاب رفتند از آنجا پول گرفتند. سپس فرمودند: هر طلبه‌‌ای پول دولت و طاغوت را گرفت و رفت، نگوید: ما پول گرفتیم و رفتیم. بلکه بگوید: قابل نبودیم که شاگرد امام زمان باشم و عین همین جمله را هم من برای نماز کپی می‌‌کنیم. که اگر دیدید برای هر کاری حال دارید ولی برای نماز حال ندارید، بگویید حتماً گناهی کردیم که خداوند توفیق نماز را از ما سلب کرده است.
8- نعمت آزادی
نعمتهای سیاسی: آزادی نعمت بزرگی است. خداوند می‌‌فرماید: «وَ إِذْ نَجَّیْناکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ»(بقره/49) یعنی یادتان نرود که شما شکنجه می‌‌شدید و نعمت آزادی نعمت بزرگی است. یادتان نرود که می‌‌خواستید روضه خوانی کنید، باید از ساواک اجازه می‌‌گرفتید و الآن هنوز هم در برخی کشورها همینطور است. در کشوری جوانی به من گفت: ما باید فقط در مسجد الله اکبر بگوییم و بیرون از مسجد ممنوع است. و وقتی پرسید که شما در خیابان شنیده‌‌ایم که نماز جمعه می‌‌خوانید و الله اکبر می‌‌گویید گفت شما در نور هستید و ما در ظلمت.
در زمان شاه مدارسی که عنوان اسلامی و مراسم ویژه اسلامی داشت و در تهران بود 73 یهودی و 54 بهایی مهلم تعلیمات دینی بودند. خدا رحمت کند شهید بهشتی را. در تهران خیابان فاطمی سمیناری بود، ایشان به من تلفن کردند که بیا اینجا سمیناری است و آن را اداره کن. وقتی ما آمدیم دیدیم زنها بی حجاب نشسته‌‌اند و ما تا به حال زن بی حجاب ندیدیم و برایشان سخنرانی نکرده‌‌ایم. پرسیدیم اینجا کجاست ما را آورده‌‌اید؟ ایشان گفت: اینها دبیران تعلیمات دینی هستند و حزب اللهی‌‌های زمان شاه هستند، ولی بی سواد هستند البته اینها مسلمان بودند.
9- نعمت امنیت
نعمت امنیت که بسیار مهم است. کسی از طلبه‌‌ها را برده بودند سربازی و از سربازی برگشته بود و ما به دیدن او رفتیم و پرسیدیم سربازی خوش گذشت؟ گفت آقای قرائتی! وقتی پیشانی‌‌ات را خاراندی خدا را شکر کن. پرسیدم چرا؟ گفت ما یک بار مقامی قرار بود بیاید و حق نداشتیم تکان بخوریم و یک مگس روی پیشانی من نشسته بود و نمی‌‌توانستم کاری بکنم و مگس هر چه دلش خواست ما را اذیت کرد و از آن به بعد هر وقت پیشانی‌‌ام را می‌‌خارانم خدا را شکر می‌‌کنم. گاهی انسان تا نعمت را از دست ندهد قدر آن را نمی‌‌داند. من جوان. . . سالهای را در آفریقا دیدم که از گرسنگی چوب می‌‌جوید. ولی ما نان را دور می‌‌ریزیم.
و اینکه که یک خانم با امنیت سوار اتوبوس می‌‌شود و از بندر عباس به مشهد میرود، نعمت است. قرآن می‌‌فرماید: «سیرُوا فیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنینَ»(سبأ/18) شبها و روزها مسافرت بروید و مملکت امن است. رهبر انقلاب که از دنیا رفت همه دنیا می‌‌گفتند که استخوانهای ایران از هم پاشید ولی این طور نشد.
نعمت رزق و انواع نعمتهایی که داریم. «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ»(اسراء/70) نعمت کرامت ونعمت فضیلت انواع نعمتهایی است که خداوند به ما داده است.
و چرا نماز بخوانیم؟ بخاطر تشکر از ولی نعمت! نماز چیست؟ نماز 95 «الله اکبر» دارد که 5 تا واجب است و 90 تا مستحب. و من امروز می‌‌خواهم چند جمله‌‌ای پیرامون «الله اکبر» صحبت کنم. انسان به دنبال محبوب خویش میرود و محبوب یعنی چیزی که آنرا دوست داریم و محبوب ما یا جلوه هاست یا حرف مردم یا وسوسه شیطان و یا میل خودمان است.
10- معنی و مفهوم الله اکبر
«الله اکبر» یعنی خدا بزرگتر است از جلوه‌‌ها. چه کسانی که دیروز رئیس بودند و امروز رئیس نیستند. «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاهُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَهٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ»(حدید/20) اگر یادتان باشد چند سال پیش جمله‌‌ای گفتم که صدا کرد و مثل ضرب المثل معروف شد. و این بود که: «پست‌‌های دنیا دو ریال است، با یک تلفن نصب میشوی و با یک تلگراف عزل میشوی» واین جلوه‌‌های دنیاست. یا همین آقایی که امروز 5 هزار نفر پای موعظه‌‌اش می‌‌نشینند، اگر فردا او را اعدام کنند 10 هزار نفر برای دیدن می‌‌آیند و این همان جلوه هاست. «وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ»(آل عمران/140) یعنی هر روزی میز را به کسی می‌‌دهیم و به جای این نیز بگذرد، باید گفت این میز بگذرد.
حرف مردم: جاوید شاه شد مرگ بر شاه! وسوسه‌‌های شیطان و میل خودمان که هر روزی دنبال چیزی هستیم، از دوچرخه و ماشین گرفته تا ازدواج و زن و بچه و همه اینها محبوبهای زودگذر هستند. «الله اکبر»
11- در نماز همه اعضا مشغول است
نماز ذکری است که همه اعضا می‌‌بایست مشغول باشد. اعم از دل و زبان که ذکر خدا را می‌‌گویند و گوش که ذکر خدا را میشنود و چشم که مهر را می‌‌بیند. رابطه بین نماز و شهادت که مستحب است این است که مهر خاک کربلا باشد، و این همان ارتباط با خاک شهید است. رسول اکرم(ص) فرمود: «إن أول ما فرض الله تعالى الصلاه و آخر ما یبقى عند الموت الصلاه»(جامع‌‌الأخبار، ص73) آخرین چیزی که در لحظه مرگ برای انسان می‌‌ماند و لحظه مرگ لحظه عجیبی است. امیرالمؤمنین(ع) می‌‌فرماید: انسان وقتی در حال جان دادن است دقیقه آخر روح از قسمت پا جدا می‌‌شود و انسان اطرافیان خود را می‌‌بیند، بعد روح از زبانش هم گرفته می‌‌شود، سپس از چشم و بعد از آن از مغز هم گرفته می‌‌شود. علی(ع) می‌‌فرماید در دقیقه آخر که روح از بدن تو بیرون می‌‌آید می‌‌دانی در چه فکری هستی؟ «یُفَکِّرُ فِیمَ أَفْنَى عُمُرَهُ»(نهج‌‌البلاغه، خطبه 109) یعنی عمرش را در چه فنا کرد. عمرش گذشت ولی 2 رکعت نماز با حال نخواند. و نماز باید تکرار شود و گر نه فایده ندارد، مثل آبیاری درخت یا نفس کشیدن و یا تابیدن خورشید است که اگر تکرار نشود، فایده نخواهد داشت و اصولاً رشد بر اثر تکرار است. مثل زغالی که اگر آن را باد نزنی خاموش می‌‌شود. نماز از الله اکبر شروع می‌‌شود و به رحمه الله خاتمه می‌‌یابد.
بی خود سراغ جلوه‌‌ها و حرف مردم و وسوسه‌‌ها و میل خودمان رفتیم. چون همه اینها تمام می‌‌شود و باید سراغ یاد خدا برویم و لذا می‌‌گویند: در نماز نیت کن «قُرْبَهً اِلَی الله» و «الله اکبر» یعنی خداوند از میل من و حرف مردم و وسوسه‌‌ها وجلوه‌‌ها و هر آنچه بتوان فکر کرد بزرگتر است. بت پرستان وقتی می‌‌خواستند چیزی را شروع کنند، می‌‌گفتند: به نام لات و عزی و مسیحی‌‌ها به نام عیسی(به نام هو) و حکومت‌‌ها به نام پادشاهان. مثل ما که می‌‌گفتیم «به نام نامی آریامهر» ولی ما می‌‌گوییم بسم الله. . . یعنی به نام خدا که هم رحمان است و هم رحیم. چون انسان که به گاو علف میدهد، رحمان است ولی رحیم نیست. چون در مقابل علف ازگاو شیر می‌‌خواهد. پس غیر از او کسی بخشنده مهربان نیست و خداوند همیشه میدهد و لطف میکند. به هر حال نمازتشکر از خداست.
در آستانه 17شهریور هستیم و ما باید در این ایام به یاد آن خاطرات هم باشیم. و برای خون زنده هستیم و بالاخره شهدا جلوی ما را خواهند گرفت که با خون ما چه کردید؟ پس یاد شهدای شهریور را زنده بداریم.
12- مبارزه با بی‌‌سوادی
البته در دنیا روز 17 شهریور روز مبارزه با بی سوادی هم هست، اما در ایران روز بی سوادی همان 7 دی است که امام برای تشکیل نهضت سواد آموزی پیام دادند. اما همه اینها حرف است. چون دنیا می‌‌گوید که حمایت از حیوانات، ولی مردم را در فلسطین و لبنان می‌‌کشد. آن وقت می‌‌خواهد نهنگ را دریا حمایت کند یا جوانها را خراب می‌‌کنند و روز کودک می‌‌سازند. گویی همه جوانها اصلاح شده‌‌اند و همه حرفهای آنها دروغ است و اصولاً دنیا، دنیای دروغ است. مثل مجاهد خلق و در راه خلق و فدای خلق و. . . مبارزه با امپریالیسم.
و اگر قرار باشد کسی راست بگوید، افراد مخلص هستند. نه این سازمانها. چون اگر قرار بود تا به حال با این همه قطعنامه جلوی ظلم را گرفته بود و فایده این کنفرانسها همان میوه و آب میوه است که آنجا می‌‌خورند. و از جمله این دروغ‌‌ها همین مبارزه با بی سوادی است. پول چند عدد اف14 برای با سواد کردن بی سوادهای آفریقا کافی است, ولی نمی‌‌خواهند. آنها می‌‌خواهند در دنیا جنگ باشد تا جیب خودشان را پر کنند.
اما امام راست گفت و با تأسیس نهضت در 7 دی تا به حال، با حقوق کمی که به معلم‌‌ها می‌‌دهیم، چند میلیون نفر راخواندن و نوشتن آموخته‌‌ایم و ایران راست می‌‌گوید. اما به هر حال این روز دروغ را تبریک می‌‌گوییم.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»
