آداب دعا در قرآن و روایات

موضوع: آداب دعا در قرآن و روایات

تاریخ پخش:  18/04/94

بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین، بعدد ما احاط به علمک! الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

بحثمان رمضان 89 درباره‌ی تربیت بود. یکی از راه‌های تربیت همین عبادات، نماز و دعا است. که انسان با خدا از راه نماز حرف می‌زند. خدا با انسان حرف می‌زند از راه قرآن. زر و زورها، زرق و برق‌ها، پست‌ها، پول‌ها، مقام‌ها، مدال‌ها، شهوت‌ها، رقابت‌ها، حسادت‌ها اینها همه آدم را خراب می‌کند. گاهی انسان دست از همه برمی‌دارد با مبدأ هستی صحبت می‌کند.

چون بیننده‌هایی که پای تلویزیون هستند، ماه رمضان 89 این بحث را شب جمعه‌ی آخر رمضان و شب بیست ‌و سوم گوش می‌دهند. می‌خواهم کمی درباره‌ی دعا صحبت کنم. سوره‌ی قدر را با هم بخوانیم ثوابش را به مولود رمضان امام حسن مجتبی(ع) و شهید رمضان امیرالمؤمنین(ع) هدیه کنیم. شب بیست وسوم از شب بیست‌و یکم مهمتر است. شب بیست‌و یکم از شب نوزدهم مهمتر است. به احتمال زیاد شب قدر، شب بیست و سوم است. همه با هم سوره‌ی قدر را بخوانیم.

«بِّسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِیمِ،‏ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَهِ الْقَدْرِ، وَ مَا أَدْرَئکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ، لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیرٌْ مِّنْ أَلْفِ شهَْرٍ، تَنزََّلُ الْمَلَئکَهُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِِّم مِّن کلُ‏ِّ أَمْرٍ، سَلَامٌ هِىَ حَتىَ‏ مَطْلَعِ الْفَجْرِ» (قدر/1 تا 5) ما قرآن را شب قدر نازل کردیم.

1- فضیلت شب بیست و سوم در میان شب‌های قدر

اینکه می‌گویم به احتمال زیاد چون شب‌های قدر اعمالی دارد. شب بیست‌و سوم اعمالش بیشتر است. مثلاً گفتند: سوره‌ی روم و عنکبوت را بخوانید. شب‌های نوزدهم و بیست‌و یکم ندارد. شب قدر بود که حضرت زهرا (س) آب در چشم بچه‌ها می‌ریخت، می‌گفت: امشب را نخوابید. امشب را نخوابید. شب بیست و سوم است. پیغمبر اسلام دهه‌ی آخر ماه رمضان رختخواب‌هایش را جمع می‌کرد. می‌گفت: حساب این دهه فرق می‌کند. یا مثلاً شب قدر دم غروب غسل مستحبی دارد. شب بیست و سوم دو تا غسل دارد. یکی سر شب، یکی آخر شب. از اینکه سوره‌ی روم و عنکبوت هست. از اینکه دو تا غسل دارد، از اینکه فاطمه زهرا شب بیست و سوم آب در صورت بچه‌ها می‌ریخت، می‌گفت: امشب نخوابید. پیداست که عنایت به شب بیست و سوم است.

ما قرآن را شب قدر نازل کردیم. به امید روزی که در مساجد ما لااقل شب قدر، تفسیر هم گفته شود. با کمال تأسف تفسیر سهمش کم است. الحمدلله سهم دعا خوب است. دعای الغوث را می‌خوانند خیلی کار خوبی است. قرآن سر می‌گیرند کار خوبی است. یادی از شهادت حضرت امیر (ع)، اینها کار خوبی است. فقط آنچه کمرنگ است این است که شب قدر سهم قرآن کم است. با اینکه شب قدر شب نزول قرآن است. «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَهِ الْقَدْرِ» یعنی قرآن شب قدر نازل شد. ولی سهم خودش کم است. حالا راجع به دعا نکاتی است که باید خدمت شما بگویم.

2- کلید آمرزش الهی، آمرزش بندگان خدا

اول اینکه اگر خواسته باشیم خدا ما را ببخشد، ما هم باید مردم را ببخشیم. این یک کلید در قرآن است. خدا می‌گوید: اگر می‌خواهید من شما را ببخشم، شما هم دیگران را ببخشید. حالا یک کسی فحش داده است. غیبت کرده است. تهمت زده است. فحش داده است. یک سیلی زده است. ظلم کرده است. اگر کسی یک ظلمی کرده است، او را ببخشید. چون قرآن می‌گوید: «وَ لْیَعْفُوا» (نور/22) همدیگر را ببخشند. «وَ لْیَصْفَحُوا» از سر تقصیر همدیگر بگذرند. «أَ لا تُحِبُّون‏» (نور/22) دوست ندارید «أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ» (نور/22) دوست ندارید خدا شما را ببخشد. اگر می‌خواهید خدا شما را ببخشد، شما هم مردم را ببخشید. پس هرکس پای تلویزیون نشسته است،           به خاطر احترام شب قدر و برای اینکه ظرفش را بشوید. چون اگر ظرف را نشوییم شیر در آن نمی‌ریزند. در قلبی که کینه است، من از فلانی بدم آمده است. من از فلانی بدم آمده است. با فلانی قهر هستم. من از سر فلانی نمی‌گذرم، حالا مادر شوهر است، عروس است، شوهر است، زن است، برادرزنش، داماد است، پسر عمو است، عمه، خاله، دختر خاله، دختر عمو، هرکس هست، فامیل، همسایه، شریک، شاگرد، ظلمی شده است اگر ببخشیم خدا ما را می‌بخشد. بسم الله الرحمن الرحیم، به احترام شب قدر هرکس به من ظلم کرده است، باقی را هم خودت بگو… او را می‌بخشم. ببخشیم. نباید روده‌ی روح ما به قدری تنگ باشد که یک هسته‌ی انار در آن گیر کند. حالا یک فحش داده است. داده که داده! خیلی خوب! پس چه؟ اگر قلب ما پاک باشد، یعنی کینه در آن نباشد. اگر لقمه‌ی ما پاک باشد، دعا مستجاب می‌شود.

3- تأثیر عمیق دعا در زندگی انسان

دعا از سرنیزه زورش بیشتر است. «أَنْفَذُ مِنَ السِّنَانِ» (بحارالانوار/ج90/ص295) از سر نیزه بیشتر سوراخ می‌کند.

دعا اسلحه‌ی مؤمن است. منتهی دعا که می‌خواهیم بکنیم، می‌گوید: قبلش تمجید کن. «کُلُّ دُعَاءٍ لَا یَکُونُ قَبْلَهُ تَمْجِیدٌ فَهُوَ أَبْتَر» (بحارالانوار/ج90/ص221) یعنی بگو: «یا علی یا عظیم، یا غفورُ یا رحیم اَنتَ ربُّ العظیم» خدایا تو عزیزی، تو کریمی، تو بخشنده‌ای، تو خالقی، تو قادری، تو حی هستی، تو قیّوم هستی. تو مهربان هستی. تو عیب‌های مرا می‌پوشاندی. تو به ما رزق می‌دهی. تو مرا خلق کردی. تو مرا انسان خلق کردی. سالم خلق کردی. بینا، شنوا، عاقل، فهیم، حلال زاده، با فطرت، علم، بیان، انگیزه، نشاط، از بیماری‌ها نجاتم دادی. یک تمجید…

یکی از شرایط دعا این است که الحاح کنیم. حدیث داریم خدا بدش می‌آید «کَرِهَ إِلْحَاحَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ عَلَى بَعْض‏» (بحارالانوار/ج75/ص173) الحاح یعنی اصرار، خدا می‌گوید: من دوست ندارم مردم به هم التماس کنند. التماس مردم از مردم بد است. چون او هم یک نفر مثل تو است. او هم از ترس پشه در پشه‌بند می‌رود. او هم بیمار می‌شود. او هم فقیر و… کسی نیست که نازش را می‌کشی. الحاح یعنی اصرار در دعا کنید. نسبت به خدا اصرار کنید. اما نسبت به غیر خدا الحاح نکنید.

بسم الله الرحمن الرحیم. موضوع: تربیت. موضوع کلی ماه رمضان 89، از روش‌های تربیتی اسلام دعا است. حالا دعا تیزتر از سر نیزه است. حدیث داریم که حدیثش را خواندم. «أَنْفَذُ مِنَ السِّنَانِ» یعنی زورش از سرنیزه بیشتر است. 2- «سِلَاحُ الْمُؤْمِنِ» (بحارالانوار/ج90/ص294) اسلحه‌ی مؤمن است. سلاح مؤمن است. 3- دعا بعد از ستایش. یعنی اول خدا را ستایش کنیم بعد. 4- دعا با اصرار. 5- در دعا همه چیز را بخواهیم. همه چیز را از خدا بخواهیم. چون گاهی وقت‌ها آدم می‌گوید: خوب من این را می‌خواهم. این دیگر چیزی نیست. نه! حدیث داریم «حَتَّى شِسْعَ النَّعْلِ» (بحارالانوار/ج90/ص295) نمک آشت را هم از خدا بخواه. همه چیز را از خدا بخواهیم. شغلمان را، بچه‌مان را، رزقمان را، آبرویمان را، وقتی دعا می‌کنید همه چیز را بخواهید.

دعا را کم نشمارید. «فلا تستصغرن» چیزی را کم نشمارید. گاهی یک تیغ را فکر می‌کنید کم است. ولی همین تیغ در پا می‌رود. یک آدم نود کیلویی از راه رفتن… نگویید: تیغ چیزی نیست. همین تیغ است.

4- آثار دعا در زندگی فرد و نسل او

به اجابت خوشبین باشید. داریم که «فَظُنَّ أَنَّ حَاجَتَکَ بِالْبَابِ» (بحارالانوار/ج90/ص312) خوشبین باشیم که دعاها مستجاب می‌شود. چون خودش گفته: «ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُم‏» (غافر/60) من اگر به شما گفتم: بیا خانه، شما خانه‌ی ما بیایید. آنوقت در بزنی باز نمی‌کنم. امکان ندارد. بله ممکن است اینکه شما می‌گویی به شما ندهد. ولی حدیث داریم دست که بالا می‌آید، خدا می‌گوید: دست که بالا آمد، باید به او یک چیزی بدهم. یا همینکه می‌خواهد به او می‌دهم. یا اگر اینکه می‌خواهد صلاحش نیست، مشابهش را به او می‌دهم. یا اگر اصلاً صلاحش نیست، مثلاً می‌گوید: فلان ماشین صلاحش نیست یک ماشین دیگر. اصلاً صلاح نیست ایشان ماشین داشته باشد. اگر صلاح نباشد چون دستش بالا آمد، من یک بلا از جانش دور می‌کنم. یا یک چیزی ذخیره می‌کنم برای نسلش، یا یک چیزی برای قیامتش ذخیره می‌کنم.

حدیث داریم. اگر دست بالا آمد خدا می‌گوید: من خجالت می‌کشم، خودم به این گفتم: در خانه‌ی من بیا. از من گدایی کن. حالا که آمده چیزی به او ندهد. ممکن است چون حکیم هستم و این بچه و این زن و مرد حکیم نیست، ممکن است چیزی بخواهد، که مصلحتش نباشد. چون در قرآن یک آیه داریم می‌گوید که: «عَسى» یعنی چه بسا، «أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً» یعنی گاهی یک چیزی را دوست داری. «وَ هُوَ شَرٌّ لَکُم‏» (بقره/216) به نفع تو نیست. مثل بچه‌ای که یک غذایی می‌خواهد، مادرش به او نمی‌دهد. یک چیز دیگر به او می‌دهد. او را برمی‌دارد می‌برد در کوچه می‌گرداند. به هر حال به استجابت خوشبین باشیم.

مسأله‌ی دیگر ابتهال، تضرّع. داریم که امام سجاد (ع) می‌فرماید: وقتی پیغمبر دعا می‌کرد، چنان ابتهال می‌کرد که «کَمَا یَسْتَطْعِمُ» (بحارالانوار/ج16/ص287) مثل کسی که غذا می‌خواهد. یعنی طوری که حالت تواضعی در آن باشد.

مسأله‌ی دیگر قرآن می‌فرماید: «وَ یَسْتَجیبُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» (شوری/26) اگر کسی اهل ایمان و عمل صالح باشد، دعایش زودتر مستجاب می‌شود.

یکی اینکه در دعا بلند نظر باشیم. فقط به خودت دعا نکن. چه اشکالی دارد امشب بیننده‌ها… مثلاً چند صد میلیون آدم منحرف روی کره‌ی زمین است. اوه…! صدها میلیون کافر روی کره‌ی زمین است. یک دعا کنیم. ببین امام می‌گوید: «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیر» (بحارالانوار/ج95/ص120) همه‌ی فقیرها، چه مسلمان، چه غیر مسلمان. «اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِع‏» (بحارالانوار/ج95/ص120) خدایا همه‌ی گرسنه‌ها را سیر کن. چه مسلمان، چه غیر مسلمان! یک دعا می‌کنم آمین بگویید. خدایا وسیله‌ی هدایت همه‌ی منحرفین را فراهم بفرما. قرآن می‌فرماید: «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» (توبه/33) سه بار در قرآن فرموده: اسلام کره‌ی زمین را خواهد گرفت. حدیث داریم روستایی روی کره‌ی زمین نیست، جز اینکه اذان گفته خواهد شد. ما منتظر یک چنین روزی هستیم.

دعا برای ظهور حضرت مهدی (ع). دعا برای اینکه اسلام کره‌ی زمین را بگیرد. هرچه هم فساد بیشتر بشود قدر آب بیشتر معلوم می شود. نگوییم: آقا نمی‌دانی بی‌حجابی چه کرده است؟ ربا، رشوه، دزدی، ناامنی، فساد، فحشا، اوه… دنیا را برد. هرچه حرارت بیشتر شود، ارزش آب بیشتر می‌شود. فشار شاه بر مردم به قدری بود، که تا امام خمینی پیدا شد همه سمت امام آمدند. نباید بگوییم: بابا پنجاه سال پهلوی چه کرد. چه کرد. چه کرد! هرچه عطش، حرارت بیشتر باشد، ارزش آب بیشتر معلوم می‌شود. ولذا «یَدْخُلُونَ فی‏ دینِ اللَّهِ أَفْواجاً» (نصر/2) یعنی فوج فوج، مردم فوج فوج سراغ دین خدا می‌آیند. حدیث داریم حضرت مهدی (ع) که ظهور می‌کند، مخترعین، مبتکرین، دانه درشت‌های علمی کره‌ی زمین می‌آیند با ایشان اعلام همبستگی می‌کنند. مثل امام که آمد تمام خلبان‌هایی هم که شاه آمریکا فرستاده بود دوره‌ی خلبانی ببینند، اینها آمدند دست امام را بوسیدند و هنرشان را در اختیار امام گذاشتند. بلند نظر باشیم.

5- شب قدر، بهترین شب و روز عرفه، بهترین روز دعا

هیچ شبی برای دعا بهتر از شب قدر نیست و آن هم شب بیست و سوم. بیننده‌ها توجه داشته باشید. امشب با همه‌ی شب‌ها فرق می‌کند. «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» (قدر/3) «أَلْفِ» یعنی هزار، «شَهْرٍ» هم یعنی ماه. هزار ماه! هزار ماه تقسیم بر 12 می‌شود هشتاد و چند سال. یعنی شب بیست و سوم ارزشش به اندازه‌ی هشتاد و چند سال است. شبی برای دعا بهتر از شب قدر نیست. کما اینکه روزی برای دعا، بهتر از روز عرفه نیست. البته زمان‌های دیگر را هم گفتند. روز جمعه، ساعات آخر روز جمعه را گفتند. شب جمعه گفتند. سحر گفتند. وقت اذان گفتند. بعد از خطبه‌های نماز جمعه دعا مستجاب می‌شود، گفتند. وقت وزش باد گفتند. وقت نزول باران گفتند. خون شهید که روی زمین ریخته می‌شود، آنوقت دعا مستجاب می‌شود گفتند. از سحر تا طلوع گفتند. اینها را گفتند. زمان دعا چه شد؟ بهترین شب، شب قدر. بهترین روز، روز عرفه. باقی‌اش را هم گفتم. عرض کردم اینها شیعه و سنی هم ندارد. ساعت آخر روز جمعه همان وقتی که دعای سمات می‌خوانند، دعا مستجاب می‌شود.

لازم نیست دعا عربی باشد. ما در عربی هفده کلمه واجب است بگوییم. نماز! یک کسی می‌گفت: آقا نمی‌شود نماز را فارسی بخوانم؟ گفتم: یک ربع نماز را عربی بخوان. شبانه‌روز بیست و چهار ساعت، یک ربعش را هرطور خدا گفته است بخوان. بیست و سه ساعت و سه ربعش را هرطور دلت می‌خواهد بخوان. نمی‌خواهی بخوانی! وگرنه اگر خواسته باشی بخوانی بیست و سه ساعت و سه ربع تو وقت برای خواندن داری. در آن بیست و سه ساعت چقدر فارسی با خدا حرف می‌زنی که حالا این ده دقیقه را می‌خواهی؟ اسلام خواسته همه‌ی مردم یک زبان مشترک داشته باشند. مثل اینکه همه‌ی خلبان‌ها روی کره‌ی زمین هرجا خواسته باشند، با هرجای کره‌ی زمین صحبت کنند باید زبانشان انگلیسی باشد. همینطور که همه‌ی خلبان‌ها یک زبان مشترک دارند، همه‌ی مسلمان‌ها هم یک زبان مشترک داشته باشند. یک ربع که بیشتر طول نمی‌کشد. اگر خیلی آدم خوبی هستی، بیست و سه ساعت و سه ربع وقت داری. ببینم چقدر فارسی حرف زدی. بعضی‌ها می‌خواهند فرار کنند.

زمین‌ها هم در دعا فرق می‌کند. خوب بهترین جا مسجدالحرام است. مکه هست. سر قبر پیغمبر است. اما چیزی که دم دست ما است این است که دعا سر قبر عالم مستجاب می‌شود. به خصوص جمعه قبل از آفتاب. دعا در مسجد مستجاب می‌شود. رو به قبله مستجاب می‌شود، روایاتی داریم کنار قبر امام حسین تحت قُبّه دعا مستجاب می‌شود، حتی امام دهم امام هادی(ع) نماینده می‌گرفت، می‌گفت: این پول را بگیر. به نیابت من کربلا برو. کنار قبر امام حسین دعا کن. دعا تحت قُبّه مستجاب می‌شود.

حضور قلب در دعا مهم است که انسان بفهمد چه می‌گوید. بفهمد چه می‌گوید. ما باید بعد از تلاوت قرآن ببینیم قرآن چه می‌گوید؟ قرآن می‌گوید: «لا تَقْرَبُوا الصَّلاهَ وَ أَنْتُمْ سُکارى‏» (نسا/43) وقت مست سر نماز نروید. «حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» (نسا/43) این را خطاب می‌کنم به اینهایی که در قرآن و تجوید هستند. این آیه‌ی قرآن است. می‌گوید: «حَتَّى تَعْلَمُوا» کسی مست نماز نخواند «حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» بداند چه چیزی می‌گوید. آقایانی که رو به تلاوت قرآن رفتند، بعد به ترجمه‌ی قرآن بروند. بعد سراغ تفسیر قرآن بروند. تفسیر هم از اول شروع کنید، تفسیر ساده، بعد تفسیر  نیمه عمیق، بعد تفسیر عمیق.

بعضی‌ها مثلاً ادا درمی‌آورند. مثلاً می‌خواهد تفسیر مطالعه کند، هنوز هیچ آب‌بندی نشده، صاف سراغ المیزان می‌رود. این مثل آن است که بچه سردش است، لحاف کرسی رویش بیاندازیم. اگر یک بچه سردش است، لحاف کرسی بیاندازی، خدمت نیست. زیر آن خفه می شود. اول باید آدم شیر بخورد. بعد فِرِنی، شیر برنج بخورد. یک ذره یک ذره به گوشت ماهی برسد. اگر خواستیم مطالعه کنیم کتاب‌های مطهری را اگر می‌خواهید بخوانید اول داستان راستان بخوانید. بعد جاذبه و دافعه‌اش را بخوانید. بعد مثلاً اواخر دیگر روش رئالیسم را بخوانید. یعنی مطالعه هم یک سیر مطالعاتی می‌خواهد.

می‌خواهی نماز شب بخوانی؟ اول یازده رکعت نماز بی‌«قل هو الله» بخوان. بعد با«قل هو الله» بعد چهل تا مؤمن، همینطور یک ذره یک ذره جلو برویم. اولین نماز شب شما نماز شب سنگین نباشد. اینهایی که صاف سراغ کتاب‌های علمی می‌روند، عبادت‌های سنگین، مثل آنها مثل بچه‌‌ای است که تا سرما می‌خورد لحاف کرسی رویش بیاندازی. این خفه می‌شود. خدمت نیست.  بسم الله گفتن مهم است. «لَا یُرَدُّ دُعَاءٌ أَوَّلُهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏» (بحارالانوار/ج90/ص313) بسم الله الرحمن الرحیم. قبل از دعا بسم الله بگویید. حالا اگر حوصله کنید من چند دقیقه دیگر طبق همه‌ی این حدیث‌هایی که خواندم یک دعا با هم داشته باشیم. چون بیننده‌ها شب بیست و سوم بحث را می‌بینند.

«لَا یَزَالُ الدُّعَاءُ مَحْجُوباً حَتَّى یُصَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» (بحارالانوار/ج90/ص316) دعا پشت پرده می‌ماند تا صلوات بفرستید. صلوات که فرستادید پرده کنار می‌رود. یعنی صلوات در دعا اثر دارد.

«مَنْ أَدَّى فَرِیضَهً فَلَهُ عِنْدَ اللَّهِ دَعْوَهٌ مُسْتَجَابَهٌ» (بحارالانوار/ج82/ص321) بعد از نماز واجب یا عمل واجبی این دعا مستجاب می‌شود. «وَ أَوْفُوا بِعَهْدی أُوفِ بِعَهْدِکُم‏» (بقره/40) شما وفا کنید من هم وفا می‌کنم. یعنی قول‌هایی که به خدا دادی، شما مگر نذر نکردی. اگر پولدار شوی، بخشی را به فقرا بدهی. پولدار شدی. مگر نگفتی: خدایا من فقیر هستم. من وضعم خوب شود خمس می‌دهم. چطور خمس ندادی؟ اینکه می‌گویند: «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» یعنی یک تومان سهم امام و خمس مساوی با هزار تومان است. یک نفر افطاری شب بیست و سوم بدهی، انگار هزار نفر را افطاری دادی. یک مشکلی را حل کنی انگار هزار تا مشکل را حل کردی. شب قدر بهتر از هزار سال یعنی هرکاری شب بیست و سوم بکنی، همینطور است.

لقمه‌ی حلال اثر دارد. هرکس می‌خواهد دعایش مستجاب شود لقمه‌اش حلال باشد. گاهی دعا مستجاب نمی‌شود. روایت داریم «إِنَّ الْعَبْدَ لَیَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَه» (بحارالانوار/ج90/ص376) گاهی وقت‌ها انسان دعا می‌کند. «مِنْ شَأْنِ اللَّهِ تَعَالَى قَضَاؤُهَا» (بحارالانوار/ج90/ص376) حقش این است که دعایش مستجاب شود. اما یک گناهی می‌کند «فَیُذْنِب‏» گناه می‌کند، خدا به فرشته‌ها می‌گوید: حق او بود دعایش مستجاب شود ولی چون گناه کرد. نگه دارید، استجابت نکنید. یعنی گناه مانع استجابت می‌شود. عده‌ای به امام صادق(ع) گفتند: دعا می‌کنیم مستجاب نمی‌شود. می‌گوید: برای اینکه شما «إنکم تدعون من لا تعرفونه‏» (فتح‌الابواب/ ص296) دعا می‌کنید ولی خدا را نمی‌شناسید. خوب! اگر مستجاب نشد مأیوس نشوید. این هم سفارش شده است.

6- دعا برای برقراری امنیت در کشورهای اسلامی

چه دعاهایی بکنیم؟ در قرآن می‌گوید: پیغمبرها که دعا می‌کردند، برای امنیت دعا می‌کردند. «رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِنا» (بقره/126) برای امنیّت، الآن شما راحت می‌خوابید. ولی وقتی نگاه می‌کنیم برای ترور سید حسن نصر الله، اسرائیل جایزه می‌گذارد، میلیاردی حاضر است جایزه بگذارد، که هرکس ایشان را ترور کند. آنوقت باید این سید عزیز شیعه، که صف اول در مقابل اسرائیل ایستاده است، باید هرشبی برای خواب سه بار جایش را عوض کند. هر شبی سه بار باید جایش را برای خواب عوض کند. آنوقت ما که در ایران روز قدس می‌خواهیم از فلسطین و لبنان حمایت کنیم، آنوقت چهار نفر می‌گویند: نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران! غلطی که پارسال کردند. نامردی است. مگر ماه رمضان نمی‌گوییم: خدایا «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیر» کل گرسنه، کل، کل، کل… پس امام سجاد (ع) نعوذ بالله اشتباه کرده است. باید بگوییم: نه! اللهم اغن ایرانی‌ها! «اللهم اشبع…» همه‌ی ایرانی‌ها را سیر کن! خدایا بیامرز مرده‌ی ایرانی‌ها! شفا بده مریض‌های ایرانی‌ها! اصلاً ببینید یک حرفی زدند، البته بعضی‌هایشان بچه‌های خوبی بودند. گول خوردند. رندهایشان نامرد هستند. ابزارهایشان آدم‌های ساده هستند. دستمان در دست اسلام‌شناس نباشد، یکبار می‌بینی یک شعاری می‌دهیم که متوجه نیستیم. متوجه نیستیم! آقا فلسطین به ما چه! می‌دانم اگر اسرائیل، فلسطین جلویش نباشد به تو هم حمله می‌کند. شما اگر لب مرز به مرزدارها دعا نکنی، دشمن بالای سرت می‌آید، در شهرت، در روستایت بالای سر رختخوابت می‌آید. خواب راحتی که تو می‌کنی صدقه سر آن کسی است که لب مرز پست می‌دهد. چون او بیدار است، تو می‌خوابی. اسرائیل کل اسلام را نابود می‌کند اگر یک عده جلویش نایستند.

ما باید روز قدس را پاس بداریم. دعا کنیم. من که کمتر روزی است به سید حسن نصر الله دعا نکنم. به آیت‌الله سیستانی دعا نکنم. به مقام معظم رهبری دعا نکنم. اینها خط اول هستند. آمریکا می‌خواهد اینها نباشند. آنوقت شما هم بی‌تفاوت هستی. این سکوت تو در خط آمریکا است. غیرت کجا رفت؟ اسلام کجا رفت؟

امام زین العابدین(ع) دید که مردم آمدند کربلا امام حسین را کشتند. با چشم‌هایش دید پدرش را کشتند. اما همین امام سجاد(ع) به مرزبان‌ها دعا می‌کند. مرزبان‌هایی که نماینده امام سجاد ندارند. مرزبان‌های یزید بودند. یعنی همین مرزبان‌هایی که طرفدار بنی امیه بودند، و کربلا آمدند کشتند، وقتی لب مرز می‌روند، امام چون لب مرز هستند به آنها دعا می‌کند. دعای امام سجاد به مرزداران. این یعنی چه؟ یعنی درست است اینها طرفدار بنی امیه هستند. ولی چون مرزدار هستند، باید دعایشان کرد. من یکبار دیگر هم این را گفتم. حالا بگذارید تکرار کنم.

من در هواپیمای توپولف که می‌نشینم. حالا خلبان‌هایش ایرانی هستند. قبلاً خلبان‌هایش روسی بودند. کمونیست بودند. اما من برای همین کمونیست هم آیت‌الکرسی می‌خواندم. گفتند: بابا کمونیست است. مسلمان نیست. گفتم: ببین این اگر پایین بیافتد، من هم پایین می‌افتم. (خنده حضار) یک کسی که لب مرز است، باید دعایش کرد. نباید بگوییم: بابا اینها طرفدار بنی امیه هستند. ما حرفمان این است که یک گرسنه روی کره‌ی زمین باشد، مسئول هستیم. شیعه باشد، سنی باشد، مسلمان باشد. کافر باشد. اگر یک کافری تشنگی می‌کشد، ما حق داریم بی‌تفاوت باشیم. امام سجاد(ع) به یک نفر گفت: بروید ببینید فلانی چه مشکلی دارد؟ دست تکان می‌دهد. در بیابان در سفر. رفتند و برگشتند. گفت: چه مشکلی داشت؟ گفتند: آب می‌خواست. گفت: به او دادی؟ گفتند: نه! به او ندادیم. یهودی بود. گفت: یهودی باشد، آبش بدهید. آبش بدهید.

از امیرالمؤمنین(ع) یاد بگیرید. ابن ملجم قاتلش بود، لیوان شیر آوردند، فرمود: بخشی را به این قاتل بدهید. گفت: آقا قاتل تو است. گفت: قاتل باشد. مگر قاتل شکم ندارد. ما خیلی با قرآن فاصله داریم. خیلی با اهل بیت فاصله داریم. این ملی‌گرایی چه در عرب، چه در عجم فاصله‌های ما را با قرآن زیاد می‌کند. مواظب باشیم دستمان را در دست اسلام بگذاریم. اسلام می‌گوید: حب الوطن! خوب به وطن علاقه داریم. اما نه به این معنا که هرکس هرجا به او ظلم شد، ما بی‌تفاوت باشیم. ما هزار و یک مشکل هم داشته باشیم، قرآن بخوانم. قرآن می‌گوید: «إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراء» (توبه/60) زکات بگیرید، به فقرای مسلمان بدهید. اما بعد می‌گوید: به غیر مسلمان‌ها هم بدهید. «وَ الْمُؤَلَّفَهِ قُلُوبُهُم‏» (توبه/60) آیه‌ی قرآن است. یعنی حتی اگر کسی مسلمان نیست، اگر گرسنه‌اش است به او بدهید بخورد. یعنی زکات از مسلمان بگیر شکم کافر را سیر کن. کافر خوشبین شود. قلبش جذب شود.

دعا برای امنیّت، برای اقامه‌ی نماز، برای ذُریّه، برای حسن عاقبت، حالا… برای اینکه آدم ثابت قدم باشد. بد عاقبت نشود. برای علم دعا بکنید. «رَبِّ زِدْنی‏ عِلْماً» (طه/114) برای والدین دعا کنید. «رَبَّنَا اغْفِرْ لی‏ وَ لِوالِدَی‏» (ابراهیم/41) برای اینکه اول و آخر یکسان باشد. «أَدْخِلْنی‏ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْق‏» (اسرا/80) بعضی‌ها ورودشان خوب است. بد عاقبت می‌شوند. نه یعنی آدم همیشه یکدست بماند. این از اول تا حالا یکدست مانده است. دائم رنگ عوض نکرده است. برای اینکه روح شما باز باشد. دعا کنید «رَبِّ اشْرَحْ لی‏ صَدْری» (طه/25) خدایا روح باز به من بده. روح کوچک نباشد. به خاطر یک فحش برای همیشه قهر کنم. به خاطر یک… بعضی‌ها روحشان کوچک است.

7- ذکر اسماء حسنی پیش از دعا

حالا… عرض کنم که در قرآن یک عبارت داریم سه بار تکرار شده است. «وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏» (اعراف/180) این کلمه‌ی «الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏» سه بار در قرآن آمده است. «فَادْعُوهُ بِها» (اعراف/180) گفته می‌خواهید دعا بخوانید با اسما ‌الحسنی دعا کنید. روایت داریم 99 اسم است. که اگر خدا را با 99 اسم بخوانی، البته الفاظ نیست. معنایش و توجه و در خط قرار گرفتن است. حالا از اول شروع می‌کنیم. من این را حساب کردم، یک دقیقه و نیم طول می‌کشد. چون بیننده‌ها بحث را شب بیست و سوم و شب قدس می‌بینند که انشاءالله فردا هم در راهپیمایی حتماً شرکت می‌کنیم به کوری چشم اسرائیل، به کوری چشم آمریکا، و برای آنهایی هم که پارسال گفتند: نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران! آن‌ها هم توبه کنند شرکت کنند. من این دعا را می‌خوانم. باهم هرکس پای تلویزیون است بخواند. 99 تا اسم است. یک دقیقه و نیم طول می‌کشد. قرآن می‌گوید: اگر خدا را به این اسم‌ها بخوانید دعای شما مستجاب می‌شود. «وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ فَادْعُوهُ بِها» یعنی دعای شما با این 99 تا باشد.

اول بسم الله بگوییم. «بسم الله الرحمن الرحیم، یا اللَّه، الاله، الواحد، الاحد، الصمد، الاول، الآخر، السمیع، البصیر القدیر، القادر، العلی، الاعلی، الباقی، البدیع، البارئ، الاکرم، الباطن، الحی، الحکیم، العلیم، الحلیم، الحفیظ، الحق، الحسیب، الحمید، الحفی، الرب، الرحمن، الرحیم، الذارء، الرزاق، الرقیب، الرؤف، الرائی، السلام، المؤمن، المهیمن، العزیز، الجبار، المتکبر، السید، السبوح، الشهید، الصادق، الصانع، الظاهر، العدل، العفو، الغفور، الغنی، الغیاث، الفاطر، الفرد، الفتاح الفالق، القدیم، الملک، القدوس، القوی، القریب، القیوم، القابض، الباسط، قاضی الحاجات، المجید، المولی، المنان، المحیط، المبین، المغیث، المصور، الکریم، الکبیر، الکافی، کاشف الضر، الوتر، النور، الوهاب، الناصر، الواسع، الودود، الهادی، الوفی، الوکیل، الوارث، البر، الباعث، التواب، الجلیل، الجواد، الخبیر، الخالق، خیر الناصرین، الدیان، الشکور، العظیم، اللطیف، الشافی»

خدایا آنچه شب قدر امسال برای خوبان مقدّر می‌کنی، همه‌ی آنها را برای همه‌ی ما مقدّر بفرما. خدایا اسرائیل را نابود، حامیانش را قلع و قمع، کلمه‌ی حق را عزیز و کلمه‌ی باطل را سرنگون بفرما.

اموات ما، خود ما بیامرز. بیماران ما را شفا بده. به بیکارها کار خوب، به بی‌سوادها علم مفید، به بیمارها شفا، به کدورت‌ها صفا، به بی‌مسکن‌ها مسکن خوب، به بی‌همسرها همسر خوب، به بی‌فرزندها فرزند خوب، سفرها بی‌خطر، توطئه‌ها خنثی، توطئه‌گران نا اهل نابود بفرما.

ایمان کامل، بدن سالم، عقل قوی، علم مفید، عمر با برکت، رزق حلال، عزت دنیا و آخرت، حسن عاقبت، به همه‌ی ما مرحمت بفرما. 

خدایا شب قدر فرشته‌ها خدمت حضرت مهدی(عج) می‌رسند. سلام ما را به امام زمان برسان. قلبش را از الآن تا ابد از ما راضی و ما را از بازوها و یاران مخلص حضرت مهدی(ع) قرار بده. ظهورش را تعجیل بفرما.

رهبر عزیز، مراجع عزیز، علما، نیاکان، همه را، نیاکان ما را بیامرز، و علمایی که به گردن ما حق دارند و از دنیا رفتند با محمد و آل محمد محشور کن. و مراجع و علما و رهبر عزیز که هستند، در پناه امام زمان حفظ بفرما. کمتر از آنی ما را به خودمان واگذار مکن. حدیث داریم ماه رمضان تمام شود کسی بخشیده نشود خیلی بدبخت است. ما را از بدبخت‌ها قرار نده. از غافلین در دنیا و از خاسرین در دنیا و آخرت و از اهل حسرت یوم‌الحسره قرار نده. ما را مقیم دین، مقیم  زکات و نماز و همه‌ی احکام قرار بده. مرگ را مثل گل بو کنیم. مردن را اول راحتی، سکرات مرگ آسان، شب اول قبر شب اول راحتی، روز قیامت روز سرافرازی ما قرار بده. ما را از آنهایی قرار بده که در قرآن ستایش کرده‌ای. در قلب ما کینه‌ی کسی را قرار نده. حب دنیا از قلب ما بیرون بفرما. شرک را از قلب ما بیرون بفرما. تمام دعاهای اولیا خودت را در حق ما مستجاب و ما را مشمول دعای خاص امام زمان(ع) قرار بده.  

 1- قرآن، ارزش یک شب قدر را بیش از چند ماه دانسته است؟
1) یکصد ماه
2 ) پانصد ماه
3)  هزار ماه
2- قرآن، کلید آمرزش و بخشش الهی را چه می‌داند؟
1) بخشیدن دیگران
2) دعا و استغفار برای دیگران
3) انفاق و بخشش به محرومان
3- بهترین زمان‌ها برای دعا کدام است؟
1) شب قدر
2) روز عرفه
3) هر دو مورد
4- امام سجاد(علیه‌السلام) در دعای مرزداران به چه کسانی دعا می‌کند؟
1) طرفداران اهل بیت(علیهم‌السلام)
2) طرفداران بنی امیه و پاسداران مرز
3) مخالفان بنی امیه و بنی عباس
5- بر اساس قرآن، از چه منبعی می‌توان برای تألیف قلوب کافران هزینه کرد؟
1) خمس
2) زکات
3) نذر و عهد