موضوع بحث: ایام فراغت – 3، ورزش
تاریخ پخش: 11/04/66
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
بحث ما در دو جلسه قبل، ایام فراغت بود. این جلسه بحث ورزش و اهمیت آن را پیش رو داریم. و در خدمت برادرانی هستیم که ورزشکارند و بسیاری از آنها به جبهه رفته‌اند و در کارخودشان متخصص هستند.
1- ورزش در اسلام
اصولاً در اسلام به یک اصلی معتقد هستیم و آن اصل نیت و انگیزه است. هر کاری که نیت و انگیزه‌اش خوب باشد، ما در اسلام آنرا قبول داریم و اگر نیت و انگیزه‌اش خوب نباشد، آنرا قبول نداریم.
در اسلام نماز داریم یا نه؟ اگر نیت و انگیزه فاسد است، قبول نداریم، اما اگر نیت صحیح است. اسلام آن را به عنوان عبادت می‌پذیرد و می‌پسندد.
پس سؤال، در اسلام ورزش داریم یا نه؟ بله! مهم انگیزه است، انگیزه برای اینکه جسم من رشد کند. اگر بتوانیم خیلی وزنه بلند کنیم، بیشتر از چرثقیل که بلند نمی‌کنیم. دویدن تیز و وزنه زیاد بلند کردن، انگیزه نیست. اگر انگیزه مقدس باشد، بهترین کار است. ورزش جهت دار بهترین کار است.
در قرآن درباره ورزش داریم: «أَرْسِلْهُ مَعَنا غَداً یَرْتَعْ وَ یَلْعَبْ»(یوسف/12) یوسف را به ما بسپار تا برویم و بازی کنیم. منطقی که با آن پدر را آرام کردند این بود که یوسف نیاز به بازی دارد و یعقوب هم یوسف را به برادرانش سپرد.
مسئله‌ای که ما می‌خواهیم بر آن تکیه کنیم، این است که ورزش باید عمومی باشد. من خودم در هندوستان با چشمان خود دیده‌ام و در چین و ژاپن هم دوستانی که رفته‌اند دیده‌اند. مردم همه با هم ورزش می‌کنند. ای کاش طوری بشود که ورزش عمومی باشد. یعنی رؤسای سه قوه، مسؤولین رده بالا، یک روز که می‌خواهند نماز جمعه بیایند، در خیابان بدوند و به همراه فوتبالیست‌ها نماز جمعه بیایند و همه با هم همراه بشوند. الآن کره یک طرف است و دوغ یک طرف. البته جبهه و جنگ باعث شد که یک مقدار همه با هم همراه شوند. الآن کسانی داریم که هم نماز شب می‌خوانند و هم درآموزشهای نظامی بسیار متخصص هستند و این صدقه سر انقلاب و جمهوری اسلامی است و باید بگویم که در کشورهای دیگر اینطور نیست.
ما در ورزش باید حساب چند ساعت، چقدر، در چه سنی، چه مکانی و. . . را داشته باشیم.
بهترین ساعت برای ورزش صبح قبل از آفتاب است. اصلاً زندگی باید زندگی خروسی باشد، زندگی سگی خوب نیست. در اسلام هم بر سحرخیزی تأکید شده است. (ورزش قبل از صبحانه) در مورد سن هم باید بگویم که بچه‌ها بیشتر نیاز به ورزش دارند.
2- عبادت همراه با تحرک و ورزش هدفدار
اصولاً عبادت‌های ما همراه با حرکت است. شما به مکه می‌روید، باید بین صفا و مروه بدوید. خود نماز رکوع و سجود دارد. نمی‌گویم نماز ورزش است. نماز یعنی بندگی خدا. منتها بندگی خدا ورزش هم هست. روزه، استراحت دادن به معده است. بسیاری از ثوابها در قدم زدن است. مثلاً نمی‌گوید هر کلمه‌ای که حرف زدی ثواب دارد! می‌گوید هر قدمی که در راه تحصیل برداشتی ثواب است. یعنی اسلام ثواب را روی قدم زدن گذاشته، و این عنایت اسلام است.
«خَیْرُ مَا تَدَاوَیْتُمْ بِهِ الْمَشِیُّ»(بحارالأنوار، ج59، ص128). بهترین دوای شما راه رفتن است. اخیراً زایمان زنها بسیار سخت شده و دکترها گفته‌اند به خاطر این است که خانم‌ها راه نمیروند. و علت اینکه بسیاری از زنهای ما شیرشان خشک شده به خاطر این است که تحرکشان کم شده است. زنهای عشایر بخاطر اینکه تحرکشان بیشتر است، زایمان راحت‌تری دارند. و امتیازی که روستایی‌ها نسبت به شهریها دارند، به خاطر همین ورزش‌های سنتی است که دارند.
ورزش باید عمومی شود. اسلام دین جامعی است و همه چیزی باید با هم باشد. ورزش باید جهت دار باشد. کوهنوردی ورزش بسیار خوبی است، به شرط اینکه آدم زمانی که کوهنوردی کرد، از کوه درس هم بگیرد. کوهنوردهای عزیز یک جا بنشینند و ببینند کوه چقدر قشنگ است! ببینند که کوه چه کار می‌کند. اول اینکه در درون زمین گازهایی است که اگر کوهها، زمین را نگه ندارند، گازهای اندرون زمین، زمین را یکسره در حالت زلزله قرار می‌دهند. و لذا قرآن می‌گوید: «وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»(نبأ/7) کوهها را مثل میخ کوبیده‌ایم. و در زمین را از اضطراب دور می‌کنیم. یک جای دیگر می‌گوید: «رَواسِیَ أَنْ تَمیدَ بِکُمْ»(نحل/15) کوهها را قرار دادیم که جلوی اضطراب را بگیرد. کوهها مکانی است برای تولید گیاهان دارویی. کوه برای بسیاری از حیوان‌ها و پرندگان وحشی خانه است. سنگ کوه و جواهراتش برای استخراج است و به مصرف انسان می‌رسد.
اسلام می‌گوید انسان مثل کوه است. کوه ریزش می‌کند، اما مومن هر چه حادثه برایش پیش‌اید، ریزش نمی‌کند. کوه اگرچه زیر پایت هم باشد، باز هم از او می‌ترسی، مومن را هم اگر زیر پایت بگذاری باز هم از او وحشت داری.
شاه بر تخت سلطنت و امام در زندان بود، اما در عین حال شاه از امام وحشت داشت و می‌ترسید، خلاصه اینکه آدم اگر کوهنوردی می‌رود، توحید، الطاف خدا، آثار کوه و. . . را متوجه شود. پس کوهنوردی خوب است به شرط اینکه جهت دار باشد.
شنا خیلی خوب است. باید به بچه‌ها شنا یاد داد. اما از همین دریا و شنا باید درس بگیریم. «یَا مَنْ فِی الْبِحَارِ عَجَائِبُه» (بحارالانوار،ج91،ص391) در دریا چه خبر است. خلاصه اینکه همه ورزش‌های ما باید جهت دار باشد.
3- آداب و شرایط ورزش و تفریح
در ورزش بهترین ساعت بین الطلوعین صبح است. مکان ورزش، باید یک مکانی باشد که مزاحمت ایجاد نکند. ما الان مکان برای ورزش کم داریم. بعضی از استان‌ها هوا بسیار داغ است، اما استخر ندارند. امکانات ورزش به اندازه نیازها نیست. ورزش‌های ما باید با کار مخلوط شود. ورزش برای انسان لازم است. به خصوص کسانی که کار فکری می‌کنند به ورزش نیاز دارند. وزن مغز 02/0 وزن انسان است، اما اکسیژنی که مغز نیاز دارد 20% است.
امام رضا(ع) می‌فرماید: آدم باید عمرش را چند قسمت کند و یک ساعت آن را برای ورزش بگذارد.
امام باقر(ع) می‌فرماید: ما در جوانی به تیراندازی می‌رفتیم. اصرار کردند و گفتند که باید تیراندازی کنی! هفده تا فشنگ روی همدیگر زد. خیلی تعجب کردند.
ورزش باید در یک محیط آرام باشد. این‌هایی که پول می‌گذارند و قمار می‌کنند از بس نگران باختن هستند. بعد از ورزش مغزشان خسته شده است.
در ورزش باید آرامش و محبت باشد. به اسم ورزش، شطرنج بازی نکنید. «إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَهَ وَ الْبَغْضاءَ»(مائده/91)
بنده و شما 15 درجه همدیگر را دوست داریم. وقتی بازی کنیم و من 200 تومان از جیب شما برنده شوم، وقتی بلند شدی و دیدی دویست تومان از پولت در جیب من است تو دیگر 15 درجه من را دوست نداری. در ورزش محبت نباید کم شود. ورزش برای جوان‌ها بسیار لازم است. پدرها باید تشویق کنند. هر چه زمین ورزش در کشور ما بیشتر شود، زمین زندان و بیمارستان کمتر می‌شود.
4- ورزش و آمادگی جسمی اولیای خدا
ابن ابی الحدید می‌گوید: حضرت علی(ع) در قلعه خیبر را کند و حال آنکه 40 نفر نمی‌توانند آن در را تکان بدهند. جرأت و ایمان و بازوی رسول خدا طوری بود که حضرت امیر(ع) می‌فرماید: در جبهه آخرین کسی که خسته می‌شد، پیغمبر بود و ما پشت سر پیغمبر می‌ایستادیم.
مشورت با آدم ترسو مذمت شده است و می‌گویند که با آدم ترسو مشورت نکنید. امام سجاد(ع) می‌گوید: «اللهم إنی أعوذ بک من الکسل و الفشل و الهم و الجبن»(مصباح المتهجد، ص597) خدایا پناه می‌برم به تو از ترس. در اسلام جرأت ارزش است.
یک روز یک اعرابی کنار پیغمبر گفت: می‌آیی با شتری که بر آن سوار هستی مسابقه بگذاریم؟ پیغمبر هم با او مسابقه گذاشت. شخص پیغمبر در تیراندازی‌ها شرکت می‌کرد. دو گروه داشتند مسابقه تیراندازی می‌دادند. پیغمبر رفت و در یک گروه شرکت کرد. آن گروه دست از بازی کشیدند. گفتند شما رسول خدا هستی رفتی در آن گروه نشسته‌ای، آنها روحیه‌شان قوی می‌شود و برنده می‌شوند و ما ضعیف می‌شویم و می‌بازیم. فرمود: من 10 دقیقه اینطرف و 10 دقیقه آنطرف می‌نشینم، تا تعادل باشد.
در بین اسرای کربلا یک بچه کوچک بود، بچه کوچک را بردند پهلوی یزید. یزید گفت: تو بهتر هستی یا بچه من؟ بچه کوچولو گفت یک شمشیر بده تا من به تو بگویم. خلاصه اینکه همچنین روحیه‌ای باید در همه ما باشد.
امیرالمؤمنین می‌فرماید: من بدن خودم را برای مشکلات ساخته‌ام. یعنی ورزشکار باید بدنش را برای مشکلات بسازد. اگر محاصره نظامی شود، بگوید ما محرم داریم امام حسین در ماه محرم محاصره نظامی شد. و اگر محاصره اقتصادی شدیم، مرد رمضان هستیم.
کسی که اهل هنر و ورزش نباشد، اسیر است و زود از پا در می‌آید. قهرمانان واقعی را فراموش نکنیم. بار دیگر از عزیزانی که خدمت می‌کنند و عزیزانی که مربی کاراته هستند و صدها شهید دادند و از سنگر سازان بی سنگر جهاد سازندگی تشکر می‌کنم. به امید روزی که همه مردم ورزش بکنند و ورزش عمومی شود. و همه با هم ورزش جهت دار بکنند. امام فرمود: من ورزشکار نیستم ولی ورزشکاران را دوست دارم. برای سلامتی ایشان صلوات ختم کنید.
خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»