اسراف

سوال – در مورد اسراف آب توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – در قرآن حدود 60 آیه در مورد آب داریم: نقش و پیدایش آب ،نزول آب ،انواع آب ها، درمان با آب ،بهداشت آب ،اسراف آب و … ما در مورد آب اسراف های زیادی می کنیم. همچنین در مورد همه ی مصارف اسراف می کنیم. در زمان شاه من به اصفهان رفتم. در مسجد سید اصفهان جمعیت زیادی جمع شده بود. از من خواستند که در آنجا سخنرانی کنم. من در شب بیست و یکم ماه رمضان در مورد اینکه قرآن فرموده :چه کسانی از ما نیستند( لیس منی)، سخنرانی کردم. من با سختی چندین موارد قرآنی را پیدا کردم. و گفتم که این موارد از مواردی است که اگر امام زمان (عج) به این مجلس بیاید، دست این افراد ( لیس منی) را می گیرد و بیرون می اندازد. بعد از آن روز، در اصفهان طنزی گفتند که آقای قرائتی در هنگام سخنرانی صدایش قطع شد و فهمیدیم که امام زمان(عج) ایشان را هم از مجلس بیرون کرده است.

گر حکم شوند که مست گیرند در شهر هر آنچه هست گیرند.

در کتاب وسیله التحریز امام خمینی، از اسراف بعنوان گناهان کبیره یاد شده است. گناه کبیره انسان را از عدالت می اندازد یعنی اگر فرد عادلی ،گناه کبیره بکند از عدالت می افتد. قرآن با مسرفین تند صحبت کرده است. خدا می فرماید: ما مسرفین را هلاک می کنیم. متاسفانه الان در همه ی مراسم های عزا و عروسی، اسراف به چشم می خورد. اکثرا وقتی فردی مدیر می شود همه ی دکورهای اتاق را عوض می کنند در حالیکه می توانند آنرا تعمیر کنند. ستاد نماز، ساختمان قدیمی دارد. بانی می خواست آنرا بسازد. از مقام معظم رهبری اجازه گرفتیم و ایشان فرمودند که اگر قابل سکونت است ،نیاز نیست که آنرا بسازید. در خیلی از کنگره های علمی و نشست های بین اللمللی اسراف می شود. گاهی برای اجاره ی یک سالن چندین میلیون تومان خرج می شود که ضرورتی ندارد.

الان با کم آبی مواجه هستیم. با یک لیوان آب هم می شود وضو گرفت ولی بعضی ها شیر آب را باز می گذارند تا وضو بگیرند. غسل جمعه مستحب است ولی بعضی ها در راه این عمل مستحب، آنقدر اسراف آب می کنند که گرفتار گناه کبیره می شوند. مصرف آب در استان تهران خیلی بیشتر از استان های دیگر است. بعضی خانم ها یک لباس را دو بار در مجالس عروسی نمی پوشند. افرادی هستند که در میهمانی، کادو دادن و … صرفه جویی می کنند. در مراسم های ما صرفه جویی وجود ندارد. ما فکر می کنیم اگر زیادی خرج کنیم یا غذا را دور بریزیم می گویند که او خیلی با کلاس است. تاجر خیلی پولدار را دیدم که مقداری از غذایش مانده اش را به منزل برد که به مرغ داخل منزلش بدهد.

فردی لیوان آبی را خورد و بقیه را روی خاک ریخت. حضرت فرمود: چرا آنرا روی خاک ریختی ؟باید آنرا در دریا( روی آب) می ریختی .حاج احمدآقا نقل کردند که امام مقداری از آب لیوان را می خورد و روی بقیه ی آن کاغذی می گذاشت تا بعداً آنرا بنوشد .اگر ما صرفه جویی کنیم، فقیر نخواهیم داشت. حدیث داریم :اگر مردم زکات اموال شان را بدهند، در روی زمین فقیر نخواهیم داشت. بخاطر ندادن زکات است که باران کم می آید.

بعضی می گویند که زکات دادن چه ربطی به باران دارد؟

مثلا شما در حال خوردن یک استکان چای هستید، ناگهان عطسه تان می گیرد و لکه های چای به عینک و لباس شما و فرش می پاشد. شما عینک را سریع پاک می کنید و بعد لباس را می شویید ولی شستن فرش را برای عید می گذارید.A  پس اول عینک، بعد لباس و شب عید، فرش را می شویید. خدا می فرماید که بعضی انسان ها مثل بلور هستند که تا خلاف بکنند خداوند آنها راگوشمالی می دهد. خدا می فرماید: اگر مصیبت به تو رسید بخاطر اشتباهی است که کرده ای. پس زکات ندادید ، خدا باران را قطع کرد زیرا شما انسان خوبی هستید. بعضی ها کارهای اشتباه می کنند ولی خدا به آنها کاری ندارد. مثل شاه که خدا به او کاری نداشت. خدا می فرماید: قرار دادیم برای هلاک موعدی را .بعضی ها خدا تا آخر عمر به آنها کاری دارد مثل صدام. خدا می فرماید: به بعضی از مجرمین کاری نداریم و آنرا برای آخر کار می گذاریم.

ممکن است که پلیس یک گرم مواد مخدر را طعمه کند و از فردی نگیرد تا به منبع اصلی آن برسد ولی نمی توان گفت :چرا پلیس یک گرم مواد مخدر را نگرفت ؟ گاهی خدا به شما کاری ندارد و نتیجه را برای ثلث آخر گذاشته است.

فردی خانم زیبایی را دید و به دنبال او رفت و ناگهان صورتش به دیوار خورد و خراشیده شد و برگشت. امام صادق(ع) علت خونی شدن صورتش را پرسید و او توضیح داد. امام فرمود :چون خدا تو را دوست داشت، سریع تو را برگرداند. عده ای می گویند که چرا کانادا که مردم زکات نمی دهند باران می بارد؟ اگر مومن زکات ندهد باران نمی آید ولی کار کانادا به آخر می افتند که کار سخت تر است. وقتی می خواهیم عینک را تمیز کنیم با دستمال کاغذی تمیز می کنیم ،وقتی می خواهیم لباس را تمیز کنیم باید آنرا فشار دهیم ولی وقتی می خواهیم فرش را تمیز کنیم باید با بیل و … بشویم که کار سخت تر است.

روایت داریم که بعضی از انسان های مومن، بد جان می دهند تا گناهان کوچک شان بخشیده شود. بعضی جنایت کارها هم راحت می میرند زیرا کارهای خوبی داشته اند و خدا می خواهد مزد کارهای خوب شان را در همین دنیا بدهد که در آخرت به آنها بدهکار نباشد. اگر ما اسراف کردیم و خدا به ما کاری نداشت یا نماز نخواندیم و خدا به ما کار نداشت ،علتش این است. که خدا حساب ما را برای آخر کار گذاشته است.

پس کسانی که مال دارند باید زکات بدهند و کسانی هم که مال ندارند باید از آبرویشان مایه بگذارند. ممکن است که مجرمی باشد که زندگی اش خیلی خوش است و خدا هم به او کاری نداشته باشد این مثل همان فرض است که فعلا به شستن فرش کاری نداریم ولی معنایش این نیست که ما نمی خواهیم را بشوییم. ما می خواهیم زمانی به حساب فرش برسیم.

پس خداوند انسانهای مومن را زود گوشمالی می دهد. یک فرد زرنگ اگر نمره هجده بگیرد ،معلم او را سرزنش می کند در حالیکه ممکن است که معلم به یک شاگرد تنبل کاری نداشته باشد. اگر دکتر به بیماری بگوید که هر چه می خواهی بخور، معنایش این نیست که بیمار خوب شده است بلکه معنایش این است که کار از کار گذشته است. پس اگر خدا به فرد کافر کاری ندارد معنایش این نیست که او را دوست دارد بلکه معنایش این است که می خواهد حسابی او را گوشمالی بدهد.

پس بخاطر اسراف توبه کنیم. فرد وسواسی گناهکار است زیرا یک فرد سواسی حرف خدا را قبول ندارد زیرا خدا می فرماید که جسم با یک بار شستن پاک می شود ولی فرد سواسی چندین بار آنرا می شوید. سواسی ها باید به وسواس خودش اعتنا نکنند. زیرا عمل وسواسی قابل قبول نیست. کدام خانه وجود دارد که یک ساک لباس اضافی نداشته باشد؟ در کشور اتریش به خانه هایی که دویست سال پیش ساخته شده است خانه ی قدیمی می گویند در حالیکه در کشور ما به خانه ای چهل سال ساخت ،خانه ی قدیمی می گویند.

منظور از اسراف کردن، مصرف کردن چیزهای بد نیست. اسراف نکردن یعنی درست و اصولی استفاده کردن.

من طلبه ی آیت الله گلپایگانی بودم. در آن زمان یک ساعت خیلی گران خریدم. از آیت الله گلپایگانی پرسیدم که آیا اشکال دارد که یک طلبه یک ساعت خیلی گران و خوب بخرد ،آیا این اسراف است؟ ایشان فرمود :ساعت ارزان همیشه پیش ساعت ساز است، پس یک ساعت خوب بخر و سی سال استفاده کن. معنی اسراف نکردن این نیست که ما فقیرانه یا در فشار زندگی کنیم ، معنایش این است که درست استفاه کنیم. و حتی یک دانه برنج را هم دور نریزیم. زیرا این دانه ها در کنار هم زیاد می شوند.

قرآن می فرماید: من از شما هستم و شما از من هستید یعنی همه از هم هستید. داریم: اگر کسی برای برادرش چاه بِکند خودش در آن می افتد. خداوند جبار است و جبران می کند. در روز تاسوعا و عاشورا 75 میلیون ایرانی بدون بخشنامه، با یک یا حسین، به نفع مظلوم داد می زنند. ما باید نسبت به یکدیگر احساس دلسوزی داشته باشیم که مثلا برای همدیگر جنس بد تولید نکنیم. خوبی ،خوبی می آورد و بدی ،بدی می آورد.

سوال – چرا وقتی کم آبی است می گویند که باید دعا کنیم و نماز باران بخوانیم؟

پاسخ – خداوند می فرماید که همه مردم کره زمینی سواد کمی دارند. ما همه چیز را نمی دانیم. ما یک دانه در زمین می کاریم ، خرمای شیرین بیرون می آید، لیموی ترش بیرون می آید. خیار رنگ سبز دارد و وسط آن سفید است. آب بی مزه و خاک چطور می تواند چنین میوه هایی تولید کند؟ چرا برگ انگور پهن و نازک است؟ چرا برگ انار نازک و کلفت است ؟ چرا … پس ما چیزی نمی دانیم.

ما قبول داریم که برای باران نیاز به ابر داریم. ولی بیمارانی داریم که با تمام بیماری شفا پیدا می کنند. خداوند باید بین زن ومرد محبت قرار بدهد. بعضی مواقع زن و مرد خیلی زیبا هستند و ثروت هم دارند ولی بین آنها محبت بوجود نمی آید ولی گاهی یک زن و مرد زشت هستند ولی بین آنها محبت زیادی وجود دارد.

پس ابزار فقط مادی نیست گاهی اوقات ابزار معنوی هم داریم. قرآن می فرماید: توبه کنید باران می آید. ما رابطه بین باران و توبه را نمی فهمیم. یک بچه رابطه استارت زدن ماشین با دود درآمد از اگزوز را نمی فهمد ولی یک مکانیک آنرا می فهمد. در قرآن داریم: موسی عصا را به دریا بزن ،دریا خشک می شود و در آیه دیگر می فرماید: موسی عصایت را به سنگ بزن تا آب در بیاید. در اینجا یک علت دو تا معلول دارد. افرادی هستند که وقتی آب می خورند چاق می شوند. بعضی افراد تملق می کنند تا مورد محبت قرار بگیرند ولی این اتفاق نمی افتد. بعضی افراد حرفی نمی زنند ولی مورد محبت قرار می گیرند. محبت دست خداست. در تشییع جنازه ی آیت الله اراکی یازده نفر مردند. پس خداوند محبت ایشان را در دل مردم انداخته بودند.

خدایا هرچه ما در گذشته اسراف کرده ایم ببخش و به ما تقوایی بده که اسراف نکنیم. خدایا باران را برهمه مناطق ببار و محبت جمهوری اسلامی و اولیاء خودت را در دلها قرار بده.