حقوق – 7، حق وقف

«السلام علیک یا علی بن موسی الرضا و رحمه الله و برکاته» شهادت امام رضا(ع) را به همه شیعیان جهان تسلیت عرض می‌کنم. این افتخار ما است که راحت‌تر از باقی امامان می‌توانیم به پابوس این امام عزیز برویم. ثواب زیارت امام رضا(ع) از زیارت امام حسین(ع) و حج عمره بیشتر است.

در این 20 سالی که ما در تلویزیون بودیم هر سال یک بخشی از زندگی این امام را گفته‌ایم. امسال راجع به موقوفاتی که راجع به امام رضا(ع)، حضرت معصومه(ع)، امامزاده، امام حسین(ع) و موقوفات کل کشور صحبت می‌کنیم. که این حق وقف خودش حقی است. زمان این برنامه به دهه اوقاف نیز نزدیک است. امام رضا(ع) به خاطر موقوفات امامان و امامزادگان است کلی برکات دارد.

 بحثهایی که می‌خواهم مطرح کنم از این قرار است:

1- سیمای وقف و برکات آن (البته وقف حتماً یک مزرعه و پاساژ و… نیست بلکه یک پسر 16 ساله نیز می‌تواند یک کتاب به کتابخانه مدرسه‌شان وقف کند. مساجدی که ما در آن نماز می‌خوانیم، حسینیه‌ها و… همه وقف هستند. ما همه از اموال موقوفه استفاده می‌کنیم. برخی افراد از اطرافیانشان بی‌وفایی می‌بینند و اموالشان را وقف می‌کنند. یک تاجری به من می‌گفت: دیر وقت آمدم خانه و از خانمم غذا خواستم، او به من گفت: مردی که این موقع از شب بیاید نباید به او غذا داد، برو و هر چه هست بخور من هم رفتم نان و پنیر خوردم. بعد هم خوابیدم. نیم ساعتی خوابیده بودم که دامادم رسید. دیدم که خانمم یخچال را باز کرد، گوشت را در آورد و شروع کرد برای او غذا پخت، دیدم که من هنوز نمرده‌ام و خانمم دامادم را از من بیشتر دوست دارد البته باید به خانواده رسید من این را برای کسانی می‌گویم که خانواده‌ی آنها به قدر اینکه بتوانند زندگی بکنند مال دارند. آنهایی که دارند یک کاری بکنند. اصلا مردم ایران باید در جریان موقوفات باشند.

من یک آماری به شما بگویم. غیر از موقوفات امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) و حضرت شاهچراغ(ع) و مدرسه مروی و سپهسالار قدیم (شهید مطهری) که خود مقام معظم رهبری نماینده تعیین می‌کنند و وقف خاص هستند بیش از 91 هزار موقوفه در ایران است و بیش از 633 هزار نفر از مردم در خانه‌ها، مغازه‌ها و مزرعه‌های وقفی زندگی می‌کنند. یعنی 632 هزار نفر در ایران مستأجر اوقاف هستند. که اگر با امام رضا(ع) و… حساب کنیم از میلیون تجاوز می‌کنند. 18 دارالایتام داریم که این مقدار کم است چون ما یتیم زیاد داریم. 30 بیمارستان، 31 درمانگاه و از انقلاب تا حالا حدود 800 موقوفه (الحمدالله) افزوده شده. مسجد بیش از 57 هزار داریم. تکیه بیش از 11 هزار تا داریم. و چیزی که خیلی مهم است این است که بعضی‌ها مال وقف را خورده‌اند! حالا من 18 تا تذکر دارم که در تذکرات خواهم گفت. کسانی که مال موقوفه را می‌خورند مال اداره اوقاف را نخورده‌اند. بلکه مال آن گرسنه‌هایی که این موقوفات زندگی آنها را تأمین می‌کرد خورده‌اند و نام اینها را باید دزدهای بین المللی گذاشت. چون اگر پول مرا بدزدد از جیب قرائتی دزدیده است. اگر یک چیزی وقف یتیمی، امام حسین(ع)، عزاداری، تشنه‌ای، گرسنه‌ای، برهنه‌ای و… شده و کسی آن را خورد این دزد، دزد بین المللی است. و در نهج البلاغه داریم، رییس دزدها کسی است که مال بیت المال را بدزدد. این خیلی خطرناک است. و کسانی که مال موقوفه در گلویشان است و قوه قضائیه در حال در آوردن آنهاست، عددشان بیش از 12 هزار نفر است. یعنی 12 هزار نفر دزد موقوفات هستند! هر کس سراغ دارد که فلان مال وقفی است و اداره اوقاف خبر ندارد، بیاید و خبر بدهد. چون اداره اوقاف که از همه چیز با خبر نیست.

امام فرمانده کل قوا بود اما ممکن است عدد فشنگ‌ها را یک استوار بداند و ایشان نداند. بسیاری از مسایل را ممکن است مسؤولین رسمی ندانند ولی افراد عادی بدانند. مواد مخدر در یک مملکت رییس دارد اما آن کسی که اطلاع دهد. نگوید نانم قطع می‌شود! او اگر فکر نانش باشد چند هزار جوان با مواد مخدر نابود می‌شوند و نابودی جمعیتی از جوانها را فدای نان خودت نکن.

امیرالمؤمنین(ع) فرمود: اگر منکری دیدید جلو آن را بگیرید نترسید نانتان قطع نمی‌شود. امر به معروف و نهی از منکر نان کسی را قطع نمی‌کند. این بازاری‌هایی که می‌گویند: اگر بنویسیم ورود خانم‌های بدحجاب ممنوع! اجناس کمتری می‌فروشیم، نانش را از فُکل آن خانم می‌خواهد! دینش ضعیف است. وگرنه معامله نمی‌کند. ما فکر می‌کنیم که اگر بگوییم فلان زمین وقف است، فلان آدم تریاک حمل می‌کند و… نانمان قطع می‌شود، رفاقتمان به هم می‌خورد! ما با هیچ کس رفیق نیستیم. یعنی همه رفقاء ما را ول می‌کنند. اگر مرا دوست داشته باشید اگر هوا برفی نباشد مرا تشییع جنازه خواهید کرد. تازه اگر در 80 سال عمرم همه امتحاناتم را خوب داده بودم! اگر کسی رسید به امام (ره) که 90 سال با عزت زندگی کرد، یک تشییع جنازه می‌کنند. مردم که کاری نمی‌توانند برای ما بکنند.

بنابراین اگر مقداری فتیله‌ی ایمان بالا برود باید اطلاع دهیم. اگر فهمیدیم فلان زمین وقف است باید اطلاع دهیم. اگر در این موقع فکر رفیقم باشم و… اینها «دُونِ اللَّهِ» هستند. 209 تا «دُونِ اللَّهِ» در قرآن داریم. یعنی برخی سراغ رفیق بازی رفته‌اند «دُونِ اللَّهِ» سراغ شکم و شهوت خودش رفته است «دُونِ اللَّهِ» شرک است. بالای 12 هزار پرونده در قوه قضاییه است که مال اوقاف است. خوب این تنوع در وقفها بود. اختیار وقف در دست خود انسان است. یک زمانی لازم است مسجد و مدرسه و حوزه علمیه و… وقف کرد، ترویج قرآن، اطعام،… الآن اوقاف جمهوری اسلامی بیش از یک میلیون جلد قرآن عرضه کرده است. رد مظالم و… حتی وقف در ادیان دیگر هم هست مثل مسیحیت، یهودیت و… ما داریم که: شما می‌توانید برای یهودی‌ها هم وقف کنید. این را از دکتر جعفر شهیدی نقل می‌کنم که می‌گفتند: یک مردی شریفی در یزد بود که یک آب انبار ساخته بود برای مسلمانان، روزی از کنار آن می‌گذشت، دید بر سر آب دعوا است! گفت: چه شده است؟ گفتند: یک یهودی آمده و می‌خواهد آب بردارد. ایشان گفت: من صیغه وقف را نخوانده‌ام، این آب انبار یهودی‌ها باشد، یک آب انبار دیگر برای مسلمین می‌سازیم. قرآن می‌فرماید کسانی که «لَمْ یُقاتِلُوکُمْ» (ممتحنه/8) کافر حربی نیستند یعنی با شما نمی‌جنگند، در صورت شما شمشیر نمی‌کشند (یهودی‌هایی که در ایران هستند با ما دعوایی ندارند، آن اسراییلی که با ما دعوا دارند در مقابل فلسطین و لبنان هستند) اگر کافری از نظر ما کافر بود ولی با ما نمی‌جنگد «وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ» (ممتحنه/8) شما را از خانه بیرون نکرده‌اند «أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ» (ممتحنه/8) به آنها هم خدمت کنید.

یک قصه برایتان بگویم: امام صادق(ع) با یارانشان می‌رفتند، دیدند شخصی در بیابان چیزی می‌خواهد، یارانش رفتند. جلو و گفتند: چه می‌خواهی؟ گفت: من یک یهودی هستم و آب می‌خواهم. به او آب ندادند. آمدند نزد امام(ع). امام فرمود: یک یهودی بود و آب می‌خواست، ما هم به او ندادیم. امام فرمود: مگر برای آب دادن هم کسی را گزینش می‌کنند. اگر یهودی هم باشد به آب بدهید. این حرفها چیست؟ حضرت ابراهیم(ع) وقتی کعبه را می‌ساخت گفت: خدایا به خوبها بده. «وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‌ عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ» (بقره/126). به هر کس ایمان دارد بده. خدا فرمود: این حرفها چیست! چرا وقف خاص می‌کنی؟ «وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ» من به کافر هم می‌دهم تا بخورد. حساب قیامت جداست. بعضی‌ها خیلی تنگ نظر هستند. اگر در هیأت علی اصغر(ع) سینه بزنی، هیات علی اکبری‌ها به تو غذا نمی‌دهند! می‌گویند: در هرجا سینه زده‌ای در همانجا غذا بخور. در وقف آدم باید بزرگ منش باشد. پرورشگاه داریم. برای عروسی، برای عید، برای مداوا، برای حمام، برای آب انبار، برای طبخ‌ آش، افطاری، محصلین، کتاب، مدرسه، عتبات،… این تنوع در وقف خیلی مهم است.

و این هم مربوط به تفکر دعا است. اگر کسی دعا نمی‌خواند و دیگران آمین می‌گویند، وقتی یک نفر انسان است. مثل دعا است. اگر کسی دعا می‌خواند و دیگران آمین هایش را عادی گفت: ولی وقت به دعای (قرض مقروضین را ادا کن) می‌رسد آمین را خیلی بلند می‌گوید چون به آنها مبتلا است.

اصولاً شناسایی مردم از چند طریق است. 1- با چه کسی عکس می‌اندازد؟ 2- چه شعری حفظ است. 3- از محفوظات 4- چه چیزهایی جمع می‌کند! یکی قوطی کبریت جمع می‌کند، یکی عکس شهداء را جمع می‌کند. 5- از آمین‌ها می‌شود دود را شناخت. هر کسی یک گرایشی دارد.

من یک وقت از خیابان می‌رفتم، پنج نفر پنج رقم حرف به هم می‌زدند. آقای قرائتی آیا حقوق می‌گیری (او فکرش اقتصادی و مادی بود) یکی گفت: اگر کاندیدا شوی برای مجلس حتما رأی می‌آوری. (او فکرش فکر سیاسی بود) یکی گفت: فکر نکن چیزی بلد هستی. چون لهجه کاشانی داری و جک هم می‌گویی مردم پای صحبتت می‌نشینند تا تو جک تعریف کنی و مردم بخندند. و کاشانی را یاد بگیرند. (دیدم که او حسود است. ) دیدم که عجب دنیایی است، در هر 20 متری هر کسی یک حرفی می‌زند. یک رقمش را هم نمی‌توانم در تلویزیون بگویم. دیدم که او در یک فکر دیگر است و خیلی پرت است، گفته‌اند: اگر می‌خواهید بدانید مرده چه مرده‌ای بوده (چگونه آدمی بوده) ببینید چه کسانی در تشییع جنازه‌اش آمده‌اند، موقوفات هم از تفکر افراد معلوم می‌شود.

من خودم یک شیرین کاری‌هایی در موقوفات برخی افراد دیده‌ام که چند تا برایتان می‌گویم. یکی کسی وقف کرد. برای اینکه در آمد آن موقوفه را بدهند به منبری‌هایی که صدای خوبی ندارند و کسی آنها را دعوت نمی‌کند. این فکر خیلی فکر بلندی است. یک دانشجو در کنکور موفق نشده است، وقف کنید و به او شغلی بدهید، همه خیرات در دانشگاه است؟ یک دختری است که مثلا یک نقص عضوی دارد، یک وقفی کنید برای او تا حد اقل بگویند او درآمدی دارد و کمک خرج است و با او ازدواج می‌کنند. مثل بلال، بلال نمی‌توانست بگوید: «أَشْهَدُ» می‌گفت: «أَسْهَدُ»آمدند به پیغمبر گفتند: بلال نمی‌تواند (ش) را خوب تلفظ کند کسی دیگر را بگذار. فرمود: او بلال است. خوبیهایی دارد که سین و شین او مهم نیست. یکی می‌تواند با یک وقف مشکلش را حل کند. وقف نشاندهنده‌ی عقل است. یکی وقف جالب و خوشمزه‌ای کرده بود. وقف کرده بود که درآمد او را به بیمارستان بدهند در روزهایی که مردم برای عیادت می‌آیند بیمارانی که عیادت کننده ندارند برای آنها خرید کنند..

یکی وقف کرده بود: بروید بالای سر بیمارانی که بیماریشان خوب شدنی نیست. به هم بگویید: الحمدالله مثل اینکه وضعش بهتر است. نسبت به آن هفته بهتر است. تا به او تلقین شود. که بهتر شده است. و این در بهبودی او خیلی مؤثر است. ببینید فکر کجاها را کرده‌اند! سابقاً با الاغ و قاطر و… به مشهد می‌رفتند. بعضی از کاروان‌ها سگ هم داشتند، اما برای حفظ محیط زیست که سگها وارد مشهد نشوند سگ‌ها را بیرون می‌گذاشتند و خودشان به زیارت می‌آمدند. یک نفر وقف کرده که سگ‌هایی که در آنجا بودند، غذا بدهد (سگ‌هایی که مال زوار هستند و به خاطر محیط زیست و حفظ بهداشت عمومی وارد شهر نمی‌شدند. ) این فکر خیلی بالایی است. آدم از این عقل‌ها لذت می‌برد. گاهی وقتها چه آدمهایی با عقلی و گاهی وقتها چه آدمهای بی‌عقلی پیدا می‌شود!

من راجع به وقف خیلی حرف دارم. دهه‌ی وقف است. یکی از چیزهایی که مردم ایران از امام رضا(ع) دارند این است که به عشق حضرت رضا(ع) موقوفاتی داشته‌اند و الآن صدها هزار نفر (مستقیم و غیر مستقیم) سر سفره حضرت رضا(ع) نون می‌خورند. لابد این ایام آستان قدس رضوی یک آماری تهیه کرده‌اند. وقف از چیزهایی است که باید در کشور ما احیاء شود. وقتی گفته می‌شود امر به معروف، یکی از معروفات همین وقف است. شما حساب کنید که امام (ره) رژیم شاهنشاهی را واژگون کرد و جمهوری اسلامی راه انداخت، حالا دانشگاه‌ها، نماز جمعه‌ها، روحیه‌ها، و… مسئله حجاب، مسئله عزت اسلام، بیرون کردن مستشاران آمریکایی، تحقیر آمریکا و… همگی مال امام است. امام در کجا درس خواند؟ در مدرسه وقفی. من هم یک طلبه عادی هستم.

الان 20 سال است که در تلویزیون برای مردم ایران حدیث می‌خوانم. اگر 70 درصد بدن من آب باشد بنده بچه کاشان هستم و آب مال آب انبارهاست و آب انبارها هم وقفی هستند. یعنی شما که بنده را می‌بینید 70 درصد من وقفی است. اگر برکات وقف را حساب کنیم خیلی این وقف سود و برکت دارد..

مقداری در مورد برکات وقف برایتان صحبت کنم. با وقف چه کارهایی می‌توانیم بکنیم؟ در یکی از شهرهای استان فارس باغهای اصطهبانات (پسته و بادام) وقفی شده که مغز بادام و مغز گردو را بدهند به بچه‌هایی که مسجد می‌آیند. و با این وقف مسجد را پر از جوان می‌کنند. عجب فکری! زادگاه حاج شیخ عبدالکریم حائری (ره) در یزد، وقف شده که در آمدش برای سنگ فرش کردن کوچه‌ها مصرف شود. و سنگ‌های کوچه‌ها را جمع کنید. این کارها خیلی ارزش دارد. وقفی شده برای اینکه اگر افراد کارگری که به عللی پولشان گم شود، یا دزد بزند، جنسشان را می‌دزدند، ماشینی که گرفته با آن کار کند تصادف می‌کند، تا کمکشان کنند. ما الآن فرهنگی عزیز داریم (در روزنامه خواندم) که زندان است! به خاطر اینکه حقوق معلمی کم بود رفته ماشین گرفته تا روزی دو ساعت کار کند ولی تصادف کرده و به خاطر اینکه پول نداشته حالا در زندان است! این معلم حالا چقدر پیش شاگردان و دوستانش کم شخصیت می‌شود! ما می‌توانیم این گره‌ها را وا کنیم.

امسال یک خانمی کتابش کتاب سال شد، تمام 50 سکه‌اش را داد به کتابخانه. یک بنده خدا هم که در یک مسابقه‌ای برنده شد، سکه‌هایش را داد و شب عیدی 30 تا زندانی را آزاد کرد. زندانی‌هایی که به خاطر مبلغ کمی زندانی شده‌اند. ما خیلی می‌توانیم مشکلات همدیگر را حل کنیم. وقتی هم گیری در کارمان پیدا می‌شود به این خاطر است که گیری از کار دیگران باز نکرده‌ایم و خدا در کارمان گیر انداخته. هر جا کارت گیر است پیداست که گیر دیگران را باز نکرده‌ای ما به وسیله وقف خیلی گیر‌ها را می‌توانیم باز کنیم.

و اما برکات وقف: در قرآن یک آیه داریم که می‌فرماید: (راجع به درخت طیبه) «أَ لَمْ‌تر کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرَهٍ طَیِّبَهٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» (ابراهیم/24) شجره طیبه ریشه‌اش ثابت است و شاخ هایش در آسمان وقف هم این است. شما که یک چیز را وقف می‌کنید اصلش هست و برکات آن هر سال است. یک تذکری هم لازم است.

مثلاً بنده می‌خواهم برای مرحوم پدرم یک مدرسه بسازم و نام او را برای مدرسه انتخاب می‌کنم. فوری نیایند اسم پدر مرا بردارند و بنویسند: مدرسه شهید…! اسم موقوفات را نباید عوض کرد. اگر این گونه باشد دیگران می‌گویند: مگر ندیدی که قرائتی برای پدرش مدرسه ساخت و اسم او را برداشتند اگر ما هم بسازیم اسم‌مان را برمی‌دارند! در نزدیک کاشان امام زاده‌ای است به نام اردهال (مشهد اردهال) پسر امام باقر(ع). کلمه اردهال در حدیث آمده است. اگر اسم جایی شاهرود است نباید اسمش را عوض کنیم. ممکن است در یک تاریخی آمده باشد شاهرود، اگر این کلمه را برداریم فردا نمی‌فهمیم که منظور از شاهرود در این تاریخ چه بوده است و کجا بوده است. بنابر این حتی اگر اسم شهید برای جایی می‌خواهید بگذارید برای مدرسه نو و خیابان نو بگذارید. با این کار تو ذوق افراد نزنید نگویید این ریا است. مگر هر که تظاهر کند ریا است گاهی وقت‌ها آدم یک کاری می‌کند تا دیگران هم آن کار را بکنند. یک تاجری بود در کاشان، هر وقت پول جمع می‌کردند می‌گفت: ده هزار تومان هم پای من بنویسید بعد هم نمی‌داد؟ رفتند گفتند: پس چرا نمی‌دهی؟ می‌گفت من می‌گویم تا بقیه هم بدهند!

در قرآن راجع به انفاق خیلی آیه داریم. در تمام آیات انفاق بهترین انفاق برای صدقه آمده است. منتها انفاق یکبار مصرف است صدقه عمری است. در انفاق داریم: چیز خوب را انفاق کنید در نماز هم همین طور است. در نماز نگفته‌اند پاشنه پایت را بمال زمین، گفته‌اند: پیشانیت را به خاک بمال. اگر می‌خواهید چیزی وقف کنید چیز خوب وقف کنید. طرف برای زمین‌اش مشتری گیر نمی‌آید، زمین را وقف می‌کند. یا مثلاً زیر راه پله‌‌ها یک جایی است که به درد هیچ چی نمی‌خورد می‌گوید: خیلی خوب اینجا نمازخانه! نماز خانه از اتاق مدیر کل باید بهتر باشد.

 گفته‌اند: پیشانی را به خاک بمال: اگر می‌خواهید چیزی وقف کنید چیز خوبی را وقف کنید: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» (آل‌‌عمران/92) آنچه را که دوست دارید وقف کنید. گیرنده وقف خداست. تمام آیات انفاق مربوط به وقف است، تمام آیات صدقه مربوط به وقف است. صدقه از صدق است. صدق یعنی راستگویی. و کسی که صدقه می‌دهد می‌گوید: من که می‌گویم ایمان به قیامت دارم راست می‌گویم و صدقه نشانه این صداقت من است. اینکه به مهریه خانم صداق می‌گویند برای این است که داماد می‌گوید: یعنی تو را دوست دارم، عروس می‌گوید: اگر دوست داری فلان قدر بده. این چند سکه علامت راست گویی است.

1- نوع دوستی: یک کسی که وقف می‌کند با این کارش می‌گوید: من بشر را دوست دارم. من که دارم وقف می‌کنم تا دیگران هم استفاد کنند.

2- وقف وسیله فقر زدائی است. شما حساب کن اگر این مدارس و حوزه‌های علمیه‌ای که طلبه‌ها در آن هستند اگر مثلاً بنده که رفته بود قم درس بخوانم، مجبور بودم اتاق اجاره کنم چکار باید می‌کردم. الآن که بقول بعضی‌ها حکومت، حکومت آخوندی است و متلکی که به ما می‌زنند و می‌گویند: شیر نفت در جیب آخوندهاست؟ با سوادترین طلبه‌های قم که سابقه 15-16 سال درس داشته باشند. حقوق‌شان بیش از 30 هزارتومان نیست. اخیراً گفته‌اند تا 37 هزارتومان هم رفته. حالا اگر این طلبه بخواهد کرایه خانه هم بدهد سر از کجا درمی‌آورد وقف واقعاً بهترین وسیله فقر زدائی است. چند سالی است که چند هزار طلبه به دستور مقام معظم رهبری (که از طرف سازمان تبلیغات اسلامی) به شهرها و روستاهای مختلف هجرت می‌کنند. من توصیه می‌کنم از این طلبه‌هایی که به روستا می‌روند استفاده کنید، استقبال کنید. بخشی از در آمد اوقاف مالِ فرستادن مبلّغ است. یک طلبه که می‌آید به روستا، او را تحویل بگیرید. چطور برای فیزیک و شیمی معلم سرخانه می‌گیرید، برای دین بچه‌تان هم معلم بگیرید.

3- وقف، وسیله نشر فرهنگ: آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) مرحوم شدند، اما کتابخانه ایشان در خاورمیانه از کتابخانه‌های طراز اول است. چون آیت الله العظمی مرعشی نجفی در قبر هستند اما روزی صدها طلبه از کتاب‌های ایشان استفاده می‌کنند، و ملْا می‌شوند، هر چیزی که مطالعه می‌کنند ثوابش به روح ایشان هم می‌رسد. ایشان در عمرش مکه نرفت، می‌گفتند: آقا! این پول را ما هدیه می‌کنیم تا شما مکه بروید. ایشان می‌گفت: چهار تا کتاب بخرید تا چهار نفر طلبه با سواد شوند. این یعنی نشر فرهنگ.

4- مبارزه با تفاخر و تکاثر: کسی که می‌خواهد غسل کند باید خودش غسل کند یعنی لُخت شود و خودش غسل کند. یعنی اگر با اختیار خودت غسل کردی پاک می‌شوی و اِلا اگر یک جُنَُب را دست و پایش را ببندید و درتمام اقیانوس‌ها تابش دهند یاز هم جُنُب است. باید خودت نیت کنی. در وقف آدم با دستِ خودش این کار را می‌کند. در خمس، آدم با دست خودش خمس می‌دهد. این را هم بگویم: کسانی که خمس و سهم امام(ع) نداده‌اند لازم نیست وقف کنند. چون خمس و سهم امام(ع) و زکات واجب است و وقف مستحب. بعضی‌ها جُنُب هستند (غسل جنابت دارند. ) آن را وِل می‌کنند و غسل جمعه می‌کنند! پیراهن و شلوار ندارد و کراوات اتو می‌کند! کارها سلسله مراتب دارد. من دیده‌ام که برخی پولدارها مثلاً یک پاساژ وقف می‌کنند امْا با کمال تأسف خمس نداده است.

5- وقف، مبارزه با حوس است (تعدیل ثروت): افرادی که دارند و نمی‌دهند، من نام آنها گذاشته‌ام؟ گاو صندوقِ گوشتی! جون می‌کند و کیفَش را بچه‌هایش می‌کنند! کیفش مال بچه‌هایش و ورزش مال او! البته باید برای بچه‌ها گذاشت. کسی که پولدار است باید ابتدا بچه‌هایش را تأمین کند. (جهازیه، سرمایه، شغل…) ‌ جایی که زندگی خوب دارد نباید حرص بخورد. مال خوب است، حرصش بد است. مال خیر است: «إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ» (بقره/180) قرآن می‌فرماید: مال خیر است. «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» (جمعه/10). مال فضل است. «وَ إِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدیدٌ» )عادیات/8). شدتش بد است. «وَ تَأْکُلُونَ التُّراثَ أَکْلاً لَمًّا» (فجر/19) آدم ارث می‌خورد «أَکْلاً لَمًّا» بد است «وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا» (فجر/20) «حُبًّا جَمًّا» بد است. یعنی آدم باید مقداری برای بچه‌هایش بگذارد.

آقای قرائتی! چه می‌گویی، مگر نمی‌دانی شهادت امام رضا(ع) است، بله می‌دانم. یکی از برکات وجود امام رضا(ع) است؟ بله می‌دانم. یکی از برکات وجود امام رضا(ع) و امامزاده نشسته‌اند. (میلیون آدم در چند قرن) ما امام رضا(ع) را برای این می‌خواهیم که اگر برایمان مشکلی پیش آمد برویم و متوسل شویم. روحانی، امام رضا(ع) را می‌خواهد تا از حدیثش استفاده کند. دردمند امام رضا(ع) را می‌خواهد برای اینکه به او متوسل شود. اما یکی از ابعاد این عزیزان این است که به خاطر این قداست‌ها وقفهایی شده و الآن کلی آدم از این موقوفات استفاده می‌کنند. اگر این موقوفات را از مملکت برداری آن وقت آمار بیکاران معلوم می‌شود. اگر الآن 5 میلیون بیکار داریم آن وقت می‌شود 11 میلیون بیکار. خیلی جاها به خاطر امامزاده رونق گرفته و گرنه بیابان بود. حضرت امام(ره) که در اینجا دفن شدند زمین‌های دورش هم آباد شدند. کربلا بیابان بوده است، خود امام حسین(ع) آمد و زمین‌های اطراف را خرید. خود این‌ها شهر ساز بوده‌اند. خود شهادت اینها در این منطقه، منطقه را آباد می‌کند. حدیث داریم. جایی که مسجد ساخته می‌شود خون شهیدی در آنجا ریخته شده و لو چند قرن قبل: یک مظلومی خونش ریخته می‌شود این زمین مقدس می‌شود به خاطر خود شهید، بعد هم ممکن است چهار قرن بعد بیایند و آنجا را مسجد کنند. اصلا خون شهید قداست می‌دهد. به مکه هم خون شهید قداست می‌دهد. مهمترین سفرها سفر مکه است. می‌فرماید. حج ارزشی ندارد مگر اینکه بروی مدینه (کسی که به مکه می‌رود اگر به مدینه نرود جفا کرده) بعد هم می‌فرماید: مدینه هم هر که بیاید جفا کرده مگر اینکه برود سه قبر شهید (حضرت حمزه(ع))

6- وقف، مانع انفجار محرومین است. چپی‌ها یک حرفی داشتند (بعضی جاها حرفشان درست است منتها آنها می‌خواستند دین را یک اصلی قرار دهند. ) حرف چپی‌ها این است که هر کجا انقلاب می‌شد به طبقه محروم فشار می‌آمد یا کشاورزان علیه زمین دارها و… فشار که به مردم می‌آمد مردم منفجر می‌شوند مثل بخاری و زود پز، زیاد که شد می‌پرد بالا. انقلاب یعنی انفجار طبقه محروم. این حرف درست نیست. در ایران انقلاب شد و مال طبقه محروم نبود اگر مال طبقه محروم بود باید مرکز انقلاب سیستان و بلوچستان باشد نه مدرسه فیضیه. باید رهبر انقلاب گرسنه باشند نه حضرت امام(ره) باید انقلاب بر اساس فقر و غنی باشد (فقط) نه بر اساس مکتب. باید بعد از انقلاب خربزه ارزان شود نه که گران شود. برای ما مسایل اقتصادی مهم است ولی ریشه و زیر بنا نیست. اما این در بعضی جاها درست است. قرآن می‌فرماید: «وَ أَنْفِقُوا فی‌ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَهِ» (بقره/195) پول خرج کنید در راه خدا و خودتان را به هلاکت بیندازید. یعنی اگر پول خرج نکنی به فقراء فشار می‌آید و از در و دیوار خانه‌ات بالا بروند و ممکن است خانه‌ات را مصادره کنند.

7- وقف فانی را باقی می‌کند. الله اکبر قرآن برای قیامت نامهای زیادی گذاشته، یکی از آن نامها «یَوْمَ الْحَسْرَهِ» (مریم/39) است. یعنی حسرت می‌کشید که: اِ می‌شد من آن کار را می‌کردیم ولی نکردم! جمعه در خانه ما حمام بود، چرا غسل جمعه نکردم؟! مگر نمی‌دانید که داریم: حضرت فرمود: اگر تمام دنیا پهلوی من باشد حاضرم همه را بدهم و غسل جمعه بکنم. من که صورتم را شستم، خب قصد وضو می‌کردم. من که شب جمعه تا ساعت یک بعد از نصف شب فیلم نگاه کردم. چرا دو رکعت نماز نخواندم؟ من که گوشواره برای دخترم خریدم، به او گفتم: اگر نمازت درست شود گوشواره برایت می‌خرم. من که می‌رفتم از کوچه عمه، چرا به او سلام نکردم که لااقل یک صله رحم کرده باشم. یعنی من می‌توانستم این کارها را بکنم.

 8- وقف، من را ما می‌کند. الآن خانه من که مال من است، تا وقفش کردم می‌شود خانه ما. این یک ارزش است. اینکه می‌گویند ازدواج خوب است یکی از برکات ازدواج این است که من عمه می‌شود. آدمی که زن ندارد. می‌گوید: خودم، کتم، شلوارم. تا زن گرفت می‌شود. خودم و زنم و مادر زنم.

9- وقف، مالکیت شخصی را عمومی می‌کند.

10- وقف نشانه تعاون است. در قرآن است، «تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌» (مائده/2)

11- وقف، نشانه‌ی دلسوزی است.

12- وقف، رابطه بین تاریخ است. گذشته یاد ما بودند و وقف کردند، ما الآن بالای صد تا مسجد در بیابانها ساخته‌ایم. در همین 2-3 سال مردم نماز می‌خوانند و می‌گویند: خدا پدر فلانی را بیامرزد. الآن آدم‌هایی که پول دارند ولی حال کار کردن را ندارد مضاربه می‌کنند. گاهی هم در مضاربه شکست می‌خورند. بانک هم کم می‌دهد. چه مضاربه‌ای بهتر از مضاربه با خدا که شکست در آن نیست. سود ابدی دارد. علاقه گذشتگان به آیندگان و استغفار آیندگان برای گذشتگان.

13- در وقف کلی صرفه‌جویی می‌شود. یک کتاب که وقف می‌شود کلی صرفه جویی در مصرف کتاب و پول می‌شود. اما اگر هر کس بخواهد یک کتاب بخرد کلی خرجش می‌شود. یکی از راههای صرفه جویی که مورد نظر مقام معظم رهبری است همین وقف است. می‌شود یک شرکتی یک سهام را وقف کند. یک تالار وقف کنند برای عروسی‌ها، وقف لباس، عروسی و… ما خانم‌هایی داریم که وقف کرده‌اند.