موضوع بحث: ايام فراغت – 3، ورزش
تاريخ پخش: 11/04/66
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
بحث ما در دو جلسه قبل، ايام فراغت بود. اين جلسه بحث ورزش و اهميت آن را پيش رو داريم. و در خدمت برادراني هستيم كه ورزشكارند و بسياري از آنها به جبهه رفته‌اند و در كارخودشان متخصص هستند.
1- ورزش در اسلام
اصولاً در اسلام به يك اصلي معتقد هستيم و آن اصل نيت و انگيزه است. هر كاري كه نيت و انگيزه‌اش خوب باشد، ما در اسلام آنرا قبول داريم و اگر نيت و انگيزه‌اش خوب نباشد، آنرا قبول نداريم.
در اسلام نماز داريم يا نه؟ اگر نيت و انگيزه فاسد است، قبول نداريم، اما اگر نيت صحيح است. اسلام آن را به عنوان عبادت مي‌پذيرد و مي‌پسندد.
پس سؤال، در اسلام ورزش داريم يا نه؟ بله! مهم انگيزه است، انگيزه براي اينكه جسم من رشد كند. اگر بتوانيم خيلي وزنه بلند كنيم، بيشتر از چرثقيل كه بلند نمي‌كنيم. دويدن تيز و وزنه زياد بلند كردن، انگيزه نيست. اگر انگيزه مقدس باشد، بهترين كار است. ورزش جهت دار بهترين كار است.
در قرآن درباره ورزش داريم: «أَرْسِلْهُ مَعَنا غَداً يَرْتَعْ وَ يَلْعَبْ»(يوسف/12) يوسف را به ما بسپار تا برويم و بازي كنيم. منطقي كه با آن پدر را آرام كردند اين بود كه يوسف نياز به بازي دارد و يعقوب هم يوسف را به برادرانش سپرد.
مسئله‌اي كه ما مي‌خواهيم بر آن تكيه كنيم، اين است كه ورزش بايد عمومي باشد. من خودم در هندوستان با چشمان خود ديده‌ام و در چين و ژاپن هم دوستاني كه رفته‌اند ديده‌اند. مردم همه با هم ورزش مي‌كنند. اي كاش طوري بشود كه ورزش عمومي باشد. يعني رؤساي سه قوه، مسؤولين رده بالا، يك روز كه مي‌خواهند نماز جمعه بيايند، در خيابان بدوند و به همراه فوتباليست‌ها نماز جمعه بيايند و همه با هم همراه بشوند. الآن كره يك طرف است و دوغ يك طرف. البته جبهه و جنگ باعث شد كه يك مقدار همه با هم همراه شوند. الآن كساني داريم كه هم نماز شب مي‌خوانند و هم درآموزشهاي نظامي بسيار متخصص هستند و اين صدقه سر انقلاب و جمهوري اسلامي است و بايد بگويم كه در كشورهاي ديگر اينطور نيست.
ما در ورزش بايد حساب چند ساعت، چقدر، در چه سني، چه مكاني و. . . را داشته باشيم.
بهترين ساعت براي ورزش صبح قبل از آفتاب است. اصلاً زندگي بايد زندگي خروسي باشد، زندگي سگي خوب نيست. در اسلام هم بر سحرخيزي تأكيد شده است. (ورزش قبل از صبحانه) در مورد سن هم بايد بگويم كه بچه‌ها بيشتر نياز به ورزش دارند.
2- عبادت همراه با تحرك و ورزش هدفدار
اصولاً عبادت‌هاي ما همراه با حركت است. شما به مكه مي‌رويد، بايد بين صفا و مروه بدويد. خود نماز ركوع و سجود دارد. نمي‌گويم نماز ورزش است. نماز يعني بندگي خدا. منتها بندگي خدا ورزش هم هست. روزه، استراحت دادن به معده است. بسياري از ثوابها در قدم زدن است. مثلاً نمي‌گويد هر كلمه‌اي كه حرف زدي ثواب دارد! مي‌گويد هر قدمي كه در راه تحصيل برداشتي ثواب است. يعني اسلام ثواب را روي قدم زدن گذاشته، و اين عنايت اسلام است.
«خَيْرُ مَا تَدَاوَيْتُمْ بِهِ الْمَشِيُّ»(بحارالأنوار، ج59، ص128). بهترين دواي شما راه رفتن است. اخيراً زايمان زنها بسيار سخت شده و دكترها گفته‌اند به خاطر اين است كه خانم‌ها راه نميروند. و علت اينكه بسياري از زنهاي ما شيرشان خشك شده به خاطر اين است كه تحركشان كم شده است. زنهاي عشاير بخاطر اينكه تحركشان بيشتر است، زايمان راحت‌تري دارند. و امتيازي كه روستايي‌ها نسبت به شهريها دارند، به خاطر همين ورزش‌هاي سنتي است كه دارند.
ورزش بايد عمومي شود. اسلام دين جامعي است و همه چيزي بايد با هم باشد. ورزش بايد جهت دار باشد. كوهنوردي ورزش بسيار خوبي است، به شرط اينكه آدم زماني كه كوهنوردي كرد، از كوه درس هم بگيرد. كوهنوردهاي عزيز يك جا بنشينند و ببينند كوه چقدر قشنگ است! ببينند كه كوه چه كار مي‌كند. اول اينكه در درون زمين گازهايي است كه اگر كوهها، زمين را نگه ندارند، گازهاي اندرون زمين، زمين را يكسره در حالت زلزله قرار مي‌دهند. و لذا قرآن مي‌گويد: «وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»(نبأ/7) كوهها را مثل ميخ كوبيده‌ايم. و در زمين را از اضطراب دور مي‌كنيم. يك جاي ديگر مي‌گويد: «رَواسِيَ أَنْ تَميدَ بِكُمْ»(نحل/15) كوهها را قرار داديم كه جلوي اضطراب را بگيرد. كوهها مكاني است براي توليد گياهان دارويي. كوه براي بسياري از حيوان‌ها و پرندگان وحشي خانه است. سنگ كوه و جواهراتش براي استخراج است و به مصرف انسان مي‌رسد.
اسلام مي‌گويد انسان مثل كوه است. كوه ريزش مي‌كند، اما مومن هر چه حادثه برايش پيش‌ايد، ريزش نمي‌كند. كوه اگرچه زير پايت هم باشد، باز هم از او مي‌ترسي، مومن را هم اگر زير پايت بگذاري باز هم از او وحشت داري.
شاه بر تخت سلطنت و امام در زندان بود، اما در عين حال شاه از امام وحشت داشت و مي‌ترسيد، خلاصه اينكه آدم اگر كوهنوردي مي‌رود، توحيد، الطاف خدا، آثار كوه و. . . را متوجه شود. پس كوهنوردي خوب است به شرط اينكه جهت دار باشد.
شنا خيلي خوب است. بايد به بچه‌ها شنا ياد داد. اما از همين دريا و شنا بايد درس بگيريم. «يَا مَنْ فِي الْبِحَارِ عَجَائِبُه» (بحارالانوار،ج91،ص391) در دريا چه خبر است. خلاصه اينكه همه ورزش‌هاي ما بايد جهت دار باشد.
3- آداب و شرايط ورزش و تفريح
در ورزش بهترين ساعت بين الطلوعين صبح است. مكان ورزش، بايد يك مكاني باشد كه مزاحمت ايجاد نكند. ما الان مكان براي ورزش كم داريم. بعضي از استان‌ها هوا بسيار داغ است، اما استخر ندارند. امكانات ورزش به اندازه نيازها نيست. ورزش‌هاي ما بايد با كار مخلوط شود. ورزش براي انسان لازم است. به خصوص كساني كه كار فكري مي‌كنند به ورزش نياز دارند. وزن مغز 02/0 وزن انسان است، اما اكسيژني كه مغز نياز دارد 20% است.
امام رضا(ع) مي‌فرمايد: آدم بايد عمرش را چند قسمت كند و يك ساعت آن را براي ورزش بگذارد.
امام باقر(ع) مي‌فرمايد: ما در جواني به تيراندازي مي‌رفتيم. اصرار كردند و گفتند كه بايد تيراندازي كني! هفده تا فشنگ روي همديگر زد. خيلي تعجب كردند.
ورزش بايد در يك محيط آرام باشد. اين‌هايي كه پول مي‌گذارند و قمار مي‌كنند از بس نگران باختن هستند. بعد از ورزش مغزشان خسته شده است.
در ورزش بايد آرامش و محبت باشد. به اسم ورزش، شطرنج بازي نكنيد. «إِنَّما يُريدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ»(مائده/91)
بنده و شما 15 درجه همديگر را دوست داريم. وقتي بازي كنيم و من 200 تومان از جيب شما برنده شوم، وقتي بلند شدي و ديدي دويست تومان از پولت در جيب من است تو ديگر 15 درجه من را دوست نداري. در ورزش محبت نبايد كم شود. ورزش براي جوان‌ها بسيار لازم است. پدرها بايد تشويق كنند. هر چه زمين ورزش در كشور ما بيشتر شود، زمين زندان و بيمارستان كمتر مي‌شود.
4- ورزش و آمادگي جسمي اولياي خدا
ابن ابي الحديد مي‌گويد: حضرت علي(ع) در قلعه خيبر را كند و حال آنكه 40 نفر نمي‌توانند آن در را تكان بدهند. جرأت و ايمان و بازوي رسول خدا طوري بود كه حضرت امير(ع) مي‌فرمايد: در جبهه آخرين كسي كه خسته مي‌شد، پيغمبر بود و ما پشت سر پيغمبر مي‌ايستاديم.
مشورت با آدم ترسو مذمت شده است و مي‌گويند كه با آدم ترسو مشورت نكنيد. امام سجاد(ع) مي‌گويد: «اللهم إني أعوذ بك من الكسل و الفشل و الهم و الجبن»(مصباح المتهجد، ص597) خدايا پناه مي‌برم به تو از ترس. در اسلام جرأت ارزش است.
يك روز يك اعرابي كنار پيغمبر گفت: مي‌آيي با شتري كه بر آن سوار هستي مسابقه بگذاريم؟ پيغمبر هم با او مسابقه گذاشت. شخص پيغمبر در تيراندازي‌ها شركت مي‌كرد. دو گروه داشتند مسابقه تيراندازي مي‌دادند. پيغمبر رفت و در يك گروه شركت كرد. آن گروه دست از بازي كشيدند. گفتند شما رسول خدا هستي رفتي در آن گروه نشسته‌اي، آنها روحيه‌شان قوي مي‌شود و برنده مي‌شوند و ما ضعيف مي‌شويم و مي‌بازيم. فرمود: من 10 دقيقه اينطرف و 10 دقيقه آنطرف مي‌نشينم، تا تعادل باشد.
در بين اسراي كربلا يك بچه كوچك بود، بچه كوچك را بردند پهلوي يزيد. يزيد گفت: تو بهتر هستي يا بچه من؟ بچه كوچولو گفت يك شمشير بده تا من به تو بگويم. خلاصه اينكه همچنين روحيه‌اي بايد در همه ما باشد.
اميرالمؤمنين مي‌فرمايد: من بدن خودم را براي مشكلات ساخته‌ام. يعني ورزشكار بايد بدنش را براي مشكلات بسازد. اگر محاصره نظامي شود، بگويد ما محرم داريم امام حسين در ماه محرم محاصره نظامي شد. و اگر محاصره اقتصادي شديم، مرد رمضان هستيم.
كسي كه اهل هنر و ورزش نباشد، اسير است و زود از پا در مي‌آيد. قهرمانان واقعي را فراموش نكنيم. بار ديگر از عزيزاني كه خدمت مي‌كنند و عزيزاني كه مربي كاراته هستند و صدها شهيد دادند و از سنگر سازان بي سنگر جهاد سازندگي تشكر مي‌كنم. به اميد روزي كه همه مردم ورزش بكنند و ورزش عمومي شود. و همه با هم ورزش جهت دار بكنند. امام فرمود: من ورزشكار نيستم ولي ورزشكاران را دوست دارم. براي سلامتي ايشان صلوات ختم كنيد.
خدايا خدايا تا انقلاب مهدي خميني را نگه دار.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
