موضوع: زینت و زیبایی
تاریخ پخش: 72/10/02
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی والهمنی التقوی»
1- نکته‌ای درباره توجه به نهضت سوادآموزی
ماه دی در آستانه هفت دی در خدمت برادران و خواهران همکار در نهضت سوادآموزی هستیم. مردم ایران باید قدر بدانند که آموزشیارهای ما سالهاست از روستاهای دور و نزدیک کوچه به کوچه خانه به خانه دعوت کردند و اگر لبیک نگفتند کفران نعمت کردند.
روز قیامت سه دسته شکایت می‌کنند از مردم: 1- قرآنی که خوانده نشود. 2- مسجدی که در آن نماز خوانده نشود. 3- دانشمندی که معطل بماند و مردم از او استفاده نکنند.
این مربوط به علماست اما هر معلمی به مقداری که علم دارد حق دارد. برای کشور امام زمان(ع) هنوز هم بعد از این همه فعالیتی که نهضت سوادآموزی کرده است هنوز هم بالای ده میلون بی سواد داریم ده میلیون زیر چهل سال من از همه این‌هایی که در روستاها به خصوص پشت برف‌ها در بعضی از مناطق دور از پدر و مادر و بستگان هجرت کردند، مشکلات را تحمل می‌کنند در گرما و سرما از تک تک ایشان تشکر می‌کنم. موفقیت‌های خوبی نهضت سواد آموزی داشته است. افرادی را کشف کرده و از نهضت به دانشگاه فرستاده است که یک نفر که از نهضت به دانشگاه می‌رود قطعاً از افتتاح یک کارخانه ارزشش بیشتر است. افرادی را به دبستان، به راهنمایی به دبیرستان به نظری کشانده میلیون‌ها نفر از افراد را باسواد کرده است. نهضت سوادآموزی به قول رهبر معظم انقلاب حق بزرگی بر مردم دارد و الآن هم از همه مردم می‌خواهم آموزشیارهای عزیز ما را استقبال کنند از نوسوادهایی که سر کلاس نشسته‌اند تقاضا می‌کنم پشتکار داشته باشند بالاخره هر کاری سختی دارد اما سختی سوادآموزی چند ماهی بیشتر نیست.
حوصله کنند بلکه ان شاءالله این ننگ بی سوادی از جمهوری اسلامی به حداقل برسد. موضوع بحث من بحث زینت است. چون در آستانه‌ی تولد امام جواد(ع) هستیم و می‌ارزد که بحث زینت بکنیم. منتهی زنیت و تجملات نه به معنای منفی نه به معنای بد آن به معنای خوب آن. بحث زینت از این جا شروع می‌کنیم.
2- زینت و زیبایی لطف خداست
موضوع بحث زینت و زیبایی بحث‌هایی که می‌شود کرد یک زینت لطف خداست قرآن می‌فرماید: «قُُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَهَ اللَّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ» (اعراف/32) منت گذاشته خداوند برای شما زیبایی قرار داده است شما حساب کن زیبایی اگر نبود چه قدر انسان بد می‌گذشت اگر زمین این سبزی‌ها و این گل‌ها را نداشت. اگر صورت انسان این زیبایی را نداشت صورت انسان زیباست. ابرو منحنی است شما اگر ابروی منحنی مستطیل بود چه قدر زشت بود. پیشانی منحنی است. سر گوش منحنی است. لب منحنی است نوک دماغ منحنی است چانه منحنی است سر انگشتان منحنی است اگر به جای منحنی‌ها فقط مستطیل بود چه قدر انسان بدترکیب می‌شد. یعنی لبش چهارگوش بود شما یک چسب بزن به لبت ببین چه طور می‌شوی. ابروی منحنی شما عوض زیبایی…
زیبایی آسمان‌ها به ستاره‌ها. زیبایی زمین به سبزی‌ها. زیبایی طبیعت با رنگارنگی با برگ‌های مختلف. حتی اگر همه درخت‌ها برگشان یک جور بود اگر گل‌ها رنگ‌شان یک جور بود زندگی برای انسان خسته کننده بود. این رنگ به رنگی به انسان تسکین می‌دهد.
یک نواختی آدم را خسته می‌کند. قدیم می‌گفتند جاده صاف باشد امروز مهندس‌های راه می‌گویند جاده منحنی باشد چون جاده صاف راننده را خسته می‌کند اگر مزه‌ها همه یکی بود رنگ‌ها همه یکی بود شکل‌ها همه یکی بود خسته کننده بود. حتی اگر شب و روز یک جور بود، خسته کننده بود از آیات خداوند این است که می‌فرماید: «یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ» (حج/61) گاهی شب را طولانی می¬کند گاهی روز را طولانی می‌کند گاهی هوا گرم است گاهی هوا سرد می‌شود تمام این تنوع‌ها، تنوع در مزه‌ها، رنگ‌ها، شکل‌ها، برگ‌ها، قیافه‌ها، ژست‌ها، تنوع در صوت‌ها، یک قاری خوب هر چه هم خوب بخواند اگر تکراری بخواند آدم خسته می‌شود.
اما اگر هر چند دقیقه یک کسی خواند تن صدا عوض می‌شود گوش آرامش پیدا می‌کند ولو صدا بسیار خوب، بسیار خوب هم اگر یکنواخت شود خسته می‌کند. این‌هایی که در تلویزون اخبار می‌گویند اگر دائماً یکی اخبار بگوید. اخبار داخلی و خارجی همه را یکی بگوید آدم خسته می‌شود. این است که پنج دقیقه این حرف می‌زند پنج دقیقه یک خواهر حرف می‌زند بعد یکی برای داخلی میآید یکی برای اخبار ورزشی میآید. این تنوع تن صدا به آدم آرامش می‌دهد و گرنه صدای یکنواخت ولو خوب باشد آدم خسته می‌شود.
ما غفلت نکنیم از این که تنوع و زیبایی‌ها اگر نبود انسان روانی می‌شد. «وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمیرَ لِتَرْکَبُوها وَ زینَهً» (نحل/8) زیبایی که در حیوانات هست. «إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زینَهً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً» (کهف/7) آن چه در زمینی است از گل و سبزی «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زینَهُ الْحَیاهِ الدُّنْیا» (کهف/46) زیبایی که مال دارد زیبایی که بچه دارد. خوشمزگی‌هایی که بچه دارد. زیبایی که بچه دارد و زیبایی‌هایی که مال دارد. زیبایی‌هایی که زمین دارد. خلاصه تذکر من را گوش بدهید. این زیبایی یک لطف خداست.
3- استفاده از زیبایی‌ها
مسئله دوم. استفاده از زیبایی. دو استفاده از زینت‌ها، قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع): «إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ»(کافی/ ج6/ ص438) حدیث داریم خدا زیباست دوست دارد مردم هم زیبا باشند.
زیبا غیر از خوشگلی است لازم نیست خوشگل باشی همین زلفی که داری شانه کن. همین اتاقی را که داری لازم نیست بزرگ باشد همین اتاق کوچک را همین استکان را همین چهار تا چیزی را که داریم کم یا زیاد، «إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ» حدیث داریم خداوند بدش میآید از آدم چرکین و ژولیده. امام رسید به یک زلفی دید زلف هایش داغان است.
فرمود: حال نداری بتراش می‌خواهی زلفی باشی شانه کن. شما هم زلف گذاشتی هم شانه نمی‌کنی. خدا اگر یک چیزی را به کسی می‌دهد دوست دارد آثارش را هم بر او ببیند. «یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ» (اعراف/31) لااقل وقت نماز بهترین لباس را بپوشید. امام رضا(ع) روی حصیر می‌نشست اما وقتی می‌خواست بیاید توی مردم خودش را می‌آراست «کَانَ جُلُوسُ الرِّضَا ع فِی الصَّیْفِ عَلَى حَصِیرٍ وَ فِی الشِّتَاءِ عَلَى مِسْحٍ وَ لُبْسُهُ الْغَلِیظَ مِنَ الثِّیَابِ حَتَّى إِذَا بَرَزَ لِلنَّاسِ تَزَیَّنَ لَهُمْ»(عیون‌أخبارالرضا/ ج2/ ص178) راجع به زیبایی از نظر جنس، با چه جنسی، از نظر مورد، کجا زیبایی، از نظر مقدار، چه مقدار، از نظر زمان، چه وقت.
از نظر جنس، در رساله می‌خوانیم همه فقها فتوایشان همین است لباس که فقط ابریشم بر مرد حرام است. طلا بر مرد حرام است. با کمال تأسف زیاد شده است حلقه طلا. بارها هم به من گفته‌اند. افرادی که حلقه طلا دست می‌کنند دائماً در حال گناه هستند و من تعجب می‌کنم از عروسی که دوست دارد شوهرش دائماً در حال گناه باشد.
گاهی وقت‌ها می‌گویند عروس دستم کرده است. کدام عروس است که، چرا باید عروس این طور باشد که عروس از شوهرش بخواهد، من دلم می‌خواهد دائماً در حال گناه باشی. گناهی که لذتی در آن نیست. گاهی یک گناهی است که یک چیزی هم در آن است. انسان یک دروغ می‌گوید پانصد تومان گیرش میآید. این یک گناه دائمی است علاوه بر آن که نماز باطل است. غیر از نماز هم یک گناه دائمی است. از نظر جنس، طلا ممنوع است حریر ممنوع است برای مرد. از نظر مورد، مورد نشان دادن زیبایی فقط همسر.
4- از نظر اسلام زن و شوهر باید خود را برای یکدیگر آرایش کنند
اسلام نظرش این است که زن‌ها تو خانه هر چه می‌توانند با آرایش نمره خودشان را ببرند بالا. که وقتی مرد وارد خانه شد آن چه می‌بیند زیبایی می‌بیند و به عکس هم همین طور است. روایت داریم، مرد هم برای خانمش خودش را آرایش کند و حدیث داریم اگر مردی به خودش نرسید زنش فاسد شد، مقصر مرد هم هست. مرد وارد خانه می‌شود قصاب است بوی پی از او میآید. سیگاری است بوی سیگار از او میآید. هم مرد برای زن هم زن برای مرد. ولی حدیث داریم وقتی زن از خانه میآید بیرون آرایشش را سرکوب کند. حتی ساده ترین لباس را بپوشد که جلوه‌ای نباشد ولی تو همه‌ی جلوه‌ها باشد. که مرد وقتی بیرون نگاه به هر کس می‌کند جلوه نمی‌بیند بر می‌گردد خانه خودش هر چه می‌بیند جلوه است.
زندگی بدین وسیله گرم می‌شود. از نظر مقدار، «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» (اعراف/31) قرآن «کُلُوا وَ اشْرَبُوا» دارد «وَ لا تُسْرِفُوا» هم دارد. این «وَ لا تُسْرِفُوا» جلویش یک جمله هست که این جمله را ما متأسفانه معنا نمی‌کنیم. می‌فرماید: «یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» (اعراف/31) زینت داشته باشید، بخورید بیاشامید و اسراف نکنید. این اسراف نکنید مال «کُلُوا وَ اشْرَبُوا» نیست. در زینت هم نباید اسراف کرد. از نظر زمان اگر یک زمانی مثل الآن زمان ما که مردم در تورم در بی پولی، کمی حقوق. بالا بودن جنس، مردم داغان هستند. زمانی که مردم داغان هستند آرایش نباید جلوه کند.
5- درک زمان و موقعیت افراد
کسی به امام صادق(ع) گفت آقا شما لباس‌های شیکی پوشیده‌ای ولی پبغمبر چنین لباس‌هایی نمی‌پوشید. امام صادق فرمود پیغمبر در زمانی بود که وضع مردم خوب نبود و وقتی وضع مردم خوب نیست ما هم نباید… زمانی که مردم در تهیه سیب زمینی و تخم مرغ و پنیر گیر دارند این بریز و بپاشهایی که می‌شود غلط است. اخیراً با کمال تأسف حتی تو سمینارهای مسئولین شیرینی‌های متنوع. خورشت‌های متنوع. یعنی بریز و بپاش مد شده است و مسابقه می‌گذارند وزارت خانه‌ای که می‌تواند دو تا اتاقش را برای مهمانی و مهمان هایش را ببرد آن جا. می‌برد فلان هتل و چه پول‌هایی خرج می‌کند یک مقداری بریز و بپاش در میان ما زیاد شده است. نگویید آقا ریاکار نیستیم. آخر بعضی‌ها هستند با کمال تأسف حالیشان نیست جای ریا کجاست؟ ! به یک کسی گفتند بیا نماز گفت من ریاکار نیستم نمازم را تو اتاق کارم می‌خوانم. من شکایت او را به مقام معظم رهبری کردم. گفتم یکی از مسئولین مملکتی را گفتم بیا نماز جماعت می‌گوید من اهل ریا نیستم. من نمازم را تو اتاقم می‌خوانم. ایشان فرمود حیف که نمی‌فهمد. حالیش نیست.
بابا آن که می‌گویند ریا حرام است آن ریائی حرام است که خواسته باشی بگویی من آدم خوبی هستم. اما اگر تو رئیس بیایی معاون تو هم میآید مدیر کل هم میآید. اگر قهرمان بیاید جوجه قهرمان‌ها هم می‌آیند. اگر تاجر بیاید کاسب هم میآید. اگر رئیس دبیرستان باید ناظم هم میآید. اگر دبیر فیزیک بیاید باقی دبیرها هم می‌آیند. اگر رئیس هیئت بیاید هئیتی‌ها هم می‌آیند. اگر استاد دانشگاه بیاید دانشجو هم میآید. این رقم ریاهایی که ترویج عملی امر به معروف عملی است. شما که نمازت را تو اتاق می‌خوانی بیرون بخوان. این ریا اصلاً ثواب دارد چه کسی گفته است حرام است.
مورد شناسی یک هنر است که آدم بفهمد کجا جای چیست! ما باید مراعات مردم را بکنیم همه‌اش که ریا نیست. آقاجان بگذارید مسئله بگویم. در تشیع جنازه خندیدن مکروه است. چرا؟ برای این که فضای عمومی فضای حزن است وقتی فضای حزن است ولو شما یاد یک مسئله‌ای افتادی خنده‌ات گرفت. آن جا جلوی خودت را بگیر. نگو من اهل ریا نیستم من همین هستم که هستم می‌خواهم صاف باشم. الآن خنده‌ام گرفته قهقه می‌زنم و می‌خندم. بابا! در حزن خنده‌ات گرفته است جلوی خودت را بگیر. شما در نماز اگر خنده قهقه پیش آمد باید خودت را نگهداری در برابر خدا ایستاده‌ای می‌گوید من خنده‌ام گرفته است. من نمی‌توانم منافق باشم این نفاق نیست این ادب است آدم سر نماز خنده‌اش گرفت باید خودش را حفظ کند. در تشیع جنازه گفته‌اند نخند. ماه رمضان شما زخم معده داری دکتر گفته روزه‌ات را بخور اما حالا که همه روزه می‌گیرند شما تو خیابان نباید روزه خواری کنی. اگر می‌خواهی بخوری برو یک کناری بخور.
به هر حال ما داریم اگر یک معلولی را دیدید کنار خیابان دستش، پایش یک جور مشکل فنی دارد خیره خیره به او نگاه نکن. این نگاه تو دل او را می‌سوزاند. دل سوازندن که هنر نیست. من می‌خواهم صاف باشم من اهل ریا نیستم اتفاقاً این جا اگر مسئولین، مهره‌ها، چهره‌ها، دانشمندان قهرمانان، پولدارها، عنوان دارها، نشان دارها اگر افرد نشاندار بیایند در امت این ریا نیست ثواب هم دارد. به هر حال طلا و ابریشم نباشد مورد برای غیر شوهر نباشد. قرآن می‌فرماید: «وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها» (نور/31) خواهرها و برادرها. برادرشوهرها نامحرم است. خواهر خانم نامحرم است. پسرها را از دوازده سالگی باید جلویشان چادر سر کرد. نگویید این بچه بوده است من او را قنداق کرده‌ام. برای این… مثلاً مرد هشتاد کیلویی را می‌بیند چادر سر می‌کند یک جوان به خاطر این که بیست و دو کیلو است. کیلویی نیست صرف این که این بچه بوده است ما با هم بوده‌ایم، باشد، فعلاً به تکلیف رسیده است و حتی قبل از تکلیف. دخترها را قبل از نه سالگی با حجاب آشنا کرد. علی‌ای حال مورد حجاب همین است.
6- سوء استفاده از زینت و زیبایی
اما سوء استفاده. بعضی‌ها سوء استفاده می‌کنند مسئله سوم، سوء استفاده از زینت. دکورسازی. قرآن می‌گوید وقتی فرعون می‌خواست تو کوچه راه برود (قارون) یک دنگ و فنگی راه می‌انداخت. «فَخَرَجَ عَلى قَوْمِهِ فی زینَتِهِ» (قصص/79) موسی گفت: خدایا من حریف فرعون نمی‌شود تو این قدر به این زینت دادی که این مردم را با زینت‌ها جلب خودش می‌کند و کسی گوش به حرف و تبلیغات من نمی‌دهد. گاهی با زینت بله، سوء استفاده از زینت. «وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ» (نور/31) زینت جایز سوء استفاده از زینت جائز نیست. این که گفته‌اند زن مچ دستش می‌تواند باز باشد و صورتش می‌تواند باز باشد. به شرطی که زینت نباشد. اگر آرایش کرد و طلا و النگو بود مچ دستش را هم باید بپوشاند. یک جاهایی زینت ضرورت دارد.
ضروری بودن زینت: البته نگویید آقای قرائتی این چه بحث‌هایی است که شما می‌کنید. گرانی، بی پولی، داغانی، سر کیف بچه‌ها، سر ثبت نام بچه‌ها، آن یکی دانشگاهش نمی‌دانم بنایی، معماری، گرانی است من می‌خواهم از این یک پل بزنم سر زینت‌های معنوی. الآن چقدر به زینت‌های ظاهر می‌رسیم اما زینت‌های معنوی… حوصله کنید چند دقیقه دیگر وارد زینت‌های معنوی می‌شوم، منتهی اگر خواسته باشیم بحث زینت را انجام بدهیم مجبوریم همه ابعادش را بگوییم. آخر اگر من خواسته باشم بحث کفن را بکنم. بسم الله الرحمن الرحیم کفن می‌گویند(اه) این آقا مثل این که همه حرف هایش را زده است کفن مانده است. من اگر بخواهم روضه کفن را بخوانم باید شروع کنیم بحث لباس را بگویم بعد لباس نوزاد را بگویم، لباس ورزش را بگویم، لباس کار را بگویم. شستن لباس را بگویم، بهداشت لباس را بگویم، لباس نماز را بگویم، جنس لباس را بگویم، پنبه باشد یا پشم، حدیث چه می‌گوید. رنگ لباس را بگویم که سرخ و سیاه نباید باشد. بعد لباس عروس را بگویم یک ذره یک ذره بگویم تا آخرین لباس کفن.
یعنی من اگر خواستم بحث کفن را بگویم صاف بگویم بسم الله الرحمن الرحیم موضوع امشب کفن مردم تلویزیون را خاموش می‌کنند. بنابراین اگر هم خواستم یک چیزی بگویم، از یک راهی شروع کنم که طرف متوجه نشود. البته شما که حالا متوجه شدید! موضوع بحث ما زیبایی‌های معنوی است.
7- توجه اسلام به نظافت و زیبایی
ولی خوب باید زیبایی‌های دنیایی را هم بگوییم اصولاً اسلام با زیبایی مخالف است یا نه؟ ! آخر بعضی‌ها فکر می‌کنند حزب اللهی یعنی ضد زیبایی. به یک خانم می‌گویند آخر این چه قیافه‌ای است گرفته‌ای می‌گوید من حوصله‌ی قرتی بازی‌ها را ندارم. آن قرتی مؤمن است این مؤمن غیر مؤمن است. بعضی از ما گیرمان این است که خیال می‌کنیم آرایش کردن قرتی بازی است. گاهی وقت‌ها یک حزب اللهی به یک سوپر دولوکس می‌رسد می‌گوید سوسول است. خیال می‌کند اگر کسی به قیافه‌اش رسید سوسول است و این آقا که درب و داغان است حزب اللهی است.
الآن به هر نقاشی بگویند یک حزب الهی بکش یک آدم چرکین را می‌کشد اگر بگویند یک آدم غربی بکش یک سوپر دولوکس می‌کشد. این فکر، فکر غلطی است. به هر کسی بگویند عکس امام زین العابدین(ع) را بکش یک سید بیمار می‌کشد که الآن دارد می‌افتد. بابا امام زین العابدین خیلی هم زیبا بود خیلی هم جالب بود صوتی داشت که وقتی قرآن می‌خواند حمال‌ها زیر بار یک ساعت می‌ایستادند تا از صوتش استفاده کنند چون خیلی خوش صدا بود. خیلی هم خوش قیافه بود. منتهی چند روز مریض شد. ما چنان می‌گوییم زین العابدین بیمار که به هر طراحی و هر نقاشی و به هر روابط عمومی بگویند عکس امام زین العابدین را بکش… زیبایی خیلی مهم است و خیل اثر دارد.
یک دکتری به من می‌گفت من خیلی مرید امام شدم بنیانگذار جمهوری اسلامی گفتیم امام را که همه مریدش هستند. اما حالا چه چیزی برایت تازگی دارد گفت امام در حسینیه جماران داشت گریه می‌کرد به مناسبت عاشورا اشکش درآمد یک دستمال سفید برداشت اشکش را پاک کرد وسط این که اشک می‌ریخت و اشکش را با دستمال سفید پاک می‌کرد بینی امام ترشح پیدا کرد یک دستمال دیگر برداشت برای بینی‌اش. من دیدم دستمال اشکش با دستمال بینی‌اش جداست می‌گفت من حالا فهمیدم خیلی کیف کردم. این همه امام عرفان دارد و انقلاب است و شاه را برداشته است. این که این دکتر را تکان داده است همین که لیوان و ظرفش، استکانش، جابجا بودندش، دقتش، یک مرتبه امام وسط سخنرانی عطسه نکرد در کل عمرش یک مرتبه امام سرفه نکرد. یک مرتبه امام وسط سخنرانی بدنش را نخاراند. بله من از مردم می‌خواهم که، (شروع کند به خاراندن خودش) یک مرتبه امام یک گوشه از عمامه‌اش کج نبود. امام در سن هشتاد و پنج سالگی می‌آمد تو تلویزیون مثل یک تازه داماد یک مرتبه محاسنش کوتاه باشد، بلند باشد یعنی میزان میزان. شاربش، ناخنش، عبایش، اتوی لباسش. عطری که امام می‌زد. شاید لباس هایش ارزان بود ولی بوی گل می‌داد. زیبایی یک ارزش است. بخشی از این که مسجدهای ما خلوت است این است که فرش‌های مسجد بو می‌دهد. زیلوهای مسجد بو می‌دهد. دیدید چای ریزهای مسجد چه طور چای می‌ریزند بدترین نوع چای دادن از نظر بهداشتی چای‌های است که تو مسجد و حسینیه داده می‌شود. چه می‌کنند؟ ! نعلبکی را روی هم می‌گذارند اول نعلبکی‌ها را روی قالی می‌چینند نعلبکی‌تر است روی فرش‌ها و قالی‌ها و موکت‌ها. بعد برای این که یک جا بتوانند بلند کنند همه نعلبکی‌ها را روی هم می‌گذارند یعنی پشت هر نعلبکی وارد نعلبکی دیگر می‌شود. یک کار بسیار زشت دیگر که می‌کنند که بسیار، بسیار زشت است و ضد بهداشت است این است که قهوه خانه‌های مسجدها یک طشت می‌گذارند همه استکان‌ها را تو همان طشت می‌شویند. بسیار بد است. تو طشت همه چیز هست.
قدیم یک کسی می‌خواست فحش بدهد به کسی اول گفت خاک تو سرت. بعد گفت: تو سرت، آخرش گفت: تو سرت چون همه چیز توش بود. من سفارش می‌کنم به تمام پیش نماز‌ها و تمام رؤسای هیئت. اصولاً جوان‌ها بیایند دخالت کنند. یک کتابی نوشته شده است بنام بهداشت مسجد. مهر مسجد سیاه، زیلو بو می‌دهد. همه استکان‌ها را تو یک طشت می‌شویند. قهوه چی برای این که خودش را راحت کند همه نعلبکی‌ها را تو هم می‌گذارد برای این که بالا برود… این‌ها یک چیزهایی است که نمی‌دانم حالا، . . . خدا کند این فیلم من را امشب ویدئویی آن را ببندند غرب اگر فیلم امشب من را ببرند غرب می‌گوید، بعد از پانزده سال ازانقلاب می‌گویند چگونه چای بخوریم، چه قدر ما باید سقوط کرده باشیم. که چگونه استکان و نعلبکی بشوییم. چگونه ماست بخوریم. من یک بار دیگر گفتم ولی باز می‌بینم سر سفره‌ها گوش ندادند. حتماً پای تلویزیون نبوده‌اند و الا کسی پای تلویزیون باشد لجاجت نمی‌کند. بهداشتی ترین نوع ماست خوردن این است که آدم ماست را با نان بخورد غلط است آدم ماست را با قاشق بخورد چون قاشق را که از دهانت درآوردی تو ظرف ماست کردی مگر این که ظرف یک بار مصرف باشد. و هر کسی ظرف ماستش مال خودش باشد. اما اگر یک ظرف ماست بود و چند نفر می‌خواهند بخورند حتماً باید با نان بخورند. زینت یک لطف الهی است خداوند بارها گفته است خدا را بشناسید «إِنَّا زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا» (صافات/6) ببینید ما آسمان‌ها را زینت دادیم. استفاده از زینت جایز است.
سه تا زن آمدند پیش پیغمبر گفتند یا رسول الله، یکی گفت شوهر من گوشت نمی‌خورد یکی گفت شوهر من عطر نمی‌زند. یکی گفت شوهر من همخوابی نمی‌کند با من. پیغمبر چنان عصبانی شد چنان دوید بالای منبر که عبایش روی زمین کشیده می‌شد. یعنی هیجانی شد پیغمبر فرمود: این چه دینی است که شما دارید آمدند به امام صادق گفتند یک فقیه ملا است اما با کسی تماس نمی‌گیرد تو خانه نشسته است فرمود: مگر می‌شود آدم تو خانه‌اش بنشیند و مجتهد هم باشد. اصلاً از امتیازات قرآن این است که «یَمْشی فِی الْأَسْواقِ» (فرقان/7) آیه دیگر دارد «یَمْشُونَ فِی الْأَسْواق» (فرقان/20) یعنی با مردم بود. با مردم بودن و تمیز بودن و بهداشت را رعایت کردن. استفاده از زینت، پیغمبر فرمود چرا استفاده از زنیت نمی‌کنید.
استفاده از زینت برای غیر شوهر ممنوع. اگر مردی راضی باشد و یا اگر زنی خودش را آرایش کند بدون اجازه شوهر خودش را تو خیابان به دیگران عرضه کند و شوهرش هم راضی باشد در روایت داریم مورد لعنت هستند این زن و شوهر. که شوهر اجازه داده است خانم خودش را درست کند و به مردهای اجنبی عرضه کند. زینت سفارش شده است منتهی زینت باید مورد استفاده‌اش معلوم باشد یک جایی هم ضرورت دارد زینت مثل این که آدم، مثلاً سفارت خانه‌های ما در خارج از کشور. حتماً باید قشنگ باشد. برای این که آنجا پز نظام به سفارت خانه‌اش است.
امام صادق فرمود زمانی که شما مخالف دارید و مخالفین دارند شما را نگاه می‌کنند حتماً باید آن خیابانی که دیپلمات‌ها هستند و سفرا هستند باید شهرداری به آن خیابان بیشتر برسد چون آن جا عزت ماست شما مهمان که میآید او را به اتاق مهمان می‌برید یا اتاق مهمانخانه از اتاق خودت بهتر است عنوان و عزت حسابش جداست.
8- زینت‌های معنوی
برویم سراغ زیبایی‌های معنوی. زیبایی‌های معنوی زیاد است. بسم الله الرحمن الرحیم، همه حرف را زدم برای این که این حرف را بزنم پیغمبر(ص) فرمود: «الْخُشُوعُ زِینَهُ الصَّلَاهِ»(کنزالفوائد/ج1/ص299) نماز زیبا این است که خشوع داشته باشد گاهی خانم‌ها سجاده‌هایی درست می‌کنند چه گلدوزی‌هایی. چیزهایی تو سجاده هست شانه، قیچی. پارچه‌های مختلف عطرهای مختلف. مهره‌های کذایی، انگشتر، تسبیح.
می گوید اگر می‌خواهی نمازت زیبا باشد، خشوع. یک کسی نماز می‌خواند سر نماز با ریش هایش بازی می‌کرد. امام فرمود: اگر این خشوع می‌داشت با ریشش ور نمی‌رفت. زینت نماز خشوع است. حدیث داریم امام وقتی نماز می‌خواند چنان سیخ می‌ایستاد که اگر پرنده‌ای روی کتفش بود تکان نمی‌خورد و جز باد عبای ایشان را تکان نمی‌داد.
زینت قرآن صوت خوش است زینت مسلمان بودن این است که آدم به عهدش وفا کند. زینت کسی که قدرت دارد این است که عدالت داشته باشد. زنیت انسان ایمان است «حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی قُلُوبِکُمْ» (حجرات/7) زینت انسان ایمان است. زینت خدمت به مردم این است که منت نگذارید. زینت کار خیر این است که آدم تمامش کند. چیزی را ناقص انجام ندهد. زینت بدن این است که انسان کم بخورد. زنیت سفره سبزی است و حتی حدیث داریم امام رضا(ع) می‌فرمود: سفره‌ای که سبزی تویش نیست من سنگین و سخت است برایم که حاضر بشوم سر سفره‌ای که سبزی نیست. اصولاً سفارش به سبزی زیاد شده است. کاهو باشد، اسفناج باشد سبزی خوردنی…
انسان باید رابطه‌اش با سبزی زیاد باشد و لذا حیوان‌هایی که به گوشت‌شان را گفته‌اند بخورید حیوانی‌هایی است که با یک واسطه رابطه با سبزی دارند مثلاً گوسفند، بزغاله، گاو. اما حیوان‌هایی که دو واسطه می‌خورد با سبزی گوشتش حرام است. مثلاً شغال گوشتش حرام است. چون سبزی خوار نیست. یا آدم باید خودش اهل سبزی باشد یا حیوانی که می‌خورد آن حیوان سبزی خوار باشد. زینت علم نشر آن است. کسی اگر علم داشته باشد و علمش را نشر ندهد. حدیث داریم باسوادی که مردم از علمش استفاده نکنند این تو جهنم است. باسواد است اما کتمان می‌کند. دکتر اگر کتمان کند. آقا من دکتر هستم مرض شما را نفهمیدم صاف بگویم مریض عزیز من مرض تو را نفهمیدم. برو پهلوی فلانی! می‌گویم اگر بگویم نفهمیدم می‌رود بیرون می‌گوید فلانی نفهمید در نتیجه مشتری‌های من کم می‌شود شما فعلاً این دوا را بخور پس فردا بیا ببینم زنده‌ای یا نه؟ ! نصف این هایی که تو قبرستان خوابیده‌اند به خاطر این است که دکترها راستش را نگفته‌اند. نگفتند که ما مرض تو را نفهمیدیم صداقت و صراحت، من مرض تو را نفهمیدم خدا رحمت کند آیت الله العظمی گلپایگانی را. درسش بودیم آمد یک بحثی را مفصل گفت. فردا آمد نشست و گفت که بسم الله الرحمن الرحیم. آن چه دیروز گفته‌ام نظرم برگشت. بار دیگر تحقیق کردم و فکر کردم از حرف دیروز نظرم برگشت.
امام در وصیت نامه‌اش فرمود اگر من از کسی ستایش کردم مربوط به آن زمان بوده است. شما نگویید چون امام گفته است آدم خوبی است لابد تا آخر آدم خوبی است. پلیس راه گفت این جا تصادف نکرده. ممکن است کیلومتر بعد تصادف کند. زینت علم به این است که آدم عمل کند. زینت عید نماز عید است. زینت معنوی، البته عید، خوب علف‌ها سبز می‌شوند میش‌ها می‌زایند خوب ما هم تخمه کدو می‌شکنیم. لباس نو می‌پوشیم. تغییر لباس این زینت ظاهری است زینت معنوی نماز عید است با تکبیر و تحمید و تقدیس. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «زَیِّنُوا مَجَالِسَکُمْ بِذِکْرِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع»(کشف‌الیقین/ ص450) زینت گفته‌ها ایناست که آدم از اولیای خدا تجلیل کند. کمالات دیگران را بگوید.
کمالات دیگران خیلی در آدم اثر می‌کند. چون یک وقت آدم می‌نشیند می‌گوید دلار چند شد یک وقت می‌نشیند تو همین حرف هاست اما یک وقت می‌نشیند ارزش‌ها را بیان می‌کند. وقتی ارزش‌ها بیان شد جامعه به سمت ارزش‌ها می‌رود. اگر عکس بوعلی سینا پخش شد مردم گرایش پیدا می‌کنند به بوعلی سینا شدن. اگر عکس یک رقاصه پخش شد مردم گرایش پیدا می‌کنند به رقاصه شدن. سعی کنید در جلسات، کمالات اولیاء خدا را بگویید، اثر دارد.
زینت زن عفت اوست. زینت معنوی او البته. زینت کشور ارتش آن است. قوای مسلح. آخر گاهی وقت‌ها می‌گویند این شخصیت‌ها که می‌آیند تو فرودگاه، سان می‌بینند این‌ها چیست؟ این‌ها پز ماست. زینت یک کشور این است که قوای مسلح آن،
لذا حدیث داریم پیغمبر سالی دو مرتبه از جوان‌های مدینه سان می‌دید. همه جوان‌های مدینه به صف می‌شدند پیغمبر میآید جلوی ایشان سان می‌دیدید. هر کدام خوش هیکل بودند می‌فرمود شما اسمت را برای جبهه نوشته‌ای؟ هر کدام نقص فنی داشتند می‌فرمود اسم‌تان را برای حفاظت کوچه‌های مدینه نوشته‌اید؟ یعنی آن‌هایی که مشکل داشتند بالاخره سرباز کوتاه برای عدس پاک کردن که خوب است. ممکن است یک کسی مثلاً شست پایش کج است. خیلی خوب اگر شست پایش کج است برای حفاظت کوچه هم خوب نیست؟ !
آخر یک کسی به ما گفت شما آخوندها هم از شاه یاد گرفتید. شاه سان می‌دیدشما هم سان می‌بینید. گفتم نه خیر شاه از سلیمان یاد گرفت. حضرت سلیمان پیغمبر است قرآن می‌گوید: «وَ حُشِرَ لِسُلَیْمانَ جُنُودُهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ وَ الطَّیْرِ فَهُمْ یُوزَعُونَ» (نمل/17) قرآن می‌گوید حضرت سلیمان پیغمبر از تمام ارتش سان می‌دید، شما نگو شما از شاه یاد گرفتید بگو شاه از حضرت سلیمان یاد گرفت. آخر یک کسی به من گفت انگشترت را به من بده گفتم می‌خواهی چه کنی گفت می‌خواهم هر وقت نگاهش کردم یادت بیفتم گفتم به تو نمی‌دهم وقتی دیدی نیست یاد من بیفت. اگر می‌خواهی یاد من بیفتی از این طرفش کن.
زیبایی پول این است که آدم با این که پول دارد قناعت کند. نگوید حالا که دارم من ولخرجی می‌کنم. آدم پولدار زیبایی او به این است که با این که پولدار است اما اسراف نکند و زیبایی سختی‌ها صبر است و زیبایی زهد ایثار است
9- زینت‌های ممنوع
بعضی جاها هم زینت ممنوع است. زینت‌های ممنوع، یک برای تکبر گاهی وقت‌ها انسان برای پز دادن برای این که رقیب را از میدان بیرون کند می‌خواهد یک لباسی بپوشد که همه، یک ماشینی سوار بشود که همه… دو برای اسراف ممنوع است. سه برای غفلت ممنوع است چهار برای این که دیگران را تحقیر کند ممنوع است. پنج در حال احرام زینت ممنوع است. شش طلاکاری مسجد ممنوع است.
10- علم مفید زینت است و علم مضر مانع است
بهترین زینت تحصیل علم است. آن هم علم مفید. امام در پیامی که برای نهضت سوادآموزی دادند فرمودند علم جهت دار. خیلی از علم‌ها مفید نیست. هم در حوزه داریم علم‌هایی که خیلی فایده ندارد هم در دانشگاه علم‌هایی که فایده ندارد. سیصد تا ما اعوذ داریم در مفاتیح در دعا که خدایا پناه می‌برم به تو یعنی از شرش ما را نجات بده یکی از چیزهایی که می‌گوید پناه می‌برم به تو، علم بی خاصیت است. «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عِلْمٍ لَا یَنْفَع»(کنزالفوائد/ج1/ ص385) گاهی علم‌ها مضر هم هست.
من راجع به علم مضر یک خاطره برای‌تان بگویم. سال اول انقلاب بود هنوز هم ترور نبود. همه راحت می‌آمدند و می‌رفتند و حفاظتی نبود همه با اتوبوس می‌آمدند و می‌رفتند. وقتی بزرگ‌ها را شهید کردند برای ما کوچک‌ها هم حفاظت و پاسدار گذاشتند ولی سال اول دوم انقلاب خبری نبود. بزرگ‌ها و کوچک‌ها همه بدون حفاظت می‌آمدند و می‌رفتند من هم از قم می‌آمدم رادیو تلویزیون فیلم پر می‌کردم و می‌رفتم میدان شوش سوار اتوبوس می‌شدم و می‌رفتم قم. سوار اتوبوس که شدیم داشتیم می‌رفتیم قم رسیدیم بهشت زهرا خواستم بگویم که برای شادی روح شهدا صلوات ختم کن دیدم رئیس هیئتی، از این داش مشتی‌ها. اما یک حجه الاسلم، برای شادی روح شهدا صلوات! این مال تو نیست نشستم. یک خورده به خودم انتقاد کردم که بابا شاه که فرار کرد به خاطر شهدا بود. یادت نرود شهدا را. اصل این که گفته‌اند مهر کربلا بگذار برای این است که در هر نمازی شهدا را فراموش نکنی. امام آمد از شهدا بود انقلاب از شهدا بود. همه چیز از شهدا است. اصلاً تلویزیونی که تو توی آن هستی از شهداست. پاشو صلوات ختم کن. بلند شدم نگاه کردم به افراد اتوبوس رویم نشد باز نشستم. باز یک دو تا فحش و نفرین به خودم دادم، پاشو عارت نشود. پا شدم باز نشستم این بغل دستی گفت آقا شیخ صندلی شما میخ دارد. گفتم نخیر خودم گیر دارم. گفت گیر چه هستی؟ گفتم گیر دو تا کلمه درس. ای کاش این درس‌ها را نمی‌خواندم راحت صلوات ختم می‌کردم من گیر کرده‌ام! البته بلند شدم گفتم صلوات ختم کن ولی چند کیلومتر از بهشت زهرا رد شده بودیم.
این‌ها علم مضر است که آدم احساس کند حالا که دکتر است نباید بیاید مسجد! ای بابا. حالا که مهندس است نباید بیاید مسجد! ای بابا. حالا که تاجر است نباید بیاید حالاکه طلبه است نباید بیاید! یعنی چه؟ ! خوب طلبه هستی اذان بگو. به یکی از روحانیون گفتند اذان بگو. امیرالمومنین اذان می‌گفت. از خصلت‌هایی که آیت¬الله العظمی گلپایگانی داشت آقازاده‌اش را می‌گفت که ایشان در طول سال اذان می‌گفت. می‌آمد تو حیاط با صدای بلند اذان می‌گفت. تا آن جایی که صدایش رمق داشت. به هر حال علم مفید علمی که به آدم جسارت بدهد. جرأت بدهد. خودمانی بشود.
اصولاً بین هر چیزی که به تو الهام شد، تنگ شدی این شیطان است. اگر یک چیزی به تو الهام شد که باز شدی خداست. چون «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ» (بقره/268) شیطان می‌گوید نه. پول به فقیر نده فردا خودت پیری و کوری داری پنهان کن. نمی‌خواهد خمس بدهی. از پولت کم می‌شود. دو ریالی را نده برای تلفن شاید خودت یک ساعت دیگر خواستی. قالی را نده به کسی یک دفعه می‌بینی پای خاکی می‌گذارند رویش. کتابت را نده به کسی دیگر. این شعر را نده به کس دیگر یک بار دیدی سخنرانی می‌کند خواهند گفت این از او یاد گرفته است. بگذار بگویند او از این یاد گرفته است. اگر کسی کتابش و شعرش را قالیش را، ماشینش را، اگر دائماً به تو القاء نشد نده روحت را فشار دادند شیطان است. «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ» چون گاهی آدم یک چیزی به فکرش میآید نمی‌داند این را شیطان به او القاء کرده است یا خدا.
علامه طباطبایی یک بحثی دارد می‌گوید اگر چیزی به شما الهام شد باز شدی خدایی است. اگر گرفته شدی شیطانی است. ما که ارزان خریدیم، برادرها فلان بقالی سیب ارزانی آورده است. می‌گوید بما چه! بگذار مردم گران بخرند. آدم‌هایی هستند که اگر دو کیلو سیب زمینی ارزان بخرند حاضر نیستند آدرسش را بگویند. این قدر این‌ها خبیث هستند. آدم‌هایی هم هستند که همه اموال‌شان را وقف می‌کند یک کسی هم هست که آدرس دو کیلو سیب زمینی ارزان را به کسی نمی‌دهد.
سالگرد نهضت سوادآموزی را باید تبریک بگویم بار دیگر از راه دور از طریق تلویزیون از آموزشیاران و همکاران تشکر می‌کنیم. چون زحمت اصلی را آن‌ها می‌کشند و همین طور که مقام معظم رهبری فرمود: نهضت سوادآموزی به گردن ایران حق زیادی دارد میلیون‌ها مرد را باسواد کرد. الآن هم صدها هزار نفر سر کلاس نشسته‌اند. ان شاءالله کلا س‌ها را با گرمی نگهدارید به امید روزی که آمار بی سوادها به حداقل برسد.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»