نماز، نیّت، اخلاص

موضــوع: نماز، نیّت، اخلاص
تاریخ پخش: 73/11/24

بسم الله الرّحمن الرّحیم

الحمدلله رب العالمین الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی.

1- اخلاص
ماه رمضان امسال در بحث عبادات هر روزی چیزی گفته شد. اذان گفته شد. حمد گفته شد. قل هو الله گفته شد. وضو گفته شد. در این جلسه می‌خواهیم نیّت را بگوییم. نیّت یعنی اینکه انسان باید کارهایش برای خدا باشد. فقط برای خدا باشد نمی‌شود گفت هم خدا و هم غیر خدا، قصد قربت یک نقش سازنده دارد چون دل به سمت غیر خدا می‌رود. پهلوی بخاری می‌ایستیم هم گرم می‌شویم و هم نماز می‌خوانیم باید نیت اصلی خدا باشد حالا گرم هم شد شد، اما پنچاه درصد خدا و پنجاه درصد غیر خدا، شریک نه، این قصد قربت یک نقش سازنده دارد به ما گفته‌اند روزی چند بار دلی که به سمت غیر خدا می‌رود فرمان را به سمت خدا کن، مثلاً شما نیاز به حمام داری برو زیر دوش خوب بدن خسته برود زیر دوش حال می‌آید اما باید نیت غسل هم کرد برای اینکه همینکه خودت را شستی باید آن دلی را هم که به سمت شهوت بود حالا به سمت خدا باشد همینطور که جسم بی نشاط با نشاط می‌شود. دل شهوتی هم دل خدایی بشود پس نیت یعنی فرمان دل را به سمت خدا ببریم.
2- کیفیت نیت
معنای نیّت این نیست که آدم بگوید، مگر شما کارهایی که می‌کنی می‌گوئی؟ مثلاً من که هر روز صبح عبایم را می‌اندازم نمی‌گویم اینجانب محسن قرائتی عبای خود را روی دوش خودم می‌اندازم اینطور نیست، شما وقتی می‌خواهی کت را بپوشی که نمی‌گویی اینجانب دست راست را در آستین راست می‌نمایم دست چپ را در آستین چپ می‌نمایم اینطور نیست، شما وقتی سیب زمینی پوست می‌گیری نمی‌گویی اینجانب سیب زمینی پوست می‌گیرم. نیت گفتنی نیست. بنای نیت اینست که اگر گفتند چه می‌کنی، بگویی دارم نماز می‌خوانم، گیج نشوی، نیت برای خدا، اثر تربیتی نیت این است که دلی که به سمت غیر خدا بود فرمان آن را به سمت خدا بچرخان همینطور که دست آلوده را می‌شوییم پاک می‌شود دل غیر خدایی را می‌گردانیم خدایی می‌شود معنای نیت هم گفتنی نیست.
نیت فقط باید برای خدا باشد شما زیر کولر نماز بخوانی این هم خداست و هم بر غیر خدا، علامت نیت برای خدا چیست؟ یک روز من گفتم این ابوترابی را چقدر مردم دوست دارند، من وقتی اسرا آزاد شدند در هر جلسه‌ای دیدم که می‌گویند ابوترابی، طلبه‌ای گفت نیت خالص داشت نفت خالص که توی چراغ باشد چراغ می‌سوزد حرارت دارد بو هم ندارد. یک خورده نفت خالص نشود چراغ طور دیگری می‌سوزد هر چه ناخالصی وارد نفت بشود در حرارت و شعله و بو اثر دارد. می‌گفت ایشان خالص بود قرآن می‌فرماید «مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا» (نحل/66) یعنی خداوند شیر را به شما می‌دهد از بین کود و پهن و خون شیر از لابلای اینها عبور می‌کند منتهی شیر خالص است شیر را می‌گویند خالص برای اینکه نه بوی پهن می‌گیرد نه رنگ خون، آدمی خالص است که با پول و زور اینطرف و آنطرف نرود یعنی خودش باشد و او سالم برود و سالم بیاید.
3- علامت اخلاص
مقربین درگاه خدا هستند که می‌توانند قصد قربت کنند، چون گاهی وقتها آدم خیال می‌کند که خالص است ولی خالص نیست. یک نفر توی قم به من گفت آقای قرائتی شنیده‌ام که توی تلویزیون قصه می‌گویی جوک می‌گویی و بچه‌ها را می‌خندانی؟ من خیلی ناراحت شدم گفتم من توی تلویزیون قرآن و حدیث می‌گویم. تفسیر می‌گویم این می‌گوید جوک می‌گویی این هم برای بچه‌ها، وقتی رفت دیدم که توی دلم اثر کرد گفتم آدم خالص این است که کاری به کار مردم نداشته باشد. امام علی(ع) می‌فرماید اگر توی دستت طلا است همه گفتند سفال است خوب شما که می‌دانی طلاست اگر هم سفال است همه مردم گفتند طلا گفتند آرام باش، آدم خالص یعنی دلش آرام است مردم هر چه خواستند بگویند بگویند. اینکه دل آدم با حرف مردم بالا و پایین می‌رود معلوم می‌شود که گیر دارد من یک وقت از حرم امام رضا(ع) بیرون آمدم درهای طلا را بوسیدم اما درهای چوبی را نتوانستم ببوسم دیدم علاقه‌ام به امام خالص نیست. آدم خالص کاری به طلا و چوب ندارد.
غیر خدا هر چه ما را تغییر بدهد خدا نیست دویست و نه مرتبه توی قرآن داریم(دون الله، دونه) یعنی اگر به غیر خدا فکر کنید اخلاص نیست. اخلاص نهایت دین است و زیاد به آن سفارش شده است، اخلاص مربوط به عبادت نیست. توبه می‌کنی خالص توبه کن حدیث داریم امام رضا(ع) فرمود کسی که با زبانش بگوید استغفر الله اما توی دلش فکر گناه بود که گناه انجام بدهد این خدا را مسخره کرده است، کسی که می‌گوید خدایا اشتباه کردم جدی بگوید راست بگوید. اینها ر ا توی روایات داریم عمل پاک، فکر پاک، نصیحت می‌کنی خالص باش. یعنی اگر از خدا سؤال می‌کنی عاشقانه سوال کن.
اگر گفتی خدایا کار من را تو درست کن دیگر در خانه هر کس و ناکسی را نزن جز اینکه باز خدا گفته مراجعه کن مثل اینکه ما مریض می‌شویم به ما گفته‌اند به پزشک مراجعه کن. قلب پاک، علاقه پاک، آدم یک کسی را که پول دارد. دوست دارد ولذا داریم ازدواج‌هایی که براساس خوشگلی یا پولداری صورت می‌گیرد خدا هر دو را از او می‌گیرد اما اگر یک دختری را بخاطر کمالی گرفت کمال همیشه هست. اخلاص در همه چیز ابعاد دارد.
شخصی خواست آب روی دست امام رضا(ع) بریزد برای وضو فرمود «وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَهِ رَبِّهِ أَحَدًا» (کهف/110) در عبادت خدا نباید شرک باشد تو که آب دست من می‌کنی شریک هستی، شما افرادی که دوستشان دارید نگاه کنید برای خداست یا اینکه چون مشهور است آنها را دوست دارید یا چون پولدار است. آدم مخلص اینست که هیچی برای او فرقی نکند.
4- بهتر از عمل
«نِیَّهُ الْمُؤْمِنِ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِهِ» (کافی، ج2، ص84) نیت مؤمن از عملش بهتر است. آدم درعمل خیلی موفق نیست شما فوق‌اش می‌توانی پانصد تا کتاب بخوانی اما اگر نیّت تو این باشد که همه کتابها را بخوانی خدا ثواب همه کتابها را به شما می‌دهی دلت می‌خواهد همه فقرا سیر بشوند اما پول نداری چون دلت می‌خواهد خدا ثواب همه را به شما می‌دهد. چرا می‌گویی خدایا پدر و مادر من را بیامرز؟ بگو خدایا همه اموات را بیامرز بخصوص پدر و مادر دعا که می‌کنی عمومی دعا کن. هر کس می‌خواهد خدا او را ببخشد «وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا» (نور/22) تو هم دیگران را ببخش بعد می‌فرماید «أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» (نور/22) نمی‌خواهی خدا تو را ببخشد؟ کد لطف خدا چیست؟ باید ظرفمان را بشوریم اما اگر ظرفی آوردی که آلوده بود کسی توی آن چیزی نمی‌ریزد بعضی‌ها ظرف آلوده هستند از بس که حسد دارند بخل دارند کبر دارند غرور دارند عقده دارند اصلاً سرطان اخلاقی هستند خدای حکیم زعفران توی ظرف آلوده نمی‌ریزد.
کسانی که مال یتیم را بخورند «إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا» (نساء/10) توی شکم‌شان آتش است از سفره‌های رنگی آتش است سر سفره‌های آتش ننشینیم بعضی سفره‌ها اگر باشد امیرالمومنین آنها را آتش می‌زد دو تا قبیله سر چشم و همچشمی صد تا شتر کشتند و دیگ بار کردند امام علی(ع) فرمود: احدی از اینها نخورد همه آبگوشت‌ها را ببرید بیابان که شغالها بخورند غذای کسی که روی چشم و هم چشمی دیگ بار می‌گذارد باید شغالها بخورند آدم نباید بخورد.
شخص محترمی عزاداری می‌کرد پلو هم می‌داد آدمهای لات محله آخر شب می‌رفتند پلو می‌خوردند توی عزاداری شرکت نمی‌کردند. یک روز این حاج آقا گفت شما که عزاداری نمی‌آئید چرا می‌آئید سر سفره؟ اینها هم رفتند، شب امام حسین(ع) به خواب این آقا آمد گفت آنهایی که آمدند خانه تو آمدند سر سفره امام حسین اگر سر سفره تو بود که نمی‌آمدند چرا اینها را رد کردی؟ بعد گفت آقا غلط کردم این حاج آقا رفت سر کوچه و گفت امام حسین دیشب از شما دعوت کرده گفته اینها مهمانهای من هستند اما چون به عشق امام حسین می‌آیند بگذار بیایند. همین خواب اینها را عوض می‌کند اینقدر آدم هست که اگر اینها را دعوت کنیم جذب می‌کنیم.
علامت اخلاص اینست که آدم مخلص هیچ‌وقت نمی‌گوید کار من درست است همیشه خودش را ناقص می‌داند امام بهترین رهبر بود در وصیت نامه‌اش نوشت‌ای ملت ایران چنانچه در رهبری‌ام ضعفی داشتم از امت می‌خواهم که من را ببخشند امام از امت عذرخواهی می‌کند به این آقا می‌گویی عذرخواهی کن. می‌گوید نه من عذرخواهی نمی‌کنم او عذر خواهی کند. دنیای غرور، اخلاص باعث می‌شود کار را بالا ببرد هواپیما بنزین مخصوص داشته باشد می‌پرد توی آن گازوئیل بریزی بالا نمی‌رود. شیطان گفت به خدا قسم همه مردم را گمراه می‌کنم جز مخلصین. اگر شیطان وسوسه می‌کند پیداست که ما مخلصین نیستیم.
5- اخلاص در کار
آدم مخلص زیاد یاد قیامت است «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَهٍ ذِکْرَى الدَّارِ» (ص/46) اگر کسی از خدا غافل است معلوم می‌شود که اخلاص ندارد شخصی به امام جواد(ع) فرمود من ده تا خانواده فقیر را کمک می‌کنم خوشحالم امام فرمود بله، ولی آنرا خراب کردی چون قرآن می‌فرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى» (بقره/264) یعنی کارهای خوبتان را با منت و اذیت خراب نکنید. اذیت بر کسی که کمک شده است یا بر هر کسی از افراد جامعه؟ امام فرمود الان شما داری من را اذیت می‌کنی گفت نه آقا چه اذیتی فرمود شما الان گفتی من از شیعیان خالص هستم در صورتی که شیعیان خالص سلمان و ابوذر و مقدار بودند تو با این دروغی که می‌گوئی من ناراحت و من که ناراحت شدم آن ده تا خانواده‌ای فقیری که به آنها کمک می‌کردی از بین رفت چون قرآن نمی‌فرماید اذیت بر آن فقیری که به او کمک کردی می‌فرماید اذیت بر هر کس، عذر خواهی کرد بعد امام فرمود چون عذر خواهی کردی خدا ثواب را به تو می‌دهد از این حدیث معلوم می‌شود که ما خیلی وقتها خدمتی می‌کنیم بعد منت می‌گذاریم و اذیت می‌کنیم.
آدم خالص از کسی توقع ندارد «لَا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلَا شُکُورًا» (انسان/9) آدم مخلص از مردم نه جزا می‌خواهد و نه تشکر، آدم مخلص زاهد است اگر خواستی لبت باز بشود باید جیب‌ات را قفل بزنی اگر در جیب را باز کردی لبت قفل می‌خورد دیگر گفتنی‌ها را نمی‌توانی بگویی می‌گویی اگر بگویم دیگر هفته‌ای دیگر من را دعوت نخواهند کرد «وَ تَمَامُ الْإِخْلَاصِ تَجَنُّبُکَ الْمَعَاصِیَ» (بحارالأنوار، ج74، ص232) اخلاص درجه یک اینست که آدم گناه هم نکند.

«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»