سوال- درخصوص اسراف توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ- در غذايي که مي خوريد دقت کنيد. برخي گفته اند که به قدري خداوند در يک ليوان آب انرژي قرار داده که مي توان برق يک شهر را تأمين کرد. در کشور ژاپن يک سطل آب گوجه فرنگي کاشتند و پنجاه کيلو از آن گوجه برداشت کردند. مي گويند :آب به صورتي است که اگر کلمات زيبا و حقي را بيان کنيد مولکول هاي آن به يک صورت آرايش پيدا مي کنند و اگر ضد آن را بگوييد به گونه ي ديگري مي شود. در روايت است که آب اهل دارد، اگر آن را فاسد کنيد اهل آن اذيت مي شوند. آب صاحب قدرت است. قرآن مي فرمايد: ما باران مي فرستيم تا قدرت شما را با آب زياد کنيم. آب هم وسيله ي قهر است و هم وسيله ي مهر است. آب با قهر خود لشکر فرعون را غرق مي کند. در حديث داريم که آب مي گويد :من لشکر خدا هستم ساده به من نگاه نکنيد. به امر خدا کودک را بر روي دريا نگه مي دارم و به امر خدا فرعون را در دريا غرق مي کنم. مي گويد :اگر افراد در راه حق مقاومت کنند آب فراوان به آنها مي دهيم. از امام پرسيدند آب چه مزه اي دارد؟ امام فرمودند :مزه ي آب مزه ي حيات است. از آب صاف سبزي و سرخي به دستA مي آيد تا جايي که با استفاده از آن پنج هزار نوع انگور از آن مي رويد. قرآن مي فرمايد: ذات بهجة ، دلنواز است، مفرح است. و جعلنا من الماء کل شيئ حي. انسان از آب آفريده شده است. تمام هنرمندان بايد بر روي جسم جامد نقاشي کنند و تنها خدا است که بر روي آب نقاشي مي کند. تمام هنرمندان بايد در روشنايي هنرمندي کنند و تنها خدا است في ظلمات ثلاث. در سه تاريکي در داخل رحم مادر بر روي يک سلول نقاشي مي کند.
نقل شده است که علامه طباطبايي يک سيب را بر مي داشت و مدت ها به آن نگاه مي کرد. قرآن مي فرمايد: يک نعمت را هم نمي توانيد حساب کنيد. يکي از اساتيد دانشگاه مي گفت: من بر روي نان تحقيق کردم، دويست و شصت و هشت گروه بر روي آن کار مي کنند تا درست شود. گفتند معمولاً سه گروه اين کار را انجام مي دهند: کشاورز گندم توليد مي کند، گندم آرد شده و نان توليد مي شود. آن استاد گفت که نه اينگونه نيست کشاورز نياز به سم پاشي دارد، براي برداشت نياز به تراکتور دارد، تراکتور از چند قطعه درست شده است، هريک از قطعات را کسي ساخته است و … به اين صورت ما به اين آيه ي قرآن مي رسيم که گفته اگر يک نعمت را هم خواستيد بشمريد نمي توانيد. حتي ممکن است آن استاد دانشگاه اشتباه کرده باشد و تعداد گروه ها بيش از اين هم باشد. وقتي ما مي خواهيم سخن بگوييم چه مقدار سلول درگير اين کار هستند؟ بنابراين قرآن در جاهاي مختلف مي فرمايد: و الذکروا نعمة الله . امام حسين(ع) در دعاء عرفه مي فرمايد: اگر با تمام وجود تمام عمر خود را شکر کنم شکر يک نعمت را نمي توانم بجا بياورم. چشم انسان از مقداري چربي درست شده، درصورت نبود آن رابطه ي انسان با کل هستي قطع مي شود. زبان انسان از مقداري گوشت درست شده که با استفاده از آن ما نود سال صحبت مي کنيم. ما با استخوان مي شنويم، با چربي مي بينيم، با گوشت حرف مي زنيم. من به همراه دوستي به مکاني رفتم که همه آنجا با کفش بر روي قالي مي رفتند اما آن فرد کفش هاي خود را بيرون آورد. عده اي به اين کار او خنديدند. او به من گفت: من مدتي قالي بافي مي کردم و مي دانم يک قالي چطوردرست مي شود، به همين خاطر نمي توانم با کفش بر روي آن بروم.
پيرمردي در حال مرگ بود به فرزندان خود وصيت کرد اگر خواستيد اين خانه را بفروشيد سردر آن را خراب کنيد، مجدداً آن را بسازيد و سپس خانه را بفروشيد. علت را از او پرسيدند گفت: من مي خواهم فرزندانم بفهمند ساختن يک سردر هم زحمات زيادي دارد، بنابراين خانه را به راحتي از دست ندهند. من از اول نوجواني با مرحوم آقاي ابوترابي آشنا بودم. ايشان ده سال در زمان جنگ اسير بودند و سختي هاي بسياري را تحمل کردند. بعد از آزادي من به ايشان گفتم که شرمنده ي شما هستم. شما در اسارات سختي کشيديد ولي ما الان لذت مي بريم. آقاي ابوترابي گفت: من ثواب سه ماه شکنجه ي خودم را به تو مي دهم. تو هم ثواب سه ماه تبليغات را به من بده. گفتم: شکنجه ي تو همراه با اخلاص بوده اما معلوم نيست که من مقابل دوربين اخلاص داشته باشم. به هر صورت او اين معامله را درخواست کرد و ما در عالم خيال ،با هم معامله کرديم. ما بايد قدر نعمت هاي خدا را بدانيم. حدوداً شصت بار و از شصت زاويه در قرآن اسم آب برده شده است. اگر صحبتي در قرآن تکرار مي شود، در هر تکرار يک نکته ي خاصي نهفته است. در هر حال استغفار اثر دارد. يک فردي مبتلا به درد معده است دکتر به او مي گويد که دندان شما فاسد است. ظاهراً دندان به معده ارتباطي ندارد اما دکتر مي داند که ممکن است دندان عفونت کرده و بر روي معده اثر گذاشته است. مي گويند: اگر کسي ايستاده ادرار کند، فشار قبر او زياد مي شود. ما ارتباط اين دو مسئله را با هم نمي دانيم. البته ممکن است در آينده مشخص شود. مي گويند: اگر آب به اندازه ي کر باشد دست نجس داخل آن وارد شود آب کر باقي مي ماند و دست نيز پاک مي شود. اما اگر اندکي از آب کر کمتر باشد نه تنها دست پاک نمي شود بلکه آب هم نجس مي شود. تا الان علت اين مسئله کشف نشده اما ممکن است صد يا دويست سال ديگر علت آن مشخص شود. ميليون ها رساله ي دکتري در قرآن موجود است. مي گويد: والتين و الزيتون چرا نمي گويد والتين و النخل؟ قرآن متعلق به حال نيست. خدايي که انرژي هسته اي را در عالم قرار داده در اين کلمات هم گذاشته است. بنابراين گفته است که در طول تاريخ همه در آن تدبر کنند. دو روز قبل جواني حرفي به من زد که من تعجب کردم و به تفسير مراجعه کردم اما ديدم که آن مطلب عنوان نشده است. ايشانA مي گفت که يک پدر هشتاد ساله اي دارد که از پله افتاده است. قرآن مي گويد: ومن نعمره ننکسه في الخلق. کسي که پير شد بايد در خانه آرام بنشيند. سپس مي فرمايد: افلا يعقلون، عقل ندارند. ممکن است يک فرد مسن دست به کارهايي بزند که براي ديگران موجب دردسر شود. ما بايد يک بار ديگر به کلمات قرآن نگاه کنيم. چرا نام يازده ميوه در قرآن آمده است؟ چرا اسم خرما از همه بيشتر تکرار شده است؟ مهندسي قرآن چيست؟ چرا اياک نعبد قبل از اياک نستعين آمده است؟ از امام سوال مي کنند که چرا در اول اذان الله اکبر را چهاربار بيان مي کنند و بقيه ي آن، هر کدام را دو بار عنوان مي شود؟ امام فرمودند: در ابتداي اذان افراد هنوز در جريان نيستند بنابراين نياز به تکرار وجود دارد. ولي وقتي مردم در جريان قرار گرفتند دو بار کافي است. از امام رضا (ع) پرسيدند: چرا نماز صبح و مغرب را بلند مي خوانيم ولي نماز ظهر را آرام مي خوانيم؟ مي فرمايند: نماز صبح و مغرب در زمان تاريک و روشني هوا خواندهA مي شود بنابراين بايد با صداي بلند خواند، اما ظهر هوا روشن است و نيازي به فرياد نيست. در آداب خوردن آب آمده است که آب را بمکيد. يعني کاري کنيد که آب در دهان شما گرم شود سپس آن را ببلعيد. حديث داريم که پيامبر آب را به آرامي مي خوردند. ايشان در سه مرحله آب را مي خوردند و هر بار هم که مي خوردند يک بسم الله مي گفتند. اين کار قدرداني از آب است. حضرت ديدند که فردي در حال غسل در آب آشاميدني است. فرمود: اين آب آشاميدني است چرا داخل آن شنا مي کني؟ آب مردم را فاسد نکن. حضرت امير ديد فردي در حال تيمم با خاک کوچه است. فرمود: چرا با خاک کوچه تيمم مي کني کثيف است؟ در قرآن هم آمده که با خاک دلپسند تيمم کنيد.حتي نمي گويد خاک را به چشم هاي خود بماليد بلکه مي گويد به پيشاني بماليد. ما معمولاً بد عمل مي کنيم. مي گويند اگر مي خواهيد به نماز جمعه برويد، از شب قبل پياز نخوريد ممکن است بوي پياز در دهان شما باقي بماند و فردا در حين نماز افراد کناري شما را آزاد بدهد. کل دين سبک زندگي است. يک زماني مقام معظم رهبري در همين خصوص صحبت کردند. پدرو پسري ميهمان اميرالمومنين شدند، حضرت امير دست پدر را شست. سپس به امام حسين (ع) فرمود: تو هم دست پسر را بشور. سپس رو به آن پسر کرد و گفت اگر تو به تنهايي به منزل من مي آمدي دست تو را هم مي شستم اما چون پدر و پسر با هم آمده ايد، من دست پدر شما را شستشو مي دهم و پسرم دست شما را تميز مي کند. يعني سلسله مراتب بايد رعايت شود. به ما گفته اند که سعي کنيد لباس شما سفيد باشد. يعني اگر لکه اي بر روي آن بود ما آن را ببينيم. اما ما به عکس مي گوييم لباس قهوه اي، يا مشکي باشد که هرچقدر آلوده باشد مشخص نشود. اگر آب رودخانه سالم باشد از آب چاه بهتر است. در حديث داريم که هرچقدر آب در حين جاري شدن به سنگ برخورد کند براي نوشيدن گواراتر است از آبي که از چشمه بجوشد. من بيشتر از نيم قرن است که روحاني هستم. در سن پانزده سالگي طلبه شدم و الان در آستانه ي هفتاد سالگي هستم. اما هنوز هم وقتي حديث مي خوانم خجالت مي کشم. ما مزه ي دين را نچشيده ايم. آب دادن به حيوان به قدري ارزش دارد که حضرت موسي بزغاله هاي شعيب را آب مي داد. اگر شما آب داريد و سگي تشنه در کنار شما است ، نبايد با آن آب وضو بگيريد. بايد آب را به سگ بدهيد و براي نماز تيمم کنيد. مي گويند: اگر ناخن شما بلند است از گاو شير ندوشيد ممکن است او را آزاد دهد. مي گويند: اگر حيوان چموشي داريد زنگاله به سراو بکنيد اما اگر آرام است منگاله به سر او بکنيد. زنگاله از آهن ساخت شده اما منگاله از پارچه است. اگر حيوان خواب است او را شکار نکنيد. يک حيوان را مقابل حيوان ديگر ذبح نکنيد چون به مقدار درک و فهمي که دارد اذيت مي شود. غذاي شما يا بايد مستقيماً از سبزيجات باشد و يا اگر هم گوشت مصرف مي کنيد بايد از حيواني باشد که علف خوار است. خوردن گوشت حيوان گوشت خوار حرام است. خدا خاک را به صورت يک تصفيه خانه خلق کرده است. آب آلوده وارد آن مي شود بعد از چند متر به صورت زلال خارج مي شود. ما نبايد از نعمت ها سرسري عبور کنيم. البته الان آب کم است اما اگر زياد هم باشد نبايد آن را هدر داد. اگر يک فردي ميلياردر هم باشد نمي تواند يک ريال از پول خود را دور بريزد. ميلياردها نعمت وجود دارد که ما آنها را نمي فهميم. نعمت هايي که آنها را مي شناسيم مانند بدن سالم، زبان، گوش، دست و پا و غيره بيشتر از صد يا دويست عدد نيست. فکر کنيد که آسمان چگونه تنظيم شده که هزاران ستاره در آن وجود دارد اما يکي از آنها به زمين نمي خورد. قرآن مي فرمايد: ما همانطور که باران مي فرستيم مي توانيم سنگ ريزه هم بفرستيم. خدا مي فرمايد: اگر ما بخواهيم آب را تلخ مي کنيم. آب يک نعمت الهي است اما سيراب شدن هم يک نعمت است. ممکن است ما هرچقدر آب بخوريم سيراب نشويم. خداوند چه محيط زيستي در دريا درست کرده است که اين همه ماهي مي ميرد اما آب دريا بدبو نمي شود. بسياري از ماهي ها ماهي هاي مرده ي ديگر را مي خورند. خدا دريا، موج و بهداشت آن را آفريده است. قرآن مي فرمايد: فاسکنّاه في الارض. آب را براي شما در زمين ذخيره کرديم. خداوند برف را در زمستان در کوه ها بايگاني مي کند. اگر کوه نبود هرچقدر برف مي باريد همه آب مي شد و ذخيره اي وجود نداشت. اگر ما بفهميم معشوق ترين موجودات در نزد ما خدا است. ما عاشق خدا مي شويم. اين مقدار نعمت خدا به شما داده است، شما نمي خواهيد دو رکعت نماز براي او بخوانيد؟ کشاورز نبايد فکر کند که گندم متعلق به اواست. اين توان را خداوند در او بوجود آورده است که بتواند گندم بکارد. زمين، خورشيد و باد از آن خداوند است. ما عريان به دنيا آمده ايم و عريان هم از دنيا مي رويم. نبايد فکر کنيم که اين ثروت ها متعلق به ما است. کسي که توانايي مالي دارد اما به فقرا کمک نمي کند يک گاو صندوق گوشتي است. قرآن مي فرمايد: ما پول را داغ مي کنيم و بر روي پيشاني و پهلوي او قرار مي دهيم و مي گوييم اين پول هايي بود که سپرده بودي. قرآن چهارده مرتبه در خصوص مرگ ناگهاني سخن گفته است بنابراين معلوم نيست که ما به پيري برسيم. چه اشکالي دارد اگر ما توانايي داريم براي جوان ها ايجاد اشتغال کنيم و يا به دختري جهيزيه بدهيم. قرآن در آيه اي مي فرمايد: اين چيزها را خدا به شما داده است. خداوند به انسان هاي خسيس در قرآن يازده بار آمپول مي دهد بلکه بخشنده شوند. آمپول اول: کالاي دنيا قليل است. دوم: تو خليفه ي خدا هستي چرا به زمين مي چسبي. سوم: ديگران دادند تو چرا مانده اي؟ چهارم: اگر ندهيد در دنيا از شما مي گيرم. بدهيد و نترسيد ما جاي آن را پر مي کنيم.
سوال- لطفاً درخصوص صفحه ي پانصد و بيست و سه ي قرآن کريم توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين صفحه گفته مي شود: تو تذکر بده، تذکر بر مومنين اثر دارد. انسان فراموش کار است. گاهي به خدا ايمان دارد اما او را فراموش مي کند. قرآن مي فرمايد: نسوا يوم الحساب. نمي گويد: لاA يومن باليوم الحساب. انسان هميشه نياز به تذکر دارد. يک فردي رفت زغال بخرد، فروشنده گفت دو نرخ وجود دارد. يکي نرخ ارزان و ديگري نرخ گران. علت را پرسيد. فروشنده زغالي که گران است زغال يک نفري است و زغالي که گران است زغال دو نفري است. زغال يک نفري زغالي است که بعد از روشن شدن تا آخر مي سوزد. زغال ارزان زغالي که يک نفر بايد آن را روشن کند و ديگري بايد مدام آن را باد بزند. يک لحظه بادبزن را کنار بگذاريد خاموش مي شود. انسان نياز به تذکر دارد به همين خاطر است که ما بايد پنج وعده در شبانه روز نماز بخوانيم. حديث داريم که نماز مانند نهر آب است. اگر انسان پنج بار خود را شستشو دهد آلودگي در بدن او باقي نمي ماند. قرآن در باره ي برخي از افراد مي گويد که هر معجزه اي هم ببينند سر باز مي زنند. اگر کسي بخواهد مسئله اي را بپذيرد با اولين تذکر قبول مي کند. حتي اگر يک کودک مسئله اي را عنوان کرده باشد.
سوال- آيا واقعاً ما بايد فلسفه ي احکام را بدانيم تا به آنها عمل کنيم يا بايد تسليم محض باشيم؟
پاسخ- الان ميليون ها انسان در دنيا بيمار هستند وبه پزشک مراجعه مي کنند. دکتر به هرکدام از آنها دارويي را تجويز مي کند. يک نفر از اين صد ميليون انسان از دکتر فلسفه ي مصرف داروها را نمي پرسد. هيچکدام از ما به خود اجازه نمي دهيم که به دکتري که ده سال درس خوانده چرا بگوييم. حدوداً چهل سال پيش آيت الله مکارم ما را دعوت کرد و گفت مي خواهيم در وقت هاي تلف شده تفسير بنويسيم. هروقت حوزه تعطيل است جمع شويد و يک آيه يک آيه مطالب را بنويسيد. با همين کار تفسير نمونه در بيست و هفت جلد تفسير شد که حدود هفتاد بار تجديد چاپ شده است. در دعاي مکارم اخلاق آمده است که خدايا اين چيزهايي که به من داده اي را حرام نکنم. ما جواني خود را حرام کرديم. ما بايد از امکانات استفاده ي بهينه بکنيم. حضرت امير مي گويد: سر قلم خود را تيز کن، بيت المال آنقدر ظرفيت ندارد که تو اينگونه کاغذ مصرف کني. مصرف کاغذ ما در اين بسيار زياد است. ما که از يک پزشک فلسفه ي داروي تجويز شده را نمي پرسيم چطور به خود اجازه مي دهيم که با وجود علم بي نهايت خدا دليل چيزها را بپرسيم. ما بايد عمل کنيم البته تحقيق هم بکنيم. ممکن است در آينده فلسفه ي بسياري از چيزها را بفهميم و ممکن هم است نفهميم. خدايا به آبروي همه ي آبرومندان عاقبت ما را ختم به خير کن. دنياي ما را با عزت تأمين کن و آخرت ما را جزو سرافرازي ما قرار بده. معرفت و محبت خود و اولياي خود را روز به روز در ما شکوفاتر و بيشتر کن. و نسل ما را تا آخر تاريخ بهترين مومنين و مومنات قرار بده.
