موضوع: پرسش و پاسخ(21)
تاریخ پخش: 77/10/24
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
ماه رمضان امسال توفیقی داریم در محضر دوستان به سؤالات جواب می‌دهیم، سؤالات عمومی نه سؤالات صنفی، دانشجویی، بازاری، کارمند، کشاورز، دختران و پسران.
1- اختلاف فتوی ضعف نیست
با عرض سلام و خیر مقدم خدمت برادر محترم جناب آقای قرائتی و با آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه مسلمین در ماه مبارک رمضان. چرا در مسائل شرعی میان فقهاء اختلاف است؟ و وظیفه ما در این میان چیست؟
جواب: کدام یک از رشته‌های علمی بین دانشمندان آن اتفاق نظر وجود دارد، و آیا در دنیای علم چنین چیزی را سراغ دارید؟ چیزی بگویم که مثل آب جوش برای همه معده‌ها مناسب باشد.
در هر زمان از گذشته و حال و آینده، هر رشته علمی که نیاز به تفکر و تعقّل دارد در آن اختلاف نظر هست. آنچه بداست درگیری است نه اختلاف، تا حالا دیده‌اید دو مرجع در خیابان یقه همدیگر را بگیرند. همچنین دو پزشک با اینکه در دادن نسخه اختلاف نظر دارند ولی هیچ کس یاد ندارد با هم درگیر شده باشند.
فکر آزاد است والّا مگر آجر و قالب صابون هستند، بلکه انسان است و از الطاف خداوند این است همانطور که شکها فرق می‌کند فکرها هم، هوی و هوس بد است.
پس اختلاف فتوا و نظر: 1- در تمام تاریخ در تمام رشته‌ها، بوده و هست و خواهد بود که این کمال است. اگراختلاف برخاسته از: 1- هوی و هوس
مثل: جشن گرفتن در تالار یکی می‌گوید فلان جا چون با مسئول آن دوست است دیگر هم می‌گوید فلانی چون دوست است. دو مرجع یکی حضرت امام خمینی(ره) و یکی آیت اللّه العظمی خوانساری درباره مفسد فی الارض دو نظرداشتند.
مدرسه‌ای در تهران بود با موقوفات و درآمد زیاد، که در وقف نامه آن آمده که درآمد آن زیر نظر مجتهد اعلم تهران خرج شود، تا امام خمینی(ره) در نجف و قم بودند مجتهد اعلم تهران آیت اللّه العظمی خوانساری بود، بعد امام خمینی(ره) که به تهران آمدند آن درآمد را تحویل نگرفت و فرمود باید بدهید به حضرت امام خمینی(ره) که الآن مجتهد اعلم تهران ایشان است، آمدند خدمت امام خمینی(ره) فرمود: من تهرانی نیستم و الآن برای مریضی به تهران آمده‌ام بدهید خدمت آیت اللّه خوانساری. پس می‌بینید دو مرجع با اینکه اختلاف نظر با هم دارند ولی درگیری ندارند، این زهد و تقواست، و اگر این باشداختلاف نظر هم قداست دارد.
– اما اینکه وظیفه ما چیست؟ ما دستور داریم از مجتهد اعلم تقلید کنیم، که باید با پرسش از اهل خبره او را شناخت. واگر اعلم شد ضریب خطا کم می‌شود.
مثال: از بین چند راننده آنکه پایه یک و سابقه زیادتر دارد برای مسافرت ضریب اطمینانش زیادتر است.
البته در مسائل حکومتی سخن حاکم و ولی فقیه برتری دارد گرچه در آن مورد مراجع با ولی فقیه اختلاف نظر داشته باشند. مثلاً اگر حمله کرد دشمن، اگر یکی بگوید دفاع واجب و یکی احتیاط که مملکت از دست می‌رود.
مثال: در زمان امام خمینی(ره) هم مراجع دیگر مثل آیه اللّه شاهرودی، حکیم، گلپایگانی، اراکی و دیگران هم بوده‌اند ولی برای مرگ بر شاه و مرگ بر آمریکا در تبعیّت و اطاعت از امام خمینی(ره) همه متحد شدند تا انقلاب پیروز شد، پس در مسائل سیاسی سخن ولی فقیه برتر و حاکم است. در مسائل تقلید هم اعلم.
2- اوصاف و شرایط همسر خوب
سؤال دوم: همسر خوب دارای چه شرائطی است؟
جواب: سؤال خوبی است. کار خوب و درستی است.
شرائط همسر خوب:
1- فکر و عقیده: قرآن می‌فرماید «وَ لَأَمَهٌ مُؤْمِنَهٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَهٍ» (بقره/221) اگر کنیز فکرش درست باشد بهتر از زن آزادی است که فکرش خراب باشد.
2- محبّت: گویند: خواهان کسی باش که خواهان تو باشد، زیاد حساس نشوید به یک مورد خاص. بعضی از زنهای پیامبر(ص) خود را زیادی لوس می‌کردند، قرآن می‌فرماید: «عَسى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَّ أَنْ یُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَیْراً مِنْکُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِداتٍ سائِحاتٍ ثَیِّباتٍ وَ أَبْکاراً» (تحریم/5).
و از این آیه معلوم می‌شود که بعضی از زنهای پیامبر خیلی هم درجه یک نبودند، هیچ وقت فکر نکنید تمام خوشی‌ها فلان مورد است.
البته دو نوع محبّت داریم: الف) عمیق ب) زودگذر
بعضی محبّتها مثل ظرف بستنی یک بار مصرف و پلاستیکی است، حالا توی پارک خندید و تلفن کرده عمیق نیست و بی ریشه است به همان دلیلی که امروز با فلان محبّت پیدا کرده، دیروز و فردا هم با دیگری.
داستان تاریخی:
آمد خدمت حضرت امام (ع) که چرا شما قیام نمی‌کنید، فرمود با چه کسی؟ عرض کرد با هزاران شیعه ناب. حضرت فرمود: مثل شما. گفت آری، فرمود: پس شما بروید داخل این تنور، عرض کرد ما کاری نکرده‌ایم ما یک پیشنهاد دادیم دیگری آمد سلام کرد حضرت فرمود: برو داخل تنور، فوری رفت داخل تنور، حضرت فرمود: چند شیعه اینطوری داری؟ که اگر گفتم برود، و بپرد، عرض کرد: هیچی. آنها شیعه تنوری می‌خواهند.
3- گذشت
4- قناعت
5- عفت
6- صبور
3- ارزش خدمت متقابل زن و شوهر
7- خدمت به یکدیگر
اگر مرد به خانم بگوید من تو را دوست دارم هیچ زمان از دل او بیرون نخواهد رفت. اگر مرد لقمه را گرفته و به دهان زن بگذارد ثواب دارد. کسی خدمت به همسر نمی‌کند به جز «صدیق » و «شهید».
خواستند نحوه غذا خوردن حضرت امام خمینی(ره) را ببینند بالاخره برنامه ریزی کردند برای یک افطاری که در آن جلسه مقام معظم رهبری هم بود ترتیب دادند، ایشان هم قبول کرده و در جلسه آمدند ولی فرمود: یک آب جوش با شما هستم ولی شام را باید با خانم بخورم. و 70 سال است اینچنین بوده مرا از او جدا نکنید.
حدیث: اگر زن در خانه همسر خدمت کند برای هر قدمی که برمی دارد ثواب می‌نویسند. زندگی به دارایی نیست آنقدر افرادی روی موکت زندگی کرده ولی شیرین و خانواده‌هایی که روی قالی‌های دست باف ولی زندگی مرگ بار، فکر زندگی را شیرین می‌کند با محبت و گذشت و قناعت و عفت و صبر
حدیث: اگر کسی به نزد همسر بنشیند مثل کسی است که در مسجد پیامبر معتکف شده است.
البته مرد هم در علاقه به مادر و همسر و فرزند باید تنظیم کند و زن هم باید بداند که همسر او تنها همسر او نیست بلکه فرزند مادر او هم هست. ضمن اینکه همسر است بنده خدا هم هست و در مسجد می‌خواهد نماز اول وقت بخوانداسیر که نیست، منزل مادر رفته و او به تو این را یاد داد؟ توقع نابجا از همسر در اظهار محبت نسبت به پدر و مادربی انصافی است. و اگر این اصولی که گفتیم نبود زندگی تبدیل به آتش می‌شود و جهنم، و با اخلاق و خصلتها می‌توانیم خانه را یا بهشت و یا تبدیل به جهنم کنیم.
4- آرایش و آراستگی همسر و عوامل امنیت خانوادگی
سؤال سوم: اسلام برای آرایش و حفظ سلامت خانواده چه توصیه‌هایی را نموده؟
جواب: جواب سؤال دوم و سوم مشابه است.
1- آرایش: مرد برای زن و به عکس
حدیث: شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد خیلی خود را آراسته‌ای حضرت(ع) فرمود: هرچه مرد برای زن خود را بیاراید زنش پاکدامن‌تر خواهد ماند. و به عکس اگر این نباشد و هر وقت وارد منزل می‌شود بوی دنبه و یا سیگار از او می‌آید (خنده حضار) و یا لباس و یقه‌اش کج است. و اگر از کوچه و خیابان با مرد سوپردولوکسی رد شود بو می‌کشد می‌گوید: مردم چه همسرانی دارند و ما چه همسری و این اول اضطراب است.
2- یاد خدا: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/28) یاد خدا آرام بخش است.
بر این عقیده است که اگر در برابر مشکلات صبر کرد خداوند جبران کرده و به او عنایاتی خواهد داشت.
3- معاشرت خوب و پسندیده:
قرآن دراین باره می‌فرماید: «وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» (نساء/19) با خانم‌ها طبیعی زندگی کنید (بدون هیجان).
4- احترام متقابل:
همدیگر را خوب صدا زدن، تعریف یکدیگر را کردن، اگر گاهی از همسر ناراحت هستید قرآن می‌فرماید: «فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فیهِ خَیْراً کَثیراً» (نساء/19).
گاهی از زنها ناراحت هستید (به فکر طلاق نباشید) چون گاهی از چیزی ناراحت هستید ولی خداوند برای شما در آن خیر زیادی قرار داده. گاهی آنطوری که می‌خواهد نیست ولی اگر تحمل و صبر کند خداوند جبران می‌کند. چون یکی از اسامی خداوند «جبّار» است، یعنی جبران می‌کند. اگر حادثه‌ای پیش آمد زود زندگی و خانواده را متلاشی نکرده و با یاد و معامله با خدا او را حل کنید.
5- شرایط و حدود ارتباط با کفار
سؤال چهارم: آیا روابط ما با اهل کتاب و کفار باید یکسان باشد؟
جواب: مناسب است جواب این سؤال با اینکه امشب شب قدس است، و ما فردا باید در راهپیماییشرکت کنیم کسی از من پرسید: ما در قرآن برای راهپیمایی هم آیه داریم؟ گفتم بله: قرآن می‌فرماید: «وَ لا یَطَؤُنَ مَوْطِئاً یَغیظُ الْکُفَّارَ وَ لا یَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلاً إِلاَّ کُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لا یُضیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنینَ» (توبه/120) قدمی را برنمی دارید که بواسطه آن کفّار به غیظ می‌آیند مگر اینکه در مقابل آن برای شما عمل صالح نوشته می‌شود. «یَطَؤُنَ»: یعنی حرکت دست جمعی و راهپیمایی، پس این راهپیمایی هم عمل صالح است. در آیات می‌خوانیم که: «إِلاَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحات» (عصر/3). عمل صالح، نماز و روزه و حج هست، حرکتهایی هم که کفار به غیظ آیند عمل صالح است، مثل راهپیماییبهمن وقدس، حرکتهایی که از آن کفّار عصبانی می‌شوند.
– چگونگی رابطه با کفار:
الف) داد و ستد مانعی ندارد.
ب) وفای به عهد لازم است.
ج) آمد و رفت مانعی ندارد.
د) سلطه پذیری، نباید باشد.
در این رابطه قرآن می‌فرماید: «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً» (نساء/141) هرگز قرار نداده خدا برای کفّار بر مؤمنین راه نفوذ قرارنداده، «لا» یعنی نه، قرار نداده «لَنْ» یعنی هرگز (هرگز قرار نداده) پس هیچ زمان خداوند اجازه نمی‌دهد کفّار برمسلمانها سلطه داشته باشند.
البته قرآن درباره دادوستد و رفت و آمدها هم می‌فرماید: مواظب باشید که دشمن: «وَدُّوا ما عَنِتُّمْ» (آل‌عمران/118) آنها دوست دارندکه شما در زحمت باشید. «وَ إِنْ تُصِبْکُمْ سَیِّئَهٌ یَفْرَحُوا بِها» (آل‌عمران/120) اگر به شما بدی برسد شاد می‌شوند.
مطمئن باشیم که هیچ وقت باطن آنها با ما خوب نخواهد شد. دلیل آن اینکه سال بمباران شدیم و هیچکدام ما راکمک نکردند، پس همیشه کینه آنها را داشته و مواظب باشید.
باز می‌فرماید: «وَ ما تُخْفی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» (آل‌عمران/118) آنچه به دل آنهاست درباره شما بیشتر از آن است که به زبان می‌آورند.
باز می‌فرماید: «إِنْ تَمْسَسْکُمْ حَسَنَهٌ تَسُؤْهُمْ» (آل‌عمران/120) اگر خیری به شما برسد ناراحت می‌شوند.
اگر هم مقام معظم رهبری از فوتبالیست‌ها تشکر می‌کند چون این یک توی دهنی بود به آمریکا، که بعد سیاسی آن مهم است.
ما باید حساس شویم که کجا اسلام عزیز و پرچم اسلام. ما ایرانی هستیم غرور داریم، می‌فهمیم، و از اینکه با این هوش و استعداد ما را در استضعاف نگه داشته‌اند ناراحت هستیم، و ما در فاصله کوتاه انقلاب جنگ درخشیدیم، این درخشش قبلاً هم بوده آنها نگذاشته‌اند بروز کند.
باید بدانیم که: «قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ» (آل‌عمران/118) حرف زدن آنها دلیل و میزان کینه آنهاست.
«ها أَنْتُمْ أُولاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَ لا یُحِبُّونَکُمْ» (آل‌عمران/119) شما آنها را دوست دارید در حالی که آنها شما را دوست ندارند.
یک آمریکایی حاضر نیست کلاه نمد بگذارد، ولی هزار ایرانی کراوات می‌بندند، درصورتی که کلاه نمد خاصیتی دارد ولی کراوات خاصیتی ندارد، و این دلیل خودباختگی ماست که زود تسلیم می‌شویم.
آیه دیگر می‌فرماید: «وَ لَنْ تَرْضى عَنْکَ الْیَهُودُ وَ لاَ النَّصارى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ» (بقره/120) تا دربست مخلص و تابع نشوی آنها از تو راضی نمی‌شوند. البته اسراییل امروز حسابشان از یهودی‌ها هم جداست که یک مسأله سیاسی هم هست، تنها امروز مسأله این نیست که با فلسطین و لبنان چکار می‌کند، طرحهای اسراییل محو اسلام است، و آمریکا هم او را حمایت می‌کند. با یک موشک درجای دیگر حساس می‌شوند ولی وجود انواع آن در اسراییل مانعی ندارد.
پس ما باید برای روی سیاه کردن آمریکا و به دهن زدن اسراییل باید در راهپیماییشرکت کنیم، و بغض خود را نسبت به کفار مسلمان کُش اعلام کنیم، آنها که روزه می‌گیرند ولی در راهپیماییقدس شرکت نمی‌کنند پنجاه درصد مسلمان هستند اینها مورد انتقاد قرآن هستند که به بعضی آیات عمل کرده و بعضی را کنار می‌گذارند می‌فرماید:
«نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَکْفُرُ بِبَعْضٍ» (نساء/150) به بعضی آیات ایمان آورده و به بعضی کافر می‌شوند.
رفتم یک مسجدی دیدم مرگ بر آمریکا نمی‌گویند همه نماز شب خوان هستند بین نماز بلند شدم گفتم: مسلمانان، محترمین، همه شماها خوب هستید ولی پنجاه درصد چون قرآن می‌فرماید: «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً» (فتح/29) نسبت به کفار شدید و با خود مهربان باشید، بعد می‌فرماید: «تَراهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً» رکوع و سجود بعد از مرگ بر آمریکا است، شما رکوع و سجده دارید ولی «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ»تان کم رنگ است. یکدفعه همه گفتند «مرگ بر آمریکا».
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»