تفسیر سوره قدر

موضوع: تفسير سوره قدر

تاريخ پخش:  19/05/91

بسم الله الرحمن الرحيم

«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»

عزيزان پاي تلويزيون، اين بحث را شب بيست و يكم رمضان 91 مي‌بينند. از نظر روايات، كه مي‌گويند: شب قدر يكي از اين سه شب است، شب بيست و يكم و شب بيست و سوم‌اش پر رنگ‌تر از شب نوزدهم است. و در اين دو شب شب بيست و سوم مهمتر از شب بيست و يكم است. به هر حال شب قدر يا شب بيست و يكم است يا شب بيست و سوم، و ما امشب مي‌خواهيم سوره‌ي قدر را برايتان تفسير كنيم.

سوره‌ي قدر را همه تقريباً بلد هستيم. چه اشكالي دارد ماه رمضان كه يك آيه خواندن ثواب يك ختم قرآن را دارد. همه‌ي مردم ايران كه پاي تلويزيون نشستند با هم اين سوره را بخوانيم و ثواب اين سوره را هديه كنيم به اميرالمؤمنين.

«بِّسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ‏، إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَ مَا أَدْرَئكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ، لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرٌْ مِّنْ أَلْفِ شهَْرٍ، تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبهِِّم مِّن كلُ‏ِّ أَمْرٍ، سَلَامٌ هِىَ حَتىَ‏ مَطْلَعِ الْفَجْرِ» (قدر/1-5) (صلوات حضار)

قبل از آنكه بحثم را شروع كنم يك سلامي هم به اميرالمؤمنين بدهيم. «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْحَسَنِ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُه»

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏»، به نام خدا. اين «ب» به نام چيست؟ به نام او! يك چيزي معروف است مي‌گويند: همه قرآن در حمد است، همه‌ي حمد در «بِسْمِ اللَّهِ‏» است. اين «ب» يعني چه؟ «بِسْمِ اللَّهِ‏» به نام او. كسي كه مي‌گويد: به نام خدا، اين بايد خيلي از كارها را طي كرده باشد كه بگويد: به نام خدا. اينكه مي‌گويند: «ب» «بِسْمِ اللَّهِ‏» چقدر معنا دارد، چه كسي مي‌تواند بگويد به نام او؟

1- گفتن بسم الله، نشانه ايمان و معرفت به خدا

1- معرفت داشته باشد. چون اگر خدا را نشناسد، نمي‌تواند بگويد: به نام او. غير از معرفت ايمان هم داشته باشد. يعني هم بشناسد و هم ايمان داشته باشد. ايمان نداشته باشد نمي‌تواند بگويد: به نام او! دوستش هم داشته باشد. چون اگر كسي، كسي را دوست نداشته باشد، نمي‌گويد: به نام او.

به او توكل كند، به نام او يعني به او پناه ببرد. پناهندگي! از او استمداد بخواهد. ببينيد همه‌ي اينها در به نام است. كسي مي‌گويد: به نام او، كه خدا را بشناسد، ايمان داشته باشد. دوستش داشته باشد. به او توكل كند. به او پناه ببرد. از او استمداد كند. و تمام قرآن هم در اين است. آيات قرآن براي اين است كه 1- ما معرفت داشته باشيم. به او نزديك باشيم. خدا را دوست داشته باشيم. حرف‌هايش را اطاعت كنيم. كل قرآن اگر بگوييم: در «ب» «بِسْمِ اللَّهِ‏» است، حرف بي‌ربطي نزديم. به نام او! سرچشمه‌ي رحمت است.

خود رمضان رحمت است. آخر من بخوابم، ثواب عبادت داشته باشم. چه خدايي ما داريم؟ مي‌گويد: ماه رمضان خوابت هم ثواب عبادت را دارد. عبادت‌هاي ديگر وقتي حواس ما جمع است قبول است. مثلاً در نماز آن قسمتي كه حواست جمع است قبول است، قسمتي كه حواست پرت است قبول نيست. در ماه رمضان حواست هم پرت باشد، نمازت قبول است. نفس كشيدن ثواب «سُبْحَانَ اللَّه‏» داشته باشد؟ يك آيه قرآن خواندن ثواب… خود رمضان، عفو خدا. يك كار خير كني، ده برابر مي‌دهيم. اينها همه رحمت است. زمين رحمت خداست. يك دانه مي‌گيرد و يك خوشه مي‌دهد. اصلاً فرشته‌هاي معصوم زمين مي‌آيند، فرشته‌ها هم مهمان زميني‌ها مي‌شوند. وجود امام، وجود رهبر معصوم، قرآن رحمت است. به نام خداوندي كه سرچشمه‌ي همه رقم رحمت‌ها است.

«بِّسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ‏، إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ» چهار تا از سوره‌هاي قرآن «اِنّا» دارد. «إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبيناً» (فتح/1)، «إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ» (كوثر/1)، «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ»، «إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحا» (نوح/1). اين چهار تا يك رابطه‌اي دارد. پيروزي، فاطمه، قرآن، نبوت. چون «إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحا» نوح اولين پيغمبر اولوالعزم است. حضرت ابراهيم و موسي و عيسي همه نسل نوح هستند. تمام انبياء نسل نوح هستند. البته نسل آدم هستند، منتهي آدم پيغمبر اولوالعزم است. يعني خدا چهار جا گفته: ما. پيغمبر اولوالعزم، فاطمه زهرا، قرآن، پيروزي. «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ»!

2- نزول قرآن در شب قدر

قرآن دو بار نازل شده است. يكبار همه‌ي قرآن بر قلب پيغمبر نازل شد، شب قدر. يكبار هم از «اقراء» قطعه قطعه نازل شد. در مدت بيست و سه سال، از چهل سالگي كه پيغمبر به پيغمبري رسيد تا 63 سالگي. به هر مناسبتي يك آيه، دو آيه كمتر و بيشتر نازل مي‌شد.مثل شما كه از سفر مي‌آيي يك چمدان لباس مي‌آوري. يكبار چمدان را يكجا به خانم مي‌دهي، مي‌گويي: اين چمدان سوغاتي است. يكبار هم مي‌نشينيد مي‌گوييد: اين بوليز براي فلان، اين بوليز براي فلان، اين چه براي فلان! مي‌نشينيد تقسيم مي‌كنيد. يعني يكجا دربست يك بقچه را به خانم مي‌دهيد، يكبار هم مي‌نشينيد، دانه دانه بازش مي‌كنيد. يك مرتبه مجموعه‌ي قرآن بر قلب پيغمبر نازل شد، يكبار هم آيه آيه به مناسبت‌. «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ».

چرا قرآن شب قدر نازل شد؟ دو تا آيه را به هم بچسبانيم يك چيزي از درونش درمي‌آيد. مثل دو تا شاخه كه به هم پيوند مي‌زني يك ميوه درمي‌آيد. يكجا مي‌گويد: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ»، ما قرآن را شب قدر نازل كرديم. جاي ديگر قرآن مي گويد: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن‏» (بقره/185) يكجا مي‌گويد: قرآن شب قدر نازل شد، يكجا مي‌گويد: قرآن ماه رمضان نازل شد. يعني چه؟ يعني شب قدر در ماه رمضان است. گرفتيد؟ يكجاي قرآن مي‌گويد: قرآن ماه رمضان نازل شد. «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن‏» آيه‌ي قرآن است. قرآن ماه رمضان نازل شد. جاي ديگر مي‌گويد: قرآن شب قدر نازل شد. از اين معلوم مي‌شود شب قدر در ماه رمضان است.

قدر يعني چه؟ قدر يعني منزلت، مي‌گويند: قدرش را بدان. يعني منزلتش را بدان. يا قدر يعني اندازه‌گيري. شب قدر يعني شب… معناي اول را چه گفتم؟ مقام، منزلت. شب قدر است يعني شب با ارزشي است، يا شب اندازه‌گيري است، به هردو معنا درست است. حالا يك نكته بگويم، چرا قرآن شب قدر نازل شد؟ مي‌خواهد بگويد: شبي كه مقدرات شما اندازه‌گيري مي‌شود. از حالا تا سال ديگر مثل روزي كه رئيس جمهور بودجه‌ي سال به مجلس مي‌دهد كه كدام وزارتخانه چقدر. كدام وزارتخانه چقدر؟ يعني خرجي يك سال را در يك روز تقديم رئيس مجلس مي‌شود. آن روز، روز قدر مجلس است. يعني هر وزارتخانه خرجي يك سالش را بايد در آن برنامه ديده باشد.

3- قدر و منزلت انسان، به مقدار منزلت قرآن در جامعه

اينكه قرآن شب قدر نازل شد، يعني شما وقتي منزلت پيدا مي‌كنيد كه قرآني شويد. تا مادامي كه قرآني شديد قدر داريد. بي قرآن شديد پوك هستيد. اِ…! بله. جاي ديگر قرآن هم مي‌گويد. مي‌گويد:پوك هستيد. مگر اينكه قرآن را به پا داريد. اي اهل كتاب «لَسْتُمْ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ» (مائده/68) آيه‌ي قرآن است، يعني پوك پوك هستيد. «حَتَّى تُقيمُوا» مگر اينكه كتاب آسماني را اقامه كنيد. «حَتَّى تُقيمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ وَ ما أُنْزِل‏» تورات و انجيل را كه مي‌شناسيد، «ما أُنْزِل‏» هم كه قرآن است. يعني اگر قرآن به پا داشته شد، هستيد، وگرنه پوك هستيد. شب قدر، يعني شب منزلت. چقدر شما قدر و منزلت داري؟ اگر قرآن اقامه شد، قدر و منزلت شما بالا است. قرآن اقامه شد، يعني چه قرآن اقامه شود؟ يعني بايد فكرتان قرآني باشد. انتخاب همسر، انتخاب شغل، چه بگويم، قرآني. كجا بروم؟ قرآني. با چه كسي رفيق شوم؟ قرآني. با چه كسي قهر كنم؟ قرآني. با چه كسي بجنگم؟ قرآني. با چه كسي صلح كنم؟ قرآني. چطور عبادت كنم؟ قرآني. اگر همه‌ي كارهايتان براساس قرآن شد، منزلت پيدا مي‌كنيد. اينكه قرآن شب قدر نازل شد، شايد پيام داشته باشد. پيامش اين باشد كه قدر شما و اندازه‌گيري  شما براساس اين است كه شما چقدر با قرآن هستيد. «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ».

اين «ليلة» يعني چه؟ راجع به شب خيلي آيه داريم. مسأله‌ي شب در قرآن خيلي مهم است. اول «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ»

4- تقدير و اندازه‌گيري در نظام هستي

هرچيزي قدر و حساب دارد. قرآن مي‌گويد: «وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» (حجر/21) هرچه كه شما مي‌بيني، خزينه‌اش نزد ما است. اين قدرتش به شما نشان داده مي‌شود. مثل كسي كه يك نمونه برنج را مي‌برد، مي‌گويد: اين هست، مثلاً ما هزار تن از اين برنج داريم. «وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ» هيچي چيزي نيست مگر اينكه معدن و خزينه‌اش نزد ما است. «وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» آب پشت سد است، منتهي آن مقداري كه مصلحت هست، لوله باز مي‌كنند كه آب سد اين طرف بيايد. «وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَر» (مؤمنون/18) آبي كه از آسمان مي‌آيد اندازه‌گيري شده است. «كُلُّ شَيْ‏ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ» (رعد/8) كل هستي حساب و كتاب دارد. «الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبانٍ» (الرحمن/5) خورشيد و ماه حساب و كتاب دارد.

شب قدر شبي است كه «فيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكيمٍ» (دخان/4) عربي‌هايي كه مي‌خوانم قرآن است. شب قدر همه چيزها اندازه گيري مي‌شود. اين براي شب قدر.

شب بيست و سوم مهمتر از شب بيست و يكم است. امام صادق بيمار شد، نتوانست شب قدر برود، گفت: امشب، شب بيست و سوم است، و دست مرا بگيريد، با بيماري خودم را به مسجد بكشانم. حضرت زهرا نمي‌گذاشت بچه‌هايش شب بيست و سوم بخوابند. حتي اگر خواب هم بودند آب روي صورتشان مي‌ريخت و مي‌گفت: امشب، شب بيست و سوم است. يعني شب بيست و يكم از شب نوزدهم مهمتر است، شب بيست و سوم از شب بيست و يكم مهمتر است.

5- جايگاه شب در عبادت خدا

و اما «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ». اين «ليلة» يعني چه؟ راجع به شب، قرآن مي‌گويد: «اربعين ليلة». موسي، سي شب مناجات كرد تا تورات را گرفت. «وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ» (ذاريات/18) نماز شب مهم است. استغفار در سحر مهم است. معراج در شب قرار گرفت. «لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» (اسراء/1)، «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّد» (اسراء/79) نماز شب بر پيغمبر واجب بود. «يَتْلُونَ آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْل‏» (آل‌عمران/113)، «سَبِّحْهُ لَيْلاً طَويلاً» (انسان/26) شب خيلي مهم است.

خدا به همه‌ي زمان‌ها قسم خورده است. «وَ الْفَجْرِ» (فجر/1) در قرآن داريم. يعني قسم به طلوع فجر! بعد از فجر، «وَ الصُّبْح‏» (تكوير/18) بعد از طلوع فجر صبح است. يعني قسم به صبح، بعد از صبح چاشت است. «وَ الضُّحى‏» (ضحي/1) ضحي يعني چاشت. بعد از چاشت روز مي‌شود. «وَ النَّهار» (شمس/3) در قرآن داريم. بعد از ظهر، عصر مي‌شود. «وَ الْعَصْرِ» (عصر/1) در قرآن داريم. قسم به عصر، بعد از عصر شب است. «وَ اللَّيْل‏» هم در قرآن داريم. منتهي به سحر سه بار قسم خورده است. به همه قطعات زمان يكبار قسم خورده است، به سحر سه بار قسم خورده است. «وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ» (فجر/4)، «وَ اللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ» (مدثر/33)، «وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ» (تكوير/17) «عَسْعَسَ»، «يَسْرِ» و «أَدْبَرَ» يعني قسم به شب وقتي دارد تمام مي‌شود. يعني قسم به سحر! قدر سحر هم داشته باشيم. لازم نيست پاي راديو و تلويزيون هم بنشينيم، سحري‌ات را خوردي، برو پشت بام، در ايوان، در كوچه، در مسجد، خودت با خدا صحبت كن. خيلي راديو و تلويزيون، همه‌ي وقتتان را صرف آن نكنيد. همه وقت را صرف نكنيد.

چرا شب قدر مخفي است؟ از اول چرا نگفتند شب قدر يا شب بيست و يكم است، يا شب بيست و سوم است. اين هم لطف خداست، آدم نبايد، چون اگر بدانند فلان شب، شب قدر است، هركس آن شب را درك كرد، ممكن است مغرور شود. غرور او را بگيرد. من ديشب، شب قدر را درك كردم. هركس هم خوابش برده، نتوانسته، مي‌گويد: خاك بر سرم، من بدبخت شدم. بايد يكطوري باشد  كه قرآن مي‌گويد: همه‌ي كارهاي خير را كه بكني، آخرش هم مي‌گويد: «لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (بقره/189) شايد، چون اگر بگويد: قطعاً ممكن است غرور ما را بگيرد. اين شب قدر مخفي بودنش هم لطف است.

«انا انزلناه…» پاي تلويزيوني‌ها با هم بخوانيم. «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ». ما قرآن را شب قدر نازل كرديم. براي كار مقدس زمان مقدسي انتخاب مي‌كنند. حالا اين شب قدر چيست؟ «وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ» پيغمبر تو هم نمي‌داني! تو هم نمي‌داني، بعد توضيح مي‌دهد. مي‌گويد: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرٌْ مِّنْ أَلْفِ شهَْرٍ». ماشين حساب پيش شما هست. در اين موبايل‌ها هم مي‌توانيد حساب كنيد. هزار ماه تقسيم بر دوازده ماه، مي‌شود هشتاد و چند سال. شب قدر ارزش يك عمر هشتاد و چند ساله را دارد.

خوب شب قدر چه مي‌شود؟ «تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ» همه‌ي فرشته‌ها مي‌آيند. «تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ وَ الرُّوحُ» روح كيه؟ روح جبرئيل است؟ امام فرمود: نه. جبرئيل هم جز ملائكه‌ها است. روح موجودي است بالاتر از ملائكه. ملائكه همراه با روح، «تَنزََّلُ» مي‌آيد به زمين. كجا مي‌روند؟

6- امام زمان (عليه‌السلام)، ميزبان فرشتگان در شب قدر

امام فرمود: با همين سوره‌ي «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ» مي‌توانيد شمامباحثه كنيد براي تشيع خودتان. هركس شيعه است با سوره‌ي «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ» مي‌تواند امامت را ثابت كند. چون شيعه و سني مي‌گويند: شب قدر، براي يك سال نيست، هر سال يك شب قدر دارد. خوب پس هرسال ملائكه مي‌آيند. «بِسْمِ اللَّهِ‏»! زمان پيغمبر ملائكه بر پيغمبر نازل مي‌شدند، بعد از پيغمبر بايد يك كسي باشد كمالات پيغمبر را داشته باشد كه ملائكه بر او نازل شوند. ملائكه بر من كه نازل نمي‌شود. خودم هم نمي‌فهمم، به كدام يك از شما ملائكه نزديك شده؟ اينكه مي‌گويد: «تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ» فرشته‌ها شب قدر وارد زمين مي‌شوند، كجا مي‌روند؟ امام فرمود: بگوييد، كه همينطور كه زمان رسول خدا فرشته‌ها خدمت پيغمبر مي‌رسيدند بايد يك كسي باشد مثل پيغمبر تمام كمالات پيغمبر را داشته باشد، كه شب قدر فرشته‌ها بر او نازل شوند. پس بايد الآن حضرت مهدي باشد. مي گفت: با همين آيه مي‌توانيد استدلال كنيد.

ما براي امام زمان اين حرف‌ها را مي‌توانيم بزنيم. شيعه و سني اين حديث را گفتند، كه پيغمبر فرمود: من از بين شما مي‌روم، از ميان شما مي‌روم، دو چيز گرانبها براي شما مي‌گذارم. «كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي» بعد فرمود: هرگز جدا نمي‌شوند. «لَنْ يَفْتَرِقَا» هرگز جدا نمي‌شوند. يعني چه؟ يعني الآن كه «كتاب الله» هست، پس بايد الآن هم «عترتي» باشد، پس الآن بايد امام زمان باشد. چون اگر الآن امام زمان نباشد، معلوم مي‌شود پيغمبر «نَعُوذُ بِاللَّه»، دروغ گفته است. چون پيغمبر فرمود: قرآن و اهل بيت آني از هم جدا نمي‌شوند. الآن قرآن هست. پس بايد يكي از اهل بيت هم باشد. اگر قرآن باشد، امام زمان نباشد، پيغمبر «نَعُوذُ بِاللَّه» دروغگو است. وقتي مي‌گويد: قرآن و اهل بيت آني از هم جدا نمي‌شوند، يعني هركجا پيغمبر هست… ببخشيد هركجا قرآن هست، بايد اهل بيت هم باشند. «تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ» فرشته‌ها مي‌آيند «وَ الرُّوحُ». واقعاً آدم غصه مي‌خورد. اخيراً يك سميناري تشكيل شد براي تغيير علوم انساني، اين حقيقتي هست.

افرادي كه فكر الهي ندارند، مؤمن نيستند انسان را يك حيوان مي‌دانند. منتهي حيوان پيشرفته، مي‌‌گويد چطور حيوان وقتي مرد، سقط مي‌شود؟ ديگر بعد از مرگ حيوان هيچي به هيچي! انسان هم همين است وقتي مرد، سقط مي‌شود. ولي وقتي ما مي‌خواهيم بگوييم: حقوق بشر، انسان را وجود مادي نمي‌دانيم. مي‌گوييم: هم جسم است، هم روح. هم دنياست و هم آخرت. ما انسان را با اين نگاه مي‌كنيم. بعد مي‌گوييم: حقوق، اين انسان چيست؟ يعني با نگاه توحيدي كتاب حقوق ما، كتاب فلسفه‌ي ما فرق مي‌كند. سياست‌گزاري ما فرق مي‌كند.

يك كلمه مقام معظم رهبري مي‌فرمايد: استفاده از بمب اتم حرام است. ما از انرژي هسته‌اي همه رقم استفاده‌اي مي‌كنيم. ولي از نظر عقيده‌ي ما استفاده از بمب حرام است. تمام شد و رفت. چون قيامت را هم حساب مي‌كند. حقوق بشر دنيا مي‌گويد: انسان چيست؟ اصول دين چند تا است؟ سه تا است. خوراك، پوشاك، مسكن! اصول دين چند تا است؟ سه تا است. خانه، ماشين، تلفن. اصول دين چند تا است. ماشين و چه و چه… وقتي انسان فقط جسم شد. آن زن‌هايي كه خودشان را بي‌حجاب مي‌كنند، مي‌گويند: دختر يعني زيبايي. دختر يعني جوان‌ها مرا ببينيد لذت ببريد. او انسان را تن مي‌داند. ما انسان را هم تن مي‌دانيم، هم روح.

ما مي‌گوييم: با اين وضع حجاب كه بيرون مي‌آيي، دانشجو حواسش پرت مي‌شود. جوان باشد، راننده باشد، مرد باشد، زن باشد، اين زلزله‌ي روحي بر مردم، شوك وارد مي‌كنيم. براي روح مردم، مردي كه اين رقم قيافه‌ها را در خيابان ديد، به خانه كه برمي‌گردد ديگر با خانم خوش اخلاقي… بگوييد… نمي‌كند. شما زلزله وارد مي‌كني. نظام خانواده را متزلزل مي‌كني با اين آرايشت در خيابان. ما انسان را تن نمي‌دانم. هم تن، هم روح! هم فرد، هم جامعه، هم اين جهانيم، هم آن جهانيم. با اين مبنا بايد كتاب نوشت. و كتاب‌هاي دانشگاهي كه ترجمه‌ي غربي‌هاست، اين مسائل در آن نيست.

7- استغفار فرشتگان براي اهل ايمان

«تَنزََّلُ الْمَلَئكَةُ» ما در جهان مي‌دانيم كه فرشته‌ها به زمين نازل مي‌شوند، ما هم بر فرشته‌ها. در قرآن بارها گفته: «يؤمنون بالله و ملائكته» ما هم بايد ايمان بياوريم. يعني ما به فرشته‌هاي آسمان ايمان داريم، فرشته‌ها هم بر ما نازل مي‌شوند. يعني بده و بستان بين زمين و آسمان است. در كتاب‌هاي دانشگاهي بده و بستان بين زمين و آسمان نيست. همين زندگي ما راحت بگذرد، بيمه، بهداشت، انرژي هسته‌اي، فرودگاه، مترو، پتروشيمي، اصلاً بده و بستاني در آن نيست. ولي امام زين العابدين در صحيفه سجاديه، به نوزده گروه فرشته سلام مي‌كند.توجه! قرآن مي‌گويد: «يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْض‏» (شوري/5) «يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذينَ آمَنُوا» (غافر/7) فرشته‌ها در حق شما دعا مي‌كنند. بده و بستان بين زمين و آسمان. بده و بستان بين عقل و روح، بين اين جهان و آن جهان، با اين نگاه كتاب چيز ديگري نوشته مي‌شود. «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها».

ملائكه دسته بندي دارند. در قرآن اسم ملائكه آمده. نازعات، صافات، زاجرات، ناشرات، فارغات، مدبرات، «وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظينَ» (انفطار/10)، «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَة» (آل‌عمران/39)، «وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَم» (آل‌عمران/42)، «يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْت‏» (سجده/11)، ‏«أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُنْزَلينَ» (آل‌عمران/124) ملائكه، «وَ الْمَلائِكَةُ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ» (نحل/49)، «يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَ النَّهار» (انبياء/20) در قرآن پر است از آياتي كه فرشته‌ها هم عددشان زياد است، هم دائماً در حال عبادت هستند، هم كارگزار هستند، «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً» (نازعات/5) هستند، فرشته‌هاي مسؤول باران، فرشته‌هاي مسؤول قهر خدا، مسؤول مهر خدا، «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ عند امام زمان»، «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ» كاري به اذن خدا نمي‌شود. «سَلَامٌ هِىَ حَتىَ‏ مَطْلَعِ الْفَجْر». خوب…

شب قدر خودمان هم يك اندازه‌گيري براي خودمان بكنيم. يك صفحه‌ي كاغذ را برداريم بنويسيم. «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏»، در عمرت چند ركعت نماز با توجه خواندي؟ از پارسال تا حالا خانه‌ي چند يتيم رفتي؟ چقدر وقتت را روي كتاب خدا گذاشتي؟ حتي ما طلبه‌ها، بنويسيم چقدر فقه خوانديم، چقدر اصول خوانديم، چقدر نهج‌البلاغه خوانديم، چقدر تفسير خوانديم. سهم حج چقدر است؟ سهم زكات چقدر است؟ سهم روزه چقدر است؟ سهم همسر چقدر است؟ سهم شوهر چقدر است؟ سهم بچه‌ها چقدر است؟ خودمان هم غافل نشويم. چشم آهن مي‌شود مي‌گويد: اِ… به زن و بچه‌‌ام نرسيدم. به گذشتگان نرسيدم. ياد نسل آينده نبودم. گاهي وقت‌ها يك چيزي را حساب مي‌كنيم، يك چيزي را غافل هستيم. شب قدر بايد خودمان را هم اندازه‌‌گيري كنيم.

8- شب قدر، شب عفو و بخشش ديگران

چند تا كار مي‌گويم بكنيد. از من نيست از قرآن است. يكي اينكه هركس به شما ظلم كرده ببخشيد. چون قرآن مي‌گويد: اگر مي‌خواهيد تو را ببخشند، تو هم مردم را ببخش. فحشي، غيبتي، هركس به تو ظلم كرده او را ببخشيد. يكي از كارهاي شب قدر است. اين يك مورد.

دوم اينكه دعا كه مي‌كنيد، ميلياردي دعا كنيد. امام مي‌گويد: «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ». كل، كل.. نگو: من، ما! در نماز من نيست، ما است. نمي‌گوييم: «اهدني» مي‌گوييم: «اهدنا». نمي‌گوييم: «السلام عليَّ…» مي‌گوييم: «السلام علينا». نمي‌گوييم: «اياك اعبد و اياك استعين»، مي‌گوييم: «اياك نعبد، نستعين» من نگوييد، ما بگوييد. دعا مي‌كنيد، براي همه دعا كنيد. از سر تقصير همه بگذريد. اندازه‌گيري كنيم ساعاتي در عمرمان را، در مسجد بگذرانيم. اينطور نباشد كه فقط شب قدر در مسجد بياييم. برنامه‌ها را بايد تغييراتي بدهيم.

مداح عزيز ما يك پنج دقيقه‌اي ما را به مناسبت شهادت اميرالمؤمنين به فيض مي‌رساند. بعد از آن پنج دقيقه يك دقيقه هم من دعا مي‌كنم. «بِسْمِ اللَّهِ‏…»

مداحي…

خدايا به آبروي اميرالمؤمنين قسمت مي‌دهيم هرچه شب قدر براي خوبان تاريخ مقدر مي‌كني، همه را براي همه‌ي ما مقدر بفرما. ما را از غافلين و محرومان دنيا و از زيانكاران دنيا و آخرت و از اهل حسرت و غصه‌ي اهل قيامت قرار نده. تمام كساني كه سالهاي قبل بودند، و الآن نيستند همه را بيامرز. همه‌ي بيماران را شفا بده. خدايا براي همه‌ي بي‌همسرها، همسر خوب مقدر كن. براي همه‌ي بي‌مسكن‌ها، مسكن خوب مقدر كن. براي همه‌ي بيكارها شغل حلال مقدر كن. امنيت كامل بر مناطق اسلام حاكم كن. توطئه‌ها خنثي و توطئه‌گران نا اهل را نابود كن. شر هر صاحب شري را به خصوص آمريكا و اسرائيل را به خودش برگردان. خدايا نسل ما، ناموس ما، دين ما، دنياي ما، عاقبت ما، آخرت ما، انقلاب ما، رهبر ما، مسؤولين ما، نظام ما، آّبروي ما، خدايا هرچه كه به ما داده‌اي در پناه حضرت مهدي حفظ بفرما. به مهمانان شب قدر، ملائكه، به ميزبان شب قدر، امام زمان قسمت مي‌دهيم ما را قدرددان نعمت‌ها و شاكر نعمت‌هاي خودت قرار بده. هروقت بنا است، برويم و بميريم، زماني مرگ ما را برسان كه هيچ دِين و بدهكاري، هيچ دِين و گناهي به گردن ما نباشد. خدايا هركس هر حاجتي دارد مستجاب، در قلب ما كينه‌ي احدي را قرار نده. اگر عمري داريم عمر ما را در راه رضاي خودت قرار بده. اگر شب قدر مقدر مي كني كه حتماً عمر ما قيچي شود، خدايا ما را پاك بميران. روح انبياء و اوصياء و شهدا و امام و پدران و مادران و مربيان، هركس به نحوي به گردن ما حق دارد، حق وجود، حق اسلام، حق تشيع، حق انقلاب، حق تعليم و تربيت، هركس حقي بر گردن ما دارد، ارواح مقدسشان را از ما راضي و ما را نسبت به خدمات آنها پاسدار قرار بده. ما را نسبت به نسل آينده خائن قرار نده. گول خورده‌ها را نجات بده. عاقبت ما را ختم به خير بفرما. از الآن تا ابد قلب امام زمان را از ما راضي و ما را از سربازان فداكار و وفادار امام زمان(ع) قرار بده.

---