موضوع بحث: نماز -1
تاریخ: 19/03/63- رمضان 63
بسم الله الرحمن الرحیم
بحث ما فروع دین و عبادات بود و عبادات را گفتیم و نماز و روزه و حج و امر به معروف و نهی از منکر و خمس و زکات را نیز خواهیم گفت.
امروز پیرامون امام جماعت، نماز جماعت، کوچک شمردن نماز و کسی که نماز نمی‌خواند یا آن‌هایی که می‌خوانند ونمازشان مورد قبول واقع نمی‌شود، تعقیبات نماز و نماز باران و میت و عید فطر و قربان و نماز آیات و نماز شب، مطالبی خواهیم گفت.
1- نماز جماعت
نماز جماعت: اسلام به جماعت اهمیت بسیاری داده است، چون رمز وحدت است. همین برق نتیجه‌ی وحدت است چون قطرات باران و نهرها متحد می‌شوند و پشت سد جمع می‌شوند و برق تولید می‌کنند و تمام بدبختی‌های کشور اسلامی از عدم اتحاد است و سربلندی جمهوری اسلامی، به خاطر اتحاد مردم آن است و همین است که باعث می‌شود اگر یک فرمانده سپاه یا ارتش در تلویزیون خون بخواهد، همه آستین هایشان را بالا بزنند و حاضرند خونشان در بدن یکدیگر باشد. و بهترین نمونه‌ی اتحاد نماز جماعت است. از محله و نماز جمعه گرفته تا در مکه! به همین خاطر سفارش شده که اگر 2، 3 نفر هم هستید به هم اقتدا کنید. پیش نماز باید عادل باشد، یعنی گناه کبیره عمدی انجام نداده باشد و گناه کبیره گناهی است که در قرآن برایش عذاب وعده داده شده است. یا از نظر عقل و عرف مهم است.
خیلی هم در امام جماعت نباید دقت نمود، چون روایات می‌گویند: پشت کسی نماز بخوان که به دینش اطمینان داری. چون عدالت در پیش نماز لازم نیست که از آن خیلی، خیلی، عادل‌ها باشد وعادل کم رنگ هم باشد مشکلی ندارد.
ولی این که می‌گویند: هنگام طلاق باید دو عادل پر رنگ باشد، شاید بدین خاطر است که تا دو عادل پر رنگ بیاید ازطلاق منصرف شود. مثل همان کسی که از همسایه‌اش به خاطر ریختن برف در حیاطش شکایت کرد و وسط مرداد که همه‌ی برف‌ها آب شده بود، حکم آمد.
در پیش نماز همین که از او گناه کبیره‌ای سراغ نداشته باشیم کافی است و هر چه با سوادتر باشد بهتر است. اگر تعداد نماز جماعت از 10 نفر بیشتر شود، ثواب آن را فقط خدا می‌داند و بس از کثرت مقدار.
همسایه‌های مسجد اگر نمازشان را در مسجد نخوانند گویی ارزشی ندارد. مثل انگور پلاستیکی که راننده‌های تاکسی به آینه‌ی خود می‌آویزند. « لَا صَلَاهَ لِجَارِ الْمَسْجِدِ إِلَّا فِی مَسْجِدِهِ»(تهذیبالأحکام، ج1، ص92)
گاهی اوقات انسان چیزی را عملاً نشان بدهد خیلی بهتر و مؤثرتر است. مثلاً پیامبر(ص) می‌فرمود: «صَلُّوا کَمَا رَأَیْتُمُونِی أُصَلِّی»(نهجالحق، ص426) یعنی نماز بخوانید همان طور که من نماز می‌خوانم.
یا امام صادق(ع) فرمود: چگونه نماز می‌خوانی؟ سپس خودش شروع به نماز خواندن کرد تا او ببیند.
یعنی آموزش سمعی، بصری. خداوند برای نشان دادن و فهماندن قیامت به ابراهیم فرمود: چهار پرنده را بگیر و بکش و خورد کن و مخلوط نما و بر سر 4 کوه بگذار تا ببینی چگونه ذرات بدن هر یک از این‌ها چگونه به هم می‌رسند.
امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دیدند پیرمردی اشتباه وضو می‌گیرد، خودشان با برنامه شروع به وضو گرفتن کردند و از یکدیگر پرسیدند وضوی کداممان صحیح یا اشتباه است تا پیرمرد متوجه شود و یک جنگ زرگری راه انداختند تا او بفهمد و او گفت: جان من قربان شما دو نفر، وضوی شما صحیح است و می‌خواهید به من یاد بدهید.
همه‌ی شما نماز جماعت دیده‌اید ولی فرق زیادی بین دیدن و دیدن است. یک زنی ممکن است دختری را چندین بار دیده باشد ولی وقتی می‌خواهد او را برای پسرش بگیرد، باز هم می‌رود و او را می‌بیند. یا اگر کسی در حال پاک کردن ساعت باشد و از او بپرسند: ساعت چنداست؟ باز هم ساعت را می‌بیند. همه نانوایی و قالی بافی را دیدیم ولی بلد نیستیم نان و قالی درست کنیم. یا آینه فروش یک یقه‌اش داخل است و دیگری خارج و قصاب مویرگ را بلد نیست، و هر یک ازاین‌ها چون قصد انجام این‌ها را ندارند و نمی‌خواهند یاد بگیرند یاد نمی‌گیرند. نجار نردبان‌های فراوانی می‌سازد ولی از هیچ یک بالا نمی‌رود.
دانشمندانی که عمری در طبیعت شناسی فعالیت دارند خدا را نمی‌شناسند چون نمی‌خواهند از طبیعت به خدا پی ببرند. شما هم نماز جماعت دیدید، ولی ممکن است بلد نباشید و یا دخترها و پسرهایمان بلد نباشند و چه دختر وپسرهایی که نماز و روزه می‌گیرند ولی پدر و مادرهاشان خیر. و چقدر زن داریم که نماز می‌خواند و شوهرش تارک الصلاه است.
انقلاب معیارها را عوض کرد. قدیم به بچه‌ها می‌گفتند: نماز بخوان، حالا باید به بزرگ ترها بگویند نماز بخوانید.
ما امروز می‌خواهیم یک نماز جماعت راه بیندازیم که اگر کسی وارد شد و نماز جماعت شروع شده بود، او خودش را چگونه به این دریا متصل کند. پیوند به هر جایی ممکن نیست همان طور که به هر جایی نمی‌توان آمپول زد، در هر جایی هم نمی‌توان وارد نمازجماعت شد و رگ نماز جماعت را باید پیدا کرد.
در نماز جماعت هر کس با سوادتر و با تقواتر است جلوتر می‌ایستد. کتف‌ها و صف‌ها باید به هم بچسبند و نباید با صف فاصله داشت.
2- اجرای آموزشی نماز جماعت و شرح آن
اقامه‌ی نماز:
تا امام هنوز به رکوع نرفته، می‌توان رسید و الله اکبر گفت و حتی در رکوع هم می‌توان رسید و الله اکبر گفت و لحظه‌ای ایستاد و با امام به رکوع رفت(در رکعت اول)
در رکعت دوم: کسی که ملحق می‌شود نباید قنوت بخواند ولی در اسلام به خاطر پیروی از جمع و هماهنگ بودن او هم قنوت می‌خواند تا یک رنگ باشند. موقع تشهد چون دیگران دو رکعت خوانده‌اند و می‌خواهند تشهد بخوانند می‌نشینند ولی کسی که در رکعت دوم وارد شد می‌بایست بلند شود چون یک رکعت خوانده برای همین آن فرد نیم خیز می‌شود که به آن تجافی می‌گویند و او هم یا تشهد می‌گوید و یا ذکری همچون سبحان الله تا تشهد آن‌ها تمام شود.
وقتی بلند می‌شوند همه سبحان الله (تسبیحات اربعه) می‌گویند، چون رکعت سوم هستند ولی این فرد سوره حمد باید بخواند، ولی چون دیگران آهسته سبحان الله می‌گویند او هم باید آهسته حمد بخواند. ولی می‌دانیم که ذکر «سبحان الله» زودتر تمام می‌شود. حال اگر او تند و درست خواند و رسید حمد و سوره را می‌خواند وگرنه فقط حمد را می‌خواند و با هم برابر می‌شوند.
در نماز جماعت سبحان الله را باید هر کسی خودش بخواند. در این رکعت یک نفر دیگر هم ملحق می‌شود. الله اکبر می‌گوید و بعد از لحظه‌ای سکوت به رکوع می‌رود. در انتهای رکعت سوم فرد اولی رکعت دومش است و باید بنشیند و تشهد بگوید بعد بلند شود و چون عقب تر از دیگران می‌افتد از دیگران یک سبحان الله می‌گوید تا به دیگران برسد. وقتی بلند شدند همه سبحان الله می‌گویند ولی فرد دومی چون رکعت دومش است حمد می‌خواند.
از نماز جماعت بگذریم و بپردازیم به کوچک شمردن نماز؛
3- پیامد سبک شمردن نماز
رسول خدا وقتی وارد مسجد می‌شد «امام حسن و امام حسین »را به مسجد می‌آورد. پس فرزندان خود را با مسجدآشنا کنید و حدیث داریم که پول را به بچه بدهید تا به فقیر بدهد تا با پول دادن و کمک به فقرا آشنا شود. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «مَنْ ضَیَّعَ الصَّلَاهَ فَإِنَّهُ لِغَیْرِهَا أَضْیَعُ»(أمالى مفید، ص265) کسی که نماز را ضایع کند حتماً چیزهای دیگر را هم ضایع می‌کند.
پیامبر(ص) فرمود: «أَیُّمَا عَبْدٍ الْتَفَتَ فِی صَلَاتِهِ قَالَ اللَّهُ یَا عَبْدِی إِلَى مَنْ تَقْصِدُ وَ تَطْلُبُ أَ رَبّاً غَیْرِی تُرِید»(تفسیرالإمامالعسکری، ص524)کسی که نمازش را سبک بشمارد خدا به او می‌گوید: چرا سبک شمردی؟ سراغ خدایی غیر از من می‌خواهی بروی؟ و یا غیر از من سراغ داری؟
پیامبر(ص) فرمود: «مَنْ تَهَاوَنَ بِصَلَاتِهِ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ 00000یَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَکَهَ مِنْ عُمُرِهِ وَ یَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَکَهَ مِنْ رِزْقِهِ وَ یَمْحُو اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سِیمَاءَ الصَّالِحِینَ مِنْ وَجْهِه»(فلاحالسائل، ص22) هر که نمازش را سبک بشمارد خدا او را به چند درد مبتلا می‌سازد و خدا برکت را از عمرش برمی دارد.
برکت عمر یعنی این که انسان‌هایی هستند خیلی پول و سن و عمر دارند ولی برکت ندارند، اما افرادی در عمر کم و باپول کمی، کارهای زیادی را انجام می‌دهند. اگر کسی نماز را سبک بشمارد خدا برکت را از عمر او برمی دارد و عمرش می‌گذرد بدون هیچ حاصلی. طول عمر دارد ولی عرض عمر ندارد.
قبرستانی بود که برای هر کس به تناسب ارزش وجودی‌اش تاریخ قبر می‌زدند. 2 سال، 4 سال، 7 سال و. . . کسی این را دید و پرسید مگر در این جا همه بچه می‌میرند؟ گفتند: خیر همه بزرگ سال هستند ولی در این شهر رسم است که پس از مرگ محاسبه می‌کنند فرد چند دقیقه و چند سال از عمرش مفید بوده است و به درد خورده است. ولذا افرادی 100سال عمر می‌کنند و 2 سال آن مفید بوده، چون یا خوابیده و وقتی هم بیدار بوده، دنبال لهو و لعب و عیاشی و اعمال حیوانی بوده است.
کسی که در بچگی از عروسک خوشش می‌آمده و در بزرگی از خانه و ماشین، از نظر سنی بزرگ شده ولی از نظر روحی خیر. در بچگی قهر می‌کرد و با خواهر و برادرش دعوا می‌کرد، الآن هم همینطور، پس این اصلاً بزرگ نشده است و ما در این جا سن را بر اساس رشد می‌گذاریم و از عمر آن چه به عبادت و تحصیل و خدمت و رشد و تکامل مشغول بوده آن را حساب می‌نماییم. گاهی یک جمله، یک کتاب و یک اولاد برکت دارد.
«وَ یَمْحُو اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سِیمَاءَ الصَّالِحِینَ مِنْ وَجْهِه» خداوند نشاط بندگان صالح و نور ملکوتی را از صورت او می‌گیرد و دعایش مستجاب نمی‌شود و ذلیل می‌میرد و در قبر اذیت می‌شود و در قیامت از او حساب سختی کشیده می‌شود، کسی که نماز را سبک بشمارد.
پیامبر(ص) فرمود: «مَنْ تَرَکَ الصَّلَاهَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ»(عوالیاللآلی، ج2، ص224) کسی که عمداً نماز را که می‌داند واجب است، نمی‌خواهد بخواندکافر است، یعنی از اسلام بیرون است. «بَیْنَ الْعَبْدِ وَ بَیْنَ الْکُفْرِ تَرْکُ الصَّلَاهِ»(جامعالأخبار، ص73) رسول خدا(ص) فرمود: بین اسلام و کفر این است که فرد نماز نخواند(عمداً) «قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ»(مدثر/43) دوزخیان به بهشتیان می‌گویند: علت این که ما به بهشت نیامدیم و دوزخی شدیم این بود که نماز نخواندیم.
4- نمازهای مردود
اما کسی که نماز می‌خواند ولی نمازش قبول نیست؛
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «ثَمَانِیَهٌ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ لَهُمْ صَلَاهً الْعَبْدُ الْآبِقُ حَتَّى یَرْجِعَ إِلَى مَوْلَاهُ وَ النَّاشِزَهُ عَنْ زَوْجِهَا وَ هُوَ عَلَیْهَا سَاخِطٌ وَ مَانِعُ الزَّکَاهِ وَ تَارِکُ الْوُضُوءِ وَ الْجَارِیَهُ الْمُدْرِکَهُ تُصَلِّی بِغَیْرِ خِمَارٍ وَ إِمَامُ قَوْمٍ یُصَلِّی بِهِمْ وَ هُمْ لَهُ کَارِهُونَ وَ الزِّنِّینُ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ ص وَ مَا الزِّنِّینُ قَالَ الَّذِی یُدَافِعُ الْغَائِطَ وَ الْبَوْلَ وَ السَّکْرَانُ فَهَؤُلَاءِ ثَمَانِیَهٌ لَا تُقْبَلُ مِنْهُمْ صَلَاهٌ»(خصال صدوق، ج2، ص407)
پیامبر فرمود: هشت گروهند که نماز می‌خوانند، ولی پذیرفته نمی‌شود: البته این به آن معنا نیست که نباید بخواندچون قبول نیست! بلکه باید بخواند. «الْعَبْدُ الْآبِقُ حَتَّى یَرْجِعَ إِلَى مَوْلَاهُ وَ النَّاشِزَهُ عَنْ زَوْجِهَا وَ هُوَ عَلَیْهَا سَاخِطٌ» بنده‌ی فراری و همسری که در کارهایی که باید تسلیم باشد تسلیم نشود و گردن کلفتی نماید. این زن هر چه هم نماز بخواند نمازش قبول نیست.
چه بسیار افرادی که نماز و روزه‌شان قبول نیست، «لَا صِیَامَ لِمَنْ عَصَى الْإِمَامَ»(دعائمالإسلام، ج1، ص268) اگر کسی در خط رهبری صحیح نباشدروزه‌اش قبول نیست.
ِ«لَوْ صَلَّیْتُمْ حَتَّى تَکُونُوا کَالْأَوْتَارِ وَ صُمْتُمْ حَتَّى تَکُونُوا کَالْحَنَایَا لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْکُمْ إِلَّا بِوَرَعٍ»(عدهالداعی، ص153) خداوند عبادت انسان‌های با تقوا را قبول می‌کند.
«إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقین»(مائده/27) انسان اگر تقوا داشته باشد عملش قبول می‌شودو عمل انسان لا ابالی ارزشی ندارد. اصالت فقط به عمل نیست بلکه به هدف هم هست، ما فقط آب را نمی‌خواهیم، آبی را می‌خواهیم که در ظرف تمیزباشد. اگر بهترین آب در ظرف آلوده باشد فایده ندارد. عبادت اصل است ولی این که چه کسی انجام می‌دهد هم اصل است.
عبادت کسی که لقمه‌ی حرام می‌خورد هم مسخره است و پیامبر(ص) فرمود: «الْعِبَادَهُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْلِ»(عدهالداعی، ص153) یعنی کسی که لقمه حرام می‌خورد و عبادت می‌کند مثل کسی است که روی ریگ ساختمان می‌سازد، یعنی اساس ندارد. اگر رکوع و سجود غلط باشد نماز قبول نمی‌شود. نماز کسی که در هنگام نماز بول و غائط خود را نگه داشته است تا نماز بخواند نمازش قبول نمی‌شود.
در اسلام همه چیز به هم مربوط است، نمی‌توان گفت: من نماز می‌خوانم حالا درآمدم از هر جا می‌خواهد باشد! یا خط فکری‌ام هر چه هست، هست. نماز منافقین قبول نیست.
5- تعقیبات نماز
و اما تعقیبات نماز؛
ما بعد از نماز مرگ بر آمریکا، شوروی، منافقین و صدام و اسرائیل می‌فرستیم. حدیث داریم «سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ یَلْعَنُ فِی دُبُرِ کُلِّ مَکْتُوبَهٍ أَرْبَعَهً مِنَ الرِّجَالِ وَ أَرْبَعاً مِنَ النِّسَاءِ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ مُعَاوِیَهُ وَ یُسَمِّیهِمْ وَ فُلَانَهُ وَ فُلَانَهُ وَ هِنْدٌ وَ‌ام الْحَکَمِ أُخْتُ مُعَاوِیَهَ»(کافى، ج3، ص342) امام صادق(ع) بعد از هر نماز واجبی به چند مرد لعنت می‌فرستاد. «اللهم العن فلان. . . . و به چهار زن هم نفرین می‌کرد. یعنی این که ما به این‌ها مرگ می‌فرستیم در حدیث داریم که امام هم چنین کاری می‌کرد.
در تفسیر «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ»(انشراح/7) می‌گویند: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ إِلى رَبِّکَ فَارْغَبْ»(انشراح/8-7) یعنی بعد از نماز دستانت را بلند کن به سوی خدایت و دعا کن، دعا بعد از نماز قبول می‌شود و حتی تعقیبات و دعا بعد از نماز از نماز مستحبی بهتر است به خصوص تسبیحات حضرت زهرا که 34 الله اکبر، 33 الحمدلله و 33 سبحان الله است که از هزار رکعت نماز مستحبی ارزش بیشتری دارد.
ولی در نماز جماعت اینقدر نباید دعا را طولانی کرد که کسانی که کار دارند از نماز جماعت خسته شوند و نماز را زود تمام کنید.
اما در خصوص نماز امامان ما؛
حدیثی بگویم، پیامبر فرمود: که گرسنه از غذا و تشنه از آب سیر می‌شود، اما من هیچ گاه از نماز سیر نمی‌شوم. و احادیث این موضوع را قبلاً گفته‌ام.
در نماز اول وقت:
امیرالمؤمنین(ع) در جنگ صفین بود، وقتی شمشیر می‌زد سرش را رو به آسمان می‌کرد و مرتب این کار را تکرار می‌نمود. ابن عباس به او گفت: چرا در میان جنگ سرتان را رو به آسمان می‌کنید؟ گفت: می‌خواهم اگر نماز شده، نماز اول وقت از دستم نرود حتی در جبهه.
6- اهمیت مسجد
نماز جماعت نفاق را برطرف می‌نماید و حضور و غیاب اتوماتیک است که دو روز است فلانی نیامده است. سفارش کردیم اگر کسی وارد مسجد شد و نماز جماعت بلد نبود، دیگران با دید حقارت به او نگاه نکنند. گاهی کسی مسجدی است و با غرور وارد مسجد می‌شود و دیگری ناشی است و احساس می‌کند خاک بر سرش کند، که ماهی یک بار هم به مسجد نمی‌آید و با خجالت وارد مسجد می‌شود.
حدیث داریم دو برادر وارد مسجد شدند، یکی دائماً مسجد می‌رفت و دیگری بار اولش بود که به مسجد می‌آمد، ولی بعد از این که از مسجد بیرون می‌رفتند اولی اهل جهنم بود و آن که برای بار اول به مسجد می‌آمد اهل بهشت بود. چون اولی هنگام ورود احساس می‌کرد خانه خودمان است و احساس غرور می‌کرد ولی دومی احساس شرمندگی می‌کرد وخدا او را به خاطر غرور، اهل جهنم قرار داد و دیگری را به خاطر شرمندگی، اهل بهشت قرار داد.
اخلاق و جاذبه‌ی ما باید طوری باشد که نماز خوان‌ها را بیشتر کنیم و مسجدی‌ها بیشتر شوند. باید طوری باشد که هر صنفی صنف خودش را دعوت نماید، چون پیامبر(ص) احوال افراد را می‌پرسید و می‌گفت: فلانی کجاست؟ و وقتی می‌گفتند: مریض است برای او دعا می‌کرد و می‌گفت: به عیادت او بروید. مسجد سالن اجتماعی است که خود به خود حضور و غیاب انجام می‌شود و باید در حفظ و نظافت مسجد کوشید وآداب مسجد را رعایت کرد، چون سفید و سیاه و ضعیف و قوی مثل حمام در کنار هم هستند. مسجد باید بوی عطر بدهد و لباس‌های خوب خودتان را در مسجد بپوشید «یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ»(اعراف/31) بچه هایتان را به مسجدببرید. کسی در مسجد تحقیر نشود، هر که با تقواتر است در صف اول بایستد. وقتی به مسجد بروید متوجه باشید که مسجدخانه‌ی خداست و شما مهمان خدا هستید.
امام سجاد(ع) وقتی وارد مسجد می‌شد می‌فرمود: این خانه‌ی توست و من بنده و مهمان تو هستم. وقتی خواستید وارد مسجد شوید پای راست خود را جلو بگذارید. برای تعمیر مسجد پول افراد فاسد را به عنوان کمک قبول نکنید «إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ»(توبه/18) فقط کسی حق دارد مسجد بسازدکه ایمان داشته باشد اگر جنایت کاری سنگ مرمر فرستاد کسی نباید قبول کند.
«إِنْ أَوْلِیاؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ»(انفال/34) متولی مسجد باید آدم خوبی باشد، و نباید یک آدم لاابالی رئیس مسجد بشود. مسجد یک سالن اجتماعات، مسجد شوری، حضور و غیاب که همدیگر را می‌شناسند و تفقد می‌کنند و مشکلات همدیگر را حل می‌نمایند و مسجد فقط جای عبادت نیست. در زمان پیامبر(ص) مسجد پادگان بود. البته الآن هم در سایه‌ی جمهوری اسلامی همین طور است و گردانندگان بسیاری از مساجد جوانان هستند. البته جوان‌ها اشتباهاتی دارند ولی مسجد گردانان نباید فقط پیرمردها و بزرگ ترها باشند و نباید جوان‌ها طرد شوند.
ما زمانی در کاشان کلاس داشتیم به برادران هم شهری می‌گفتم که اگر شما فلان روز در منزلتان جلسه قرآن است، نگو شب بیایید منزل ما! بلکه به پسرت بگو: این پول را بگیر و هزینه جلسه را تو بیاور، تا او احساس کند بانی جلسه است. و باید به جوان‌ها مسئولیت داد تا کارها را در دست بگیرند.
خدایا در ماه خودت، رمضان، آن چه به بندگان خوبت لطف می‌نمایی به ما نیز مرحمت بفرما.
خدایا ما را از محرومین در ماه رمضان قرار مده. ابرقدرت‌ها را سقوط و مستضعفین را نجات مرحمت بفرما. همینطور که پادگان‌های ایران را مثل این جا به مرکز رزم و کلاس تبدیل نمودی، پادگان‌های فساد دنیا را به مرکز صلاح تبدیل نما.
رهبر عزیز انقلاب را به سلامت نگه دار. توطئه‌ها را خنثی و توطئه گران را نابود، اسیران ما را آزاد و جانبازان ما را اجر وپایداری و استقامت و شفا، و به خانواده‌های شهدا اجر و صبر مرحمت بفرما.
لحظه‌ی افطار برای اسیران، رزمندگان و امام دعا کنید.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»