ازداواج -5

در محضر دانشجویان دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی رحمه الله علیه هستیم پنجمین جسله ازدواج است که می‌خواهم بگوئیم مطالبی که گفتیم این بود که زوجیت نه تنها در انسان در حیوان و گیاه هم هست همه اقوام و ملت‌ها زوجیت دارند ارضاء غریزه جنسی، آزاد آن افراط است، سرکوب آنها تفریط است، اعتدال آن در اسلام هست مطالبی را گفتیم و اهمیت ازدواج و ترک ازدواج چی است ترک ازدواج هم مذمت شده است روایت داریم در کتاب کافی جلد پنجم که دختر مثل میوه هست اگر به وقت چیده نشود فاسد می‌شود البته پسر هم. . .
1- تناسب سنّ ازدواج با توقعات
یعنی ازدواج سنی دارد اگر گذشت عوارضی پیدا می‌شود که هم توقع‌ها بالا می‌رود از جوان بیست و دو ساله و دختر شانزده ساله کسی توقع ندارد اما داماد سی و پنج ساله می‌گویند تو سی و پنج سال توی تهران یک اتاق نتوانستی درست کنی؟ سن که رفت بالا توقع هم بالا می‌رود شما از طلبه یک عیدی مختصری می‌خواهی اما اگر رفتی پهلوی یک آیت الله توقع‌ات بیشتر می‌شود از یک سرباز آدم یک خودکار بگیرد می‌گوید دست شما درد نکند اما وقتی شد امیر و سردار و سرلشگر دیگر خودکار بدهد می‌گویند تو با این درجه یک خودکار می‌دهی؟ یعنی هر چه سن می‌رود بالا توقع عروس و داماد و فامیل بیشتر می‌شود و لذا ما بیخود برای دیگران پول جمع نکنیم هر چه می‌شود ازدواج را عجله کنیم.
اولاد میوه است اگر به وقت ازدواج نکند مثل میوه‌ای به وقت چیده نشود میوه به وقت چیده نشود طعم آن برمی گردد فاسد می‌شود بدترین افرادی که از دنیا می‌روند جوانهای ناکام هستند حدیث داریم که ازدواج نکرده از دنیا می‌رود یعنی اینقدر ازدواجش را به عقب می‌اندازد که مرگ را می‌بیند و همسر نمی‌بیند.
2- جواز نگاه کردن، برای انتخاب همسر
 راجع به ازدواج مسائلی است اول اینکه نگاه بکنیم یا نگاه نکنیم؟ اگر کسی آدم نیت دارد با او ازدواج کند باید نگاه کند یعنی مانعی از نگاه کردن نیست قرآن هم آیاتی دارد که اشاره‌ای می‌کند منتهی صریح نیست می‌گوید به کسی که می‌خواهی او را بگیری نگاه کنی طوری نیست «وَلَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ» الأحزاب/52 یعنی اگر زیبائی زنی و دختری شوکه در تو بوجود آورد تعجب کردی عجب شکلی دارد، اگر آدم نگاه نکند آدم تعجب نمی‌کند اینکه می‌گوید به تعجب وا داشت این پیداست که. . . البته ممکن است شامل غیر شکل هم ممکن است بشود که بگوید اِه این خانم پزشک و متخصص است با این سن این خانم این همه هنر دارد ممکن است بخاطر هنر و کمالات هم آدم تعجب بکند ولی ظاهر آیه حسن جمال و زیبائی است.
حضرت شعیب پیغمبر وقتی خواست دخترش را به موسی بدهد دو تا دختر داشت فرمود «قَالَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنکِحَکَ إِحْدَى ابْنَتَیَّ هَاتَیْنِ» القصص/27 من یکی از این دخترهایم را به تو می‌دهم اینکه می‌گوید هاتین اشاره است پیداست این دخترها جلوی چشم موسی بودند وگرنه اگر پشت دیوار بودند نمی‌گوید من یکی از این دخترهایم را به تو می‌دهم این دختر پیداست دخترها جلوی چشم موسی بوده‌اند البته این نگاه هم نه اینکه چشم چرانی کنیم ببینیم کدامها خوب هستند برداریم اگر تصمیم گرفتیم بعد آنوقت ملاقات جایز است عرض کنم که حرفها در ازدواج باید شفاف باشد قرآن می‌گوید «لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا» البقره/235 مراحل خواستگاری، مسئله انتخاب همسر، دیدن همسر، عقد همسر، شرط ضمن عقد، خواستگاری، این مراحل را پای سفره قرآن بنشینیم.
راجع به اهمیت ازدواج از چند نظر اهمیت دارد از نظر حقوقی، از نظر جنسی، از نظر روانی، دینی، توسعه و اقتصاد، اهمیت ازدواج از هر نظر این اهمیت دارد(اول اهمیت جنسی را بگویم که آن فشارش از همه بیشتر است مسئله شهوت شوخی نیست آمیزش شب اول ماه مکروه است حرام نیست جز شب اول ماه رمضان که مستحب است مستحب است که زن و شوهر آمیزش کنند چرا؟ چون شب اول ماه رمضان خدا می‌خواهد بگوید فردا شما روزه هستید به خانمت دست درازی نکن چون می‌گوید به خانمت دست درازی نکن می‌گوید فردا که اول رمضان است تامین باش که بتوانی. . . مثل اینکه می‌گویند بنزین بزن تا کیلو متر فلان می‌روی وقتی اسلام می‌خواهد باری روی دوش کسی بگذارد باید او را تأمین بکند خیلی کتاب خوبی داریم ما مزه قرآن را نفهمیده‌ایم قرآن اول می‌گوید «کُلُوا مِنْ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا» المؤمنون/51 چیزی بخور بعد عمل صالح انجام بده یعنی عمل بعد از خوردن است خداوند وقتی می‌خواهد بگوید عبادت کنید می‌گوید «فَلْیَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَیْتِ» قریش/3 چرا؟ برای اینکه «الَّذِی أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ» قریش/4 یعنی اگر خواستیم. . . پدر بزرگی قدیم از کاشان می‌خواست بیاید قم این سرامیک فروشها سوتک‌هایی داشتند کوچک بود مثلاً شکل آفتابه منتهی خیلی کوچک بود اینرا فوت می‌کردی سوت می‌زد نوه‌ها جمع شدند گفتند پدربزرگ می‌روی قم یک سوتک برای من بیاور آن گفت یکی برای من آن یکی گفت یکی برای من یکی از این بچه‌ها یک یک قرانی گذاشت دست پدر بزرگ گفت بابا جان یک سوتک هم برای من بیاور گفت ها! سوتک تو صدا خواهد کرد! سوزنی که نخ دنبال آن هست می‌دوزد بنابراین نیاز جنسی. . .)
3- توجّه اسلام به نیاز جنسی انسان
قبلاً در ماه رمضان یک ماه آمیزش جنسی ممنوع بود هم شب‌ها و هم روزها این مسلمانها توان نمی‌آوردند یک ماه این است که دسته گل آب می‌دادند «أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِکُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنْکُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمْ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنْ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنْ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» البقره/187 شب اول ماه رمضان آمیزش جنسی حلال است خانم برای مرد لباس است و مرد هم برای زن لباس است حالا خیلی نکته توی این لباس است چرا تشبیه به لباس شده است لباس آدم را حفظ می‌کند همسر هم آدم را حفظ می‌کند لباس زینت است همسر هم زینت است لباس آرامبخش است همسر هم آرامبخش است اینها خیلی نکته توی آن هست، خدا می‌داند که شما خیانت می‌کنید به خودتان، گفته‌ایم دست درازی نکنید شما دست درازی می‌کنید خیلی خوب حالا غلطی کرده‌اید طوری نیست توبه کنید خدا شما را بخشید و شما را عفو کرد پس لااقل روزها دست درازی نکنید یعنی خلاصه خدا هم عقب نشینی کرد اول گفت نه شب و نه روز بعد گفت لااقل روز این کار را نکنید. (این فشار شهوت است از این آیه فشار شهوت استفاده می‌شود. می‌گوید آمیزشتان هم مرغ و خروسی نباشد هدف مکتبی داشته باشید حالا یا برای اینکه من تامین بشوم که فردا بتوانم تقوا داشته باشم یا اولاد صالح است بعد می‌گوید بخورید و بیاشامید از غروب تا سحر بخورید و بیاشامید همین که سپیده صبح شد دیگر نخورید البته یک عارفی اینطور معنا می‌کرد می‌گفت بخور و بیاشامید تا موی سفید پیدا شد دیگر بس است جوانی هم مرزی دارد تو دیگر با این قیافه‌ات دیگر چرا؟ البته آن معنای عرفانی است من خیلی این تفسیرها را قبول ندارم. بعد می‌گوید روزه را تا غروب بگیرید با خانم‌ها دست درازی نکنید وقتی شما معتکف هستید توی مسجد سه روز می‌خواستند بروند توی مسجد عبادت کنند آنجا هم می‌خوستند قرآن گفته این سه روز را دست نگه دار اینها آیه قرآن است من نمی‌دانم ما باید به پدر و مادرهایی بخندیم که می‌گویند حالا بگذار باشد زود است. ما گاهی وقتها یک توقعات. . . خیلی غصه می‌خورم ما هنوز به احکام اسلام تماماً عمل نکرده‌ایم ما از شرق و غرب بیرون آمده‌ایم نه شرقی هستیم و نه غربی هستیم داریم به سمت اسلام می‌رویم اسلام ناب این است. نیاز جنسی جوری است که حتی در حال اعتکاف توی مسجد هم مثل اینکه هوسهایی می‌کردند خدا گفت بابا هنوز معتکف هستید پیغمبر سوار حیوانی بود حیوان خیلی قوی بود یک نفر هم پشت سر پیغمبر نشسته بود یک خانمی آمد با پیغمبر صبحت کند این کسی که پشت سر پیغمبر بود به این خانم نگاه بد می‌کرد پیغمبر حالا چی دستش بود همچین کرد که جلوی چشم این را گرفت اینکه پشت سر پیغمبر بود همچین کرد پیغمبر همچین کرد باز این همچین کرد یعنی کنار پیغمبر خودش را نگه نمی‌دارد.)
4- توجه جدی والدین به نیاز فرزندان
مسئله ازدواج یک نیاز جنسی است پدر و مادرها اینکه می‌گویم برای آنهایی می‌گویم که دارند. بعضی پدر و مادرها مشکل دارند پدر و مادری که مشکل دارد چاره چیه؟ اما خیلی از پدر و مادر‌ها والله بالله تالله مشکلی هم ندارند طبقه بالا خالی است پسرش هم زن می‌خواهد دخترهای فامیل هم همسایه و هم شاگردی هم پسر را می‌خواهند این هم آن را می‌خواهد هیچ مشکلی هم ندارند می‌گوید باشد برای بعد این پدرهای بی خیال مادرهای بی خیال من فقط به پدر و مادرهای بی خیال می‌گویم سه تا حرف به من بزنید یک بگوئید ما راضی هستیم که بچه‌مان گناه بکند هر پدر و مادری که راضی باشد به گناه بچه‌اش در گناه بچه شریک است و این چقدر زشت است که پسر و دختر گناه بکنند و پدر و مادر پیر در گناه شریک باشند دوم یا بگوئید بچه‌مان مثل یوسف خودش را نگه می‌دارد به صد و بیست و چهار هزار پیغمبر بچه شما یوسف نیست بگوئید گناه نمی‌کند یوسف است دروغ است بگوئید نه بچه ما همینطور می‌سوزد و می‌سازد چرا راضی هستید که بچه‌ات بسوزد؟ آخر اتاق ما هنوز پشت آن سنگ مرمر نیست سنگ جماد است بچه شما انسان است خانه شخصی جماد است انسانیت را می‌سوزاند بخاطر اینکه می‌خواهد خانه‌اش چنین باشد ما یک خورده باید حساب کنیم که چه را فدای چه می‌کنیم.
«زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنْ النِّسَاءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَهِ مِنْ الذَّهَبِ وَالْفِضَّهِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَهِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ» آل عمران/14(زینت داده شده برای مردم شهوتها آنوقت شهوتها چند تا شهوت است.) برای مردم علاقه به شهوتها هست اول همه گفته است همسر بعد گفته بچه بعد گفته درآمدهای کذایی، نقره، طلا، اسب و دامداری و کشت و. . . در میان همه علاقه‌ها آنچه اول همه اسمش را برده است نساء است در تمایلات میل جنسی از همه جلوتر است.
5- ملامتِ بی همسران، نه همسردارن
اگر عروس و داماد می‌خواهند پهلوی هم باشند کسی سر به سر اینها نگذارد قرآن می‌فرماید «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ» المؤمنون/1 «الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ» المؤمنون/2 «وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» المؤمنون/3 «وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ» المؤمنون/5 «إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ» المؤمنون/6 مومنین رستگارند در نمازهایشان خاشع هستند باحال نماز می‌خوانند از لغو دروی می‌کنند زکات می‌دهند بعد می‌گوید از نظر شهوت خودشان را حفظ می‌کنند بعد می‌گوید نسبت به خانم هایشان بعد می‌گوید اینها را ملامت نکنید الان توی جامعه ما بسیاری از عروس و دامادها را ملامت می‌کنند ما سراغ داریم عروسی که پنج ماه است حامله است به پدر و مادرش هم می‌ترسد بگوید می‌گوید اِه با داماد نشستی فوری حامله شدی؟ خوب چه اشکالی دارد؟ ملامت ندارد آمیزش و بودن عروس و داماد با هم هیچ ملامتی ندارد حتی در ماه محرم و صفر بله عاشورا حسابش جداست اما دو ماه عروس نیاوریم آیه داریم؟ نه حدیث داریم؟ نه خود پدرها و مادرها علما و بزرگان توی این دو ماهه هیچ دست از پا خطا نمی‌کنند؟ حالا هر چه تقوا است باید سر این جوان بیچاره باشد ما به تاسوعا و عاشورا احترام می‌گذاریم اما معنای احترام این نیست که دو ماه همه مراسم تعطیل باشد آقا پدرم مرده، خدا رحمتش کند چکار داریم به آن، ازدواج بخاطر مرگ بخاطر چله فلانی سال فلانی همه اینها «فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ» قرآن می‌فرماید همین که عقد شرعی بسته شد آمیزش جنسی در هر مکان هر زمان هر سن هر شرائط «فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ» ملامت ندارد.
ما داریم آدمهایی که دست به خودکشی زده‌اند الله اکبر می‌گوئیم مگر گناه کرده ای؟ می‌گوید نه خواهند گفت دیشب عقد بود صبح هم عروسی بود بله همان دیشب باید عروسی می‌بود صبح هم نه، اینکه ملامت نکنیم آیه قرآن است یعنی سرزنش نکنید اگر عروسی را. . . بعضی‌ها می‌گویند فامیل‌های ما دخترهایشان را در سن بیست و چهار ساله شوهر می‌دهند من چهارده ساله؟ خوب بله، هر که هر چه می‌گوید بگوید اگر دختر شما خواستگار دارد و اگر دختر شما علاقه دارد پسر هم علاقه دارد اگر کارهای مقدماتی دقت‌های لازم را کردید چکار دارید به اینکه همسایه‌مان دختر هجده ساله دارد دختر خاله‌مان هم دختر بیست و چهار ساله دارد حالا آنکه نشده ما بیائیم و بگوئیم اگر قایقی غرق شدند همه غرق شدند بگوئیم همه غرق شدند من هم که شنا بلدم غرق شوم حالا همه غرق شدند شنا بلد نبودند تو که شنا بلدی چرا غرق می‌شوی؟ اینها را بیخود معطل نکنیم.
6- آثار حقوقی ناشی از تشکیل خانواده
مسئله دوم نیاز حقوقی است من یک مسائلی را از نظر حقوقی خدمتتان بگویم اگر هرزگی توی جامعه باشد نسب‌ها به هم می‌خورد معلوم نیست کی پسر کی است کی مادرش کیه؟ آنوقت نسب حدود هجده تا حق نوشته ام. تبعیت فرزند از والدین در اسلام(در پاکی و نجسی در بردگی و حریت، جواز ربا، اگر معلوم بشود پدر کی است و پسر کی است ربایی که می‌گویند حرام است ربا همین که متاسفانه توی جامعه ما بعضی‌ها عمل می‌کنند می‌گویند تو هر کاری می‌خواهی بکن من کاری به کار تو ندارم من ماهی اینقدر می‌گیرم این ربا است قطعاً و حرام است قطعاً و گناهش مثل زنای با مادر است مضاربه حساب آن جداست که می‌گوید من یک میلیون ده میلیون صد میلیون به تو می‌دهم کاسبی کن هر چه گیرت آمد مقداری تو بردار مقداری هم من این طوری نیست سود کردی با هم می‌خوریم سود نکردی هیچی اما ماهی یک میلیون اینقدر می‌گیرم این رباست ولی همین ربا پدر و پسر. . . بین پدر و پسر ربا جایز است، اگر پدری بچه‌اش را کشت نباید پدر را کشت باز هم پدر قاتل حریم دارد، عدم گواهی پسر علیه پدر اگر پسری گفت که من دیدم پدرم همچین کرد همچین گفت توی دادگستری قبول نمی‌کنند پدر از دنیا می‌رود نماز‌های قضای او بر گردن پسر بزرگ است) مسائل ارث حقوق است مسئله محرم بودن و حرام بودن ازدواج با یک گروههایی حقوقی است ولایت پدر و جد. . . این ولایت توی قرآن هم آمده است «بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکَاحِ» البقره/237 البته دختر و پسری که برده نیستند مثل شما آزاد هستند بسیاری از فقها می‌گویند بدون اجازه پدر نباید عقد کرد. اجازه پدر احترام به پدر هست علاوه بر اینکه فیلتر اطمینان هم هست.
ما یکوقت با حاج سید مهدی آقای طباطبایی عقدی بودیم بنا بود که یکی وکیل عروس بشود و یکی وکیل داماد صیغه عقد را بخوانیم وقتی ایشان رفت صیغه عقد را بخواند رفتند از خانم عروس بله گرفتند گفت شما کی هستی؟ گفت شوهر عمه عروس هستم گفت شما اجازه می‌دهی که صیغه عقد را بخوانم؟ شما کی هستی؟ گفت من پسر دایی‌اش هستم، شما کی هستی؟ شوهر خاله‌اش هستم من دیدم آقای طباطبایی از همه اجازه گرفت تعجب کردم گفتم آقا دختر باکره فقط یک نفر اجازه دارد آن هم پدر است شما از همه اینها اجازه گرفتی گفت از پدرش اجازه می‌گیریم برای اینکه عقدمان درست بشود از اینها هم اجازه می‌گیریم این آقایی که آمده نشسته یک ریشی بجنباند وقتی گفتیم با اجازه تو عقد را می‌خوانیم فردا یک بخاری می‌آورد او می‌رود یک پتو می‌آورد او می‌رود جارو برقی می‌رود می‌گوید با اجازه من خواندند تا من نگفتم نخواندند می‌گفت اینها سرکاری است ولی سرکار درستی است بعضی کارها درست است.
قرآن بخوانم برای بعضی کارهایی که درست است کسی مرده دارند ارث او را تقسیم می‌کنند یک نفر آمد گفت سلام علیکم قرآن می‌گوید یک چیزی هم به او بدهید بابا این که وارث نیست بله ولی نگاهش خورده است شما گوسفند را داری تکه تکه می‌کنی یک کسی وارد شد تا نگاهش خورد به او بدهید بله یکوقت هست شما یک چیزی را می‌آوری در خانه ما می‌دهی آن یک وظیفه است شما اگر یک جعبه جلوی جمع به من دادی یک جعبه گز دادی من اگر آدم خوبی باشم باید همانجا درش را باز کنم به همه بدهم وقتی نگاهشان افتاد حق نگاه دارند آیه نگاهش به آن خورده این است «وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَهَ» النساء/8 یعنی دارید اموال را بین خودتان تقسیم می‌کنید یک کسی وارد شد گفت سلام علیکم این حق سلام علیک دارد. احترام بگذاریم.
7- توجه به مسائل حقوقی و عاطفی خانواده
حق سرمایه داری، زن اگر سرمایه دار است و شوهرش هم معمولی است باز با اینکه شوهرش معمولی است و زن چند برابر مرد پول دارد باز هم باید مرد خرجی خانم را بدهد آقا تو میلیاردر هستی به تو چه که میلیاردر هستم این مال مسائل حقوقی است اما اگر خواسته باشند زندگی شیرین باشد باید زنی که زندگی‌اش خوب است از شوهرش چیزی نخواهد یک خورده لوتی گری کنید.
یک کسی، حالا اسمش را نمی‌برم چون شرایط‌اش شرایط خاصی است کلی می‌گویم ما آدم داشته‌ایم وضع مالی‌اش خوب بوده صد قطعه زمین داشته است به صد نفر فقیر داده که حتی می‌گفت فقیره پول برای ثبت که سند را به اسم خودش کند نداشته است قطعاتی که زمین‌های گران خود حضرت امام دویست قطعه زمین خمین را داشت مال ارث او بود به امام جمعه خمین نوشت این زمینی که از ارث به ما رسیده است قطعه قطعه کن بده به فقرای خمین خدا رحمت کند حاج احمد آقا را نوشت یکی از فقرای خمین من هستم یک تکه هم به من بدهید دویست قطعه زمین زنی که وضع‌اش خوب است دیگر چکار داری به شوهرت از باب عاطفه خوب است ولی از باب حقوقی نه باید خرجی‌اش را شوهرش بدهد.
عاق والدین حقوق است، صله رحم، عقیقه مستحب است، عده نگه داشتن، انتظار زن باردار برای ازدواج مجدد، صبر کند تا بچه دار شود بعداً، حرمت زنا و ازدواج با زن شوهر دار اینها همه مسائل حقوقی است ازدواج که می‌گویند مهم است یکسری حقوق پیدا می‌شود هرزگی هر جوری می‌خواهد آزاد آزاد کمونیست جنسی یعنی اشتراکی جنسی اینرا کسی قبول نمی‌کند اگر هرزگی باشد که بعضی از کشورها هم همینطور است که انسان آزاد آزاد است مطلق مطلق این پیداست که تمام حقوق. . . یک کارمند شهرداری اگر ماشین به او بخورد این انسان است مسلمان است شریف است حق حیات به گردن ما دارد هزار تا حق دارد اینطور نیست که کارگر شهرداری بود موتوری زد خوب مرد که مرد این حرفها نیست ساده ترین کارمند تا شریف ترین کارمند یک جور است حقوق، علی بن ابی طالب(علیه السلام) بهترین آدمها و ابن ملجم پست ترین آدمها اما از نظر حقوقی یک جور هستیم(ضربه بضربه) او یکی زده است شما هم یکی بزن حق نداری بگویی او علی را کشته است شما هم اینقدر بده تا بکشند اگر با ضربه اول کشته نشد کاری با او نداشته باشید علی(علیه السلام) با ابن ملجم از نظر حقوقی یک جور هستند الله اکبر آمریکا می‌گوید دو تا برج در آمریکا خراب شد کل افغانستان باید خراب بشود در زمان ما این همه دانشکده‌های حقوق و دانشگاهای حقوق علم پیشرفت کرده است ولی انسانیت پیشرفت نکرده است الان ما هزاران برابر صدر اسلام دکترای حقوق و حقوقدان داریم اما الان در دنیای حقوق و حقوق بشر آمریکا افغانستان را گرفت برای اینکه گفت دو برج خراب شد کل افغانستان باید خراب بشود امام علی(علیه السلام) می‌گوید(ضربه بضربه) یکی به یکی ازدواج یکی از قداستهایش این است که فامیلی روشن می‌شود و حقوق حفظ می‌شود اهمیت ازدواج از نظر روانی و دینی و توسعه و اقتصاد جلسه بعد.
 والسلام علیکم و رحمه اللَّه و برکاته