موضوع: تفسیر سوره حمد (2)
تاریخ پخش: 27/08/80
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
1- تفسیر سوره حمد
دومین بحث از ماه رمضان سال 80 هر روزی یک آیه از همان جزء ماه رمضان 30 روز است قرآن هم سی جزء است روز هفدهم یک آیه از جزء هفدهم و روز دوازدهم یک آیه، روز اول که سوره حمد را گفتیم ناتمام ماند حالا تنه می‌زند به روز دوم چند دقیقه از روز دوم را قرضی می‌گیرم سوره حمد را تمام کنیم ولی از جزء دوم آیه روزه را می‌خواهم تفسیر کنم. سوره حمد تا رسیدیم به «الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» (فاتحه/3) سریع بخوانید.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ» (حمد/7-1)
2- رحمت در سوره حمد
تا رسیدیم به «الرَّحْمنِ الرَّحیمِ»، بیشترین کلمه‌ای که در نماز گفته می‌شود کلمه رحمت است. یعنی یک مسلمان شصت بار این کلمه را می‌گوید. چطور، هفده رکعت نماز می‌خوانیم ده رکعتش حمد است در حمد و «قُلْ هُوَ اللَّهُ» شش تا رحمت است ده ضربدر شش می‌شود شصت یکبار دیگر بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم دوباره بعد از «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» (فاتحه/2)، می‌گوییم، «الرَّحْمنِ الرَّحیمِ». باز در «قُلْ هُوَ اللَّهُ» می‌گوییم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم ده ضربدر تا سوره حمد و «قُلْ هُوَ اللَّهُ» ده، شش تا، 60 تا.
یک مسلمان اگر روزی شصت بار بگوید رحمت، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، اگر روزی 60 بار بداند که چه می‌گوید این مسلمان دیگر آدم بی رحمی نمی‌شود. یعنی اگر کسی روزی 60 بار دستش را بشوید دیگر تمیز است آنهایی که مسلمان هستند و رحم ندارند نفهمیده‌اند و رحمت چیست. این رحم در‌شان فرو نرفته، رحم به خود، رحم چند شاخه دارد.
رحم به خود «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ» (تحریم/6) آنکس که گناه می‌کند به خودش رحم نمی‌کند.
انواع رحم:
3- انواع رحم
رحم به خود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ» قرآن می‌فرماید: «قُوا» یعنی حفظ کنید، خودتان را حفظ کنید آن کسی که گناه می‌کند، خودش، جهنم خود را می‌سازد.
رحم به مردم: رحم به صغیر: حتی ماه رمضان گفته: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «ارْحَمُوا صِغَارَکُمْ» (عیونأخبارالرضا/ج1/ ص295).
رحم به کارگر: در ماه رمضان با کارگرتان کوتاه بیایید لازم نیست که ساعتهای وقتی کار بکند کوتاه بیایید، کار سنگینی بهش ندهید، دخترهای دبیرستانی، دخترهای دبستانی، آقازاده‌هایی که روزه هستند، دبیرهای محترم ورزش اینها را دهن روزه ندوانند، از این بازیهایی که تلاش کمتری می‌خواهد ماه رمضان چهار ساعت زنگ ورزش است، ورزش، آموزش و پرورش باید یک ورزشی باشد که بچه‌ها گرسنه‌شان نشود. حالا مشغول کامپیوتری، خطاطی. طراحی یک کارهایی که جست و خیزش کم باشد، پادگانها سربازها را ندوانند، حساب کنند ماه رمضان است و این سرباز، به خصوص هم که بعضی پادگانها غذایش هم ساده است. به هر حال رحم. من یک حرفی زدم چند سال کسی گوش نداد. ولی چوب سفت را آنقدر آدم باید تبر بزند تا بشکند. امسال هم می‌گویم چه اشکالی دارد ماه رمضان نانواها روز نپزند، بعد از افطار پخت کنند، شب برود نانش را بگیرد که روزها، پای تنور اذیت نشوند، پای تنور روزه گرفتن سخت است حالا یک ماه مردم نان نخورند عوضش دهها هزار نانوا روزه بگیرد. رحم کردن به کارگر. رحم کردن به والدین، رحم کردن به فرزند، حتی رحم کردن به دشمن: جان ما فدای اسلام.
4- اخلاق در جنگ
امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: می‌خواهید جنگ کنید به زنها کار نداشته باشید. سیمای تمدن غرب را دیدید که آمریکا چگونه حمله کرد به عراق (افغانستان) چه جوری حمله کرد به افغانستان. اسلام می‌فرماید: به زن کار نداشته باشید به کودک کار نداشته باشید، به سالمند و پیرمرد کار نداشته باشید به حیوان‌ها کار نداشته باشید، کسی که دارد فرار می‌کند تیر به کمرش نزنید دارد می‌دود بگذاردید برود، به اسیر کار نداشته باشید، حتی لیوان شیر آوردند حضرت امیر(ع) فرمود: نصفش را بدهید به ابن ملجم. گفتند قاتل است فرمود: اسیر است.
به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا
چقدر زشت شد این جمله آمریکا به افغانستان. ولی در این زشتیها چقدر هم قشنگ است که ما باید سخنرانی کنیم که غرب، سیمای غرب را نشان بدهیم، با این حرکتی که آمریکا کرد این بچه‌ها که این حرکت را می‌بینید تا نسلشان دیگر با آمریکا خوب شو نیست. امام خمینی(ره) که از اول آمریکا را می‌شناخت، تربیت شدگان امام هم آمریکا را می‌شناسند ولی بعضی از جوانها که تازه روی کار آمده‌اند، هی می‌گویند. اف 16، تمدن، تکنولوژی جذب می‌شوند بعد می‌بینند تمام این تمدن و تکنولوژی در بمباران افغانستان صرف شد یعنی تمدن‌ها و تخصص‌ها و پیشرفت‌ها و تکنولوژی‌ها همه صرف نابودی فقرا، باید گفت مرگ بر این تمدن، زنده باد تمدن اسلامی. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: حق ندارید درخت را قطع کنید. به دشمن هم می‌خواهید حمله کنید کار به درختشان نداشته باشید کار به بچه و حیوان و پیر و رحم به دشمن. چه دین عجیبی داریم ما می‌گوید، شیر می‌دوشی ناخن‌ات را بگیر. تا ناخنت پستان گاو را اذیت نکند. مقداری شیر بگذار توی پستان گاو برای گوساله‌اش. همه را ندوش. گوساله دارد شیر می‌خورد تنگش نگیز حیوان دارد می‌رود به سبزی و آب رسید دارد می‌خورد، افسارش را بالا نکش شب به حیوان حمله نکن. می‌گوید: اگر مرغ را خواستی بگیری برای کشتن، اگر خواب است سراغش نرو، سراغ مرغ خواب نرو. و دنیای تمدن امروز سراغ انسانهای خواب می‌رود و در سحر بمباران می‌کند، ببینید فرق اسلام را بیخود نیست که امام رضا(ع) فرمود: اگر مردم کره زمین بفهمند اسلام چیست، همه عاشق اسلام می‌شوند. آن که نسبت به اسلام نگاه می‌کند و بی تفاوت است نشناخته اگر بفهمند این طلاست همه خم می‌شوند و برمی‌دارند. اون که نگاه می‌کند برنمی‌دارد نمی‌داند این چیست، عربی‌اش این است امام رضا(ع): «إِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا» (معانیالاخبار/ص180). رحم البته اسلام خوشنت هم دارد. قرآن می‌گوید: «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ» (فتح/29) نسبت به خشن باید خشن بود.
ترحم بر پلنگ تیز دندان *** ستمکاری بود بر گوسفندان
یک جاهایی هم ما باید خشونت داشته باشیم، اسلام دین رأفت است و رحم، اما در مقابل خشونت باید خشونت داشت. امیرالمؤمنین(ع) یتیم را می‌دید اشک می‌ریخت، اما شمشیرش هم برنده بود. قرآن می‌گوید: «نَبِّئْ عِبادی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحیمُ وَ أَنَّ عَذابی هُوَ الْعَذابُ الْأَلیمُ» (حجر/50-49) من هم «غَفُورُ الرَّحیمُ» هستم و هم عذابی «هُوَ الْعَذابُ الْأَلیمُ»، عذابم هم دردناک است. دعایی هست شبهای ماه رمضان دعای افتتاح، می‌گوید: «أَیْقَنْتُ أَنَّکَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَهِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکَالِ وَ النَّقِمَهِ» (تهذیباحکام/ج3/ص108). آنجایی که باید رحم کنی 20، و آن جایی که باید یقه بگیری 20، یعنی هم قدرت داری «أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»، «َشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ» خواسته باشی معاقب عقاب کنی خواسته باشی عقاب کنی سخت عقاب می‌کنی «وَ قابِلِ التَّوْبِ» (غافر/3) آیه قرآن است، هم توبه را قبول می‌کنی، شدید العقاب هم عقاب شدید است انسان نباید همچی شل، شلکی باشد، در جای خودش قهرمان. «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» بخوانید این آیه را فقط «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» فقط بنده توام، نه بنده شرق، دیدم شرق را، نه بنده غرب دیدم غرب را، نه بنده طاغوت دیدم طاغوتها را نه بنده هوسهای خودم، چون دنبال هوسم رفتم دیدم چقدر بدبخت شدم. نه بنده نیاکان، چون بعضی از نیاکان ما منحرف بودند، نه بنده پول چون زشت است انسانیتش را آدم با پول بفروشد. نه بنده پول، نه بنده زور عاشق حسینم، حسین(ع) زیر سم اسب رفت و زیر زور نرفت، زیر بار زور نرفت سر به نی داد تن به ذلت نداد. نه بنده «إِیَّاکَ نَعْبُدُ» فقط بنده تو، نه بنده شرق، نه بنده غرب، نه زور، نه تزویر، نه زر، «وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» فقط از تو کمک می‌خواهم کسی دیگه به من کمک نمی‌کند، اگر هم کمک کنند، کمک می‌کنند مثل کمکی که ما به مرغ می‌کنیم. دانه می‌دهیم که تخم مرغش را برداریم، اگر هم دیگران محبت می‌کنند مثل محبتی است که ما به انار می‌کنیم ما به انار محبت می‌کنیم دو دسته می‌گیریم دو دستی برای اینکه آبش را بکشیم. آبش را کشیدیم پرتش می‌کنیم.
اگر گفتند بله در روند تکاملی تاریخ، کشورهای فیمابین تا نفت داریم بله اگر نفت ما را پرت می‌کنند حتی اگر از گرسنگی بمیریم به ما چیزی نمی‌دهند. دلیلش این است که کشورهایی در قحطی هستند، چون نفت ندارند، کشورهای پیشرفته به کشورهای فقیر کمک نمی‌کنند، چون نفت ندارند اگر یک وقتی دیدید دوستمان دارند، دوستمان ندارند، نفت ما را دوست دارند. «إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» تو فقط، از تو فقط کمک می‌خواهم. باز بخوانید «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» یکی از برکات نماز این است که انسان را از منیت بیرون می‌آورد. ولو تنها نماز می‌خوانی نباید بگویی: «ایاک اعبد و ایاک استعین» متکلم وحده نه نعبد یعنی یک نفر هم که نماز می‌خوانی انگار نماینده همه هستی، در نماز نمی‌گویی اهدنی می‌گویی «اهْدِنَا»، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» در سلام نمی‌گویی «السلام علی» می‌گویی «السَّلَامُ عَلَیْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِینَ»، «اهْدِنَا»، نستعین، نماز یعنی تو تنها نیستی، نماینده همه کره زمین هستی «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ».
5- استعانت و کمک گرفتن از خدا
«إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» بندگی غیر خدا روا نیست ایاک نعبد هستی عبد خداست من هم می‌خواهم وصله همرنگ هستی باشم. قرآن می‌گوید «إِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْداً» (مریم/93) یعنی هستی عبد خداست تو چرا عبد خدا نیستی، اگر هستی در اختیار فرمان خداست. من چرا نافرمان باشم در عبادت هم باید از او کمک بگیریم. یک وقت نگویی من نماز خواندم با چه حافظه‌ای نماز خواندی با آبی که وضو گرفتی از کی بود با چه طاقتی پاشدی؟ «بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوتِهِ أَقُومُ وَ أَقْعُدُ» به قوه خدا بود که تو پاشدی و نشستی، اگر روزه بودی خدا به شما توفیق داد. اصلا اینکه مسلمان هستی خدا ما را به اسلام هدایت کرد. خدا ما در در ایران متولد کرد که کشور اسلامی باشیم. می‌شد در یک کشوری باشیم که اسلام نباشد، می‌شد ما بت پرست باشیم، می‌شد، می‌شد، فکر نکن که می‌شد آب تلخ باشد. «لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً» (واقعه/70)، می‌خواستم آب تلخ بود. می‌شد درخت سبز نشود لو نشاء له، آیه قرآن است «لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً» بخواهیم درختها خشک است، به کی تلگراف می‌کنی سبزش کنی، بخواهیم آب را تلخش می‌کنیم. بنابراین تمام هستی عبد است ما هم باید عبد باشیم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ»
«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» ما را به راه مستقیم هدایت کن، نه راه هوسهای خود، نه راه هوسهای مردم، نه وسوسه‌های شیطان، سه، نه طاغوتها و نیاکان، فقط راه مستقیم.
تنها دعایی که یک کسی از من پرسید که چه دعایی بکنیم گاهی از من می‌پرسند که چه دعایی بکنیم می‌گویم بگویید: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» چون اگر دعایی از این مهمتر بود خدا در قرآن و نماز جاسازی می‌کرد. در نماز ما یک دعاست، واجب است، چون دعا مستحب است، آنکه واجب است نماز است، در نماز خدا یک دعا جاسازی کرده، و او «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» راه مستقیم خداست «إِنَّ رَبِّی عَلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ» (هود/56). راه مستقیم راه پیغمبر است «إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلینَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ» (یس/4-3) راه مستقیم راه توکل به خداست «یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ» (آل‌عمران/101) راه فطرت است، راه مستقیم راه اولیای خداست. انسان هر لحظه نیاز دارد، مثل این لامپ، ببیند، دو تا چیزی داریم یک ساختمان داریم و یک لامپ، بنا که ساختمان را ساخت می‌رود دنبال کارش، ساختمان هست ولی بنا نیست. اما لامپ اینطور نیست، یک لحظه برق به لامپ نرسد، لامپ خاموش می‌شود. اگر یک لحظه لطف خدا به ما نرسد ما هیچ هستیم. اگر آنی کند نازی فرو ریزد قالبها. «اهْدِنَا الصِّراطَ» هر لحظه به راه مستقیم، این کلمه را بگویم یا نه؟ با ایشان ازدواج بکنم یا نه؟ این شغل یا نه؟ این رشته یا نه؟ خانه بخرم یعنی هر لحظه در هر فکری و در هر کلامی و هر نوشتن و تصمیمی، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» تازه آنکه به راه مستقیم است ممکن است چپه بشود. یعنی راننده نمی‌تواند بگوید من پایه یک هستم، پایه یک هر لحظه ممکن است چپه بشود. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» یعنی هم فکر، و هم عمل، هم جسم و هم روح. اونی که همه وقتش را صرف ورزش می‌کند به صراط مستقیم نیست تو مگر فقط ورزشی.
می‌گویند: عده‌ای نابینا رفتند فیل ببینند. گفتند: شما که چشم ندارید چی چی می‌روید ببینید گفتند: خوب با دستمان می فهمیم، طرف رفت دست کشید به خرطوم فیل گفت: خوب یک لوله و یکی دست کشید به پای فیل گفت: ستون است. بله فیل خرطوم دارد پایه دارد، کمر دارد اما اینها فیل نیست. انسان ورزش می‌خواهد اما انسان ورزش نیست، ورزش نیاز است اما تمام ما ورزش نیستیم انسان شکم دارد اما ما شکم نیستیم، انسان مخ دارد، اما ما مخ تنها نیستیم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» یعنی خدا مرا میزانم کن. نه افراط و نه تفریط. نه همش شکم و نه ورزش و نه همه‌اش عبادت. امام رضا ( ع) فرمود: ساعاتتان را تقسیم کنید، ساعاتی برای کار و ساعتی برای تفریح و ساعتی برای عبادت. توازن «اهْدِنَا الصِّراطَ» بخوانید «اهْدِنَا الصِّراطَ».
«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» بعضی‌ها بریز و بپاش دارند، مستقیم نیست، بعضی‌ها کنس و بخیل‌اند مستقیم نیستند. حدیث داریم: تجار همه سرمایه‌شان را به یک چیزی خرج نکند اگر هر چه پول داری طلا خریدی، دزد که برد فلج هستی، هر چه پول داری قالی خریدی آتش بگیرید فلجی، ماشین خریدی نابود می‌شود. حدیث داریم: پولهایتان را تقسیم کنید. یک تکه‌اش کشاورزی می‌باشد، و یک تکه‌اش وام باشد، و یک تکه‌اش به فقرا که اگر برد و خورد، مزرعه داشته باشد و اگر مزرعه قناتش خشکید یک مغازه‌ای داشته باشیم مغازه را دزد برد یک مزرعه داشته باشد. حدیث داریم: اموالتان را در یک رشته صرف نکنید. برای اینکه اگر آن رشته مسقوط کرد نابود می‌شودی «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» هم سخاوت در جای خودش و هم ندادن در جای خودش، دنیاگرا در قرآن 55 تا کلمه دنیاست و 55 تا کلمه آخر یعنی هم دنیا و هم آخرت. حدیث داریم: کسی که به سمت دنیا برود آخرت را فراموش کند. مسلمان نیست، از ما نیست و اگر کسی همه کارش آخرتی باشد دنیا را رها کند از ما نیست.
عده‌ای از شب تا به صبح عبادت می‌کردند، حضرت فرمود: بروید به زن و بچه‌تان برسید.
عده‌ای در سفر هم روزه می‌گرفتند: پیغمبر(ص) فرمود: بابا من خودم در سفر آب می‌خورم غذا می‌خورم، روزه نگیرید، مسافر روزه‌اش باطل است. گفتند نه ما می‌خواهیم. بعضی‌ها یک زمانی مسلمان می‌شوند، همه چیزی را ول می‌کنند می‌روند مسجد.
یک کسی همه لباسهایش را سبز کرد ریشهایش را هم سبز کرد گفتند: چرا دیگه ریشت را سبز کردی گفت: من می‌خواهم یک ضرب چهارده معصوم شوم. بعضی‌ها یک ضرب چهارده معصوم می‌شوند. به هر حال تعادل «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ»
بعضی به قدری حجابشان را سخت می‌گیرند و بعضی به قدری ولنگ و وار می‌شوند توی خیابان‌ها تعادل قرآن بخوانم، واضحک و ابکی هم می‌گریاند و هم می‌خنداند. بعضی‌ها نسلشان نسل گریه است. یک زمانی، بعضی‌ها نسلشان نسل خنده است. یک کلمه همه‌اش می‌خواهد دلقک بشود همه‌اش. رمضانی گفته‌اند، شب قدری گفته‌اند،؟ تلاوت قرآنی گفته‌اند، چهار تا آیه بخوانیم، یک خورده فکر کنیم. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ». «صِراطَ الَّذینَ».
«صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ» (فاتحه/7)
خدایا: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ»، راه مستقیم می‌رویم، حالا راه مستقیم یعنی چه؟ هرکس می‌گوید: راه من مستقیم و درست است. می‌گوید ببین من بهت می‌گویم راه مستقیم یعنی چه؟ راه مستقیم: «صِراطَ الَّذینَ». راه مستقیم راه کسانی است که بهشان لطف کردیم به کی‌ها لطف کردیم؟ سوره نساء معنی می‌کند می‌گوید راه مستقیم راه انبیاء، شهدا، صدیقین، صالحین اینها راه مستقیم است خدایا راه انبیاء، شهدا و صدیقین و صالحین را بروم من می‌خواهم این راه را بروم.. «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ» نمی‌خواهم جزء غضب شده‌ها باشم. غضب شده‌ها کی هستند؟ قرآن بنی اسراییل را می‌گوید: غضب شده، نگو بنی اسراییل، الآن اسراییلی‌ها دارند البته یکی از مصداق هایش این است. «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ» یعنی خدایا من نمی‌خواهم جزء مغضوب شده‌ها باشم یک عده مغضوب شده‌اند. چه کسانی مغضوبند، مغضوب یعنی چه؟ مغضوب یعنی غضب شده فرعون غضب شد، غرق شد، قارون غضب شد توی گل فرو رفت. منافق را قرآن می‌گوید: «غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ» کسی که قاتل باشد انسانی را بکشد. می‌گوید: «وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیماً» (نساء/93). عالمی که به عملش عمل نکند، «تَبَّتْ یَدا أَبی لَهَبٍ وَ تَبَّ» (مسد/1) مرگ بر ابولهب، مورد غضب است. شما در نماز می‌گویی. «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ»، من غیر از قارون‌ها هستم و با پولدارهای بی دید بدم، با منافق و قاتل و با یهو بدم، «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ» خدایا من نمی‌خواهم جزء منحرفین باشم. انحراف فکری و اخلاقی، خدایا تو را به حق محمد و آل محمد همه ما را به راه مستقیم هدایت بفرما.
و اما این دقیقه‌های آخر روز دوم بحث پخش می‌شود. برویم سراغ جزء دوم آیه روز دهم راجع به عظمت روزه من راجع به روزه چند تا روایت بخوانم، آیه‌اش را می‌ترسم نرسم.
6- روزه در آیات و روایات
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (بقره/183). این آیه چهار تا جمله دارد چهار تا جمله را معنا کنم.
اول: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» ای کسانی که ایمان دارید، «یا أَیُّهَا النَّاس» یعنی ای مردم «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» یعنی‌ای کسانی که ایمان دارید. در این یک نکته است که اگر خواستید از کسی کار بکشید، مؤدب صدایش بزنید، اگر بگویی فرزند عزیزم برادر بزرگوار «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا».
امام صادق(ع) فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» یعنی ای کسی که شما با ما رابطه دارید. فرزندم، انصار خدا، حزت الله، مؤمنین، دلبستگان، عاشقین خدا، آخر نمی‌شود بگویی خدایا من دوستت دارم ولی حال نماز ندارم، شما که خدا را دوست دارید، حالا ناهارتان را عقب بیاندازید، آدم که آنقدر پیش شکمش که رو در بایستی ندارد.
یه قصه‌ای را سالهای قبل گفته‌ام تکرار کنم. امیرالمؤمنین(ع) رفت دکان قصابی گوشت بخرد یک مرتبه دید پول ندارد، رفت گفت اقا بیا بخر، گفت: پول ندارم گفت آقا خواهش می‌کنم ببرید فردا پول بدهید. فردا پول بدهید، طوری نیست. امام فرمود: به جایی که به تو بگویم فردا پولت می‌دهم به شکمم می‌گویم فردا گوشتت می‌دهم چرا نسیه کنم من که باید به شما بگویم صبر کن برای پول به شکمم می‌گویم صبر کن برای گوشت. بعضی‌ها بله قربان شکم هستند، شکم می‌گوید آب می‌گوید بله قربان، غذا، بله قربان، سیگار بله قربان اصلا بله قربان گوی شکمش هست. روزه خیلی مهم است. در روزه تقویت اراده است، روزه تقویت تقواست. چرا؟ تمام این گناهان از دو تا شاخه، تمام گناهان یا از غضب سرچشمه می‌گیرد یا از شهوت، ریشه بعضی گناهان شهوت است و ریشه بعضی از گناهان غضب است، انسان وقتی گرسنگی خورد شهوتش کم رنگ می‌شود، غضبش هم کم رنگ می‌شود این دو تا ریشه کم رنگ بشود، شاخه‌ها هم پژمرده می‌شود «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»
7- فواید روزه
تقویت عاطفه: الآن اونی که آمریکا ندارد عاطفه است، اونی که اسراییل ندارد عاطفه است تکنولوژی دارد، عاطفه ندارد. گرسنگی تا بفهمی گرسنه‌ها را تشنگی تا بفهمی تشنه‌ها چشان است. یک ماه به خانم خودت دست درازی نکن تا بفهمی جوانهای غرب چقدر سختی می‌کشند. چهارتاشون را داماد کن به خانم خودت دست درازی نکنی تا بفهمی جوانهای غرب چشون است. تقویت عاطفه.
تقویت اراده: نان خودت را نخور تا به نان مردم رسیدی قدرت کنترل داشته باشی اراده کنی آب و نان خودت را نخور، از همسر خودت استفاده نکن تا به همسر مردم رسیدی قدرت کنترل داشته باشی تقویت تقوا و تقویت عاطفه.
تقویت بدن: روزه برای سلامتی خوب است، انقدر چیزهای زائد در بدن ما هست که وقتی گرسنگی می‌کشیم این زوائد سوخت می‌شود و از راه تنفس دفع می‌شود. و لذا روی زبان روزه دار زرد است. چون این چیزها مواد زیادی سوخت می‌رود و از راه تنفس دفع می‌شود.
حدیث: صوموا تصحوا: روزه بگیرید رمز سلامتی است، علاوه بر برکات رمضان سحرخیزی، تنظیم برنامه غذایی.
سه تا روزه داریم: روزه عوام: فقط از خوراکی‌ها، نمی‌خورد. اما یک عده روزه از گناهان هم دارند ماه رمضان می‌گوید: گوش نباید حرام بشنود زبان نباید لغو بگوید، چشم و گوششان هم روزه است از گناه.
بعضی فکرشان هم روزه است. اصلا فکر بد هم نمی‌کند دیگه این روزه درجه یک است ما سه رقم روزه داریم.
روزه درجه یک، روزه درجه دو، روزه درجه سه.
روزه زکات بدن است. و ماه رمضان ماه بخشش گناهان است. قانون روزه سال دوم نازل شد، روزه را آسان بگیرید، می‌گوید روزه بگیرید «کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» دیگر هم روزه داشتند. بابا آمپول بزن، می‌ترسم، نترس، باقی‌ها هم زده‌اند، نترسی. همه دینهای آسمانی روزه داشته‌اند یعنی روزه را آسان کنی «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ». حالا بعد می‌فرماید کسانی که طاقت ندارند روزه‌شان را بخورند. حالا دختر نه ساله، البته دخترهای نه ساله بعضی‌ها طاقت دارند، بعضی غذاها معده را نگاه می‌دارد، حالا من غذا شناس نیستم. ولی ما مثلا فرض کنید که مسأله شنیده‌ام البته می‌ترسم بگویم حالا بازیه دکتر زنگ بزند که آقا اشتباه گفتی، این را نمی‌گویم، یک سری غذاها هست دیر هضم است اگه یک خورده از آن غذاها دختر بخورد معلمش هم توی مدرسه جست و خیزش نگوید دختر نه ساله هم می‌تواند روزه بگیرد اما اگر واقعا روزه گرفتن برایش سخت است بخورد، ولی می‌شود روزه گرفت به خصوص الآن توفیقی است که ماه رمضان به زمستان خورده و یک توفیقی است که روزهای 8، 9 ساعت را خیلی مهم نیست، منتهی اگر واقعا کسی نمی‌تواند روزه بگیرد، روزه‌اش را بخورد منتهی بعد غذا بگیرد، مسافر روزه‌اش را بخورد، مریض روزه‌اش را بخورد، کسی اگر بچه‌اش را شیر می‌دهد که اگر روزه بگیرد در شیرش اثر دارد روزه‌اش را بخورد و اگر واقعا باید بخورد اگر روزه بگیرد گناه است آخه بعضی‌ها می‌گویند نه من می‌خواهم روزه بگیرم ولو حالا اگر شیرم هم خشک شد، خشک بشود مرضم هم طول کشید، بکشد، این اصلا روزه‌اش باطل است. همان دینی که می‌گوید واجب است روزه بگیرد می‌گوید واجب است روزه‌ات را بخوری. رمضان یعنی چی؟ رمض یعنی سوزانیدن، سوزاندنی که خاکستر ندارد، دود ندارد. رمضان یعنی ماه گناه سوزی، یعنی گناهانت می‌سوزد. ماه رمضان ماهی است که تمام کتابهای آسمانی در ماه رمضان نازل شد. قرآن و تورات و انجیل و تمام کتابهای آسمانی در ماه رمضان نازل شد. یک آیه قرآن در ماه رمضان خواندن ثواب یک ختم قرآن دارد، چقدر خوب است در خوابگاه دانشجویی، در پادگانها، در خانه‌ها، هرکس قرآن بلد است بشود معلم پنج تا هم که بلد نیستند بشوند شاگرد، خانه به خانه، محله به محله، دیگه بعد از 22 سال که از انقلاب رفته، نسل تحصیل کرده ما بتوانند یک صفحه بی غلط بخوانند. شبهای طولانی ساعت 5/5 تقریبا غروب می‌شود و 5/9 تا 5/10 می‌خوابند چهار ساعت می‌ماند نیم ساعت آدم فیلم می‌بیند و نیم ساعت افطاری و نیم ساعت صحبت نمی‌دونم هرچه نیم ساعت باشد یک نیم ساعتش به قرآن می‌ماند. ساعاتش بهتر است، بهترین ساعات است، دعا در ماه رمضان مستجاب می‌شود، نفس کشیدن در ماه رمضان ثواب سبحان الله دارد، خیلی ماه شریفی است. انشاءالله خداوند همه برکاتش را در این ماه نصیب همه امت اسلامی بفرماید.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»