سوال – در مورد اهمیت تدبر در قرآن توضیحاتی بفرمایید.
پاسخ – حضرت علی (ع) می فرماید: عجایب قرآن قابل شمارش نیست و کهنه نمی شود. ملاصدرا می گوید: من عمرم را در مسائل عقلی گذراندم ولی در اواخر عمرم فهمیدم که من در سایه بوده ام زیرا در اواخر عمرم به سراغ قرآن رفتم. ملاصدرا قطب علم است و این مطلب را در مورد قرآن می گوید. فیض کاشانی که دویست کتاب علمی دارد می گوید: در چند رشته تخصص یافتم ولی درهیچ کدام از علومی دوایی برای عطش علم خودم پیدا نکردم و در آخر عمر به سراغ قرآن رفتم. امام خمینی در کتاب صیحفه ی نور جلد 20 ص 20 می فرماید: اینجانب بطور جد می گویم از گذران عمر خودم ناراحت هستم که چرا از اول به سراغ قرآن نرفتم.
ما قرآن را می خوانیم که می فرماید: قسم به زیتون و انجیر. این جمله می تواند پایان نامه ی یک دکترا باشد که چرا قرآن به انجیر و زیتون قسم خورده است و به میوه های دیگر قسم نخورده است. مثلا در قرآن می خوانیم: وقتی دریاها جوش می آید. نکند مفهوم این جمله همان است که الان ژاپن می خواهد از آب دریا بنزین درست بکند. اینها برای ما تلنگر است. قرآن می فرماید: با آب یخ آب تنی بکنید. ما باید بدنبال این باشیم که آب سرد با پوست و اعصاب بدن چکار می کند. چرا اسم انجیر یک بار در قرآن آمد است ولی اسم زیتون هفت بار در قرآن آمده است؟ نکند خوردن یک انجیر و هفت زیتون آثاری دارد که خوردن یک زیتون و هفت انجیر آن آثار را ندارد. چرا قرآن می فرماید که بدن خودتان را با سدر بشویید ؟ رابطه ی سدر با پوست بدن چیست ؟ ما فکر می کنیم که لباس پشمی خوب است در حالیکه قرآن می فرماید لباس پنبه ای خوب است. قرآن می فرماید: وقتی به رنگ گوساله ی بنی اسرائیل نگاه می کردی، شاد می شدی. این آیه در مورد روانشناسی رنگ هاست. یعنی رنگ در روح اثر دارد.
سوال – قرآن پیچیده است. آیا ما باید به سمت قرآن نرویم ؟
پاسخ – قرآن مثل دریا است هم ساده و هو پیچیده. وقتی شما به دریا نگاه می کنید یک لذتی می برید، وقتی پای تان را در دریا می گذارید لذت دیگری دارد، وقتی در آن شنا می کنی لذت آن بیشتر است، وقتی قایقرانی می کنی لذا آن بیتشر است وقتی ماهیگری می کنی لذت آنبیشت رمی شود وقتی غواصی بکنی لذتش خیلی بیشتر می ود. قرآن هم این طور است. صوت قرآن یک لذتی دارد، ترجمه ی قرآن لذت دیگری دارد، تفسیر و تدبر در قرآن لذت دیگری دارد. قرآن می فرماید: خدای مشرق ها و مغرب ها. الان مشخص شده است که کره زمین دور خودش و خورشید می گردد و همیشه یک جا مشرق و یک جا مغرب است. هزار و چهار صد سال پیش کروی بودن زمین مشخص نشده بود.در قرآن کلمه ی عسر دوازده بار تکرار شده است در حالی که کلمه ی یسر سی و شش بار تکرار شده است. یعنی با هر سختی سه تا آسانی هست. پس آمارها و تکرارهای قرآن هم رمز و راز دارد. نماز آهنگ و ریتم دارد. حتی دعاها هم آهنگ هایی دارد که اگر همه ی دانشمندان عرب جمع بشوند نمی توانند دعایی مثل جوشن کبیر بنویسند. یعنی کسی نمی تواند هزار تا صفت ریتم دار برای خدا بگوید. مثلا بعد از ماه رمضان شما نماز عید فطر می خوانید که پنج تا قنوت دارد و از خدا درخواست داری ولی در نماز آیات که انسان از ترس زلزله نماز می خواند باید چندین باز رکوع برود و خم بشود.همه ی اینها فرمول دارد. امام ر ضا (ع) می فرماید: در صبح چون تاریک است، شما می توانید نماز را بلند بخوانید و لی در ظهر چون شما را می بینند باید نماز را آهسته بخوانید. در نماز نظم وجود دارد یعنی اولش با الله اکبر شروع می شود و با السلام علیک ورحمه الله و برکاته تمام می شود و مدت آن مشخص است. ( هفت دقیقه طول می کشد)
الان در کتاب های درسی ما اطلاعاتی وجود دارد که خیلی مورد نیاز نیست. یک سری اطلاعاتی که خیلی نیاز است ما آنها را نمی دانیم. خیلی ها معنی و مفهوم نماز را بخوبی نمی دانند. ما ترجمه های زیادی از قرآن داریم. حتی ما ترجمه ی آیه به آیه هم داریم که شما می توانید در یک مسافرت سوره یوسف را گوش بدهید و معنی آیه به آیه آنرا یاد بگیرید. در بعضی از مساجد بعد از نماز، فیلم ویدیوئی گذاشته می شود که یک آیه قرآن توسط قاری خوانده و تفسیر می شود و نیازی به مفسر و گوینده ندارند. پس الان خیلی امکانات هست. وهمه ی ارگانها در زمینه قرآن کارهای فراوانی کرده اند.آیت الله خامنه ای در بین جمعی از طلاب فرمودند: درس تفسیر باید در همه ی پایه ها درس رسمی بشود.
پس باید از اول قرآن در زندگی ما بیاید. ما بجای یاد گرفتن تفسیر عربی می توانیم قرآن یاد بگیریم. ما باید راز قرآن را بفهمیم. حضرت یوسف خواب خودش را به پدرش می گوید و یعقوب به او می گوید که این خواب را به برادران خودت نگو زیرا آنها برای تو نقشه می کشند. آیا این یک قصه ی ساده ی یک پدر و پسر است ؟ خیر. الان ما نباید بگوییم که کتاب های خطی در کدام کتابخانه است زیرا آنها را می دزدند. من در یکی از کشورهای اروپایی، ستون های تخت جمشید را دیدم. ما نباید افراد نابغه را معرفی کنیم زیرا آنها را می دزدند. ما نباید جای نفت خودمان را بگوییم. وقتی در قرآن می فرماید که خواب خودت را به برادرت نگو، پس ما نباید کار خودمان را به دشمن نگوییم. این درس رازداری را به ما می دهد. ما نیاید چیزی را بگوییم که دشمن برای ما نقاشی بکشد.
سوال – برای اینکه قرآن معیار ما باشد باید چکارکرد ؟
پاسخ – باید از قرآن شناسان دعوت بعمل آید. مادر این راه پول خرج می کنیم ولی آنها را هدر می دهیم. مثلا ما فردی را می آوریم که آیت الکرسی را روی برنج نوشته است. آیا این مشکلی را از جامعه حل می کنیم که ما پولی خرج کنیم و طرف را با هواپیما از آن طرف دنیا برویم ؟ مثلا ما فردی را می آوریم که آیت الکرسی را با یک نفس می خواند. آیا باید به این فرد جایزه دارد ؟ قرآن می فرماید: با حالت مستی نماز نخوانید زیرا نمی فهیمد که چه می گویید. روز زن نزدیک است. مثلا بحث است که ما چقدر به خانم بدهیم. قرآن می فرماید: به اندازه ای که پول داری بده. اگر شما پول کم داری کم بدهید و اگر زیاد دارید زیاد بدهید و حتی می تواند این با یک پیامک باشد یا با دست بوسی باشد.قرآن در مورد لب چه چیزی گفته است؟ قرآن می فرماید: با پدر و مادر بخوبی صحبت کن، با مردم به لسان قوم شان صحبت کن، ما نباید اصطلاحاتی را بکار ببریم که همه متوجه بشوند، برای تبلیغ با نرم صحبت کرد، محتوای حرف شما محکم باشد،صحبت شما رسا باشد، خدا برای همه چیز حرف دارد. قرآن نسخه است و ما باید به این نسخه عمل کنیم. مثلا ما چه زمانی و با چه کسی ازدواج بکنیم ؟ هر محصولی که شما می خرید کاتولوگی دارد که سازنده آن محصول را معرفی می کند. خدا انسان را ساخته است و دفترچه ی انسان قرآن است. اگر ما قرآنی بشویم باید همه ی کارهای مان را قرآنی کنیم از جمله ازدواج، تجارت، ورزش و. .. زیرا خدا خالق ماست. کسی که ما را ساخته است می داند که گوشت خوک برای ما بد است ولی غربی ها آنقدر آنرا مصرف کردند که بعد فهمیدند که این گوشت برای انسان بد است. خدا فرموده است که این گوشت به این معده نمی سازد. هیچ وقت شما از دکتر نمی پرسید که فلسفه ی اینکه من باید دارو را هر هشت ساعت یا چهار ساعت بخورم چیست؟ حتی یک آیت الله هم برای بیماری نزد دکتر می رود. و در کار او هم دخالت نمی کند. ولی ما به خدا می گوییم که چرا ما باید به مکه برویم، پول آنرا خرج کار دیگری می کنیم ؟ ما از کسی که هستی را آفریده اطاعت نمی کنیم ولی از یک دکتر اطاعت می کنیم. خدا مصلحت شما را بهتر می داند. اسلام می فرماید که فرزند دار بشوید ولی شما می گویید که بگذار چند سالی خوش باشیم. بیشتر طلاق ها بخاطر بچه نداشتن است زیرا بچه مثل یک گچ این دو تا آجر(پدرومادر) را کنارهم نگه می دارد. بچه برای ما ایجاد سرگرمی می کند. تمام کمالات ما در بچه داری شکوفا می شود: نظارت، مدیریت، کنترل، تشویق، توبیخ، برنامه ریزی، احساس، عواطف، آموزش و. .. ما بجای اینکه با بچه انس بگیریم بارفتن به پارک وگردش خودمان را سرگرم یم کنیم. اختلاف سنی پدر و بچه باید کم باشد، یک پدر چهل ساله با یک نوزاد سخت پیوند می خورد. خدا می فرماید که به خانم دیگری نگاه نکن و تمام عشق شما باید همسر خودت باشد. اگر خانم و آقا به اسم آزادی با هر جوانی سلام و احوالپرسی کردند،تا این دو نتوانند با هم سازگاری داشته باشند به سراغ افراد دیگر می رود. اگر این خانم و آقا فقط با خودشان ارتباط داشته باشند، عشق شان روی یکدیگر متمرکز می شود. دو نفر که سن شان بالا باشد برای برقراری ارتباط مشکل دارند و سخت به یکدیگر پیوند می خورند. پس اسلام گفته است که زود ازدواج کنید. برای حل مشکلات باید به قرآن برگردیم. ما قرآن را کنار گذاشته ایم و بدنبال روانشناسان نباشیم. همانطور که ما در کار پزشک مداخله نمی کنیم نباید در کار خدا هم مداخله کنیم. در قرآن داریم که خدا نوزده فرشته ی نگهبان در بهشت دارد. ما نمی توانیم بگوییم چرا بهشت نوزده تا نگهبان دارد وبیست تا نگهبان ندارد ؟ ما نباید در کار خدا دخالت بکنیم.
سوال – آیات سوره طارق و اعلی توضیح بفرمایید
پاسخ – کتاب دقایقی با قرآن از تفسیر نور گرفته شده است که تعدادی اساتید دانشگاه آنرا نوشته اند. در این کتاب آیاتی که همه ی مردم به آن نیاز دارند از میان آیات قرآن انتخاب شده است و تفسیر آیه و نکاتی هم در مورد آن نوشته شده است. چاپ این کتاب برای غیر فروش اشکالی ندارد. البته نوارهای این آیات هم هست. در قرآن داریم که نماز بخوانید ولی تعداد آن وجودندارد. طواف کردن در قرآن هست ولی هفت بار طواف کردن در قرآن نوشته نشده است ولی ما می توانیم این ها را از کلمات رسول استخراج کنیم زیرا سخنان پیامبر هم وحی است. آیه حجاب در قرآن وجود دارد ولی اگر حتی این آیه وجود هم نداشت همین که پیامبر و امام صادق (ع) بگوید برای اطاعت ما کافی است. قرآن کلیات را گفته است.
فردی حلوایی درست کرد و آنرا بعنوان رشوه به در خانه ی حضرت علی (ع) آورد. حضرت امیر گفت که طارق ( در زدن ) یعنی او در می زند و فکر می کند که ما با حلوا گول می خوریم.
استاد دانشگاهی می گفت که در آسمان لحظه ای وجود دارد که آسمان صدا تاپ می دهد. و هفت دقیقه به آفتاب، اگر به خورشید نگاه کنید آسمان باز و بسته می شود و مثل این است که دارد تنفس می کند.
سوال – چند نکات قرآنی در مورد ازدواج بفرمایید.
پاسخ – الان جوانان فکر می کنند که مدرک ها می خواهند با هم ازدواج کنند و می گویند که همسر ما باید لیسانس باشد تا ما با هم،همفکر باشیم. مراجع تقلید ما خودشان مرجع تقلید هستند و خانم هایشان خانه دار هستند و ازنظر علمی اختلاف زیادی دارند ولی شیرین زندگی می کنند. ماداریم کسانی که هم زن و هم مرد دکتر هستند ولی نمی توانند با هم زندگی کنند. اخلاق و عقیده با مدرک فرق می کند. شما با لهجه ی کسی کاری نداشته باشید. جمهوری اسلامی تعدادی از آداب و رسوم دانشگاه سابق را از بین برد و تعداد زیادی تحصیل کرده زیاد شد. درازدواج هم باید چنین اتفاقی بیفتد. مثلا چه کسی گفته که دو ماه محرم و صفر ازدواج تعطیل بشود یا بخاطر باقی ماندن تحصیلات ازدواج عقب بیفتد.در قرآن داریم که حضرت موسی پول نداشت و حضرت شعیب دخترش را به او داد و گفت که بجای پول برای من کارگری کن. مثلا می گویند تا دختر اول هست دومی نباید ازدواج کند در حالیکه شعیب به موسی گفت که من دو تا دختر دارم و هر کدام را می خواهی انتخاب کن. چرا دختر دوم نمی تواند زودتر ازدواج کند ؟ چه کسی گفته حتما باید لیسانس گرفت و بعد ازدواج کرد ؟ ما باید ازدواج را آسان بکنیم و اِلا با وجود ماهواره، سکس و روابط آزاد فساد ریشه می دواند.
سوال – یک توصیه ی قرآنی به ما بفرمایید.
پاسخ – ما باید قرآن محور باشیم. یک سخنران باید نصف صحبت هایش را از قرآن بگوید و بقیه را روضه و شعر و تحلیلی سیاسی بکند. قرآن به پیامبر می فرماید: بیان کن آنچه را که ما نازل کرده ایم. تبلیغ باید کوتاه وروان باشد. شما نباید بگویید که ابراهیم به عمویش گفت که چرا بت می پرستی ؟ بلکه بگویید که منظور قرآن این است که برای تبلیغ دین اول از نزدیکان خودت شروع کن، در اصلاح و ارشاد سن و عدد شرط نیست. وقتی در قرآن می فرماید که قوم قریش تابستان کوچ می کردند یعنی منظور اش این است که تابستان کار را تعطیل نکنید و جابجابشوید. پس لایلاف القریش یعنی تعطیل نکنید.