موضوع: دعای مکارم الاخلاق – 16، ظلم – 3
تاریخ پخش: 79/03/12
بسم الله الرحمن الرحیم
الهی انطقنی بالهدی والهمنی التقوی
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا أُظْلَمَنَّ وَ أَنْتَ مُطِیقٌ لِلدَّفْعِ عَنِّی، وَ لَا أَظْلِمَنَّ وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَى الْقَبْضِ مِنِّی، وَ لَا أَضِلَّنَّ وَ قَدْ أَمْکَنَتْکَ هِدَایَتِی، وَ لَا أَفْتَقِرَنَّ وَ مِنْ عِنْدِکَ وُسْعِی، وَ لَا أَطْغَیَنَّ وَ مِنْ عِنْدِکَ وُجْدِی»(صحیفه سجادیه، دعاى 20)
«السلام علیک یا رسول الله، السلام علیک یا محمد بن عبدالله، السلام علیک یا حسن بن علی المجتبی، السلام علیک یا ابالحسن یا علی بن موسی الرضا»
در آستانه شهادت امام مجتبی و امام رضا و رحلت رسول اکرم (علیهم السلام) بیننده‌ها بحث را گوش می‌دهند. موضوع بحث تفسیر دعای مکارم رسیدیم تا این جمله که امام سجاد (ع) از خداوند می‌خواهد که: «وَ لَا أُظْلَمَنَّ وَ أَنْتَ مُطِیقٌ لِلدَّفْعِ عَنِّی، وَ لَا أَظْلِمَنَّ وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَى الْقَبْضِ مِنِّی» من نه به کسی ظلم کنم و نه به من ظلم بشود. چون بحث ظلم فراگیر است و شامل داخل خانه فرزند بزرگتر نسبت به فرزند کوچکتر، ظلم کدخدا و خان در روستا که در قدیم بوده و ظلمهایی با قلم و بیان و فکر و یا از طریق رانندگی، تابستان است و راننده در رانندگی قوی است و دیگری هم تازه گواهینامه گرفته نور بالامی اندازد، این ظلم است. پس همه جا نشانه‌ای از ظلم ظاهر است و باید کنترل شود، اینکه می‌گویند پل صراط از مو باریکتر است در دنیا هم انتخاب حق از مو باریکتر است.
1- آثار ظلم
الف: محروم از رهبری. کسی اگر ظالم باشد حق ندارد رهبر باشد. خداوند به ابراهیم (ع) فرمود: تو را برای رهبری و امامت جامعه انتخاب کردم، «إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمینَ» (بقره/124) من تو را برای مردم امام قرار دادم. گفت: فرزندانم هم رهبر می‌شوند. (خداوند) فرمود: عهد من(امامت) به ظالمان نمی‌رسد. ب: محرومیت از رستگاری. در قرآن چهار مرتبه فرموده: «لا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ» (انعام/21، انعام/135، یوسف/23، قصص/37) افراد ستمگر رستگار نمی‌شوند. ممکن است از نظر دنیایی به جایی برسد ولی روی سعادت را نمی‌بیند، به مقام، وزارت و وکالت و شاهنشاهی ممکن است برسد ولی رستگاری نه. ج: محروم از محبت خداوند. در قرآن سه مورد آمده است «لا یُحِبُّ الظَّالِمینَ» (آل عمران/57، آل عمران/140، شوری/40) خداوند ستمگران را دوست ندارد. ممکن است با ظلم دل افرادی را به دست بیاوری، مثلا در جلسه‌ای با مسخره کردن فردی، نظر دیگران را جلب کند ولی خداوند او را دوست ندارد. د: محروم از هدایت. در قرآن ده مورد هست که «لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ» (بقره/258) و. . . خداوند ستمگران را هدایت نمی‌کند. ه: حسرت در قیامت. قرآن می‌فرماید: «یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمینَ» (انبیاء/14). وای بر ما که در دنیا ما ظالم بودیم.
2- پولی که با زور و ظلم بدست بیاید، بطریقی از بین می‌رود
و: هلاکت
اینها گوشه‌ای از آثار ظلم است که در قرآن آمده است. چرا ما ظلم می‌کنیم؟ ما اگر معتقد باشیم که روزی به دست خداست ممکن است با زور وظلم پول بدست آورد ولی آن پول از طریقی از بین رفته و آتش می‌گیرد. مثلا با سیگار کشیدن پولش را آتش می‌زند، چون کسی که سیگار می‌کشد خودش پولش را آتش می‌زند. که قطعاً آتش زدن یک هزار تومانی بهتر از سیگار کشیدن است، چون وقتی هزار تومانی را آتش می‌زند، ریشه‌اش سالم می‌ماند، ولی با سیگار کشیدن هم پول رفته و هم سلامت. کشیدن سیگار و نوشیدن مشروبات الکلی ظلم به نفس است. تریاک که دیگر چه عرض کنم. جوانان حواس خود را نسبت به تریاکی شدن و اعتیاد جمع کنند. اگر مصاحبه کنیم با افرادی که معتاد شده‌اند خواهند گفت: ما نسبت به معتادها حرفی نداریم که کار از کارشان گذشته ولی شما جوانان چرا؟ از او بپرس از اول تا کنون پول چند خانه را به اعتیاد گذارانده و از بین برده ای.
یکی سؤال کرد: آیا خداوند می‌تواند کره زمین را داخل تخم مرغ کند؟ بله تریاکی‌ها پول خانه را داخل سوراخ تریاک می‌کنند، سوراخ وافور. حیف نیست ظلم به خود و سلامتی و ظلم به نسل و اعصاب و دستگاه گوارش بکنی؟ پر خوری ظلم به خویشتن است. فکرمی کند زرنگی کرده دو پرس خورده، نه دو اشتباه کرده. ما همیشه فکر می‌کنیم اگر جنس و سکه‌ای بخریم و ارزان شود، ضرر و خسارت کرده ایم. اما قرآن می‌فرماید: «قُلْ إِنَّ الْخاسِرینَ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ» (زمر/15) ای پیامبر: بگو خسران دیدگان آنهایی هستند که خود را باخته اند. خودش را مفت باخت. اگر قالی ارزان شود، پشم ارزان شده ولی تو چرا خود را باخته ای؟ دو ماه تابستان در پیش است که تعطیل است آن را چگونه می‌خواهیم سپری کنیم؟ و سال امیرالمؤمنین (ع) که مقام معظم رهبری نامیده برای آن حضرت چه کار کرده ایم؟ حدیث داریم که هر کس همین مقدار با علی(ع) آشنا باشد که نام فرزندش را علی بگذارد فردای قیامت همین مقدار از او دستگیری می‌شود. خانمی که حامله است سالی که دو غدیر در آن است اگر پسر بود به افتخار آن نامش را علی بگذارد. چرا اسم زهرا و علی نمی‌گذاری؟ می‌گوید: برادرم دارد، خوب برادرت تلویزیون رنگی و تلفن هم دارد. شما بگو نمی‌خواهم، چون آنها دارند. حال به زهرا و علی که می‌رسیم. . . ما به کارها می‌توانیم جهت بدهیم.
3- طرح سؤالات کج و انحرافی، ظلم به خویشتن است
مسابقاتی هست ولی من از بسیاری از مسؤولین فرهنگی این گلایه را دارم که شاید دستی دارد این مسابقات را به انحراف می‌کشاند، مثلاً: جوانی از من می‌پرسد: کدام پیامبر 6 ماهه به دنیا آمد؟ حال اگر بدانیم کدام پیامبر 6 ماهه دنیا آمد، در زندگی ما چه نقشی دارد. مثل اینکه بپرسیم: بو علی سینا چند کیلو بود؟ اینها سؤالات احمقانه است، شش ماهه یا هفت ماهه من چه کار کنم؟ حتی سن امامان را هم اگر ندانستیم اشکال ندارد، موعظه‌ها و سخنان امامان مفید است اما ندانستن سنشان ضرری ندارد. رفتم در سالنی که دعوت شده بودم که جایزه بدهم، از او سؤال کرده بودند: کدام سوره مثلا 50 تا قاف دارد؟ این مسابقه احمقانه است. به تو چه مربوط است؟ طراح این سؤالها یا جاهل است یا بدون مشرف چنین می‌کند، اگر نمی‌توانید به دانشمند بگویید سؤال طرح کند. ما 350 «أَعُوذُ» از کامپیوترگرفته‌ایم که امامان ما به خدا پناه می‌برده‌اند از بدیها یکی: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عِلْمٍ لَا یَنْفَعُ»(کنزالفوائد، ج1، ص385) خدایا پناه می‌برم به تو از علمی که نفعی نداشته باشد. برخی مسائل، اطلاعات است ولی کشکی است چون فایده ندارد. مثلاً سؤال شود: خانم برادر رستم چه نام داشت؟ پس باید سؤالاتی باشد که در دانستن آن رشد حاصل و در جهل آن ضرر عاید شود. ولی سؤالاتی که دانستن و ندانستن آن فایده‌ای و یا ضرری ندارد، احمقانه است. مثلاً بعضی از حاجی‌ها در مکه بلندگوها را می‌شمارند، که مسجد الحرام هفتصد بلندگو داشت و مسجدالنبی چند پایه، می‌گویم: مگر خلی. ما حاجی خل نداشته ایم، به تو چه که چند پایه و بلند گو داشت، حیف نبود که به جای چند طواف بلندگو شمردی؟ و حیف عمرت نیست که اینطور تلف کردی؟ و یا نام افرادی که در احد شهید شدند. شاید بعضی از مراجع تقلید هم اسم نفراتی که در احد بودند را ندانند، ندانستن آن اشکالی ندارد. مؤسساتی در تابستان می‌خواهند کار کنند ولی سؤالاتی کج و انحرافی مطرح می‌کنند. اینها ظلم به خویشتن است که درقرآن این همه آمده. حتی ندانستن سن ائمه اشکال ندارد. این که امام جواد (ع) چند ساله بود؟ بسم الله بلد نیستم و هیچ اشکالی هم ندارد. ولی خوب است که سؤال شود یکی از سخنان امام جواد (ع) را بگو؟ دانستن موعظه‌های ائمه(ع) مفید ولی دانستن سن اثری ندارد.
4- ظلم باعث سقوط می‌شود
ظلم باعث سقوط می‌شود. اصولاً قوم و قبیله و رژیمی که ظلم می‌کند واژگون می‌شود. حدیث: حتی اگر کافر مظلوم واقع شود دعایش مستجاب می‌شود. اگر مسلمانی به یک کافری ظلم کند خداوند دعای کافر را مستجاب می‌کند. به علی (ع) خبر دادند که خلخالی از زن کافره‌ای گرفته اند، (خلخال مثل دستبند که به دست می‌کنند آن را به پا می‌کنند) مگر می‌شود به کافری هم که در کشور اسلامی زندگی می‌کند به جان و مال و آبرویش تعرض کرد، بلکه مورد احترام است، بعد حضرت فرمود: اگر مسلمانی از غصه بمیرد جا دارد. به این می‌گویند: غیرت دینی.
یکی از ظلمها این است: طرد کردن مومنین ظلم است. به پیامبر (ص) گفتند: فقیرانی اطراف شما جمع شده‌اند آنها را از خود طرد کن. قرآن در این باره می‌فرماید: «فَتَطْرُدَهُمْ فَتَکُونَ مِنَ الظَّالِمینَ»(انعام/52) اگر آنها را طرد کنی از ستمکارانی. یکی از خواسته‌های دشمنان و مخالفان این است که نهادهای انقلابی مثل جهاد و سپاه و بسیج نباشند. چون به دست امام(خمینی ره) تأسیس شد و آنها با این کار هم محو شدن انقلاب را می‌خواهند و امام را. حالا اگر ظلم شد می‌شود گفت: به ما چه ربطی دارد؟ جواب: بعضی ظلمها، اگر ظلم شد و کسی در مقابل آن نایستاد خوبها هم به آتش آن می‌سوزند. در سوره انفال آیه 25 می‌فرماید: «وَ اتَّقُوا فِتْنَهً لا تُصیبَنَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّهً»(انفال/25) بترسید از فتنه‌هایی که وقتی مصیبت آن گریبانگیر شما شود فقط آنها که ظلم کرده‌اند گرفتار نمی‌شوند. مثال: در کشتی اگر کسی جای خودش را سوراخ کرد و آب به داخل آمد همه با هم غرق می‌شوند، نمی‌شود گفت جای خودش است هر کاری می‌خواهد بکند. مثال: یک پرتقال پوسیده در یک جعبه بقیه پرتقالها را هم خراب می‌کند. بله یک سری گناهان به همدیگر ربطی ندارد مثلا برق منزل یکی خاموش و دیگری روشن است، ولی اگر بادنجان سرخ کند ممکن است همسایه زکام بوده و اذیت شود. پس بعضی از گناهان مثل مرض مسری است، در این نوع گناهان همه افراد جامعه در مقابل آن مسؤول هستند، ولی در گناهان شخصی مسؤولیت کمتر است. تکیه بر ظالم: قرآن می‌فرماید: «وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ» (هود/113) به ستمگر تکیه نکنید که گرفتار آتش می‌شوید. تکیه برظالم هم ظلم است، می‌گوید: پرچم آمریکا بر فراز کشتی زده از آبهای خلیج عبور می‌کنم. در عوض اینکه: «وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ» (انفال/49) «یَتَوَکَّلْ علی پرچم آمریکا». در مقابل ظلم کردن باید عذر خواهی کنیم.
5- اگر مواظب لقمه حرام نباشیم، قاتل امام حسین می‌شویم
همه مواظب لقمه حرام باشیم، اگر زمانی جابجایی شد برگردانیم. علی (ع) فرمود: تمام اموالی که در زمان خلیفه قبل از من به نور چشمی‌ها داده شده همه را بر میگردانم حتی اگرآنها مهر خانمها شده باشد، چون از بیت المال است. اگر مواظب لقمه حرام نباشیم قاتل امام حسین(ع) می‌شویم. امام حسین (ع) روز عاشورا فرمود: دلیل اینکه من هر چه می‌گویم در شما تأثیری ندارد این است که لقمه حرام در شکمهای شماست. لقمه حرام سیلی دارد، خیلی ناراحت شدم که استاندار گفت: هزار میلیارد تومان ضرر کم آبی داریم. پول نهضت سواد آموزی با 50 هزار خانم معلم میلیارد تومان است. اشکالی دارد ما نماز باران بخوانیم، آقا ممکن است بخوانیم ولی باران نیاید. اگر نیامد دوباره می‌خوانیم، اصلا وقتی گفتند دعا کن مگر حتماً باید مستجاب شود، آنقدر دعا می‌کنیم تا مستجاب شود، با تجربه ثابت شده که خداوند دعا را مستجاب می‌کند. ما یک امام(خمینی ره) و عده‌ای بسیجی مخلص داشتیم در مقابل شرق و غرب بالاخره ما روسفید و آنها روسیاه شدند. دعا اثر دارد و ما هر چه داریم از دعا داریم. نماز باران بخوانیم، چرا باید یک امام جمعه بترسد از اینکه شاید نماز بخواند و باران نیاید. بگوید: آنقدر می‌خوانیم تا بیاید. یک حرف هم با کشاورزها دارم چرا که وقتی گندم نیست دود آن به چشم همه می‌رود. قرآن می‌فرماید: اگر یکسال باران نیامد نگویید: «رَبِّی أَهانَنِ» (فجر/16). آیا سال گذشته که باران آمد زکات دادیم؟ نگو سال قبل خوب و امسال بد، خوبی و بدی دست خود شماست چون: «کَلاَّ بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتیمَ» (فجر/17) سال گذشته به تو دادم به یتیم ندادی. داستان قرآنی: در سوره «ن والقلم» داستانی است که پدری از میوه‌های باغ به فقرا می‌داد از دنیا رفت فرزندانش گفتند ما سهمی از میوه‌ها برای فقرا قرار نمی‌دهیم. و سحر به باغ رفته میوه‌ها را چیده تا صبح که فقرا می‌آیند کار ما تمام شده باشد. شب که رفتند دیدند باغ آنها سوخته است: «قالَ أَوْسَطُهُمْ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ لَوْ لا تُسَبِّحُونَ قالُوا سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا کُنَّا ظالِمینَ فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ یَتَلاوَمُونَ» (قلم/30-28) به همدیگر نگاه کردند که چرا چنین شد؟ . . . آنها تصمیم گرفتند به فقرا ندهند خدا هم به آنها نداد.
6- مسأله‌ی خمس و زکات را جدی بگیریم
قرآن می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» (اعراف/96) اگر مردم، اهل ایمان و تقوا باشند برکات را آسمان و زمین بر آنها نازل می‌کنیم. نماز برای زمین لرزه و آمدن باران دلیل بر این است که بین آنها رابطه است، باید نماز باران احیا شود. تازه اگر مستجاب نشود بفهمیم که درب خانه خدا آبرو نداریم، گریه و استغاثه کنیم. و اگر نمی‌دهد شاید برای اینکه یک بار دیگر هم او را بخوانیم. اگر بدهد دیگر در خانه‌اش نمی‌رویم نمی‌دهد که باز هم برویم.
مسأله زکات و خمس را به آنها که تعلق می‌گیرد جدی بگیرند. پدرم در بازار تاجر بود می‌گفت در مدت این همه سال که در بازار بودم تاجری را ندیدم ورشکست شود مگر اینکه خمس نمی‌داد. خداوند داده، شما هم بدهید برای دختران و پسرانی که آمادگی ازدواج دارند و پول ندارند. و آنقدر بچه‌هایی که کفش و جوراب هم ندارند. و الا قهر و عذاب خداوند سراغ ما خواهد آمد. جوانانی که چند میلیون هستید و مدارس تعطیل می‌شود. هفته‌ای یک کتاب مطالعه کنیم و سؤالات را با یک کارشناس مطرح کنیم. و هر مؤسسه و سازمان و مسجد و روحانی سؤالاتی مطرح کند که برای جوانان مفید نباشد به عمر آنها خیانت شده است.
7- فرموده‌ی امام حسین درباره امام حسن (علیهم‌السلام)
شهادت امام حسن مجتبی (ع) است که خیلی حضرت عزیز است. حدیث: امام حسین (ع) فرمود امام حسن از من عزیزتر است. شب عاشورا امام حسین (ع) شعری می‌خواند. حضرت زینب (س) گریه کرد که شما شعرهایی می‌خوانید که فردا شهید می‌شوید. حضرت فرمود: جدم از من عزیزتر و پدرم علی و مادرم فاطمه از من بهتر بودند و امام حسن برادرم از مهمتر بود و همه رفتند. روزی پیامبر (ص) امام حسن (ع) را بر دوش خود سوار کرده بود. یکی رسید و گفت: حسن جان افتخار کن که چنین مرکبی داری و روی دوش پیامبر (ص) سوار شده ای. پیامبر (ص) فرمود: چرا او افتخار کند، من افتخار می‌کنم که چنین شخصی بر دوش من سوار است. امام حسن(ع) مظلوم بود و جنازه‌اش تیر باران شد. دیگر جنازه کسی را تیر باران نمی‌کنند. پنج نفر اصحاب کسا هستند، پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام). اینها هیچکدام تشییع جنازه نشدند. پیامبر (ص) در منزلش دفن و علی و فاطمه (علیهما السلام) مخفیانه و شبانه دفن شدند و امام حسین (ع) در گودی قتلگاه و امام حسن (ع) هم که تشییع شد، بدنش را تیر باران کردند وای کاش او راهم تشییع نکرده بودند. السلام علیک یا حسن بن المجتبی یابن رسول الله.
ای رخ انور تو مطلع نور *** وی عیان در غم تو شور نشور
آنکه معلوم ز قبر تو بود *** صبر هم مات ز صبر تو بود
قبر ویرانه و محرومی تو *** سند غربت و مظلومی تو یا حسن بن علی
لحظات آخر عمر رسول الله (ص) امام حسن مجتبی و امام حسین (علیهما السلام) روی سینه پیامبر (ص) بودند علی (ع) خواست آنها را جدا کند حضرت فرمود: بگذار آنها بمانند. . . چقدر امام حسن (ع) غریب و نامش غریب است، بین امت غریب و داخل خانه‌اش هم غریب بود.
آن طشت پر ز لخت جگر در مقابلش *** گویا بود که زهر چه کرده است با دلش
مظلوم جان علی و به مظلومی‌اش گواه *** آن پاره‌های دل که بود در مقابلش
عمر حسن به سختی عمر علی گذشت *** تا آنکه زهر آمد و حل کرد مشکلش
و یا عمر حسن ز عمر علی سخت‌تر گذشت. . . دگر مقابل علی (ع) مادرش را نزدند.
هر مرد را محرم او را همسرش *** غربت ببین که همسر او گشت قاتلش
چه گذشت بر زینب(س) زمانی که طشت را مقابل برادر گذاشت دید لخته‌های خون داخل طشت. اینجا بیشتر بر زینب سخت گذشت و یا آنجا که دید سر بریده برادر میان طشت است. و یزید با چوب به لبهای برادر می‌زند.
خدایا در آستانه سالگرد حضرت امام خمینی (ره) هستیم روح امام و شهدا را از ما راضی و ما را پاسدار خونها و خدمتشان قرار بده.
خدایا بالاتر از امام خمینی (ره) روح پیامبر(ص) را از ما راضی و ما را از بهترین امت او قرار بده.
خدایا معرفت پیامبر و اهل بیتش و دین و قرآن روز به روز بیشتر بفرما.
خدایا عقاید و افکار و نسل و ناموس و جوانان ما حفظ بفرما.
خدایا کشور و رهبر و دولت و آب و خاک ما حفظ بفرما.
خدایا اموات ما بیامرز.
خدایا مشکلات فرد و جامعه ما را حل و توطئه‌های علیه اسلام و مسلمین خنثی و توطئه گران را نابود بفرما.
خدایا شر استکبار به خصوص آمریکا و اسرائیل به خودشان برگردان.
«و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته»