شرایط و شیوه‌های کار فرهنگی(4)

موضوع: شرایط و شیوه‌های کار فرهنگی(4)
تاریخ پخش: 19/06/94

* کار فرهنگی باید تدریجی باشد. می‌خواهی نماز شب یاد بدهی، اول بگو: نماز شب یازده رکعت است. پنج تا دو رکعت و یک یک رکعتی. بی قل هو الله هم می‌شود خواند. نماز شب ده دقیقه ای! بعد کم کم، کم کم اگر انشاءالله به نماز شب معتاد شد، بعد بگو: سیصد العفو بگو و چهل مومن را هم دعا کن. ساعت اول چهل مومن و سیصد العفو مثل این است که لحاف کرسی را روی بچه شیرخواره بیاندازی، خفه می‌شود. بچه اول باید شیر بخورد و بعد فرنی بخورد. می‌گفتند: چرا قرآن یک مرتبه نازل نشد؟ خدا گفت: من اصلاً تدریجاً نازل می‌کنم که «لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَىٰ مُکْثٍ» (اسراء/106) یعنی من آیه آیه فرستادم که ذره ذره این را تربیت کنی. حفظ قرآن اگر آسان است، اما اگر مشکل است حفظ قرآن هم نباشد. چون خدا می‌گوید: «فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ» (مزمل/20) تیسر، یُسر یعنی قرآن بخوان، اگر روانت است. اگر بچه است و سخت است، او را وادار به حفظ قرآن نکنید. هرچه آسان است. حفظ قرآن یک ارزش است. توفیقی است. منتهی به شرطی که به بچه فشار نیاید. تحمیل نباشد. مقام معظم رهبری فرمودند: ما ده میلیون حافظ قرآن می‌خواهیم. بله حافظ قرآن می‌خواهید، با حفظ قرآن. قرآن می‌گوید: « فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ» یعنی اگر می‌شود.
می آیند به من می‌گویند: قرآن را حفظ کنیم؟ می‌گویم: اگر تیزهوش هستی و خیلی اذیت نمی‌شوی، حفظ قرآن یک توفیقی است. توفیق مهمی هم هست. اما اگر تیزهوش نیستی و ذهن تو متوسط است و می‌خواهی با زجر قرآن را حفظ کنی، خوب شما حفظ نکن. «فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ» آیه قرآن یادتان نرود. ملاک همه کارهای ما قرآن و روایات باشد. به من گفتند: راجع به کنترل نسل صحبت کن. گفتم: قرآن ضدش را می‌گوید. قرآن می‌گوید: بچه دار شوید. آیه اش کدام است. «إِذْ کُنتُمْ قَلِیلًا» (اعراف/86) یعنی شما کم بودید. «فَکَثَّرَکُمْ» جمعیت شما را کثیر کرد. «إِذْ کُنتُمْ قَلِیلًا فَکَثَّرَکُمْ» خیلی آمدند گفتند: فلانی فلانی فلانی گفته: کنترل نسل، گفتم: هرکس می‌خواهد بگوید بگوید.گفتم: من با این آیه چه کنم، من معلم قرآن هستم. قرآن می‌گوید: یادتان نرود، کم بودید، آمار شما را زیاد کردیم. کثرت جمعیت و زیادی جمعیت را خداوند به عنوان یک منت سر ما می‌گذارد. در دعا که ناله می‌کنیم، می‌گوییم: خدایا شکایت می‌کنم، از «فقد نبینا»، پیغمبر که نیست. امام زمان هم که غایب است، بعد می‌گوییم: گله می‌کنم از چه؟ یکی این است که «و قله عددنا» عدد ما کم است. یعنی کمی عدد ناله دارد. زیادی عدد منت دارد. پیداست زیادی عدد یک نعمت است. ما از قرآن جدا می‌شویم، سالها کج می‌رویم، بعد برمی گردیم و می‌گوییم: اشتباه کردیم.
توقع نداشته باشید، هرچه انجام می‌دهید، عمل شود. ممکن است یک زحمتی هم بکشید. نتیجه هم ندهید. پیغمبر ما این همه زحمت کشید، بعد از رحلتش، چند نفر به حرف پیغمبر گوش دادند. «وَالَّذِی خَبُثَ لَا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِدًا» (اعراف/58) قرآن می‌گوید: بعضی از زمین‌ها یک دانه بکاری، هفت خوشه بیرون می‌آید. از هر خوشه ای صد دانه، یعنی یک دانه هفتصد تا می‌شود. آدم‌هایی هم هستند که هرچه آب و دانه بدهی، چیزی سبز نمی‌شود. کسانی که کار فرهنگی می‌کنند، توقع نداشته باشید که اوه… چقدر در قرآن داریم «و ان تولوا» یعنی چه؟ یعنی پیغمبر تو حرف هایت را می‌زنی اما یک عده گوش نمی‌دهند. «وَإِن یَرَوْا آیَهً یُعْرِضُوا» (قمر/2) هزار معجزه هم ببینند، می‌گوید: نه! دلسرد نشوید که بگویید: بله من زحمت کشیدم، نشد. اذان گفتم و کسی مسجد نیامد. شما ثوابش را داری. امر به معروف کردم، گوش ندادند، شما ثوابش را داری. قرآن می‌گوید: «أَأَنذَرْتَهُمْ‌ام لَمْ تُنذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ» (بقره/6) بعضی‌ها را انذار بدهی، انذار ندهی، این گوش به حرف نمی‌دهد.پس این را هم پیش بینی بکنید که ممکن است شما حرف بزنید، روضه بخوانید، کسی گریه نمی‌کند.
8- فهم درست اصطلاحات دینی
* یکی دیگر اینکه کار فرهنگی می‌خواهید بکنید، لغت‌ها را درست معنا کنید. ما اولین کار فرهنگی این است که لغت را معنا کنیم. ایمان یعنی چه؟ تقوا یعنی چه؟ زهد یعنی چه؟ انقلابی یعنی چه؟ شجاع یعنی چه؟ اخلاص یعنی چه؟ ما گاهی لغت‌ها را بد معنا می‌کنیم.
اول انقلاب منزل بزرگواری رفتم. بزرگوار در اندرونی بود، ما در بیرونی نشسته بودیم. یک ظرف سوپی آوردند سر کشیدیم. سینی را بردند. آقا تشریف آورد بلند شدیم، سلام کردیم. گفت: غذا خوردید؟ گفتم: یک سوپ سر کشیدیم. گفت: غذا همان بود. گفتم: خوب می‌گفتی با نان می‌خوردیم. من فکر کردم این سوپ قبل از غذا است. ایشان گفت: ما انقلاب کردیم که زهد اسلامی را پیاده کنیم. گفتم: معنی زهد چیست؟ زهد یعنی خودت نخور. نه اینکه به مهمانت نده. این بخل اسلامی است. حضرت امیر خودش نان خالی می‌خورد. حدیث نداریم که حضرت امیر به مهمان هایش نان خالی می‌داد. من دیدم آقایی به این بزرگواری هنور معنی لغت زهد را نمی‌داند. فکر می‌کند زهد این است که به مهمانت نده. زهد یعنی نخور. نه اینکه به دیگران نده. می‌گویند: فلانی انقلابی است. خوب حالا انقلاب یعنی چه؟ گاهی وقت‌ها خدا می‌گوید: ایست! نمی‌خواهم بجنگی، «کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ» (نساء/77) عربی‌هایی که می‌خوانم قرآن است.  شمشیر نزنید. «وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ» برو نماز! نه حالا ما بگذار داغ شدیم، کلک را بکنیم. بابا گاهی می‌گوید: ایست. آدم متعبد یعنی هرچه خدا گفته است، همان را گوش بدهید. شورش را درنیاورید. به ما گفتند: اذان بگو. ما یک خرده جلوتر می‌رویم، سحرخوانی می‌کنیم. به چه دلیل مردم را از خواب بیدار می‌کنی؟ از جمله کارهای فرهنگی غلط ما سحرخوانی است. به اسم مناجات!
آقا یک مرجع تقلید به شما اجازه نمی‌دهد که قبل از اذان داد بزنی. حالا اگر اسمش را سحرخوانی گذاشتی، حرام خدا حلال می‌شود؟ به یک جوانی گفتند: حلقه طلا حرام است. گفت: نامزدی است. گفتم: بگویی نامزدی است، حرام خدا حلال می‌شود؟ یک کسی جگر روی منقل گذاشت و شروع به باد زدن کرد. گربه‌ها جمع شدند، یک مرتبه به گربه‌ها گفت: بلاله، بلال! (خنده حضار) فکر کرد مثلاً اگر به جگر بگوید: بلال، گربه‌ها می‌روند. حالا اگر به انگشتر، نامزدی گفتیم، حرام خدا حلال می‌شود؟ مردم آزاری را اسمش را مناجات گذاشتیم. هفته بسیج است. هفته دفاع مقدس است. می‌خواهید بلندگو بگذارید، وقتی نگذارید که وقت خواب مردم باشد. مردم رویشان نمی‌شود بگویند: بابا مردم آزاری می‌کنی. همه هم می‌گویند: آقا این گروه فرهنگی. اصلاً کار هنر یعنی چه؟ الآن در جامعه ما اگر کسی ماتیک بزند، لاک بزند و تنبک بزند، می‌گویند: گروه هنری است. کسی الآن به کسی که قالی ابریشم تولید کند هنرمند نمی‌گویند. به مطرب هنرمند می‌گویند. معنای هنر چیست؟ معنای زهد چیست؟ معنای تقوا چیست؟ گاهی وقت‌ها تقوا برای این است که بزنی. نه ایشان آدم با تقوایی است. باتقوایی که وا رفته است، مگر می‌شود به وارفته، متقی گفت؟ متقی یعنی وارسته، نه وارفته. این بچه مودبی است. همینطور دو زانو که می‌نشیند، دو ساعت می‌نشیند. خوب این گونی پنبه است. بچه باید از سر و کول آدم بالا برود. بچه شر خوب است. ما اصلاً بلد نیستیم به وارفته، متقی می‌گوییم. لغت‌ها را درست معنا کنید.
زهد چیست، تقوا چیست، صبر چیست، عبادت چیست. سعدی می‌گوید: عبادت، به جز خدمت خلق نیست. خوب دروغ است. خدمت خلق یکی از عبادات است. به جز آن دروغ است. گاهی وقت‌ها یک کار فرهنگی غلط که سالهاست در مملکت ما هست و همه شما هم حفظ هستید.

نی برون را بنگریم و … قصه را بلد هستید. صد در صد این شعر مذهبی ضد قرآن است. چون قرآن تند ترین لحنش این است. می‌گوید: آسمان بشکاف، زمین بشکاف، کوه بشکاف. می‌گوییم: چه خبر است؟ می‌گوید: «تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ» (مریم/90) نزدیک است آسمان‌ها بشکافند. «وَتَنشَقُّ الْأَرْضُ» زمین هم شقه شقه شود. «وَتَخِرُّ الْجِبَالُ» کوه هم تکه تکه شود. می‌گوییم: چه خبر است؟ می‌گوید: «أَن دَعَوْا لِلرَّحْمَـٰنِ وَلَدًا» (مریم/91) گفتند: خدا جسم است، اولاد دارد. اگر کسی چرت و پرت بگوید، زمین و آسمان بشکافد جا دارد. حالا یک چوپان دارد چرت و پرت می‌گوید. موسی بایستی بگوید: این چرت و پرت‌ها را نگو. خدا باید بگوید: موسی احسنت! نهی از منکر کردی. چوپان دارد چرت و پرت می‌گوید. موسی رفته گفته: این حرف‌ها را نزن. حالا خدا به موسی دعوا می‌کند که برو بگو: هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو. خوب اگر دل تنگت هرچه می‌خواهد بگوید، خوب پس من بوق هستم اینجا ایستادم. مثل اینکه به پلیس بگوییم: اینجا بایست، هر ماشین هرجا دلش می‌خواهد برود. خوب پس پلیس بی خاصیت است. موسی تو پیغمبر هستی ولی هرکس هرچه می‌خواهد بگوید، بگوید. یعنی چه؟ یعنی نبوت تو کشک! ببین چطور فرهنگ کج می‌شود. یک چیزی که صد در صد ضد قرآن است، این به عنوان فرهنگ در کتاب‌های آموزش و پرورش هم هست. اینطور نیست کار فرهنگ خیلی کار مهمی است.
خدایا دست ما را بگیر. همه دعاها مستحب است جز یک دعا. «اهدنا الصراط المستقیم». تمام دعاها مستحب است و فقط یک دعای واجب داریم. خدایا همه ما را در فهمیدن، گفتن، نوشتن، گوش دادن، هرچه برای مردم می‌گویید: چهار شرط داشته باشد. وگرنه گفتن در قیامت گیر است. حتی اگر در سپاه و بسیج و ارتش هم، آموزش و پرورش هم به شما بخشنامه کرد، بخشنامه اینها روز قیامت جواب شما را نمی‌دهد. هرکار فرهنگی که می‌کنید چهار شرط داشته باشد. وگرنه قیامت گیر هستید. 1- یا باید واجب باشد. یا مستحب باشد. یا نیاز فرد باشد، یا نیاز جامعه.
خیلی از چیزهایی که ما سر کلاس می‌گوییم، نه واجب است. نه مستحب است. نه مشکل فرد را حل می‌کند نه جامعه را. فقط یک اطلاعات است. شیخ مفید خواهرم داشت یا نه؟ خواجه اباصلت مشهد سنی است یا شیعه؟ مثل اینکه آدم بگوید: بوعلی سینا چند کیلو است؟ لوسترهای حرم امام رضا چند می‌ارزد؟ هر اطلاعاتی که فرهنگی و مفید نیست. باید مواظب باشیم، کار شما خیلی کار سختی است. ولی کار مهمی هم هست. خدا انشاءالله در این کار مهم دست شما را بگیرد، درست فکر کنید و درست بگویید، و کارهایتان ذخیره قیامت باشد، انشاءالله.