موضوع بحث: معادشناسی -12، توبه -1
تاریخ: 71/01/03
بسم الله الرّحمن الرّحیم
السلام علیک یا ابا الحسن یا علی ابن ابیطالب یا وصی رسول الله.
بحث ما معاد بود. ولی بحث ادامه خواهد داشت با چیزهایی که برای معاد لازم است. راجع به توبه حرف زیاد است.
1- سیمای توبه
پشیمانی قلبی توبه است. ندامت زبانی توبه است. و کارهایی که می‌کند باید تصمیم بگیرد که رها کند و در آینده هم انجام ندهد. این سیمای توبه است.
«التَّوْبَهُ تَجُبُّ مَا قَبْلَهَا» (مستدرک‌الوسائل، ج12، ص129) رسول اکرم فرمود: اگر کسی واقعاً توبه کند گذشته های خودش را پاک می کند. توبه رحمت خدا را پائین می‌کشد رحمت خدا را جلب می کند.
«تطهّر القلوب» (مستدرک،ج12،ص129) درباره توبه 88 بار در قرآن بحث شده. «التّوبه الشفیع» بهترین شفیع توبه است. «التوبه حبل الله»(بحارالانوار،ج6،ص31) امام صادق(ع) فرمود: توبه ریسمان الهی است.
2- توبه واجب است
علاّمه در شرح تجلیل می فرماید: «هی واجبه فی الاجماع» تمام علما گفته‌اند توبه واجب است. یعنی یک مسأله ای اخلاقی نیست مثلاً مثل غسل جمعه. توبه واجب است.
کسی که به مسجد می‌آید و با قلب خاشع می‌آید که واقعاً توبه کند خدا چنان شاد می شود که امام باقر(ع) فرمود: مثل تشنه ای که به آب برسد. اینکه می گوییم توبه واجب است چون آیه ی قرآن است که می فرماید »توبوا الی الله جمیعاً« دستور می دهد.
3- دستور توبه شیطان را خیلی ناراحت می‌کند
توبه پاتکی است که همه ی تکهای شیطان را از بین می‌برد. توبه انقلابی است علیه خود و علیه نفسانیات، علیه هوسها.
داریم کسی که توبه می کند به قدری خدا شاد می شود بلا تشبیه مثل عقیمی که بچه دار شده است. این تشبیه‌ها برای فهم ما آمده است.
وقتی دستور توبه آمد شیطان خیلی ناراحت شد گفت همه ی زحمتهای ما هدر می رود، برویم فکر کنیم که چکار کنیم. یک نفر یک طرحی داد، شیطان پسندید. گفت: هر کس خواست توبه کند می گوییم حالا جوان هستی، حالا برو کیفت را بکن پیر که شدی توبه خواهی کرد.
4- توبه درگاه الهی است
«ادْفَعُوا أَبْوَابَ الْبَلَایَا بِالِاسْتِغْفَارِ» (مستدرک الوسائل، ج5، ص318) توبه رفع بلا می کند. «خَیْرُ الْعِبَادَهِ الِاسْتِغْفَارُ» (کافی، ج،2 ص517) بهترین عبادت توبه است. توبه درگاه الهی است. «فَتَحْتَ لِعِبَادِکَ بَاباً إِلَی عَفْوِکَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَهَ» (بحار الانوار، ج91، ص142) دری را باز کرده ای و بعد هم گفته ای این در توبه است. «فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِهِ» (بحار الانوار، ج91، ص142) تو در را باز کردی و گفتی من می بخشمت، دیگر عذرتان چیست؟
خداوند از بنی اسرائیل انتقاد می کند. می گوید بد آدمهایی هستند، چون گفتیم »قُولُوا حِطَّهٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ« (بقره/58) به بنی اسرائیل گفتیم: حطه، یعنی خدایا لطفت را بر ما سرازیر کن. یعنی بگو (العفو) به بنی اسرائیل گفتیم بگو خدایا (العفو) تا ما هم شما را ببخشیم. آنها به مسخره گرفتند. عوض اینکه بگویند حطه گفتند: (حنطه) یعنی دندان، به بازی گرفتند. قرآن انتقاد می کند از اینها.
حدیث داریم «دواء الذنوب الاستغفار» (کافی،ج2،ص439) این سیمای توبه در قرآن است. توبه دل را پاک می کند. بهترین شفیع انسان در قیامت توبه است.
5- خدا توبه گنندگان را دوست دارد
درباره ی اینکه خداوند توبه را می پذیرد یا نه چند روایت داریم: «هو التواب» (بحارالانوار،ج6،ص11) «أنا التواب» (بحارالانوار،ج6،ص11) «أنت التواب» (بحارالانوار،ج6،ص11) کلمه‌ی تواب اینجا مهم است. تواب یعنی خیلی توبه پذیر. بعضی‌ها فقط توبه را می پذیرند مثلاً می گویند: بخشیدمت اما دیگر دوستمان ندارند، اما خدا توبه هر کسی را بپذیرد دوستش هم دارد. «یُحِبُّ التَّوَّابین» (بقره/222) کسانی که توبه می کنند را دوست داریم.
خداوند همه ی گناهان را می بخشد. هیچ گناهی نیست که قابل توبه نباشد. جدی توبه کن. داریم که(وحشی) همان کسی که در جنگ اُحد عموی پیغمبر را کشت، بعداً به پیغمبر نامه نوشت که من می خواهم توبه بکنم راه توبه هم برای او باز بود. قاتل حمزه راه برایش بسته نیست. اصلاً از امتیازات اسلام این است که بن بست ندارد.
6- در توبه علاوه بر پشیمانی باید جبران مافات کرد
گاهی وقتها فقط پشیمانی کافی است. پشیمانی مساوی است با توبه. مثل یک پیرمردی که نابینا شده، حالا در عالم نابینایی و در عالم پیری می گوید: کاش آن زمانی که جوان بودم نگاه بد به ناموس مردم نمی کردم، برای او پشیمانی مساوی است با توبه. چون دیگر چشم ندارد که جبران کند. اما برای جوان فقط پشیمانی کافی نیست. پشیمانی باید بشود و یک تصمیم جدی هم بگیرد که دیگر انجام ندهد. این می شود توبه.
بعضی وقتها پشیمانی فایده ندارد. می گوید دیگر نمی کنم، نه باز هم فایده ندارد. باید پول خرج کنی تا با توبه مساوی شود. مثلاً پول کسی را خورده ای حالا هم پشیمانی. باید پول را پس بدهی و دیگر هم پول کسی را نخوری ولو در بچگی باشد. پول مردم شوخی ندارد.
به یک نفر ناحق کتک زده ای. پشیمان هستی می گویی دیگر نمی زنم، نه فایده ندارد. همان که زدی همان مقدار هم باید بخوری. باید به شخص بگویی یا من را ببخش یا یک سیلی بزن. مثلاً نماز نخوانده، فکر می کند چرا نماز نخوانده‌ام. یعنی این همه نعمتهای خدا به یک نماز خواندن نمی ارزید؟ به سگ هم یک لقمه نان بدهی دمی تکان می دهد. یک دقیقه یک حرفی می زنم برای بچه های اهل حق، چرا نماز نمی خوانید؟ اگر یک دقیقه رهبر شما توانست حرف منطقی برای کارش بزند من قول می دهم دیگر در تلویزیون حرف نزنم. فقط برای یک دقیقه بگویید چرا ما نماز نمی خوانیم. آخر مگر می شود آدم بگوید من اهل حق هستم تابع شیعه ی دوازده امامی هستم اما نماز نمی خوانم! می گویند ما از این مراحل گذشته‌ایم. گفتم: تو از چی گذشته ای که علی نگذشته؟ این چه تفکری است؟ مگر می شود با نماز شوخی کرد، علی ابن ابیطالب سر نماز شهید شد. پس در مسأله‌ی نماز آدم تصمیم بگیرد اگر نماز نخوانده از این به بعد بخواند و بقیه را قضا کند.
7- ماه رمضان ماه توبه و بازگشت است
ماه رمضان ماه بازگشت است. پیغمبر(ص) فرمود: اگر ماه رمضان تمام شود و انسان بخشیده نشود این آدم محرومی است. چطور شب عید خانه‌تان را نظافت می کنید، شستشوی درونی مهم نیست! یعنی پشم و آجر و شیشه از روح آدم مهمتر است؟
همینطور که انسان دست می کشد روی تلویزیون و گرد و خاکش را می گیرد باید دست روی سر بچه ی یتیم هم بکشد.
به هر حال اتصالات در این شب باید اتصالات پخته و واقعیت دار باشد.
خدا انشاالله همه ی ما را از برکات و خیرات شب قدر برخوردار بفرماید.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»