موضوع: آب و احکام آب
تاریخ پخش: 74/01/24
بسم الله الرّحمن الرّحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
دهه فجر مبارک باشد بر بیننده‌های عزیز، در ماه رمضان بحث را گوش می‌دهید ما امسال می‌خواهیم احکام بگوییم منتها نه احکامی که فقط در رساله هست چند تا مسئله از رساله می‌گوییم منتها این مسائل را آرایش می‌کنیم با قرآن و حدیث، در رساله. بعد از بحث تقلید بحث آب است من یک بحث آب را امروز می‌خواهم داشته باشم. بعد بمناسبت این آب برویم سراغ احکام آب، آب در آیات و روایات غوغا است و نکاتی را خدمتتان می‌گویم این فیش برداری‌هایی که کرده‌ام از بحار و کتب اربعه و قرآن است. بنابراین موضوع بحث‌مان آب و احکام آب است.
1- نقش آب در زندگی
اولین خطبه نهج البلاغه مربوط به آفرینش هستی است و خلاصه‌اش در یک کلمه… البته جان من در آمد تا ترجمه‌اش را فهمیدم الان هم به شما بگویم «بسم الله الرّحمن الرّحیم» اولین خطبه نهج البلاغه را نمی‌فهمم که چی هست چند تا هم شرح و ترجمه آوردم پهلوی هم گذاشتم به هر حال آنچه می‌توانم برای مردم بگویم همین یک کلمه است باقی‌اش را نمی‌فهمم چی است.
«وَکَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ» (هود/7) این آیه قرآن است که چند بار تکرار شده است یعنی یک زمانی حکومت خدا بر آب بود امیرالمومنین(ع) می‌فرماید خداوند فضا را شکافت آب را خلق کرد و با ایجاد باد و امواج کف و آتش و دود بوجود آورد بعد از آنها آسمان و زمین را آفرید ولی اجمالاً در تفاسیر هم این آیه را اینطور تفسیر کرده‌اند یعنی خداوند سرچشمه مخلوقات را آب قرار داد سابقه آب از همه مخلوقات از خورشید و ماه و آسمان و زمین بیشتر است در کافی هم داریم «خَلَقَ الرِّیحَ مِنَ الْمَاءِ» (کافی/ ج 8/ ص94) باد از آب بوجود آمد.
«مِنْ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ» (انبیاء/30) حیات هر چیزی با آب است، داریم که از کف آب زمین آفریده شد قرآن می‌فرماید که آب مبارک است «وَنَزَّلْنَا مِنْ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَکًا» (ق/9) آب وسیله‌ی پاکی است خداوند آب فرستاد «وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنْ السَّمَاءِ مَاءً لِیُطَهِّرَکُمْ» (انفال/11) در قرآن شصت مرتبه اسم آب آمده است. هفتاد درصد بدن ما از آب است. بخش عظیمی از بیماریها از آب است بخشی از درمانها از آب است یعنی آب هم در مریض کردن نقش مهمی دارد و هم در درمان کردن نقش مهمی دارد.
قرآن می‌فرماید آب وسیله تهدید قرار می‌گیرد «إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکُمْ غَوْرًا فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِمَاءٍ مَعِینٍ» (ملک/30) اگر هرچه کَندید و به آب نرسیدید به کی تلگراف می‌کنید که ما آب می‌خواهیم؟ منتها ما از بس که آب دَم دستمان است شیر آب را باز می‌کنیم همینطوری، یک چیزی که زیاد است آدم غافل می‌شود. یکی از برکات مصیبت‌ها این است که آدم را از غفلت بیرون می‌آورد مهندس‌ها می‌گویند اتوبانهای صاف باعث می‌شود که راننده خوابش بگیرد ما از بس راحت داریم استفاده می‌کنیم این است که برایمان مهم نیست.
خیلی از کشورهای متمدن و پیشرفته مشکل آب دارند من بوده‌ام در بعضی از کشورها که آب را می‌جوشانند تصفیه می‌کنند و با یک مشکلاتی آب را می‌خورند. آفرینش انسان از آب است «وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنْ الْمَاءِ بَشَرًا» (فرقان/54) یعنی بشر از آب است نطفه و منی، «وَاللَّهُ خَلَقَ کُلَّ دَابَّهٍ مِنْ مَاءٍ» (نور/45) هر جنبنده‌ای از آب است. آب دادن به مردمی که آب ندارند بیشترین عبادت را دارد، خوشا بحال کسی که یک خانه‌ای که لوله کشی نیست لوله کشی کند روز قیامت که انسان محشور می‌شود اولین پاداشی که به او می‌دهند پاداش آبرسانی است این خیلی مسئله مهمی است.
2- خاطره‌ای از آب رسانی
آیت الله مشکینی برادری داشت در ملایر بود روحانی بزرگواری بود زمان طاغوت ما رفته بودیم ملایر برای تبلیغ ما رفتیم خانه اخوی‌اش یک چیزی به من گفت، چون مرحوم شده است من اسمش را می‌برم. گفت بنده رفتم در یک روستایی دیدم مردم آب ندارند. غروب که می‌شود با اسب و گاو و مشک و اینها را می‌برند چند کیلومتری آب خوردن می‌آورند دلم سوخت که چرا من توی قم خانه داشته باشم مردم اینجا آب نداشته باشند. می‌گفت رفتم قم خانه‌ام را فروختم آمدم اینجا یک استخر درست کردم با چاه عمیق و آب را از همانجا لوله کشی کردم آوردم تا دم خانه این روستایی‌ها و الان سالهاست که من خودم خانه اجاره‌ای می‌نشینم با شش هفت تا بچه ولی در عوض دلم خوش است که یک روستا آب دارند و بالاخره بی خانه هم از دنیا رفت، من اینرا در تلویزیون گفتم و یک تاجر محترمی آمد پیش من گفت آقا من می‌خواهم برای بچه هایش خانه بخرم. ما ایشان را بردیم پیش آیت الله مشکینی که برادر تو بیست سال پیش خانه‌اش را فروخته بعد او از دنیا رفت و انقلاب شد و ما هم این خاطره توی ذهنمان بود… در تلویزیون گفتیم حالا این تاجر می‌خواهد برای آن بچه‌ها خانه بخرد الله اکبر خدا جبران می‌کند، تو نیکی کن و در دجله انداز… یک الله اکبر هدر نمی‌رود شما که راه می‌روی و پوست خیار جلوی راه باشد و با نوک انگشت پا آن را کنار بزنی ممکن است نه سال دیگر کسی بچه شما را از لب چاه بگیرد.
3- خاطره‌ای از اخلاص در عمل
«فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَیْرًا یَرَه» (زلزله/7) لازم نیست که در روز قیامت باشد ممکن است در همین دنیا(یره) باشد منتها باید برای خدا باشد نه اینکه من اینجا کار کنم تا دور دوم هم رأی بیاورم، نه اینکه… خدمت باید برای قصد قربت باشد، عالمی می‌گفت ما مدرسه فیضیه نشسته بودیم داشتیم مطالعه می‌کردیم یک کسی آمد گفت: آقا پنج هزار پول می‌خواهم شما دارید به من بدهید؟ اتفاقاً ما همان پنج هزار هم بیشتر نداشتیم. پنج هزار را برای خدا دادیم، اینرا برای بازرایهایی می‌گویم که می‌گوییم پول خرده بده. می‌گوید نمی‌دهم چون فردا خودم می‌خواهم. خوب بده فردا هم بگو ندارم، می‌گفت رفت و ما مشغول مطالعه شدیم دیدیم یک کسی در می‌زند گفت آقا من دلم می‌خواهد این پنج تومان را به شما بدهم، ده برابر شد، داشتم مطالعه می‌کردم دیدیم یک کسی در می‌زند گفت ببخشید پنج تومان پول دارید به من قرض بدهید. گفتم بله پنج تومان را دادیم. آن شب هم غذا نداشتیم و گرسنه خوابیدیم صبح رفتیم حرم زیارت کردیم یک کسی آمد گفت آقا می‌شود من پنجاه تومان هدیه به شما بدهم. بعد رفت یک کسی دیگر آمد گفت آقا پنجاه تومان داری به من قرض بدهی؟ من دیدیم پنجاه تومان را برای خدا دادم ده برابر شد پنج تومان را برای خدا دادم ده برابر شد ولی این پنج هزار را می‌گویم بده که پانصد تومانی می‌آید! دیگر دیدیم قصدم قصدِ خدا نیست گفتم ببخشید دارم ولی از نظر نیت من اخلاص ندارم. قصد قربت نیست. امام علی(ع) مهمان که بود، می‌رفت خانه چیزی می‌خورد بعد می‌رفت می‌گفت چون گرسنه‌ام است می‌ترسم در مهمانی هدفم این باشد که یک چیزی بخورم می‌روم که از گرسنگی بیرون بیایم بعد اگر مهمانی می‌روم برای خدا مهمانی می‌روم نه برای خوردن ولی بعضی بازاریها چک که می‌کشند تاریخ جمعه را می‌نویسند که تعطیل باشد یک روز عقب‌تر برود.
4- همه چیز از آب است و آب برای همه
«أفضل الاعمال» یکی عشق به امیرالمومنین است. یکی تشنه‌ها را سیراب کردن است. می‌گوید وقتی وضو می‌گیرید آب را به چشم هایتان هم برسانید یعنی با آب تمیز وضو بگیرید سر حوض وضو نگیرید. گفته‌اند در وضو ده سیر آب مصرف کنید. آب وضو یک بار مصرف باشد یکی از پاداشهایی که خدا به اولیائش می‌دهد آب است می‌فرماید «وَأَلَّوْ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِیقَهِ لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا» (جن/16) اگر مردم باتقوا باشند ما آب مبارک برای اینها می‌فرستیم خداوند هم با آب لطف می‌کند هم با آب غرق می‌کند.
فرعون را با آب غرق کرد و او را خفه کرد ولی گروهی را با آب به آنها لطف کرد، در آب نباید ادرار کرد امام می‌فرماید همینطور که روی زمین موجوداتی زندگی می‌کنند توی آب هم موجوداتی هستند و با بول اذیت می‌شوند. بول کردن در آب بسیار غلط است. آب در صدر اسلام وسیله بیعت بود. مردها وقتی می‌آمدند بیعت کنند با پیغمبر دست می‌دادند برای زنها ظرف آبی را آوردند زنها دستشان را کردند در آب برداشتند پیغمبر دستش را گذاشت توی آب یعنی آب وسیله بیعت بود.
آب وسیله خیانت می‌شود مثل آب کردن توی دل مرغ با شیلنگ، آب کردن توی شیر، پشم و نخ با آب، برنج را توی جاهای نم دار گذاشتن، اینها زرنگی نیست ما آب کنیم خدا هم آب می‌کند، قرآن می‌فرماید با من بازی نکنید «وَمَکَرُوا وَمَکَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ» (آل عمران/54) کلک بزنید کلک می‌خورید حدیث داریم اگر دلت برای مردم بسوزد رزقت زیاد می‌شود یعنی واقعاً غصه بخوری که چرا جنس نامرغوب تحویل می‌دهی اگر دلت بسوزد روزی‌ات زیاد می‌شود، جنس خوب مشتری را زیاد می‌کند حدیث داریم آدمهایی که خیرخواه هستند غصه می‌خورند که… طلبه که می‌رود منبر آن چند دقیقه‌ای که منبر می‌رود باید حرفهایش حرفهای مفیدی باشد.
امام علی(ع) خودش با کلنگ چاه حفر می‌کرد. آب مثل گردن شتر بیرون آمد. فرمود: زود قلم و کاغذ بیاورید من می‌خواهم این قنات را وقف کنم. بهترین آبها آب زمزم است. پیغمبر که مدینه بود برای سوغاتی آب زمزم می‌آوردند، آب درمانی روایاتی داریم، نگاه به آب برای روح خیلی ارزش دارد. روایت داریم خدا لعنت کند سه گروه را یکی کسانی که راه بندان می‌کنند یکی هم کسانی که آب هست و مردم می‌خواهند آب بخورند دور آنرا دیوار می‌کشند یا سیم خار دار می‌زنند.
پیغمبر فرمود وقتی سوار حیوان شدید و به آب رسیدید هر جا به آب رسید و خواست بخورد بگذارید آب را بخورد. حیوان را از آب منع نکنید. اگر کسی آب دارد و آنرا بفروشد پول آن دود می‌شود یعنی داریم باغ و آب را نفروشید. هر جا خواستید درختی را قطع کنید باید درختی در جای دیگر بکارید در اروپا این قانون هست که اگر کسی درختی را قطع کند می‌گویند باید سه تا درخت جای آن بکاری یعنی هیچوقت فضای سبز نباید از جامعه حذف بشود. برای آب پاشی روی قبر روایت داریم. سحری و افطار آب بخورید، در حمام آب سرد نخورید.
برای کسی که تب دارد آب روی پای او بریزید. بچه که به دنیا می‌آید کام او را با آب فرات بردارید. وقتی هم از دنیا رفت در سن پیری باز با آب. . . یعنی از حین تولد تا آخر مرگ… دور ریخن نصف لیوان آب اسراف است و اسراف گناه کبیره است. حدیث داریم آب کلید ورودی به درگاه خدا است یعنی گفته‌اند وضو بگیرید. اصل آب پاک است از الطاف خداست که آب هم پاک است و هم پاک کننده است. حدیث داریم اگر کسی به درخت تشنه‌ای آب بدهد انگار یک مومن تشنه‌ای را آب داده است.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»