مسجد و تبلیغ

در آستانه ماه رمضان هستيم. خدمت طلاب مدرسه مجتهدي درباره مسجد می‌خواهيم صحت کنيم، كجا مسجد بسازيم؟ زمين‌هاي مقدس را براي مسجد انتخاب كنيم. يكي از سوره‌هاي قرآن سوره كهف است كه چند جوان مي‌خواستند پاك بمانند و در شهر مشرك نشوند اينها رفتند غار و خداوند سيصد و نه سال خواب را بر اينها مسلط كرد و بعد بيدار شدند وقتي مي‌خواستند ساختمان بسازند گفتند «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا» (كهف/21) جايي كه مردان خدا مقاومت كرده‌اند اينجا را مسجد كنيد ولذا داريم جاهايي كه خون مظلوم ريخته مي‌شود آنجا مسجد مي‌شود مكانهاي خوش نام مسجد بشود چرا مي‌گويند مرجع تقليد بايد حلال زاده باشد چون اگر بد نام باشد اين. . . به پيغمبر مي‌گفتند «قَدْ كُنتَ فِينَا مَرْجُوًّا» (هود/62) تو خوشنام بودي، در انتخاب عزل و نصب امام علي(ع) به مالك اشتر مي‌گويد براي مسئوليت‌هاي مملكتي افراد اصالت دار و خوشنام را انتخاب كن.

خاطرات بد نبايد توي مسجد باشد روايت داريم اگر كسي خلافكار بود توي مسجد شلاقش نزنيد «لَا تُقَامُ الْحُدُودُ فِي الْمَسَاجِدِ» (مستدرك‌الوسائل، ج 3، ص382) توي مسجد حد جاري نشود براي اينكه اين آقايي كه در مسجد كتك خورده است خاطره بدي از مسجد دارد همه دوستان و فاميل هايش خاطره بدي دارند. گاهي ممكن است زير شلاق ادرار كند. مسجد نجس بشود.

در قديم توي مسجد تابوت مي‌گذاشتند كه بچه‌ها مي‌ترسيدند الان هم رسم بدي است كه همه گريه‌ها را مي‌برند توي مسجد هيچ كس از مسجد خاطره شادي ندارد گريه داني است. مسجد بايد جاي دلنشيني باشد وقتي توي آن مي‌رود لذت ببرد. عقد توي مسجد باشد. عقد حضرت زهرا(عليها السلام) در مسجد بود. دانشگاه وقتي مي‌خواهد كارنامه تخصص بدهد بيايد و توي مسجد اين كار را بكند تا مسجد با خاطرات خوش گره بخورد.

امام صادق(ع) فرمود: «مَا يَمْنَعُ أَحَدَكُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَيْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْيَا أَنْ يَتَوَضَّأَ ثُمَّ يَدْخُلَ الْمَسْجِدَ فَيَرْكَعَ رَكْعَتَيْنِ يَدْعُو اللَّهَ فِيهِمَا أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ يَقُولُ وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» (وسائل‌الشيعه، ج8، ص 138) اگر دلتان گرفته است وضو بگيريد و برويد توي مسجد دو ركعت نماز بخوانيد آيت الله اراكي در خاطراتش آورده است كه اگر مسئله‌اي را نمي‌فهميدم مي‌رفتم سر قبر ميرزاي قمي و يك سوره مي‌خواندم و همانجا مي‌فهميدم.

مسجد بايد جوري باشد كه اگر كفار مي‌آيند توي آن بترسند. قرآن مي‌فرمايد جوري باشد كه آدمهاي نا اهل وحشت كنند بيايند توي آن يعني حزب اللهي لذت ببرند و غير حزب اللهي‌ها وحشت داشته باشند. امام حسين(ع) كه شهيد شد به افتخار امام حسين(ع) چهار تا مسجد ساختند. گاهي مسجد ضد انقلابي هم مي‌شود. ماه رمضان ما توي مساجد مشتري نو داريم مشتري نو را بايد تحويل گرفت. دو نفر وارد مسجد شدند. آدم خوب احساس غرور كرد آدم فاسق هم احساس شرمندگي كرد. هي خودش را ملامت كرد وقتي مي‌خواستند بروند بيرون يكي بخاطر ملامت پذيرفته شد و اولي بخاطر غرور پذيرفته نشد حديث داريم هر كس خودش را بهتر از ديگران بداند مستكبر است بعضي‌ها به تازه واردها نيش مي‌زنند اين هم احساس مي‌كند كه از خدا جدا شده است و حالا مي‌خواهد آشتي كند.

اگر حجاب كامل باشد زنها بروند توي مسجد اشكالي ندارد. زنها آمدند پيش حضرت و گفتند چرا وقتي مسجد مي‌سازيد ما محروم هستيم ما هم مي‌خواهيم سهيم باشيم. حضرت فرمود من يك روز به مردها مي‌گويم كه نيايند آنوقت شما بيائيد كه جداسازي باشد و محروميت هم نباشد. الان در بعضي دانشگاههاي ما اين كار شده است كه دختر و پسر از هم جدا شده‌اند و حق هم همين است دبستان كه شهوت ندارند دختر و پسر از هم جدا هستند. وقتي مي‌آيند دانشگاه و شهوتشان تند مي‌شود قاطي هم مي‌شوند اينها را مي‌شود از هم جدا كرد ما كاري به نام نمي‌شود در مكتب نداريم «يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمْ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمْ الْعُسْرَ» (بقره/185) دين آسان است.

يكي از علماي اصفهان رفت سبزي فروشي كه سبزي بخرد گفت آقا يك ريال سبزي بده. گفت: نمي‌شود. گفت: دو ريال بده او هم داد بعد گفت: ببخشيد اينرا نصف كنيد. او هم نصف كرد. گفت: خوب اين يك ريال آن هم يك ريال چرا نمي‌شود؟ پس مي‌شود.

«يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ» (اعراف/31) زن كه توي خانه مي‌رود سر نماز حديث داريم آنچه طلا دارد به خودش آويزان كند و عطر بزند اول اينكه احترام به عبادت است دوم اعتبار به امت است احترام به وقت. . . منتهي حالا زينت چيه «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» (كهف/46) خيلي از مشكلات ما توي مسجد بايد حل شود وگرنه بايد كميته امداد و بنياد پانزده خرداد بايد بيايد مشكلات را حل كند.

هدف اصلي مسجد رشد و تربيت است نه ماه از سال مثل هم است. اما رمضان و شعبان و رجب با بقيه فرق مي‌كند. سحر شب قدر هم توي اين سه ماه از همه مهم‌تر است آنوقت سحر مي‌گوئيم پول بدهيد كه زيلوهاي مسجد را موكت كنيم از بهترين وقت. . . غافل مي‌شويم. امام فرمود: يكوقت مي‌آيد كه مسجد‌ها خيلي سوپر دولوكس است اما هدايت و رشد توي آن نيست. بايد خدا بدهد اگر خدا بدهد به يك درخت كج كنار باغ هم ميوه مي‌دهد اگر هم ندهد به يك درخت كنار خيابان ميوه نمي‌دهد. در نهج البلاغه داريم «مَسَاجِدُهُمْ يَوْمَئِذٍ عَامِرَةٌ مِنَ الْبِنَاءِ خَرَابٌ مِنَ الْهُدَى سُكَّانُهَا وَ عُمَّارُهَا» (نهج‌البلاغه،ج19،ص299) بد مردمي هستند مردماني كه مسجدهايشان شيك است ولي آدمهايشان كم هستند از هدف اصلي غافل نشويم. «مساجدهم مزخرفه» (روضة الواعظين،ج2،ص338) مسجدهايشان با زخرف طلاكاري است مي‌گويند حرفهايش مزخرف است يعني توي آن خوب نيست روي آنرا طلاكاري كرده است «ابدانهم نقيه»(روضة الواعظين،ج2،ص338) خودشان هم اتو كشيده «و قلوبهم انتن من الجيفة»(روضة الواعظين،ج2،ص338) اما در قلب‌شان كينه‌هاي هفتاد ساله هشتاد ساله، كساني كه مسجد نمي‌آيند بايكوت بشوند چون آنكه به امت عنايت نمي‌كند تو هم به او دختر نده به خواستگاريش نرو تو هم او را از گردونه خارج كن.

هيئت امنا بايد كي باشند؟ دزد را مي‌گويند ظالم اما كسي كه در مسجد را ببندد مي‌گويند أظلم «وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ» (بقره/114) خادم‌هاي ما در مسجد را مي‌گيرند خادم‌هاي ما پنج صفت دارند بيسواد و پير و بد اخلاق و سيگاري بعضي هايشان هم خيلي خوب هستند هيئت امنا گاهي يك مشت پيرمرد نسل منقرض و اين نسل منقرض چون پولدارند شده‌اند هيئت امنا «وَ شاوِرْهُمْ» (آل عمران/159) هم شامل بچه‌ها و جوانها هم مي‌شود مشورت انحصاري نيست اما تصميم انحصاري است در هيئت امنا بايد يك نفر نسل نو باشد.

گاهي وقتها آخوندها خودباخته مي‌شوند براي اينكه جوانها را جذب كنند ميز پينگ پنگ را مي‌آورند دو وجبي محراب. چند تا از مسجدها پينگ‌پنگ آوردند جوانها آمدند بازي كردند و رفتند. مسجد مسجد است ما ناز جوانها را نمي‌كشيم قرآن خيلي «وعبدوا» دارد بعد هم مي‌گويد اگر رفتي به درك! بله ورزش خوب است اما توي محراب ديگر. . . در اندونزي بودم تمام مساجدشان را كنار پارك مي‌سازند اگر كسي زودتر آمد مسجد خواست قدم بزند خواست بازي كند قداست‌ها را نشكنيم.

اول خادم مسجد حضرت ابراهيم بوده است. دومين خادم حضرت مريم است. خانمي خادم مسجد بود از دنيا رفت پيغمبر حال او را پرسيد گفتند: از دنيا رفته است. فرمود: چرا به من نگفتيد؟ گفتند: آقا يك شخص عادي بود. شخصيت كه نبود. بعد حضرت ناراحت شد و عده‌اي را برد سر قبرش و برايش قرآن خواندند. جارو كردن مسجد خيلي ثواب دارد.

بهترين جاها مسجد است و سخت‌ترين جاها بازار است كه خيلي مشكل است. هر كس از مسجد خانه‌اش دور‌تر است ثوابش بيشتر است و در مسجد بايد خط رهبري تأييد بشود. حضرت وقتي وارد مسجد مي‌شدند مي‌گفتند خدايا توفيق بده كه توي اين مسجد خط اهل بيت تقويت بشود. و به همين خاطر مي‌گويند وقتي وارد مسجد مي‌شوي بر اهل بيت محمد سلام كن.

ما مسجد را خوار كرديم. داريم كه نماز به ما مي‌گويد «ضَيَّعْتَنِي ضَيَّعَكَ اللَّهُ» (كافي،ج3،ص268) من را خوار كردي خدا خوارت كند. يك نفر توي مسجد بلند شد و گفت يك لنگه كفش گم شده است امام فرمود انشاءالله هيچوقت پيدا نشود مسجد جاي جار زدن نيست مسجد جاي زنده هاست جاي گرفتن دوستان خوب است. متولي مسجد بايد آدم شجاعي باشد آدم ترسو حق ندارد متولی باشد «إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّكاةَ« (توبه/18) به خدا و قيامت ايمان داشته باشند بعد مي‌گويد «ولم  يخش الا الله» (توبه/18) از كسي هم نترسند.

من درباره مرجعيت هم بعد از فوت آيت الله گلپايگاني چنين حرفي زدم. گفتم اگر بعضي‌ها مرجع تقليد بشوند قرآن سقوط مي‌كند چون قرآن مي‌گويد «تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ» (انفال/60) دشمن خدا بترسد. اگر بعضي‌ها مرجع بشوند آمريكا جشن مي‌گيرد بعضي‌ها اگر مرجع بشوند «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ» (فتح/29) توي آن نيست اگر بعضي‌ها مرجع بشوند »لِيَغيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ» نيست بلكه جشن مي‌گيرند بايد مرجعيت كسي باشد كه غير از معيارهاي خودمان آيه‌هاي قرآن سقوط نكند.

جوانها تمرين كنند. امام هستند يا پيرو امام يعني به ديگران خط و خطوط بدهد كسي كه مي‌خواهد در چهل سالگي بت‌ها را بشكند آثار بت شكني در جواني در او هست. آيت الله بهاء الديني مي‌گفت يكي از شخصيت‌هاي مملكتي زمان شاه حرف پرتي زد. امام هم چنان زد توي گوش او كه عينك او چهار قطعه شد. بعد در دوازده بهمن گفت من توي دهان اين دولت مي‌زنم. كسي كه در پيري مي‌گويد من توي دهان مي‌زنم بايد در جواني اين رگ در او باشد. اين طلبه‌هايي كه در جواني شل هستند بزرگ هم بشوند شل هستند آدم وارسته نه وارفته. ما در اسلام زور داريم ظلم نداريم. منتهي هر كس زور دارد ظلم مي‌كند آنوقت هر كس هم زور دارد ما مي‌گوئيم كه ظالم است.

طلبه‌ها وقتي مي‌خواهند سخنراني كنند از رو بخوانند گاهي مي‌خواهيم حفظ كنيم يادمان مي‌رود. روخواني را عادت كنيم اگر نمي‌توانيد مردم را بخندانيد بيش از بيست دقيقه مردم را نگه نداريد چون بيست دقيقه اول مردم دل مي‌دهند بيست دقيقه دوم گوش مي‌دهند بيست دقيقه سوم نه دل مي‌دهند و نه گوش مي‌دهند فقط نگاه مي‌كنند بيست دقيقه چهارم خواب هستند. براي مردم خيلي وقت بگذاريد اما عمومي بيست دقيقه بيشتر نباشد.

مردم مسئله بلد نيستند. مسئله بگوييد احكامي بگوييم كه مردم نياز دارند. مردم سه تا شك بيشتر نمي‌كنند شك بين يك و دو، دو و سه، سه و چهار. شك دو و شش هيچ جنّي در تاريخ اين شك را نكرده است. حمد و سوره‌تان را پيش يك نفر بخوانيد شخصي قاري بود از مصر آمد خدمت آيت الله گلپايگاني اين مرجع تقليد گفت شما قاري هستيد من حمد و سوره‌ام را پيش شما بخوانم گفتند آقا زشت است گفت چه زشتي‌اي دارد؟ حمد و سوره‌تان را چك كنيد. اگر مي‌بينيم كه جلسه همه رقم توي آن هست روان حرف بزنيد «وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ» (قمر/17) مي‌گويد من روان گفتم تا بفهمند ما يك جوري مي‌گوئيم كه نفهمند. روي منبر داد نزنيد مردم دوست ما هستند من پشت تلويزيون حرف مي‌زنم انگار دارم پشت كرسي با عمه‌ام حرف مي‌زنم.

وقتي هم بلد نيست راحت بگو كه بلد نيستم. از مردم توقع نداشته باشيد هر چه طبيعي‌تر است بهتر است خدا خواسته باشد عزت بدهد مي‌دهد. تبليغ گاهي بايد خصوصي باشد ديوانه‌هاي كاشان بعضي‌هايشان عاقل هستند. آمد توي مسجد يك فحش داد همه خنديدند. فحش دوم و سوم همه خنديدند. بعد آمد گفت حضرت آقا با تو بودم با تو بودم با تو بودم. او را گرفتند انداختند بيرون. من از اين ديوانه فهميدم كه تبليغ بايد خصوصي باشد بايد گفت به تو بودم به تو بودم سخنراني عمومي سر جايش اما گاهي توي مسجد بايد خصوصي صبحت كرد.

بعضي از اين بچه‌هاي خوش استعداد را خصوصي دعوت كنيد كه بيايد و طلبه بشود. ما صد هزار تا آخوند مي‌خواهيم چين يك ميليارد آدم دارد يك ايراني نداريم كه به زبان چيني حرف بزند ولي چين سيصد نفر تربيت كرده است كه ايراني حرف مي‌زنند. آيه «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» (توبه/33) اسلام دنيا را خواهد گرفت و براي اينكه دنيا را بگيرد ما اسلام شناس مي‌خواهيم و فعلاً ما خيلي كم داريم.