الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی.
اگر خداوند توفیق بدهد میخواهیم انشاءالله ماه رمضان هشتاد و چهار را سورههای کوچکی از قرآن را تفسیر کنیم. آن سورهای که خیلی توی بورس است و در همه نمازها ما میخوانیم سوره توحید است چون ماه رمضان ماه قرآن هم هست و بینندگان عزیز در آستانه و اوائل ماه رمضان بحث را میبینند، با هم سوره را بخوانیم «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ».
«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» الإخلاص/1 بگو او خدای احد است او خدای یکتا است. «اللَّهُ الصَّمَدُ» الإخلاص/2 خدایی است بی نیاز که همه به او نیاز دارند و او به هیچکس نیازی ندارد. «لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ» الإخلاص/3 فرزند ندارد و خودش هم فرزند کسی نیست «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ» الإخلاص/4 همتا و شریک و مثل و مانند هم ندارد این ترجمه ظاهری است. اما درباره این سوره روایتی داریم که این سوره یک سوم قرآن، و بلکه یک سوم تورات و انجیل و زبور است، کسی سه بار این سوره را بخواند انگار یک ختم قرآن کرده است یک بشارتی است برای اینهایی که سواد ندارند یا سواد دارند اما قرآن خواندن آنها ضعیف است و از طرفی هم میبینند که ماه رمضان ماه قرآن است تند تند قرآن بخوانند توی ماشین توی خواب، بخوانند.
1- سفارش به سوره توحید در نماز و پس از نماز
حتی سوره توحید غیر از امتیازاتی که بر سورههای دیگر دارد خودش تعقیب نماز هم هست یعنی همینطور که میگویند بعد از نماز تعقیب بخوانید سی و چهار مرتبه الله اکبر سی و سه مرتبه الحمدالله و سی و سه مرتبه سبحان الله، که داریم هر کس این ذکرها را بگوید این انگار هزار رکعت نماز خوانده است. همینطور که این تعقیب است تسبیحات حضرت زهرا(علیها السلام) هم یک تعقیب است.
برای نجات از شرور سفارش شده است، یک شری پیش میآید آدم میخواهد از آن دور باشد دعا و وِردی هم بلد نیست همان سوره توحید را بخواند بجای اینکه ما برویم پیش بعضی از افراد که دعاهائی بنویسند که ما نمیدانیم این دعاها سند دارد یا ندارد، سوره توحید بخوانیم. این یک نکتهای بود که باید خدمتتان بگویم.
روایتی داریم یهود روایتی داریم مسیحیها روایتی داریم بت پرستها و شاید هم هر سه باشند آمدند گفتند یا محمد آن خدایی که تو میگویی کی است خدا را برای ما معرفی کن شناسنامه خدا آنوقت آیه نازل شد «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ» این سوره را میگویند که شناسنامه است همینطور که میگویند هر کس یک قل هو الله بخواند انگار یک سوم قرآن را خوانده است یک روایتی داریم که به حضرت امیر(علیه السلام) گفته شد یا امیر، تو هم مثل قل هو الله هستی هر کس تو را با زبان دوست داشته باشد یک سوم ایمان را دارد هر کس هم با زبان تو را دوست داشته باشد و هم قلباً دوست داشته باشد دو سوم هر کس هم زبان هم قلب و هم اطاعت یک مومن کامل است.
اگر کسی در نماز قل الله بخواند این رمز قبولی نمازش است اینهایی که میگویم نه شعر است و نه شعار همهاش در متون اسلامی هست آن خدای یکتاست ما روی یکتایی خدا چند جملهای صحبت کنیم.
2- یکتایی خداوند در آفریدن، علم و قدرت
او خدای یکتاست، در چی یکتاست؟ در آفریدن یکتاست، ما از خاک میتوانیم خشت و آجر و سرامیک و سفال درست میکنیم خداوند از خاک هزاران رنگاورنگ و میوه درست میکند پس او در آفریدن یکتاست ما در روشنایی میتوانیم یک چیزی درست کنیم یک قالی باف قالی تولید میکند تمام تولیدیها و کارگرهای ما توی روشنایی هستند اما قرآن میفرماید من انسان را «فِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ» الزمر/6 توی شکم مادر توی آن تاریکیها درست میکنم هر تولید کنندهای توی نور تولید میکند تولیدات خداوند در شب هم هست دانه را زیر خاک تبدیل به درخت هم میکند توی دل خاک، در آفریدن یکتاست.
از نظر تنوع، از نظر زیبایی، از نظر استحکام، از نظر هماهنگی، از نظر تناسب، از نظر تأمین، از نظر لطافت، از نظر جامعیت، الله اکبر! خدا میآفریند یک کسی ممکن است بگوید من هم آفریدگار این قالی هستم من آفریدگار این ساختمان هستم تولید خدا تنوع دارد شما از خاک چند رقم چیز درست میکنید؟ یک گوشت را بدهند به بهترین آشپز چند رقم چیز میتواند درست کند؟ اما یک تک سلول و اسپرم را خدا چند رقم آدم درست کرده است؟ چند میلیارد آدم که هیچکدام به هم شباهت ندارند تنوع، زیبائی، چقدر زیبا، استحکام، ما ممکن است یک اتاقی را رنگ آمیزی کنیم خیلی خوشگل اما یک خورده آب به آن بریزی رنگ آن میرود اما خدا دم طاووس را رنگ کرده است همه اقیانوسها را شیلنگ کنی و بریزی به دم طاووس رنگ آن پاک نمیشود این استحکام است، (هماهنگی، گاهی ممکن است آدم یک چیزی درست کند اما از بعضی از قسمتهای آن غفلت کند اما خداوند هماهنگی درست کرده است یعنی خداوند سینه مادر را آفریده دهان بچه را هم جوری آفریده که سینه مادر نوک آن دهان بچه برود و هماهنگی آن مقداری که بچه شیر میخواهد شیر باشد یعنی زیاد نیاید کم نیاید در سینه مادر استخوان قرار نداده است که دهان بچه زخمی بشود به بچه دندان نداده که گاز بگیرد آب دهان به اندازهای نیست که هی چک چک بچکد، و اینقدر کم نیست که دائماً هر دو کلمهای که میگوئیم آب قاطی آن کنیم این هماهنگی و تناسب هست به مقداری که بچه ضعیف است مادر او را دوست دارد یعنی اگر بچه دو کیلو محبت میخواهد خدا همان دو کیلو محبت را به مادر داده است به مقداری که ضعف بچه هست این هماهنگی هم هست.
تأمین، اگر بیست سال همه زنها پسر بزاند چی میشود؟ بیست سال یک ضرب همه دختر بزایند چی میشود؟ این پسر و دختر یک جوری است که در آینده نیازهای همدیگر را تأمین کنند در آینده آن به آن نیاز دارد این به این نیاز دارد شاخه به ریشه نیاز دارد که مواد غذایی را بگیرد و بدهد به ریشه، ریشه هم به ساقه احتیاج دارد که نور را از خورشید بگیرد و بدهد به ریشه یعنی این نور او را تامین میکند او هم مواد غذایی اینرا تامین میکند شاخه و برگ نور را میفرستند پائین ما دو تا قالی درست میکنیم این قالی آن قالی را تامین نمیکند اگر دو تا سد درست کنیم این سدها همدیگر را تامین نمیکنند ولی دست ما جوری است که اینجا یک خورده پوست ذخیره گذاشته که اگر ما خواستیم کاری بکنیم دستمان هم بیاید این مقدار پوست اضافه برای این کافی باشد ولذا اینجا پوست اضافه نگذاشته، چرا؟ برای اینکه احدی در تاریخ عمرش نیاز نداشته که انگشت هایش از اینطرف، چون از اینطرف نیاز نداریم نه خم میشود و نه اضافه و چون از اینطرف نیاز داریم هم خم میشود ولذا اینجا پوست زاپاس گذاشته یعنی برای اینکه هوای سالم توی ریه برود مو توی بینی گذاشته است که موی بینی هوا را تصفیه کند و هوای ریه را تامین کند.)
لطافت و ظرافت، گاهی یک حیوان باندازه نوک سوزه دارد راه میرود آدم نگاه میکند این حیوان هم چشم دارد هم معده دارد هم پا دارد چقدر ظریف است و جامعیت، خدا یکتاست در تنوع و زیبایی، استحکام، هماهنگی، تناسب، تأمین، لطافت، جامعیت، و غیره.
3- پذیرش یک خدای قدیم یا هزاران ماده قدیم
در قدیم بودن، تمام موجودات پدیده هستند یعنی بوجود آمدهاند تنها چیزی که از قدیم بوده است خداوند است. راسل میگوید من عقیدهام این بود که میگفتم همه چیز از خداست یکبار فکر کردم که همه چیزی از خداست خدا از کجا پیدا شده است هر چه فکر کردم جواب آن پیدا نشد چون جواب آن پیدا نشد دست از خدا کشیم میگوئیم خیلی خوش آمدی میگوید من الان مادی شدهام میگویم همه چیز از ماده است ماده همان که از قدیم میگفتند باد و خاک و آب و آتش امروز میگویند چند عنصر میگوئیم خوب این ماده از کجاست؟ راست میگوید این ماده از قدیم بود میگوئیم تو که میگویی این ماده از قدیم بودهای کاش میگفتی خدا از قدیم بوده. راسل دانشمند یک قدیم باشعور را نپذیرفت رفت میلیاردها قدیم بیشعور را پذیرفت فکر نکنید دانشمندان همه حرفهایشان درست است قلّههای بلندی کنار آن درّههایی است و یک بزرگانی چنان سرنگون میشوند در بدیهیات که. . . او یکتاست یعنی در قدیم بودن هم یکتاست.
در علم یکتاست، ما که سواد نداریم قرآن به همه تحصیلکردهها میگوید همهتان با هم یک مقدار کمی سواد دارید یعنی پرفسورها دانشمندان آیت اللهها همه با هم «وَمَا أُوتِیتُمْ مِنْ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا» الإسراء/85(تم) یعنی همهتان با هم سوادی ندارید حالا افرادی غرور دارند و بدمستی میکنند و من تعجب میکنم من رفته بودم یک جایی بحث تقلید بود گفتند حاج آقا چرا تقلید کنیم بنده الان فوق لیسانس هستم گفتم یک خورده خودت را بکش بالاتر گفت من دکتر هستم برو بالاتر بگو متخصص هستم برو بالاتر بگو من فوق تخصص هستم برو بالاتر بگو من پرفسور هستم از این بالاتر که نیست شما چقدر درس خواندهای؟ تا دیپلم که همه دارند دیپلم مثل پیراهن تنبان است یعنی پُز ندارد من دیپلم دارم خوب داری که داری ما از دیپلم به بالا داریم حرف میزنیم شما چهار سال دانشگاه بودهای شش سال هم پزشکی خواندهای سه سال هم تخصص خواندهای دو سال هم فوق تخصص خواندهای جمعاً میشود پانزده سال، بهتر از این که نیست پرفسور پانزده سال بعد از دیپلم درس خوانده است با کم و زیاد آن تحقیقات آنرا هم باید در نظر گرفت خوب آقای پرفسور مراجع ما از پانزده سالگی درس میخوانند تا هشتاد سالگی میشود شصت و پنج سال این مرجع تقلید ما وقتی مریض میشود خدمت شما دکتر میرسد هر چه شما گفتی عمل میکند چطور میتوانی بگویی آدمی که شصت و پنج سال درس خوانده یعنی چند برابر شما درس خوانده هر چی شما گفتی میگوید چشم عمل جراحی، قلب، کلیه، پیوند، چطور مرجع تقلید ما بخاطر پانزده سال تحصیلات شما به شما احترام میگیرد هر چه شما گفتی به نسخه شما عمل میکند آنوقت شما یک نماز و تیمم میخواهی بکنی میگویی فلسفه تقلید چیست؟
(«وَمَا أُوتِیتُمْ مِنْ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا» ما سوادی نداریم، یک حدیثی بخوانم که عجیب است این روایتها را من بچه بودم. . . ، خدا رحمت کند آیت الله نجفی را از علمای کاشان بود تفسیر میگفت من هم پانزده سالم بود میرفتم پای منبرش آدم نوجوانی که چیزی میگیرد توی ذهنش میماند یک روایتی را به نظرم ایشان میگفت که زمین پهلوی آسمان اول مثل حلقه است توی بیابان آسمان اول نسبت به آسمان دوم مثل یک حلقه است در بیابان آسمان پنجم نسبت به ششم، ششم نسبت به هفتم آسمان هفتم نسبت به عرش، عرش نسبت به کرسی، ما میگفتیم یک حلقه توی یک بیابان یعنی چه؟ خیلی برایمان مهم بود حالا شبها تلویزیون هر شبی یکی از این حدیثها را روشن میکند میگویند یک کهکشانی پیدا شده، یک ستاره و کرهای پیدا شده، که فاصلهاش با ما مثلاً چند سال نوری است نور خورشید چند لحظه به زمین میرسد سال نوری یعنی آن چقدر با ما فاصله دارد؟ یعنی واقعاً این حدیث امام علی(علیه السلام) آدم قشنگ روشن میشود.)
«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» خدا در علم یکتاست، علم به همه چیز دارد، آنوقت کسی که علم بی نهایت دارد او برای ما قانون وضع کرده است گفته راه سعادت تو این است ما قانون خدا را کنار میگذاریم از قوانین شرق و غرب میپرسیم که چه کنیم همهاش دروغ است آمریکا تا حالا بیست و پنج بار قانون اساسیاش عوض شده است بعضی از کشورهای غربی تا حالا صد و نوزده بار قانون اساسیاش عوض شده است صبح نیروی انتظامی میگوید خیابان یک طرفه، عصر میگوید نخیر دو طرفه، چقدر خراب میکنیم و میسازیم؟ چه ساختمانهایی که ساختند بعد از لحظاتی خودشان. . . . این همه مهندس مینشینند، این همه کارشناس مینشینند یک طرحی میدهند دیر یا زود طرح آنها میرود روی هوا، خداوند در علم یکتاست.
4- علم و قدرت خدا ازلی است نه اکتسابی
در قدرت یکتاست «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» علم و قدرت ما بعد پیدا میشود اما علم و قدرت خدا بعد پیدا نشده است مثلاً ما وقتی متولد شدیم نه قدرت داشتیم و نه علم توی قنداق که بودیم بچه کوچولو که بودیم یک مگس که میآمد که میآمد روی چشم و گوش ما مینشست اذیت میشدیم اینقدر دستمان زور نداشت که مگس را از روی صورتمان بلند کنیم این مگس هی ور میرود و ما هی اذیت میشدیم تا مادرمان بیاید اینرا پرت کند ما قدرت نداشتیم مگس را از خودمان دور کنیم البته حالا آبشار میزنیم گوشت میکوبیم خیلی خوب این قدرت بعد پیدا شده اما قدرت خدا اینطور نیست که خدا یک زمانی قدرت نداشت بعد کم کم قدرت پیدا کرد(ما بیسواد بودیم بچه وقتی توی قنداق خوابیده است دست میبرد که ستارهها را بگیرد اصلاً فاصله سرش نمیشود بچه الاغ فاصله سرش میشود یعنی در تاریخ هیچ کرّه خری از پشت بام پرت نشده است ولی چقدر تا حالا بچه پرت شده است یعنی بچه انسان هیچی بلد نیست ولی بچه حیوانات یک چیزهایی را به طور طبیعی بلدند ما علممان بعد پیدا میشود اما خداوند علمش از اول بوده است.
آقا اینکه میگویند صفات عین ذات است از اول بوده میشود یک مثال بزنید بله، یک مثل میزنم برای اینکه روشن بشود شما هم یک صفاتی دارید که از اول بوده است مثلاً علم ما بعد پیدا شده یعنی بودیم و سواد نداشتیم بعداً سواد پیدا کردیم بعداً زور پیدا کردیم بعداً پول پیدا کردیم بعداً آبرو پیدا کردیم بعداً مشهور شدیم بله، یکسری چیزها را ما بعد پیدا کردهایم ولی یک سری چیزهایی هم بوده که از اول با ما بوده است مثل مخلوق بودن، یکی از صفات این است که ما مخلوق هستیم مخلوق بودن یک آن از ما جدا نمیشود یعنی زمانی نبوده که ما باشیم و مخلوق نباشیم پس همانطور که مخلوق بودن صفتی است که جزو ذات ما است از ما جدا نمیشود علم و قدرت هم صفتی است که جزو ذات خداست از خدا جدا نمیشود در حیات، خدا حیّ است و ما هم حیّ، منتهی بقول دعای جوشن میگوید حیات خدا امیتازاتی دارد(یا حیاً قبل کل حیّ یا حیّاً بعد کل حیّ یا حی الذی لیس کمثله حیّ یا حی الذی لا یشارکه حی) حیات او با حیات ما فرق میکند به هر حال. . . .)
5- رمز آفرینش انسان، لطف وجود پروردگار
هدفها هم فرق میکند در آفریدن که میگوئیم خداوند در آفریدن. . . آفریدنها. . . تولید و خلق، تولید و خلق یا برای جلب منفعت است یا برای دفع شر است ما چیزی را تولید میکند یا بوجود میآوریم یا میخواهیم که سودی گیرمان بیاید یا میخواهیم بلایی از ما دور باشد اما آفریدن خدا نه برای جلب منفعت است و نه برای دفع شرّ، او یکتاست، بنده که الان حرف میزنم حرفهایم را تولید میکنم یعنی حرفی نبود من هی دارم که کلام تولید میکنم یک نویسنده دارد مقاله تولید میکند ما هم تولید میکنیم ما هم بوجود میآوریم الان بنده هیچ صدایی نیست ببینید. . . شد، این صدا را من ایجاد کردم ما هم چیزی را بوجود میآوریم منتهی ما چیزی را بوجود میآوریم یا برای منفعت هست یا برای دفع شرّ، او یکتاست، یعنی او از آفریدن نمیخواهد که سودی ببرد.
من نکردم خلق تا سودی کنم بلکه تا بر بندگان جودی کنم
(قل) یعنی بگو(الله) یعنی چه؟ امام علی(علیه السلام) میفرماید معنای الله این است که(یؤله إلیه والله هو المستور عن درک الابصار المحجوب عن الاوهام و الخطرات)(الهَ) یعنی متحیر است، یعنی انسان نمیتواند حقیقت خدا را بفهمد چون ما محدود هستیم و محدود نمیتواند بی نهایت را بفهمد با لیوان نمیشود دریا را حساب کرد هر چیزی هم که توی ذهنمان بیاید آن ساخته فکر ما است.
6- خدا هست، گرچه نمیدانیم چیست
خوب اگر واقعاً ما نمیتوانیم خدا را تصور کنیم چطور به او ایمان بیاوریم؟ آخر من بیاید ببینم خدا چی است بعد به او ایمان بیاورم شما که میگویی خدا را نمیتوانیم توی ذهنمان بیاوریم اگر نمیتوانم توی ذهنم بیاورم پس چطور او را قبول کنم؟ مثل در خانه شما که وقتی میزنند نمیدانی کی است اما یقین داری که پشت در کسی است دود را که میبینی حقیقت دود برایت روشن نیست دود کباب است دود تریاک است آتش گرفته، گاهی وقتها آدم یقین دارد که این صاحبی دارد این دود از یک آتشی است این صدا از یک انسانی است ممکن است حقیقت آنرا نفهمد بالاخره شما کتابی را که دکان کتابفروشی میبینی ممکن است به زبانی باشد که شما بلد نباشی ولی میدانی که این نویسندهای دارد ولو نه میتوانی بخوانی نه میتوانی نویسنده را توی ذهنت بیاوری و نه میزان سوادش را و نه هدفش را، مگر آدم هر چیزی را که میخواهد قبول کند باید همه چیز را بداند، شما پیچ رادیو را باز میکنی یک کسی حرف میزند از حرفهای رادیو استفاده میکنی نمیدانی آن چند کیلو است، نمیتوانی کجا ضبط شده است، نمیتوانی منابع حرفهایش از چه کتابی است، ما در یک چیزی که قبول میکنیم هزار تا نمیدانم توی آن هست، کیه، چیه، چه کتابیه، چه هدفیه، ممکن است ندانیم اما بالاخره از آن استفاده میکنیم پس این. . . صدا که میآید از یک دانشمندی است انسان از آفریده پی به خدا میبرد گرچه نداند خدا را در ذهنش بیاورد میلیونها چیزی را ما یقین داریم و حال آنکه قدرت تصور آنرا توی ذهن نداریم لازم نیست هر چیزی را باور کنیم جزئیات آنرا هم توی ذهنمان بیاوریم باور کردم که پشت در خانه آدم است ولی آن جزئیات را نمیدانم، دوست است یا دشمن، زن است یا مرد، هدفش چیه، بچه است یا بزرگ، هیچ کس صدای زنگ را که شنید نمیگوید ببینید این زنگ آدمی نیست الاغی بود که آمد برود پیشانیاش میخارید این میخواهد بخاراند همینطور مالاند به در خانه ما هم صدای زنگ را تصادفاً شنیدیم.
خدا یکتاست، او خدایی است که در فهمش. . . . سوره توحید چهار تا نخ را پاره میکند سه تا اسم دارد هم میگویند سوره صمد، سوره توحید، سوره اخلاص، البته اسم سورهها را که چندتاست اگر بلد نباشیم طوری نیست با کمال تاسف بعضی از مسابقات را میگذارند توی بعضی از جاها میگویند آقا مثلاً اسم دوم سوره کافرون چیه؟ اسم سوم سوره انفال چیه؟ ما نه لازم است اسم سوره را بدانیم، آقا فلان سوره چند تا آیه دارد بسم الله الرّحمن الرّحیم اول بگذار خودم بگویم بنده نه میدانم کدام سوره چند تا آیه دارد خیلی از چیزها را نمیدانم اصلاً ما مأمور نیستیم که بدانیم در حفظ قرآن اگر کسی تیز هوش است قرآن حفظ کند حالا ما در محضر عزیزانی هستیم که پنجاه شصت نفر همه، یا همه قرآن را حفظ هستند یا بخش عظیمی از آنرا حفظ هستند.
7- تلاوت قرآن در حد توان
ما در قرآن راجع به قرآن پنج تا تعبیر داریم: 1- اول داریم «فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ» المزمل/20 قرائت کنید هر چه برایتان آسان است، اگر دیدید خواند قرآن برایتان سخت است نخوانید، هر چه از قرآن خواندن برایتان آسان است بخوانید حالش را داری پنج آیه بخوان حالش را داری یک صفحه بخوان دعا هم همینطور است خواندن با(یسر) یعنی با روانی، هر چه برایت روان است بخوان بعد از قرائت تدبر، که اگر کسی تدبر و فهم نکند. . . ما اگر قرآن میخوانیم باید ببینیم قرآن چه میگوید بعد از بیست و شش سال باید تفسیر توی ایران راه بیفتد بیست سال است قاریهای بین الملل آمدهاند انواع قرائتها را نشان دادهاند خوب که چی؟ (اذا الشمس کورت یا کوورت) مثلاً یعنی چه؟ قرآن به آدمهای مست میگوید نماز نخوانید «لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاهَ وَأَنْتُمْ سُکَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ» النساء/43 نزدیک نماز نشوید در حالی که شما مست هستید چرا؟ برای اینکه بدانید چه میگوئید، قرآن عنایت دارد که بفهمیم چه میگوید، خیلی بد است مثلاً ما عمری داریم نماز میخوانیم حالا میپرسیم(الله الصمد) یعنی چه؟ ما باید از روز اول بجای یکسری علومی که بدانیم چه فایدهای دارد. . . دانستن آن فایدهای ندارد ندانستن آن هم خطری بوجود نمیآورد اما چیزهایی که توی بورس است.
8- تدبّر در قرآن، مهمتر از حفظ قرآن است
تدبر، بدانیم که چه میگوید، قرائت، تدبر، بعد عمل، بعد از عمل تبلیغ به دیگران، هر کس تیز هوش است اذیت نمیشود حفظ قرآن یک کمالی است قرآن حفظ کردن یک ارزش است واقعاً ارزش بالایی هم هست اما اگر کسی استعدادش عادی است بچه به مغزش فشار میآید مثلاً پدر دختر شش سالهاش را آورده میگوید حاج آقا نصیحتش کن میگویم بچه شش ساله را. . . روایت میگوید(دع ابنک یلعب سبع سنین) بچهات را تا هفت سالگی رها کن به او فشار نیاور اینکه در روایت دین ما است روایات این است که میگوید بچه تا هفت سالگی آزاد بگذار شما شش سالگی میخواهی بیست جزء قرآن حفظ کند بله ممکن است یک بچه نابغه باشد این کار را بکند وظیفه نبوغ حساب دیگری است مثل بوعلی سینا است اما به افراد عادی فشار بیاید مثل فنر میماند اگر به فنر فشار آوردی دستت را که برداشتی بالا میپرد. سیر باید طبیعی باشد. حفظ هم یک ارزش است برای افرادی که استعدادشان از متوسط به بالاست. آیهای نداریم که قرآن حفظ کنید روایت هم نداریم که قرآن حفظ کنید اینکه میگوید هر چه بخوانید درجه میگیرید معنایش این نیست که من همه قرآن را حفظ کنم ممکن است یک بیسواد بگوید «قُل هوَ الله أحد» هی بخواند و درجه بگیرد نگفته همه قرآن را، من نمیخواهم حافظین قرآن را دلسرد کنم میخواهم بگویم اینهایی که قرآن حفظ کردهاند خدا به آنها لطف کرده است منتی است که آنچه خدا بر پیغمبر نازل کرده است توی سینه شماست خوشحا بحالتان اما بشرطی که فشار نیاید اگر چیزی تحمیل شد چه جنگ تحمیلی چه عبادت تحمیلی چه روضه تحمیلی.
بنده رفتم جایی سخنرانی کنم گفتم چقدر وقت است که نشستهاید؟ گفتند آقا دو ساعت است از صبح تا حالا چند نفر سخنرانی کردهاند گفتم حتماً زانوی شما درد میکند بلند شوید و بایستید. شبهای إحیا هم که ما چند سال است توی دانشگاه تهران إحیا میگیریم چون چند ساعت مینشینند وقتی میروم بالای منبر میگویم همهتان بلند شوید و بایستید همه بلند میشود یک مدتی پایشان حال میآید بعد میگویم حالا میخواهید بنشینید بنشینید میخواهید جیم شوید جیم شوید بچه خندهاش گرفته بگذار بخندد وقتی میگویی نخند این هم همینطور. . . وقتی میخواهد بخندد بگذار بخندد با فطرت و طبیعت ور نرویم معده هر چه میکشد هوش هر چه میکشد تحمیل نکنیم گاهی وقتها انسان. . .
سه نفر گفتند سرمان را زیر آب کنیم هر کس زودتر سرش را از آب بیرون آورد باید سور بدهد خوب اینها از ترس سور سه تایی توی آب خفه شدند یعنی برای اینکه سور ندهند این تحمیلها درست نیست. حالا با هم یکبار دیگر بخوانیم «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ».
خدایا تمام برکات ماه رمضان را نصیب همه ما بفرما.
هر چه به خوبها توی این ماه میدهی به ما هم مرحمت بفرما.
همه دعاها مستجاب، همه مشکلات برطرف، همه مریضها سالم، همه بی خانهها خانه دار، همه بی همسرها همسر دار، همه بی بچهها بچه دار، همه بیسوادها با سواد، همه کدورتها با صفا قرار بده.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
