موضوع: تفسیر سوره حجرات (4)
تاریخ پخش: 27/02/80
بسم الله الرّحمن الرّحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
1- تفسیر سوره حجرات آیه دو
سوره حجرات را تفسیر می‌کردیم آیه دومش را می‌خواهیم تفسیر کنیم که سوره حجرات دو صفحه و نیم است و 18 آیه است و جزء 26 و اسمش «حجرات» و بعضی می‌گویند «آداب» چون همه‌اش آداب است، آداب برخورد با پیامبر و برخورد با مسلمانها و روش برخورد با آدم بد و خوب، در حضور و غیابشان، چگونه زندگی کنیم و چگونه برخورد کنیم من آیه را می‌نویسم و یک خورده با هم صحبت می‌کنیم.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ« (حجرات/2).
ترجمه، سوره‌ای که دو صفحه داشته و 17 و18 آیه داشته باشد و 5 مرتبه خدا بگوید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» فقط سوره حجرات است، «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» ای کسانی که ایمان آورده‌اید این «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» یعنی شما که ایمان دارید مرد و زن با ایمان باید این چنین باشد، آثار و شرائطی دارد. بیخودی کسی مؤمن نمی‌شود تو که مؤمنی باید اینگونه باشد شما که تحصیل کرده‌ای. پس چرا اینگونه حرف زدی تو که دانشمندی، شما که حزب الله هستی شما که آدم رشد یافته‌ای هستی.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» یعنی کسانی که رشد پیدا کرده‌اید ایمان دارید و خدا را می‌شناسید حالا که خدا را می‌شناسید باید این رقمی باشید، حیف است این طور نباشی، این خود بی ادبی است که انسان از هر کس می‌خواهد کار بکشد.
2- ادب گفتگو
قشنگ صدایش بزند، اگر مثلاً شما با استاد کار داشتی اگر گفتیم استاد گوش دهد، حتی اگر انسان می‌خواهد بچه‌اش را صدا بزند اگر قشنگ صدایش بزند گوش می‌کند، بگوید‌ای عزیزم یک لیوان آب بده یا بگوید هوی یک لیوان آب بده، حدیث داریم اگر می‌خواهید مردم گوش به حرفتان بدهند نام مردم را سنگین ببرید با کمال تأسف دیده‌ام بعضی‌ها ازدواج می‌کنند به شوهرشان می‌گویند احمد. هستند با کمال تأسف در روزنامه‌ها هم نگاه می‌کنیم نام شخصیتها را می‌برند مثلاً فلانی گفت: بابا عنوان دارد ر ئیس جمهور و رهبر و وکیل و وزیر و امام جمعه و استاد دانشگاه است، دکتر و مهندس است، ادبت کجا رفته؟ اسم افراد را باید قشنگ برد. خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» بعد می‌فرماید: «لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ« (حجرات/2) صدایتان را بلند نکنید.
حالا یک سؤال: اگر بگویی حالا پیغمبری نیست که ما داد بزنیم، پیامبر نیست، یعنی چه؟ الآن در حرم می‌روی یک جیغی و سر و صدایی است، پیامبر و امام زنده و مرده ندارد.
«اشهد انک تسمع کلامی» (اقبال الاعمال/ص610) حرفهای مرا می‌شنود، داد نزنید نمی‌گوید: «لاترفعوا اصواتکم فوق صوت محمد» نمی‌گوید صدایت را بلندتر از صوت، می‌گوید بالاتر از پیامبر حرف نزن یعنی کار به شخص او نداریم، بالاتر از استادت و پدر و مادرت نباید حرف بزنی.
حفظ مقدسات وحرمتها:
حرمتها را نشکنید خداوند حرمت دارد، خداوند متعال، نام خداوند، کتاب خدا، رسول خدا، اهلبیت پیامبر، خانه خدا، والدین، استاد، مومنین، سایر مقدسات. نام خداوند خوب شما یادتان نمی‌آید اول انقلاب منافقین می‌گفتند: به نام خدا و خلق، این توهین به خداست، مثل اینکه بگویی خورشید و برگ درخت، آخر یا چراغ قوه و خورشید، بنام خورشید وچراغ قوه، یک حریمی واحترامی، خداوند با اراده‌اش یک هستی را به وجود می‌آورد، و خلق خدا از ترس پشه می‌روند در پشه بند، خلق خدا به یک نفس بند است، او عاجز است، او خالق است او مخلوق، او عالم است و این جاهل، او مولا است واین عبد است و قرآن می‌گوید: روز قیامت افرادی را می‌بینند وضعشان خراب شده می‌گویند خاک بر سرمان شد، »إِذْ نُسَوِّیکُمْ« (شعرا/98) چون به بتها می‌گویند ما شما را مساوی با «رَبِّ الْعالَمینَ» قرار دادیم، یعنی تو یکی خدا هم یکی، اینکه بگوید پیغمبر یکی من هم یکی آن آدم است من هم آدم بله تو آدمی و آن آدم ولی خیلی فرق می‌کند، حریمها را باید نگه داشت روز قیامت بت پرستها می‌گریند ما شرمنده هستیم. خطاب به بتها می‌کنند و می‌گریند، ما شما بتها را با پروردگار جهانمان برابر قرار دادیم یعنی قدر شما را حفظ نکردیم «إِذْ نُسَوِّیکُمْ بِرَبِّ الْعالَمینَ« (شعرا/98)
3- خداوند از نقص و بدی مبراست
به همین خاطر به ما گفته‌اند که ما می‌گوییم «سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله» منزه است خدا، حساب خدا جداست، یکوقت مشکلات را به گردن خدا نیندازید، تجدید می‌شود «سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله» نباید پای فیلم بنشینی، پای فیلم نشستی درس نخواندی. خدا منزه است بچه‌ات افتاد توی حوض «سبحان الله» باید نرده بگذاری. تصادف کردم باید با چرت پشت فرمان نشینی، باید مراعات قوانین رانندگی را بکنی، دخترم خراب شد باید مراقب باشی، کجا می‌رود، معتاد شدم، باید با فلانی رفیق نشوی، فاسد شدم باید این فیلم را نبینی «سبحان الله» خدا منزه است گیر در خودت است این مسأله «سبحان الله» یعنی خدا منزه است، «سبحان الله، سبحان الله» یعنی همیشه خدا منزه است حساب خدا حسابی جدا است.
اگر عیبی هست، مریض شدی، مراعات بهداشت نکردی، آن منزه است اگر مشکلی می‌بینید خدا منزه است ببینیددر خودتان کجا گیر کرده‌اید.
نام خدا هم همین طور است لذا می‌فرماید: «سبح» یعنی سبحان الله بگو «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» (اعلی/1) یعنی نه تنها خود خدا «سبح» اسم خدا هم «سبح» اسمش هم منزه است شما دست بی وضو به اسم الله نمی‌توانی بگذاری، اینها که اسم الله با زنجیر طلا به گردن می‌کنند دو تا گناه می‌کنند، یکی طلا بر مرد حرام است و یکی کلمه الله به بدن بی‌وضو می‌خورد. حتی بسیجی‌های ما که می‌نویسند «یامهدی» و به پیشانی‌شان می‌گذارند اگر این بسیجی وضو نداشته باشد و کلمه مهدی با بدنش برخورد کند حرام است و اسمشان هم مقدس است.
کتاب خدا، در قرآن داریم: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَریمٌ» (واقعه/77) قرآن عظیم، قرآن مجید، هم کلمه کریم در قرآن آمده هم عظیم و هم مجید، قرآن سه لقب دارد، کریم، عظیم، مجید این سه کلمه کنار قرآن آمده، قرآن، قرآن، قرآن، جای دیگر حدود چهل لقب دارد. قرآن نور هست، فرقان هست، یعنی وسیله‌ای که آدم می‌فهمد حق چیست و باطل چیست، وسیله شناخت حق و باطل را می‌گویند «فرقان»، «احسن الحدیث» است «ذکر» است، «تذکر» است «موعظه» است قرآن حدود چهل لقب دارد، اما اینها کنار کلمه قرآن است قرآن کریم، قرآن عظیم، کلماتی که کنار قرآن است قرآن کریم، قرآن عظیم، قرآن مجید. اینها پیام هم دارد وقتی می‌گوید: کریم است یعنی تو هم تکریم کن، یعنی باید تکریم شود.
«عظم» یعنی باید تعظیم شود و خواهش می‌کنم بقیه‌اش را شما بگویید «مجید» تمجید، عظیم، تعظیم، کریم، تکریم خدا می‌گوید کریم است یعنی تو هم تکریمش کن، حالا توی مسجدهای اهل سنت کار خوبی می‌کنند مسجد شیعه هم باید یاد بگیرند. در مسجد شیعه با کمال تأسف این کار نمی‌شود، قرآن روی زمین، در مسجدالحرام، مکه اگر قرآن را روی زمین بگذاریم عصبانی می‌شوند یک خورده بالاتر باشد، قرآن را باید بوسید، قرآن را باید جای خوب گذاشت، در کتابخانه نباید قرآن مثل بقیه کتابها باشد، جایگاه قرآن «تکریم» به همین خاطر می‌گویند می‌خواهی قرآن بخوانی مسواک بزن چون بناست آیات قرآن از کنار لبِ شما حرکت کند، پس از کتاب خدا یکی از مقدسات است.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ« (حجرات/2) مسلمانها صدایتان بلندتر از صدای پیامبر نباشد و یک چنین چیزی را درباره پدر و مادر هم داریم اگر پدر و مادر شما گفت حسین نگو بله، اگر گفت حسین بگو بله اگر او نمره چهارده شما نمره 13 جوابش بده نه اینکه فاطمه، بله چرا نعش می‌کشی، مادرت است، این دستوری که قرآن برای پیامبر داده، حدیث برای پدر و مادر هم داریم که اولاد نباید صدایش را بالاتر از پدر و مادر قرار بدهد.
4- مزد رسالت هم برای خودمان است
اهلبیت پیامبر احترام دارند، پیامبر فرمود که من مزد 23 سال، چیزی بگویم مقداری فنی است یک خورده گوش بدهید، متوجه می‌شوید فقط باید تیز بشوید، عرض کنم که تمام انبیاء گفتند «ما مزد نمی‌خواهیم» جای جای قرآن آمده به خصوص در سوره شعرا از پنج تا پیامبر نقل می‌کنند که گفتند: «إِنْ أَجْرِیَ إِلاَّ عَلى رَبِّ الْعالَمینَ» (شعرا/109) یعنی ما مزد نمی‌خواهم مگر از پروردگار جهانیان پس همه انبیاء قبل از پیامبر گفتند ما مزد نمی‌خواهیم، پیامبر ما فرمود ما مزد می‌خواهیم جوابش در دو آیه دیگر دارد. می‌فرماید نگفتم من پول می‌خواهم « ما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ« (سبأ/47) آن اجری که خواسته‌ام «وما» آنچه « سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ« سؤال کردم از اجر، آن سؤالی که من گفتم مزد می‌خواهم «فَهُوَ لَکُمْ»، «ما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ« یعنی آن مزدی که گفتم، مزد من نیست در حقیقت مزد خودتان است.
مثل اینکه استادتان می‌گوید من مزد می‌خواهم، مزد من این است که خوب درس بخوانید، این مزد درس من است اما به جیب استاد می‌رود یا شاگرد؟ شاگرد، حالا دقت کنید.
پیغمبر مزد می‌خواهد، می‌گوید علی را دوست داشته باشید امام صادق و مهدی را دوست داشته باشید ولی مزدی که خواستم «فَهُوَ لَکُمْ» یعنی به نفع خودت هست، زهرا و امام صادق را دوست داشته باشی دنبال خطهای انحرافی نمی‌روی.
آیه دیگر باز همین را معنا می‌کند می‌گوید که: من مزد که می‌خواهم « إِنَّ هذِهِ تَذْکِرَهٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبیلاً« (مزمل/19) ببینید پیامبر سه تا مزد خواسته: 1- اهلبیت را دوست داشته باشید، آیه دیگر می‌گوید، علاقه «فَهُوَ لَکُمْ» به نفع خودتان است، آیه دیگر می‌گوید آن مزدی که خواستم «اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبیلاً« می‌خواهم به سمت خدا بروید، به سمت خدا بروید الگو می‌خواهد، الگویتان اهلبیت است. پس اهلبیت هم یک حسابی دارد.
خانه خدا، راجع به خانه خدا هم دو تا جمله بگویم: اول که خانه خدا متولیانش هر کسی نباید باشد و خانه خدا را از هر پولی نسازید.
قرآن می‌گوید: بت پرستها آمدند پول بدهند که خرج مسجد کنید، فرمود که: « ما کانَ لِلْمُشْرِکینَ أَنْ یَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ« (توبه/17) مشرک حق ندارد پول بدهد. مشرین حق ندارند پول بدهند پول باید حلال باشد، هیئت امنایش باید آدمهای باتقوا باشند قرآن می‌گوید: «إِنْ أَوْلِیاؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ« (رعد/34) اولیای مسجد باید افراد متقی باشند. پول حلال، زمین پاک، مسجد می‌روید قرآن می‌گوید: «خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ» (اعراف/31) بهترین لباس را بپوشید.
در مسجد می‌گوید مسجد ساختن بر اساس تقوا باشد نه رقابت. « لا تَقُمْ فیهِ أَبَداً لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فیهِ« (توبه/108) به پیامبر می‌گوید توی مسجد منافقین نرو آن مسجد را ساخته‌اند برای خانه تیمی، برو توی مسجدی که بر اساس تقوا ساخته شده.
«وَ لا جُنُباً إِلاَّ عابِری سَبیلٍ» (نساء/143) اگر جنب باشد نباید در مسجد توقف کند. نجس شد اول باید تطهیر کند بعد برود سرِ نماز، پاکی مسجد، نور مسجد، خدمت مسجد، ولایت مسجد، مسجد مقدس است.
والدین هم همینطور، نگاه با محبت به صورت پدر و مادر نگاه به پدر و مادر با محبت باشد، اذیت کردن پدر و مادر حرام است.
احسان به پدر و مادر ابدی است نه اینکه بچه مدرسه‌ای هستیم از کودکی که می‌فهمد تا آخرین لحظات عمر و «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» تشکر از پدر و مادر کنار تشکر از خداست قرآن می‌فرماید: «أَنِ اشْکُرْ لی وَ لِوالِدَیْکَ« (لقمان/14) تشکر کنی از خدا و از پدر و مادر، یعنی تشکر از پدر و مادر مثل تشکر از خداست و کنار اوست، چهار بار «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» در قرآن آمده این چهار بار در کنار توحید آمده، گقته: «لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ»، «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» یعنی کمک به پدر و مادر بعد از مسأله توحید است. به پسرها می‌گوید اگر پدرتان زنی گرفته با زنِ پدر ازدواج نکنید « وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ« (نساء/22) حریم نگه دارید، احترام به والدین.
احترام استاد، احترام مؤمن، احترام استاد، «ولّدک»، «علّمک»، «زوجک» می‌گوید پدر داریم «ولّدک» پدری و مادر که تولدمان از آنهاست، «علّمک» استادی که درس به تو می‌دهد، «زوجک» احترام استاد هم داریم.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»