موضوع: والدین، مقام مادر
تاریخ پخش: 75/07/05
بسم الله الرحمن الرحیم
1- کمک به پدر و مادر مشکلات را برطرف می‌‌کند
چهار مرتبه در قرآن داریم «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» (بقره/83) سوره‌‌ی بقره هشتاد و سه سوره نساء سی و شش سوره انعام صد و پنجاه و یک اسراء بیست و سه. تا یک چیزی مهم نباشد تکرار نمی‌‌شود. بعد از توحید آمد یعنی جلوی «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» دستور داده یکتاپرست باشید به خدا شرک نورزید پیداست جایگاه پدر و مادر بعد از خداست و گفته که با دست خودت احسان کن نگفته «و الی الْوالِدَیْنِ إِحْساناً» الی یعنی خدمت بکن خودت هم نبودی، نبودی تلفن کن که یک کیسه برنج برای او ببرند اما «وَ بِالْوالِدَیْنِ» یعنی پلو بپز با قاشق دهانش بگذار. در آن جایی که می‌‌گوید کمک کنید گفته به مساکین، یتیم‌‌ها، همسایه‌‌ها، در را ه مانده‌‌ها، کنیزها، برده‌‌ها، به گروهی که می‌‌گوید کمک کنید قبل از هر گروهی اسم پدر و مادر آورده داریم اگر کسی به پدر و مادرش کمک کند خدا گره کارش را باز می‌‌کند، روزیشان زیاد می‌‌شود بعضی‌‌ها که روزیشان گیر می‌‌کند و تاب برمی دارد یکی از راه‌‌هایی که می‌‌شود گره‌‌ها را باز و مشکلات را برطرف کرد این است که آدم به پدر و مادرش کمک کند حتی گفته‌‌اند کسی که به پدر و مادر کمک کند مردنش هم با مردن باقی مردم فرق می‌‌کند.
نمی‌‌گوید «وَ بِالْوالِدَیْنِ اِنفاقاً» به آن‌‌ها پول بده می‌‌گوید احسان کن. احسان کردن نمونه‌‌هایی دارد احترام کردن است هر روز باید روز مادر باشد.
داریم که مادر را با اسم صدا نزن پدر را هم همین طور جلوی پدر و مادر راه نروید قبل از آن‌‌ها ننشینید اگر پدر و مادرتان نماز بلد نیستند آموزش نماز اگر سواد ندارند این همه زحمت کشیده‌‌اند و شما فوری به آن‌‌ها بگو آقاجان برو در نهضت سوادآموزی ثبت نام کن من خودم در خانه کمکت می‌‌کنم.
2- راه های احسان به پدر و مادر
موعظه این که آدم بگوید پدر این کار را نکن مادر این کار خوب نیست. اگر پدر و مادر بدهکارند آدم بدهی‌‌شان را بدهد. یکی از راههای احسان به پدر و مادر این است که این آقایی که از روستا به شهر آمده و پولدار شده به روستای پدر و مادری برود آن جا یکی از مشکلات روستایی‌‌ها را حل کند، آدم نباید بی خیال و بی تفاوت باشد بالاخره از آب و هوای همین روستا استفاده کرده‌‌ای.
آدم باید لباس‌‌های فقرش را داشته باشد. اگر هر پولداری به روستای خودش برگردد و به نام پدر و مادرش یک باقیات و صالحات انجام بدهد همه‌‌ی روستاهای ما همه چیزی خواهند داشت. اگر از دنیا رفته‌‌اند و وصیت کرده‌‌اند به وصیتشان عمل کند.
قرآن می‌‌فرماید بعضی از خیراتی که به شما می‌‌رسد صدقه‌‌ی سر پدر و مادر است ولو از دنیا رفته باشند.
یک قصه‌‌ای در سوره‌‌ی کهف نقل می‌‌کند که حضرت موسی و خضر(علیها السلام) وارد دهی شدند گرسنه هم بودند نان می‌‌خواستند مردم ده به این دو پیغمبر نان ندادند بعد حضرت خضر(ع) دید یک دیواری خراب شده گفت موسی(ع) بیا این دیوار را بسازیم فرمود برو دنبال کارت این مردم این قدر بی وفا هستند که یک تکه نان به ما نمی‌‌دهند حالا بنایی مفت بکنیم فرمود نه بنایی مفت می‌‌کنیم خلاصه شروع کردند دیوار را ساختند بعد حضرت موسی(ع) فرمود برای چه دیوار مفت می‌‌سازی فرمود زیر این دیوار گنجی است و مال یک آدم خوبی است که مرده چون آدم خوبی بوده «وَ کانَ أَبُوهُما صالِحا» (کهف/82) چون پدر و مادرش آدم صالحی بوده‌‌اند خدا می‌‌خواهد پول آدم خوب بدست پسرش برسد ما باید این دیوار را بسازیم پسر که بزرگ شد برمی دارد اما اگر دیوار را نسازیم خاک‌‌ها کنار می‌‌رود و گنج پیدا می‌‌شود و بیگانه‌‌ها گنج را می‌‌برند. به خاطر این که پدر خوب است خدا می‌‌خواهد پول به پسر برسد دو پیغمبر را به نوکری مفت وادار می‌‌کند.
3- دعای پدر و مادر مستجاب می‌‌شود
بنده خودم اعتقاد دارم هر چه دارم از پدرم دارم از مادرم دارم پدرم چهل سال در کاشان کسب و تجارت داشت اول اذان ظهر و اذان مغرب مغازه را می‌‌بست در بازار کاشان چند هزار مغازه بود پنج الی شش نفر اول اذان مغازه هایشان را می‌‌بستند چون پدرم به نماز اول وقت توجه داشت خداوند خیلی به من برکت داده دعای پدر و مادر مستجاب می‌‌شود به هر حال از خودتان ندانید.
وقتی به تفریح می‌‌روید پدر و مادرتان را هم ببرید. نگاه کردن به صورت این‌‌ها عبادت است بوسیدن پدر و مادر عبادت است. آدم هیچ کاری نمی‌‌تواند بکند دو رکعت نماز بخواند و بگوید خدایا ثواب این نماز به روح پدر و مادرم و این‌‌ها به او می‌‌رسد.
4- نماز و خیرات برای پدر و مادر
شخصی هر شب مقداری غذا در ظرفی می‌‌کرد به یک نفر می‌‌داد می‌‌گفت بگذار در خانه‌‌ی فلان فقیر بعد می‌‌گفت خدایا ثواب این غذا را که به فقیر می‌‌دهم برای پدر و مادرم یکشب آن آقایی که غذا را می‌‌برد غذا خوشمزه بود و خودش توی کوچه آن را خورد شب پدر و مادر خوابش آمدند و گفتند دیشب برای ما غذا نفرستادی گفت چرا فرستادم گفت نه به دست ما نرسید فردا صبح آن طرف را خواست و گفت آقا راستش را بگو غذای دیشب چی شد؟ گفت چه طور؟ گفت راستش را بگو گفت راستش را بخواهی من دیشب غذا را خوردم.
بعضی از طلبه‌‌ها از من می‌‌پرسند چه کار کنیم خیر ببینیم؟ می‌‌گویم شما که مقداری کار خیر می‌‌کنی ثوابش را هدیه به روح علما بکن اگر بخواهیم از عمرمان خیر ببینیم باید خیر برسانیم.
حدیث داریم به پدر و مادرتان احترام کنید تا بچه‌‌های شما هم به شما احترام کنند. حدیث داریم هر کس شخصی را نیش بزند نمی‌‌میرد مگر این که مردم همان نیش را به او می‌‌زنند.
5- هرگز نمی‌‌شود زحمات مادر را جبران کرد
کسی آمد و گفت یا رسول الله من مادری دارم که خیلی پیر است هر جا می‌‌روم او را دوش می‌‌گیرم زحمت می‌‌کشم و خرجی‌‌اش را می‌‌دهم اگر مگس نشست با بادبزن مگس را دور می‌‌کنم هر رقم آزاری که به او می‌‌رسد را دور می‌‌کنم‌‌تر و خشکش می‌‌کنم بغلش می‌‌کنم بوسش می‌‌کنم همه‌‌ی زحمت‌‌های او را می‌‌کشم حالا من به وظیفه‌‌ام عمل کرده‌‌ام یعنی مادر داری‌‌ام خوب است فرمود نه گفت چرا فرمود «لَا لِأَنَّ بَطْنَهَا کَانَ لَکَ وِعَاءً وَ ثَدْیَهَا کَانَ لَکَ سِقَاءً وَ قَدَمَهَا لَکَ حِذَاءً وَ یَدَهَا لَکَ وِقَاءً وَ حِجْرَهَا لَکَ حِوَاءً وَ کَانَتْ تَصْنَعُ ذَلِکَ لَکَ وَ هِیَ تَمَنَّى حَیَاتَکَ وَ أَنْتَ تَصْنَعُ هَذَا بِهَا وَ تُحِبُّ مَمَاتَهَا» (مستدرک‌الوسائل/ج15/ص180)، «لَا لِأَنَّ بَطْنَهَا کَانَ لَکَ وِعَاءً» یک زمانی شکم مادر ظرف تو بود «فَجَعَلْناهُ فی قَرارٍ مَکینٍ» (مرسلات/21)، «وَ ثَدْیَهَا کَانَ لَکَ سِقَاءً» پستان مادر غذای تو بود «وَ قَدَمَهَا لَکَ حِذَاءً» ران مادر محل خواب تو بود «وَ یَدَهَا لَکَ وِقَاءً» دست‌‌های مادر محافظ تو بود بعد می‌‌فرماید همه‌‌ی این کارهایی را که مادر کرد برای این بود که تو زنده بمانی اما تو چون مادرت پیر شده می‌‌گویی بابا دو سه روز دیگر می‌‌میرد و این فرق می‌‌کند «وَ تُحِبُّ مَمَاتَهَا».
6- نقش مادر در تربیت فرزند بهتر است
مادر در تقوا خیلی مهم است به حضرت مریم گفتند مادرت زن خوبی بود تو بی شوهر بچه دار شدی مریم زن پاکدامنی بود که به اراده‌‌ی خدا بچه دار شد و مردم برای او حرف بد درآوردند بعد گفتند «وَ ما کانَتْ أُمُّکِ بَغِیًّا» (مریم/28) تو مادرت خوب بوده، از این آیه فهمیده می‌‌شود مادر خوب بچه‌‌ی خوب دارد.
زنی به نام «اسماء بنت عمیس» که سه شوهر کرده بود یک شوهر کرد از دنیا رفت و شوهرهای بعدی هم از دنیا رفتند از هر شوهری یک بچه داشت که همه‌‌ی بچه هایش درجه یک بودند شوهرها خوب و بد داشتند ولی زنه، زن وارسته‌‌ای بود نقش مادر از نقش پدر بیشتر است.
به امام حسین(ع) گفتند با یزید بیعت کن یک بله بگو ما در کربلا تو را نمی‌‌کشیم فرمود «هیهات منا الذله» (اللهوف/ ص97) من زیر بار ذلت نمی‌‌روم برای این که مادرم زهرا(س) است.
می‌‌خواهد بگوید عزت من از مادر من است. امام (ع) گاهی وقت‌‌ها نمی‌‌فرمود: من حسین ابن علی! می‌‌فرمود: من حسین ابن فاطمه! یعنی تیتر و سرمقاله‌‌ی نامه‌‌ای که می‌‌نوشت این را می‌‌فرمود معمولاً بچه‌‌ها اسم پدرشان را می‌‌گویند. امام زین العابدین(ع) وقتی سخنرانی می‌‌کرد می‌‌فرمود مادر من زهرا(س) است یعنی امامان ما خیلی به مادرشان افتخار می‌‌کردند.
اگر در حال خواندن نماز مستحبی هستی پدرت تو را صدا زد گوش نده. اما اگر مادرت صدایت زد نماز را بشکن و جواب بده و کار او را راه بیانداز بعد دو مرتبه بگو الله اکبر.
شخصی آمد خدمت پیغمبر(ص) و گفت یا رسول الله من خیلی آدم بدی هستم همه‌‌ی گناهان را انجام داده‌‌ام حالا پشیمان شده‌‌ام باید چه خاکی به سرم کنم؟ پیغمبر(ص) فرمود پدر و مادرت زنده‌‌اند؟ گفت مادرم از دنیا رفته ولی پدرم زنده است فرمود اگر به پدرت نیکی کنی خدا گناهانت را می‌‌بخشد گفت باشد و رفت. وقتی رفت پیامبر(ص) فرمود‌‌ای کاش مادرش زنده بود اگر مادرش زنده بود و به او احترام می‌‌کرد زودتر گناهانش بخشیده می‌‌شد.
7- نتیجه بی احترامی به پدر و مادر
قرآن می‌‌فرماید به پدر و مادرتان احترام کنید مادرت تو را سر دل کشیده بعد می‌‌گوید «إِلَیَّ الْمَصیرُ» (لقمان/14) یعنی روز قیامت پیش من می‌‌آیی یعنی اگر احترام‌‌شان نکنی سر و کارت با من است این تهدید است.
اگر کسی در جبهه شهید شود و پدر و مادرش ناراحت باشند خداوند ثواب شهادت به او نمی‌‌دهد.
حضرت موسی(ع) فرمود خدایا رفیق من کجاست همان که شهید شد؟ خدا فرمود توی جهنم است چون که پدرش و مادرش را می‌‌سوزاند.
اگر کسی پدر و مادرش را بسوزاند نمازش هم قبول نیست بعضی سیلی‌‌ها را خداوند در قیامت می‌‌زند اما اگر کسی پدر و مادرش را بسوزاند و آق والدین شود توی همین دنیا خداوند حالش را می‌‌گیرد هر چه می‌‌دود به جایی نمی‌‌رسد.
جوانی در حال مرگ بود که رسول الله به دیدن او آمد و فرمود بگو «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» جوان نگفت و زبانش قفل شد. پیغمبر(ص) به خانمی که در آن جا نشسته بود فرمود شما مادرش هستی گفت بله فرمود از او راضی هستی؟ گفت نه فرمود چون تو راضی نیستی زبانش گرفته از او راضی شو گفت جوان خیلی مرا سوزانده اذیتم کرده فرمود این جوان دارد می‌‌میرد من هم پیغمبرم و آمدم خانه‌‌ی شما برای عیادت به خاطر من او را ببخش مادر گفت خیلی ناراحت بودم اما به خاطر قدم شما او را بخشیدم تا مادر او را بخشید پیغمبر(ص) فرمود بگو «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» گفت «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ». از این حدیث فهمیده می‌‌شود اگر پدر و مادر از آدم ناراضی باشند زبان آدم قفل می‌‌شود.
8- احترام ائمه به مادرشان حضرت زهرا
امام باقر(ع) وقتی خیلی ناراحت می‌‌شدند می‌‌فرمود یا زهرا(س) امام رضا(ع) در جلسه‌‌ای نشسته بودند که هارون الرشید هم آن جا بود یک مرتبه که اسم فاطمه‌‌ی زهرا(س) برده شد امام ایستاد به احترام مادرش.
امام جواد(ع) در مدینه بود صبح‌‌ها به زیارت پیغمبر(ص) می‌‌آمد و بعد می‌‌آمد و بعد می‌‌رفت خانه‌‌ی حضرت زهرا(س) جایی که حضرت زهرا(س) نشسته بود دو رکعت نماز می‌‌خواند، دعا می‌‌خواند بعد می‌‌رفت خانه‌‌ی خودشان.
ما خیال می‌‌کنیم شاه جبار است اما ممکن است آدم در یک خانه‌‌ی فقیری باشد ولی جبار باشد جبار یعنی کسی که زور می‌‌گوید یک معنایش هم این است که جبران می‌‌کند. قرآن می‌‌فرماید «وَ بَرًّا بِوالِدَیْهِ وَ لَمْ یَکُنْ جَبَّاراً عَصِیًّا» (مریم/14) ایشان به پدر و مادرش احترام می‌‌کرد جبار نبود معنایش این است که اگر کسی به پدر و مادرش احترام نکند جبار است.
حضرت یحیی(ع) به پدر و مادرش احسان می‌‌کرد جبار نبود. کسی که به پدر و مادرش پرخاش کند جبار است. ادیسون می‌‌گوید دنیا هر چه دارد از من دارد و من هر چه دارم از مادرم دارم.
9- ثواب و پاداش زن از زبان رسول اکرم(ص)
خانمی آمد خدمت رسول الله و گفت چرا همه‌‌ی ثواب‌‌ها مال مردها است ثواب جبهه ثواب شهادت، مبارزه با طاغوت پس زن‌‌ها چی؟ حضرت فرمود «لِلْمَرْأَهِ مَا بَیْنَ حَمْلِهَا إِلَى وَضْعِهَا إِلَى فِطَامِهَا مِنَ الْأَجْرِ کَالْمُرَابِطِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنْ هَلَکَتْ فِیمَا بَیْنَ ذَلِکَ کَانَ لَهَا مِثْلُ مَنْزِلَهِ الشَّهِیدِ» (من‌لایحضره‌الفقیه/ج3/ص561) زن از وقتی که حامله می‌‌شود تا وقتی که زایمان می‌‌کند و از وقتی که زایمان می‌‌کند تا دو سالی که شیر می‌‌دهد مثل رزمنده‌‌ای است که در جبهه آماده باش است. و برای او عبادت می‌‌نویسند.
ام سلمه می‌‌گوید به پیغمبر(ص) گفتم همه‌‌ی افتخارات را به مردها دادید پس خانم‌‌ها چی؟ فرمود «بَلَى إِذَا حَمَلَتِ الْمَرْأَهُ کَانَتْ بِمَنْزِلَهِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجَاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مَالِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» (أمالی‌صدوق/ص411) زمانی که زن حامله می‌‌شود تا مادامی که نه ماه حامله است انگار نه ماه روزه گرفته روزه‌‌اش را می‌‌خورد اما خدا ثواب روزه‌‌اش را به او می‌‌دهد و به منزله‌‌ی کسی است که شب تا صبح عبادت می‌‌کند و بمنزله کسی است که با مال و جان در راه خدا جهاد می‌‌کند.
انسان در خانه هم می‌‌تواند کارهای خیلی خوبی بکند. زن در همه‌‌ی برکات مرد شریک است. بنده اگر کاری می‌‌کنم مادر و همسرم در کارم شریک است و بالعکس.
10- ارزش مادر از زبان بزرگان دین
شیخ انصاری از مراجع حدوداً صد و ده سال پیش است از صد و ده سال پیش تا به حال هر کس مجتهد شده کتاب ایشان را خوانده که مجتهد شده و تا کسی کتاب ایشان را نخواند ملا و مجتهد نمی‌‌شود شیخ انصاری بعد از مرگ مادرش خیلی گریه می‌‌کرد به او گفتند چرا این کار را می‌‌کنی؟ چون به خاطر دعاهای مادرم خیلی از بلاها از من دور می‌‌شد.
زمخشری از دانشمندان بزرگ بود که دوتا پایش قطع شده بود پرسیدند چرا دو تا پایت قطع شده؟ گفت نفرین مادرم بود وقتی بچه بودم گنجشکی را گرفتم دو تا پایش راقطع کردم مادرم صحنه را دید و گفت خدا پاهایت را قطع کند.
در زندگی آیت الله شهید صدر نوشته‌‌اند که ایشان هر وقت وارد منزل می‌‌شد خدمت مادرش می‌‌رسید هر روز دست مادرش را می‌‌بوسید.
افرادی هستند که پدر و مادر به آن‌‌ها احترام می‌‌کنند اما وقتی می‌‌میرند دیگر کسی یاد آن‌‌ها نیست آدم احترام رفیق‌‌های پدرش را هم انجام دهد.
امام باقر(ع) دید که پدری نشسته و بچه‌‌اش لم داده و سنگینی بدنش را روی پدرش گذاشته می‌‌گویند تا آخر عمر با آن پسر حرف نزد.
نقل می‌‌کنند یکی از شخصیت‌‌های مملکتی رسید خدمت امام(ره) و امام نگاه کرد به ایشان و دید پیر مردی هم پشت سر ایشان است امام(ره) فرمود این پیرمرد کیه؟ گفت: آقا ایشان پدر من است فرمود اگر پدر تو است چرا ایشان را جلو نیانداخته‌‌ای تو باید بعد از پدرت راه بروی حالا درست که وکیل و وزیر شده‌‌ای اما آن پیرمرد احترامش از تو لازم‌‌تر است.
همان طور که ما به احترام امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌‌ایستیم امام رضا(ع) هم به احترام فاطمه زهرا(س) که گاهی اسمش برده می‌‌شد می‌‌ایستاد.
پیغمبر(ص) به فاطمه(س) فرمود «فِدَاهَا أَبُوها» (المناقب/ ج3/ص 343) این مقام فاطمه زهرا(س) است. زهرا(س) نور چشم پیغمبر(ص) است.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»