نماز در قرآن

موضوع بحث: نماز در قرآن
تاریخ پخش: 7/10/68

بسم الله الرحمن الرحیم

در این جلسه در محضر آموزشیاران محترم نهضت سوادآموزى هستیم و بینندگان شب جمعه 7 دى بحث را از تلویزیون مى‌‌بینند. البته بحث راجع به سوادآموزى نیست و پیرامون نماز است اما چند دقیقه‌‌اى پیرامون نهضت سوادآموزى صحبت خواهم کرد.
1- آموزشیاران نهضت عمرشان بیهوده نگذشته
الآن 10 سال از انقلاب مى‌‌گذرد و ما بسیار پیرامون نهضت سوادآموزى صحبت کرده‌‌ایم و خواهرانى که بیننده تلویزیون هستند و شاغل نیستند در جریان باشید آموزشیاران نهضت سوادآموزى در سراسر ایران بخاطر اجراى فرمان امام(ره) میلیون‌‌ها نفر را در سراسر ایران با سواد کردند و عمرشان بیهوده نگذشت. وچه خوب است که انسان در پیرى احساس کند عمرش به بیهودگى نگذشته است و از عمر خود به خوبى استفاده کرده است. و خواهرانى هم هستند که بى سوادان را دعوت کرده‌‌اند و با انواع مشقات به روستاها هجرت کرده‌‌اند و خدمت فرهنگى و علمى انجام داده‌‌اند و ان شاءالله امام و رسول خدا از شما راضى باشند و سوغاتى من به مناسبت 7 دى براى شما آموزشیاران حدیثى است که امروز تا چند ساعت قبل بلد نبودم. و این دو حدیث را یادتان باشد تا در آخر بحث بگویم تا عده‌‌ى بیشترى استفاده کنند. و اما بحث امروز پیرامون نماز چون ما تابحال چند بارى بحث نماز را داشته‌‌ایم ولى این بار چیز تازه‌‌اى پیدا کرده‌‌ام. پس موضوع ما نماز در قرآن است.
2- وظیفه مسئولین در جمهوری اسلامی اقامه نماز است
قرآن هر کجا از متقین و مؤمنین صحبت مى‌‌کند و یا از محسنین و مخبطین صحبت مى‌‌کند و هر کجا از متکلمین و دولتمردان حرفى مى‌‌زند بحث نماز را به میان مى‌‌آورد. همه با ابتداى قرآن آشنا هستید. «الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقینَ» (بقره/2-1) آنگاه مى‌‌فرماید متقین کسانى هستند که یقیمون الصلاه یعنى نماز را به پا مى‌‌دارند پس تقواى بى نماز نمى‌‌شود. و آنجا که سخن از مؤمنین است در سوره ى مؤمنون مى‌‌فرماید «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ هُمْ فی‌‌ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» (مومنون/2-1) و هر کجا صحبت از محسنین است مى‌‌فرماید: «هُدىً وَ رَحْمَهً لِلْمُحْسِنینَ الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ» (لقمان/4-3) و هر کجا سخن از مخبتین است باز بحث نماز است. و اما دولتمردان. وظیفه ى جمهورى اسلامى وزرا، دولتمردان، آموزش و پرورش و. . . چیست؟ قرآن مى‌‌فرماید وظیفه حکومت اسلامى نماز است. «الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ» (حج/41) یعنى کسانى که وقتى قدرت و امکانات پیدا کردند نماز را بپا مى‌‌دارند. یعنى مدیر کل یا تیمسار پادگان نباید بگوید من در مدت ریاستم جاده ساختم یا درمانگاه ساختم بلکه باید بگوید وقتى من آمدم 700 نمازخوان بود و الان 900 نمازخوان در این اداره وجود دارد. البته نه با اجبار و زور چون نماز زورکى قبول نیست بلکه باید امکانات نمازخانه و وقت آن را مناسب قرار دهد. حضرت ابراهیم مأمور مى شود که «أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ» (بقره/125) یعنى اى ابراهیم و اسماعیل مسجدالحرام را طورى بسازد که نمازگزاران در آن راحت باشند گاهى جایى نماز مى‌‌خوانند چون دور است یا تاریک و یا سرد و گرم و. . . است.

ما خیال مى‌‌کنیم نماز براى آخوندها است و دعوت به نماز براى پیش نماز. و اما بحث دوم پیرامون آثار نماز صحبت خواهیم کرد.
آثار نماز در قرآن
مدیر دبیرستان نگوید چند درصد از شاگردانش در کنکور قبول مى‌‌شوند بلکه باید بگوید چند درصد از شاگردانش نماز مى‌‌خوانند. یا ما فلان قدر کتاب چاپ مى‌‌کنیم یا تیراژ فلان مقدار است اما سؤال من این است که همان طور که قرآن مى فرماید ما به شما امکانات دادیم شما بگویید چقدر نمازخوان درست کرده‌‌اید؟ !
شما خواهران آموزشیار نگویید چقدر قبولى دارید یا من بگویم چقدر با سواد کرده‌‌ایم باید دید چند نفر با تقوى و با ایمان شد و هدایت شد و از فساد فاصله گرفت.
آیت الله العظمى شاهرودى از مراجع تقلید در نجف بود و من در مدتى که در نجف بودم از ایشان خاطره ى جالبى شنیدم. یکى از مسؤولین مملکتى زمان شاه با چند واسطه خدمت ایشان آمده بود. ایشان گفت که قیافه‌‌ات که خوب است حتماً خودت و خانمت هم ماشین دارید و ییلاقى و قشلاقى و همه چیز دارید. حالا براى قیامت خودت هم کارى کرده‌‌اى یا همه فقط براى همین دنیاست. و ایشان تکان خورد و موقع رفتن گفت یک دریا حقیقت در این حرف دیدم. دانشجو نگوید ترم چندم است بلکه ببیند چند رکعت نماز با حال خوانده است چون اگر رابطه‌مان با خدا قطع شود هر کجا که باشیم در جهنم هستیم.
3- نماز رمز صلاح، شکر، ذکر، رحمت خدا، تقوی، آموزشی و مانع فحشا و منکر
نماز رمز صلاح است. قرآن مى‌‌فرماید «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى» (اعلى/15-14) یعنى اهل نماز رستگار هستند. نماز رمز شکر است. خداوند به پیامبر مى‌‌فرماید «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ» (کوثر/2-1) من به تو خیر کثیر داده‌‌ام پس نماز اقامه کن.
نماز رمز ذکراست. خداوند به موسى مى‌‌فرماید «وَ أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْری» (طه/14) نماز رمز امداد الهى است «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ» (بقره/45) یعنى در گرفتارى‌‌ها، نجات بخش شما ارتباط با خداست. حدیث داریم پیامبر و على(ع) هرگاه به مشکلى برخورد مى‌‌کردند نماز مى‌‌خواندند. نمازرمز رحمت خداست. قرآن مى‌‌فرماید «وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» (نور/56) نماز بخوانید اگر مى‌‌خواهید مورد رحمت واقع شوید. نماز رمز تقوى و مانع فحشا و منکر است قرآن مى‌‌فرماید «إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى‌‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» (عنکبوت/45) نماز وسیله ى پاک شدن باقى گناهان است. چون قرآن مى‌‌فرماید «إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ» (هود/114) یعنى نماز به نهر آبى تشبیه ده است که انسان روزى 5 بار خود را در آن مى‌‌شوید و گناهان او در طول روز بخشیده مى‌‌شود. قرآن مى‌‌فرماید «قالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاهَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاهَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلی‌‌ وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار» (مائده/12) اگر شما اهل نماز باشید لغزشهایتان را مى‌‌بخشم. پس رمز آمرزش است.
(خلاصه ى مطالب براى کسانى که تازه تلویزیون را روشن نموده‌‌اند) اگر زمانى دیدید حال نماز خواندن ندارید با خودتان فکر کنید و از خودتان بپرسید چرابراى انجام امور دیگر حوصله داشتید ولى حوصله ى حرف زدن با خدا و نماز خواندن را ندارم. مى‌‌فرماید «وَ إِنَّها لَکَبیرَهٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعینَ» (بقره/45) نماز براى برخى سنگین است. سیماى افراد در برابر نماز. (طبقات مردم در برابر نماز) افراد در برابر نماز چند دسته هستند: 1- عاشقان 2-دنیا پرستان 3- بى نشاطها 4- مسخره کنندگان 5- مانعین از نماز.
4- افرادی که عاشق نمازند
و اما گروه اول یعنى عاشقان. حضرت ابراهیم بچه‌‌دار نمى‌‌شد البته از خانم اولش. به فرمان خدا حضرت ابراهیم با خانمى دیگر هم بستر شد و بچه دار شد و خانم اول از این مطلب ناراحت شد و گفت من نمى‌‌توانم تحمل کنم و پهلوى من نمان و به جاى دیگرى برو. ابراهیم به فرمان خدا عروس و بچه را برد و به فرمان خدا در وسط کوههاى مکه گذاشت در حالى که نه درختى بود و نه آبى و. . . سپس فرمود، «رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتی‌‌ بِوادٍ غَیْرِ ذی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقیمُوا الصَّلاه» (ابراهیم/37) یعنى بچه‌‌ام را به بیابانى آوردم که در آن کشت نیست و آب و درخت نیست خوب چرا این کار را کردى؟ قرآن مى‌‌فرماید «رَبَّنا لِیُقیمُوا الصَّلاه» براى اینکه تو قول دادى در آینده در این محل، نماز گزارده شود. و او آنقدر عاشق بود که چون خدا قول داده بود 40 سال دیگراینجا مکانى براى خواندن نماز شود زن و بچه‌‌اش را در آن محل بى‌‌آب و علف رها مى‌‌کند. البته عاشق کمرنگ هم داریم. قرآن مى‌‌فرماید: «رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاهِ» (نور/37) مردانى هستند که تجارت و بیع آنها را سرگرم نمى‌‌کند. فرق تجارت با بیع در این است که تجارت دادوستد دائمى است ولى بیع موقت است. یعنى تجارت و بیع این مردان را از نماز باز نمى‌‌دارد. یعنى تا «قَدْ قَامَتِ الصَّلَاهُ» مى‌‌گویند بازار و کارشان را مى‌‌بندد و اى کاش بازار ما اینگونه مى‌‌شد. افرادى که عاشق نماز هستند وقتى نماز مى‌‌خوانند گویى به خانه ى عروس مى‌‌روند و شانه مى‌‌زنند و مسواک مى‌‌زنند و لباس خوب مى‌‌پوشند. روزى امام سجاد(ع) خودش را براى نماز بسیار آراسته کرده بود و کسى با تمسخر به ایشان گفت که به خانه ى عروس مى‌‌روید؟ و ایشان فرمود که مى‌‌روم با خداى حورالعین صحبت کنم که هر حورالعین از همه ى عروس‌‌ها زیباتر است و از طرف دیگر قبل از نماز مزه مزه مى‌‌کند چون انسان مثل هلى کوپتر نیست که یکباره از زمین کنده شود و مثل هواپیما باید دور بردارد تا از زمین بلند ‌‌شود. پس نمى‌‌شود در حال صحبت کردن با حسن‌‌آقا ناگهان الله اکبر بگوید. بلکه اذان و اقامه داریم و 6 الله اکبر مستحب داریم تا الله اکبر اصلى. پس پرواز باید تدریجى باشد. و از طرفى گویى نماز آخرش مى‌‌باشد و اینها عاشق نماز هستند و آن را دوست دارند.
5- نماز دنیا پرستان
گروه دوم افرادى هستند که تا وقتى خبرى نیست نماز را مى‌‌خوانند ولى اگر مهمانى یا خبرى یا قلیانى بود با ساده‌‌ترین خیر نماز را کنار مى‌‌گذارند. قرآن مى‌‌فرماید: «وَ إِذا رَأَوْا تِجارَهً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَیْها وَ تَرَکُوکَ قائِماً» (جمعه/11) حضرت رسول ایستاده بود و سخنرانى مى‌‌کرد چون امام جمعه باید بایستد و سخنرانى کند و دلیل این است که«وَ تَرَکُوکَ قائِماً» فقط یک نفر نشسته خطبه مى‌‌خواند و او معاویه بود. و امام جمعه باید دستش به شمشیر یا نیزه باشد ولى واجب است که تقوى بگوید ولى بازور اسلحه. چون بدون زور نمى‌‌شود ما براى همین سوادآموزى هر چه در خانه‌‌ها را مى‌‌زدیم نمى‌‌آمدند و تبلیغ فایده نداشت و باید یک فشارى باشد ما هم از پادگان‌‌ها شروع کردیم. و جوان سالم اگر در پادگان مى‌‌گفت نمى‌‌خواهم درس بخوانم توى سرش مى‌‌زدیم و مى‌‌گفتیم معافى را بهت نمى‌‌دهیم. و نمى‌‌شود گفت دوست دارم بى‌‌سواد باشم چون تراکتور انسان بى سواد زودتر خراب مى‌‌شود در انتخابات فریب مى‌‌خورد و بچه‌‌اش هم زودتر مریض مى‌‌شود. حدیث است «الجهل أصل کل شر»(غررالحکم، ص‌‌73) پس نمى‌‌شود بى سواد بود. یکى از حدیث‌‌ها را الآن مى‌‌گویم و یکى از زنان پیامبربى سواد بود و پیامبر معلم گرفت تا بیاید منزل و به او درس بدهد چون نمى‌‌خواست همسرش بى سواد باشد. پس نمى‌‌شود بى سواد بود. خلاصه پیامبر دست به اسلحه سخنرانى مى‌‌کرد یک مرتبه قومى جنس براى فروش آوردند و طبل و شیپور زدند و همه مثل جنس تعاونى دویدند. حدیث داریم به روایتى 13 و به روایتى 12 نفر نشستند و بقیه همه رفتند. و آیه نازل شد. (آیه آخر سوره ى جمعه) «وَ إِذا رَأَوْا تِجارَهً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَیْها وَ تَرَکُوکَ قائِماً» یعنى به محض اینکه تجارت یا سرگرمى پیدا کردند به سوى آن مى‌‌روند و تو را در حالى که ایستاده‌‌اى رها مى‌‌کنند تا جنس ارزان بخرى. «قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَهِ وَ اللَّهُ خَیْرُ الرَّازِقینَ» (جمعه/11) رسول خدا را براى تجارت و جنس رهامى کنید. باید حیا کنید. البته آن مطلبى را که معاویه نشسته خطبه مى‌‌خواند را آلوسى و قرطبى نقل کرده‌‌اند و در شیعه مدرکى را من ندیدم.
6- افرادی که نسبت به نماز بی‌نشاط هستند
افرادى بى نشاط هستند. قرآن درباره‌‌ى این‌‌ها مى‌‌فرماید «وَ إِنَّها لَکَبیرَهٌ» (بقره/45) یعنى نماز برایشان سنگین است. چرا وقتى مى‌‌فهمید تاریخ فلان کوپن تمام شد حسرت مى‌‌خورید و روى دست خودتان مى‌‌زنید ولى وقتى به نماز جمعه نمى‌‌روید چنین حسى ندارید. قرآن مى‌‌فرماید: در جبهه نماز شکسته 5 هزارنفر مى‌‌خواهند نماز بخوانند. تا قرآن را باز کردم هم همین آیه آمد و این از لطف خداست «وَ إِذا کُنْتَ فیهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاهَ فَلْتَقُمْ طائِفَهٌ مِنْهُمْ مَعَکَ وَ لْیَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذا سَجَدُوا فَلْیَکُونُوا مِنْ وَرائِکُمْ وَ لْتَأْتِ طائِفَهٌ أُخْرى‌‌ لَمْ یُصَلُّوا فَلْیُصَلُّوا مَعَکَ وَ لْیَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ» (نساء/102) پیامبر وقتى در جمعیت هستى مى خواهى نماز جماعت بخوانى اگرچه زیر رگبار مسلسل هستى «فَلْتَقُمْ طائِفَهٌ مِنْهُمْ مَعَکَ» از این 5 هزار نفر 2500 نفر به تو اقتدا کنند و بقیه در جبهه باشند البته «وَ لْیَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ» یعنى اسلحه به دست اقتدا کنند «فَإِذا سَجَدُوا فَلْیَکُونُوا مِنْ وَرائِکُمْ» یعنى موقعى که سجده مى‌‌کنید عده‌‌اى از پشت سر مراقب شما باشند. بعد وقتى این‌‌ها یک رکعت خواندند فورى یک رکعت دیگر را فرادى بخوانند «وَ لْتَأْتِ طائِفَهٌ أُخْرى‌‌ لَمْ یُصَلُّوا» یعنى حتى در جبهه هم اجازه ندهید از دستتان برود و رکعت اول یک گروه و رکعت دوم گروه دیگر نماز بخواند. بعد هم مى‌‌فرماید مواظب باشید «وَ لْیَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ» البته من فروع فقهى نماز جبهه را ندیدم و خواهم دید و برایتان مفصل خواهم گفت. اما اجمالاً و در جبهه هم نماز جماعت باید باشد.
عده‌‌اى مسخره مى‌‌کنند «وَ إِذا نادَیْتُمْ إِلَى الصَّلاهِ اتَّخَذُوها هُزُواً وَ لَعِباً ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْقِلُونَ» (مائده/58) یعنى عده‌‌اى نماز را مسخره مى‌‌کنند. درباره‌ى نماز جمعه نمى‌‌گوید برو بلکه مى‌‌گوید «فَاسْعَوْا إِلى‌‌ ذِکْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَیْعَ ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» (جمعه/9) یعنى با تلاش بروید. عده‌‌اى هم چون نماز برایشان خرجى ندارد مى‌‌خوانند و اگر زمانى برایشان بارى داشت نمى‌‌خوانند. من یک نگرانى دارم و آن این است که شما که در استادیوم ورزشى جمع مى‌‌شوید چقدر به نماز توجه دارید چون خیلى‌‌ها نماز مى‌‌خوانند ولى نماز خواندن با نماز دوست داشتن متفاوت است. امام حسین در شب عاشورا فرمود: «أُحِبُّ الصَّلَاهَ»(إرشاد مفید، ج‌‌2، ص‌‌89) ولى خیلى از ماها نمازمان را مى‌‌خوانیم مى‌‌گوییم راحت شدیم. یا مادر که صبح مى‌‌خواهد فرزندانش را صبح بیدار کند مى‌‌گوید بلند شو مدرسه‌ات دیر شد و معلوم است در این خانه درس و علم و حقوق و. . . حکومت مى‌‌کند در حالى که دل مادر باید براى نماز و راضى بودن خدا بلرزد چون حدیث داریم خانه‌‌اى که در آن نماز خوانده نشود قبرستان است.
اصولاً از مسافرین یک قطار یا اتوبوس چند نفر نماز مى‌‌خوانند یا درهتل جایگاه غذاخورى تمیزتر است یا نمازخانه. اسلام مى‌‌فرماید اول خودت باید نماز بخوانى سپس همسر و فرزند و بعد از آن دیگران و زمینه سازى براى نسل‌‌هاى آینده و در نهایت همه جا. پس کسى نگوید که ما که خودمان نماز مى‌‌خوانیم. اصلاً جمهورى اسلامى و انتشارات ما چند کتاب پیرامون نماز چاپ کرده است البته کتاب اسرارالصلوه است که خیلى عرفانى هم هست. اما اگر کسى گفت من مى‌‌خواهم با نماز آشنا شوم شما غیر از «حَیَّ عَلَى الصَّلَاهِ» و. . . که پوست نماز است چند کتاب نماز پیرامون فلسفه‌ى نماز که جوان پسند هم باشد داریم. اى کاش به جاى مصلى، مصلى مى‌‌ساختیم یعنى نمازگزار بسازیم نه اینکه مصلى از دست بدهیم و مصلى بسازیم پس اول خودمان نماز بخوانیم «أَقیمُوا الصَّلاه» سپس بچه هایمان.
قرآن مى‌‌فرماید «وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاهِ» (مریم/55) و مى‌‌گوید اگر گفتى و گوش ندادند حوصله کن. مى‌‌فرماید «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها» (طه/132) به فکر آینده باشید. حضرت ابراهیم مى‌‌فرمود: «رَبِّ اجْعَلْنی‌‌ مُقیمَ الصَّلاهِ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی‌‌» (ابراهیم/40) یعنى خدایا نسل من را هم نماز خوان قرار بده. چون اگر بچه نماز بخواند ثواب آن نماز علاوه بر خودش به پدرش هم خواهد رسید.
7- اهمیت دادن به نماز در مدارس
مدارس ما باید در کنار مساجد باشند در فرهنگ ساختمان سازى قدیم ما این مسأله بوده و مدارس و مساجد درکنار هم بوده و این ریشه در اسلام دارد. و حدیثى هم که قول داده‌‌ام و چند ساعت پیش دیده‌‌ام این است که: پیامبر در40 سالگى به نبوت رسید و 13 سال تلاش کرد تا 53 سالگى و فایده نکرد و فشار کفار باعث هجرت مسلمانان به مدینه شد و خیلى از این مهاجرین فقیر بودند و چیزى نداشتند. پیامبر ایوانکى به اسم صفّه درست کرد و فرمود اینجا بنشینید و بسیارى از اینها فقط با یک لنگ نشسته بودند در حالى که برخى از این‌‌ها ثروتمند مکه بودند ولى براى هجرت ناچار شده بودند اموال‌‌خود را در مکه بگذارند همچون صهیب. یا مصعب هم فرزند تاجر بود ولى پدرش گفت حال که مسلمان شدى چیزى به تو نمى‌‌دهم. خلاصه این مهاجرین در آن ایوانک نشستند و پیامبر براى اینکه از اوقات فراقتشان استفاده کنند معلمى گذاشت تا به این‌‌ها خواندن و نوشتن بیاموزد. یعنى استفاده از اوقات فراغت براى سوادآموزى البته در مسجد.
و باید مدارس ما هم اگر کنار مساجد باشد و حداقل به اندازه ى یک درس به نماز اهمیت داده شود وگرنه علم بدون تقوى باعث مى‌‌شود هرچه متخصص بیشترى داشته باشیم جنایتکار بیشترى داشته باشیم و باید کارى کنیم که از کودکى براى بچه‌‌ها نماز جماعت گذاشته شود و براى نماز جماعت وقت قرار بدهیم تا از بچگى خمیر مایه ى بچه‌‌ها با نماز ساخته شود. سرود و عکس و فیلم و هنر خوب است ولى نمازخوان درست نمى‌‌کند. و صداو سیما بسیار مى‌‌تواند در این زمینه تأثیر گذار باشد. چون ما میلیون‌‌ها نفر داریم که حمد و سوره را هم بلد نیستند بخوانند.
8- هر نمازی قبول نیست و نماز عامل نجات از گناه است
البته خیلى‌‌ها هم هستند که نمازشان ارزش ندارد. روایت داریم که اگر زن و شوهر به هم بگویند ما که از تو خیرى ندیدیم. نماز هیچکدام مورد قبول نیست. زن و شوهرى که به هم نیش بزنند. «رُبَّ قَائِمٍ حَظُّهُ مِنْ قِیَامِهِ السَّهَرُ»(فضائل‌‌الأشهرالثلاثه، ص‌‌144) خیلى نمازشب خوان‌‌ها تنها فایده‌‌اى که بدست مى‌‌آورند بى خوابى است و خدا مى‌‌فرماید به این‌‌ها چیزى نمى‌‌دهم. «مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَهً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَى صَلَاتَهُ»(جامع‌‌الأخبار، ص‌‌146) کسى که غیبت مى‌‌کند نمازش بى خاصیت است. کسى جلوى دیگران خوب نماز مى‌‌خواند ولى در خفا، خیر. و در نماز کلک مى‌‌زند نمازش قبول نیست چون حدیث داریم قَالَ النَّبِیُّ (ص): «مَنْ أَحْس َنَ صَلَاتَهُ حَتَّى یَرَاهَا النَّاسُ وَ أَسَاءَهَا حِینَ یَخْلُو فَتِلْکَ اسْتِهَانَهٌ اسْتَهَانَ بِهَا رَبَّهُ»(مستدرک‌‌الوسائل، ج‌‌1، ص‌‌114) او خدا را مسخره مى‌‌کند. به کمیل مى‌‌گوید نماز و روزه کافى نیست مهم این است که قلب پاک هم داشته باشى. پس هر نمازى قبول نیست.
البته نگویید حالا که ما غیبت مى‌‌کنیم پس نماز نخوانیم ولى حدیث داریم اگر هم بدى، بدى هایت را کنار بگذار نه نماز خواندن را. آقایى رفت جایى روضه خواند و به او پول، کم دادند براى همین پس داد و آقاى دیگرى به او گفت پس نده، بگو بقیه‌‌اش را بدهند حدیث داریم «رُوِیَ أَنَّ فَتًى مِنَ الْأَنْصَارِ کَانَ یُصَلِّی الصَّلَاهَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ یَرْتَکِبُ الْفَوَاحِشَ فَوُصِفَ ذَلِکَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ إِنَّ صَلَاتَهُ تَنْهَاهُ یَوْماً مَا فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ تَابَ »(بحارالأنوار، ج‌‌79، ص‌‌198) جوانى بود که نماز مى‌‌خواند ولى در عین حال دسته گل هم به آب مى‌‌داد. این مسأله را به پیامبر گفتند، پیامبر فرمود: «إِنَّ صَلَاتَهُ تَنْهَاهُ یَوْماً مَا» بگذار نماز را بخواند چون همین رابطه‌‌اش با خدا روزى او را نجات خواهد داد. بعد مى‌‌فرماید «فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ تَابَ» یعنى چیزى نگذشت که این جوان توبه کرد. پس شما هم نگوید فلانى که عزاداراى امام حسین مى‌‌آید عرق خور یا چاقوکش است و بگذارد رابطه‌‌اش را با امام حسین حفظ کند تا روزى او را نجات دهد. آخرین حدیث «عَنْ جَابِرٍ قَالَ قِیلَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص إِنَّ فُلَاناً یُصَلِّی بِالنَّهَارِ وَ یَسْرِقُ بِاللَّیْلِ فَقَالَ إِنَّ صَلَاتَهُ لَتَرْدَعُهُ»(بحارالأنوار، ج‌‌79، ص‌‌198) به پیامبر گفتند کسى هست که روزها نماز مى‌‌خواند و شب‌‌ها دزدى مى‌‌کند. پیامبر فرمود: «إِنَّ صَلَاتَهُ لَتَرْدَعُهُ» به نگویید نماز نخوان اگر کسى شیمى و فیزیک رد شده است نگویید پس ریاضى هم نخوان چون مردود می‌شوى یا اگر یک چرخ ماشین در جوب افتاده نباید چرخ دیگر را هم در جوب انداخت. خلاصه پیامبر فرمود این فرد را نمازش نجات خواهد داد. به هر حال هم باید نماز خواند هم نباید به نماز مغرور شد و باقى کارها را هم باید درست کرد.
از شما آموزشیاران نهضت تشکر مى‌‌کنم و همان طور که روح امام مى‌‌خواهد من هم از شما مى‌‌خواهم تا سر کلاس‌‌ها روح نماز را تلقین کنید. و در خانه‌‌ها مبلغه باشید و مسأله و قصه و داستان راستان نگویید و سعى کنید نماز را در خانه‌‌ها یا سر کلاس بخوانید و نگویید ریا است. چون آن ریایى حرام است که خودت را بخواهى نشان بدهى. ولى هر ریایى حرام نیست. مثلاً آرایش کردن زن براى شوهر اگرچه ریایى است ولى ثواب هم دارد. و این ریاى خانم معلم براى نمازخوان کردن بچه‌‌ها از آن ریاهاى خوب است چون شما نمى‌‌خواهى بگویى من خوب هستم بلکه مى‌‌خواهى بگویى نماز بخوانید. کسى مى‌‌گفت من به راننده ى اتوبوس گفتم نگه دارد نماز بخوانم نگه نداشت و نمازم قضا شد. از او پرسیدم چطور گفتى؟ گفت معمولى بعد به او گفتم اگر چمدان هم افتاده بود همین طور مى‌‌گفتى یا فریاد مى‌‌زدى؟ و این است که نماز در نزد ما کم بها شده است.
9- خداوند به عبادت ما نیاز ندارد ما نیاز داریم
هرکس مى‌‌خواهد ببیند نزد خدا چقدر ارزش دارد حدیث داریم: که هرکس مى‌‌خواهد ببیند نزد خدا چقدر آبرو و ارزش دارد باید ببیند خدا نزد او چقدر آبرو و ارزش دارد. پس اگر نماز در نزد ما آبرو نداشت معلوم مى‌‌شود ما مریض هستیم خداوند آنقدر فرشته دارد که مى‌‌فرماید ملائکه‌‌اى داریم که «فَالَّذینَ عِنْدَ رَبِّکَ یُسَبِّحُونَ لَهُ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ هُمْ لا یَسْأَمُونَ» (فصلت/38) یعنى میلیاردها ملائکه دائماً عبادت مى‌‌کنند و خسته هم نمى‌‌شوند پس خیال نکنید خداوند مى‌‌فرماید «وَ اعْبُدُوا اللَّه» (نساء/36) به عبادت ما احتیاج ندارد چون ِ «إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ» (عنکبوت/6) خداوند نیاز ندارد بلکه مى‌‌گوید دستت را بده تا نجاتت بدهم. اگر گفتند خانه‌ات را راست خورشید بساز خورشید به تو احتیاج ندارد بلکه تو از نور خورشید استفاده کنى. چرا نسبت به هر چیزى دل مى‌‌سوزانیم و دل ما براى نماز نمى‌‌تپد؟ چون مریض شده‌‌ایم و اگر درمان شود این همان مرض قساوت است. و نتیجه ى قساوت، سوء عاقبت است.
خدایا به حق محمد و آل محمد ما را از کسانى که مقیم نماز هستند و نمازشان مورد قبول استقرار بده.

«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»