موضوع: اهمیت دعا در شب قدر
تاریخ پخش: 12/07/86
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
بینندگان عزیز بحث را در شب بیست و سوم ماه رمضان شروع میکنم از طریق تلویزیون میبینند و هیچ مناسبتی بیشتر از احیاء و دعا ندارد بنابراین بحث ما بحث دعا است دعا و رمضان هم به هم جفت شده قرآن و آیات روزه و آیات دعا با هم جفت شده «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی» (بقره/186) را با هم بشنویم پس موضوع بحث دعاست.
زمانی که سوال میکنند از تو بندگان من آمدند گفتند یا رسول الله دعا میخواهیم بکنیم داد بزنیم یا یواش بگوییم فرمودند من نزدیک هستم یواش بگوییم اگر سوال کردند بندگان من از من بگو من نزدیک هستم قریبم اجابت میکنم اجابت کننده را حتی اگر بیاید سراغ خودم پس استجابت از خودم بخواهید و به خودم ایمان بیاورید در این آیه خدا هفت بار گفته خودم…. یعنی لطیفترین آیات قرآن به قول المیزان این آیه است چون میگوید «إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی» بندگان خودم «عَنِّی» از خودم «فَإِنِّی» خودم «أُجِیبُ» خودم اجابت میکنم به شرط اینکه دعاکننده بیاید سراغ خودم «دَعْوَهَ الدَّاعِ» استجابت از خودم بخواد، به خودم ایمان بیاورد این خیلی آیه لطیفی است
1- جابت دعا از سوی خدا
راجع به به دعا باید نکاتی را خدمتتان را عرض کنم. خیلی آیه و حدیث داریم منتهی یه جوری من همه را فشرده میکنم لااقل فهرست وار بخش مهمش را بتوانم بگویم یک حدیث داریم که خسته نشوید از دعا اگر زیاد در بزنی در باز میشود «الدُّعَاءُ أَنْفَذُ مِنَ السِّنَانِ الْحَدِید» (الکافی/ج2/ص469) دعا از سر نیزه بهتر سوراخ میکند یعنی نفوذ دارد. داریم که وقتی دعا میکنید «یرفع ایدیکم» پیغمبر وقتی دعا میکرد دستش را بالا میبرد داریم که وقتی دست میآید بالا خدا میگوید من خجالت میکشم دستی که آمده بالا محروم برگردانم اینکه ما دست را بالا میکنیم یعنی نه اینکه خدا بالاست اگر خدا بالا بود همچین میکردیم این یعنی من سائلم آدمی که میخواهد سوال کند گدا است دستش را این طور میکند این علامت فقر من است نه علامت مکان خدا اگر میخواستیم بگوییم خدا مکانش بالاست این طور میکردیم این علامت سوال نه علامت مکان. دستی که میآید بالا خدا بهش میدهد حالا یا همان چیزی که میخواهد میدهد یا اگر صلاح نیست مشابهش را میدهد یا اگر اصلاً صلاحش نیست درباره بدی که کرده بلایی را از جونش دور میکند، حاجتش را بهش نمیدهد اما یک خطری را از جونش دور میکند. پس ببینید یا 1-یا خودش را میدهد 2- مشابهش را میدهد 3- بلا از جونش دور میکند 4- برای نسلش ذخیره میکند 5- برای قیامتش ذخیره میکند یعنی دستی که میآید بالا محروم بر نمیگردد. ممکنه این چیزی که من میگویم امروز نشود یا خودش یا مشابهش یا رفع بلا یا نسلم یا آینده ام قیامت وقتی دعا میکنید «ادْعُوا اللَّهَ وَ أَنْتُمْ مُوقِنُونَ بِالْإِجَابَهِ» (وسائلالشیعه/ج7/ص53) یعنی شک نکنید یعنی یقین کنید که این دعا مستجاب میشود با اخلاص دعا کنید وقتی دعا میکنید بلند نظر باشید نگویید خودم، دخترم، پسرم، همسرم، برادرم، خواهرم «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیر…» حتی آنهایی که به شما ظلم کردنند برایشان دعا کنید. کسانی به شما ظلم کردند اما برایشان دعا کن هر کسی است برایش دعا کن
2- راه دریافت آمرزش الهی
مگر شب قدر نمیروریم داخل مسجد بگوییم خدا ما را بیامرز خدا ما را بیامرز میدانید راه آمرزش چیست؟ قرآن یک کلید دارد میگوید راه بخشش این است 1- «وَلْیَعْفُوا» (22/نور) عف کنید همدیگر را افرادی در بین راه به من میگویند آقای قرائتی یک حدیث برای ما بگویید میگویم بهترین حدیث این است که هر که فحش داد حلالش کن غیبت، تهمت، ظلم اینها را بشورید بعد بیایید مسجد که خدا شیرش کند خدا قلبی را که پر از کینه است شما وقتی لیوان بردید که پر از سوک و پشه بود کسی داخلش شیر و شربت و چایی نمیکند بنابراین شب بیست و سوم اگر میخواهید خدا ببخشد مردم را ببخشید «وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا» آیه قرآن است ببخشید همدیگر را «أَ لا تُحِبُّون» دوست ندارید «یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ» (نور/22) دوست نداری تو را ببخشد اگر بخشش خوب است تو هم میخواهی خدا تو را ببخشد تو هم رفیق خود را ببخش حالا یک سیلی زده یک فحش داده یک کمی غیبت تو را کرده یک جور خوارت کرده تحقیرت کرده بگذر این مسئله مهمی که عرض کردم هر کس الآن پای تلویزیون نشستید صیغه اش را بخوانید بسم الله الرحمن الرحیم خدایا به احترام شب قدر برای در یافت لطف تو کسانی که به من ظلم کردند خدایا من آنها را بخشیدم بعد بگو خدایا تو هم من را ببخش در روزها بهترین روز برای دعا کردن روز عرفه است و در شبها بهترین شب، شب قدر است.
3- آغاز و انجام دعا با صلوات بر پیامبر
داریم وقتی میخواهید دعا کنید قبل از اینکه دعا کنید بسم الله بگویید دعا بگو «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» دعایی که اولش «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» باشد به اجابت رد نمیشود وقتی میخواهید دعا بکنید تنها دعایی که قطعاً مستجاب میشود صلوات است چون صلوات هم وقتی شما میگویید «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد» یعنی خدایا بر محمد وآل محمد درود بفرست این دعا قطعا مستجاب میشود بعد دعا کن بعد دو مرتبه بگو «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد» دعای وسطش حتما مستجاب میشود حدیث داریم خدا بزرگوارتر از این است که در صف دعا اولی را قبول کند آخری را قبول کند این وسطی را قبول نکند بعد از نماز دعا مستجاب است «جاءَ رَجُل إِلَى الْمَسْجِدِ فَصَلَّى رَکْعَتَیْن ثم فَصَلَّى» کسی آمد در مسجد دو رکعت نماز خواند از خدا ستایش کرد بر پیغمبر صلوات فرستاد آنوقت پیامبر گفت الآن اگر دعا کنی دعایت مستجاب میشود.
4- نقش لقمه حلال در استجابت دعا
لقمه حلال حدیث داریم حضرت فرمود هر کس دوست دارد دعایش زود مستجاب بشود «وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ» (وسائلالشیعه/ج7/ص145) اگر دوست داری دعایت مستجاب بشود لقمه حرام نخور لقمه حرام مثل گازوئیل میماند اگر گازوئیل را بریزی در هواپیما هواپیما نمیپرد هواپیمایک بنزین مخصوص میخواهد قیر بریزی داخلش در هواپیما قیر بریزی نمیپرد لقمه حلال باشد دعا مستجاب میشود اگر میخواهید دعایتان مستجاب بشود «الدُّعَاءِ مَعَ الْبِرِّ» این هم مستجاب میشود «یَکْفِی مِنَ الدُّعَاءِ مَعَ الْبِرِّ مَا یَکْفِی الطَّعَامَ مِنَ الْمِلْح» (وسائلالشیعه/ج7/ص84) یعنی اگر میخواهی دعا بکنی یک کاری هم بکن مثلا یک پولی بده به فقیر بعد دعا کن یعنی یک کرمی بکن تا کرم ببینی اینها همه اش روایت است
اگر میخواهید دعایتان مستجاب بشود به چهل تا مومن دعاکنید خدایا فلانی را شفاء بده فلانی رابیامرز بدهی فلانی را بپرداز لغزش فلانی را ببخش مشکل فلانی را حل کن حدیث داریم «مَنْ قَدَّمَ فِی دُعَائِهِ أَرْبَعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ دَعَا لِنَفْسِهِ اسْتُجِیبَ لَهُ» (وسائلالشیعه/ج7/ص117) اگر به چهل نفر مومن قبل از اینکه به خودت دعا کنی به چهل نفر دعا کنی دعایت مستجاب میشود چه قدر درس تربیتی است اسلام میخواهد بگوید اول دیگران بعد خودت
امام حسن میگوید: مادرم زهرا (سلام الله علیها) ازسر شب تا صبح برای دیگران دعا کردند گفتم خانم مادر جان یک دعا هم به خودت میکردی فرمود: «الْجَارُ ثُمَّ الدَّارُ» (وسائلالشیعه/ج7/ص112) اول مردم اسلام نمیخواهدمردم خودمحور باشد جامعه قبل از شماگاهی دعا مستجاب میشود ولی بعدازاینکه دعا مستجاب شد انسان یک گناه میکندآمده است بیست و سوم دعاهم کرده است دعایش هم مستجاب شده است فردا صبحش یک کلاه برداری میکند یک خیانت میکند یک آبروی یک نفر را میریزدیک گناه میکند خداوند میگوید آنیکه دیشب شد دست نگه دارید «لَا تَقْضِ حَاجَتَهُ وَ احْرِمْهُ إِیَّاهَا» (الکافی/ج2/ص271) محرومش کنید.
با اینکه کلی دعا کردو گریه کرد واحیا گرفت صبح باز دست گل به آب داد یعنی گناه باعث شد که دعا مستجاب نشود.
5- دعا بر اساس معرفت و شناخت
یک عده آمدند پیش امام صادق آمدند گفتند: «ندعوا فلا یستجیب لها» دعاهای ما مستجاب نمیشود فرمودند: «انکم تدعون ولا تعرفون» شما دعا میکنید ولی خدا را نمیشناسید چه طور میشود مگر میشود ما خدا را نشناسیم بله میگویند تو میخواهی داماد شوی نان از کجا میآوری آنهایی که میگویند نان از کجامی آوری خدا اگر یکی باشد خداست قدرت دارد به تو خرجی بدهد اما اگر دو تا شدی دیگر قدرت خدا به آخر میکشد اینهایی که میگویند ازدواج نمیکنند از دست خرجی اینها خدا را نشناخته اند در ذهنش این است اگر یکی باشم خدایا تو قدرت داری اما اگر دو تا شدیم آنوقت دیگر قدرت نداری. چون دو تا شویم تو قدرت نداری پس من ازدواج نمیکنم ولذا حدیث داریم کسی که ازدواج نمیکند از ترس خرجی این سوء ظن به خدا دارد خدا را نشناخته است بابا دختر جایش عوض میشود روزی اش که قطع نمیشود شما آمار بگیرید اگر یک نفر را در مملکت ما پیدا کردی که بگوید آقا من قبل از ازدواج وضعم بهتر بود تمام آدمهایی که در کوچه و بازار راه میروندهمه بعدازازدواج حالشان بهتر شده است کسی نمیگوید آقا من قبل از ازدواج وضعم خوب بود اما حالابه خاطر همسر و بچه وضعم بدتر شده است همسر که میآید رزقش را هم میآورد بچه که میآید رزقش هم میآورد خدا به ما حالی میکند که همین که مادر حامله میشود ذره ذره پستانش هم شیر میآید که وقتی بچه بدنیا آمد شیر حساب شده شیر کامل غذای کامل بنابراین شما دعا میکنید ولی خدا را قبول ندارید البته دعاها هم باید عاقلانه باشد گاهی وقتها ما غلط کاری میکنیم به خاطر خودمان میگوییم درستش کن مگر خدا ضامن غلط کاریهای ماست. میگویند یک بچه در امتحان جغرافیا گفت کوه هیمالیا سبزوار است مثلا دریاچهی ارومیه گفت سنندج است چیزها را در امتحان جابه جا جواب داد بعد آمد دید غلط کرده فوری رفت در خانه در اتاق را بست و گفت ای خدا نمیشود کوه هیمالیا را بیاوری در سبزوار مادرش گفت این چه دعایی که میکنی گفت آخر من غلط کردم میخواهم خدا درستش کند خیلی از کارهایی که ما میکنیم غلط میکنیم بعد میگوییم خدایا تو درستش کن باید مسیر را هم درست بروی معنای دعا این نیست که هرکس هر غلطی بکند و خدا هم بیاید درست کند که «إِن کَرَّمَ اللَّهُ لا یَنْقُض حِکْمَهِ اللَّه» خدا کریم است اما کرم خدا معنایش این نیست که بساط خدا با حکمت خدا… اگر دعا کردید مستجاب نشد میگوید: «لا یقنطنک تأخیر إجابه الدعاء فإن العطیه على قدر النیه و ربما تأخرت الإجابه لیکون ذلک أعظم لأجر السائل و أجزل لعطاء النائل» (غررالحکم/ص193) اگر دعایت دیر مستجاب شد تعجب نکن حدیثی داریم که خداوند فرمودند که اگر این دعایش مستجاب بشود دیگر نمیآید و من دوست دارم صدایش را بشنوم بگذارید این دعایش را مستجاب نکنم تا مدتی دعا کند افرادی هستند که اگر دعایشان مستجاب بشود دیگر پایشان را مسجد نمیگذارد تا گیر کردند میآیند اینجا در مغازه نوشته بود که از نسیه دادن معذوریم یعنی نمیتوانم به شما نسیه بدهم زیرش نوشته بود میخواهم شما را ببینم یعنی چه یعنی اینکه اگر نسیه کنید ناپدید میشوید میروی که میروی. چون من مایلم شما را ببینم نسیه نمیدهم اگر نسیه بدهم دیگر نمیتوانم شما را ببینم.
6- دعا برای برقراری امنیت در جامعه
حالا چه چیز از خدا بخواهیم در قرآن انبیاء چه خواستند نعمت امنیت حضرت ابراهیم که دعا میکند میگوید «رَبِّ اجْعَلْ هَـَذَا بَلَدًا آمِنًا» (بقره/126) خدایا این مکه را شهر امن قرار بده نعمت امنیت دنیا دور تا دور ما پر از آتش است شما یک نگاهی کنید به دور خودمان نعمت امنیت نعمت مهمی است پس اگر امنیت نباشد ما نمیتوانیم عبادت کنیم قرآن میگوید «مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا» (نور/55) بعد از امناً میگوید یعبدوننی کلمه یعبدوننی بعد از امناً است یعنی تا امنیت نباشد نمیتوانیم عبادت کنیم اگر میلونها آدمها وارد مدرسه دانشگاه پادگان کارخانه مزرعه بازار اینها که کار میکنند مملکت امن است اگر مملکت امن نباشد که کسی جرات نمیکند از خانه اش بیرون بیاید راجع به امنیت دعا کنید راجع به رهبری دعا کنید حضرت ابراهیم گفتند خدایا بعد از من یک رهبری به اینها بده که «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَیُزَکِّیهِمْ» (بقره/129) اگر رهبر یک رهبری باشد مثل امام این جامعه ترسو را شجاع میکند همه نیروها را بسیج میکند مسئله رهبری مهم است اقامه نماز حضرت ابراهیم میگوید: «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَهِ» (ابراهیم/40) خدایا به من توفیق بده نماز به پا دارم به پا داشتن نماز به غیر از خواندن نماز است اینهایی که در خانه یک نماز دست پا شکسته میخوانند این اقامه نماز نیست شما اگر شب عاشورا در خانه ات تاریخ کربلا را خواندی دو لیتر هم گریه کردی این را نمیتوانی بگویی که من اقامه عزا کردم اقامه عزاداری این نیست که تاریخ کربلا را تنهایی بخوانی و تنهایی گریه کنی به این است که بیایی در خیابان بگویی حسین حسین نماز در مسجد با جماعت اول وقت
نسل خوب، برای بچهها خیلی دعا کنید نسل ما بالاخره دیگر ما تا چه وقت هستیم بچههای ما چه هستند عبادصالح هستند مومن فاسق هستند «ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً» (آلعمران/38) اینهایی که میگویند از خودم نیست «رَبِّ اجْعَلْ هَـَذَا بَلَدًا» (بقره/126) آمنا دعای حضرت ابراهیم است امنیت «رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولاً» (بقره/129) دعا برای رهبر آینده «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَهِ» (ابراهیم/40) اقامه نماز «تَوَفَّنِی مُسْلِمًا» (یوسف/101) نسل پاک حسن عاقبت «تَوَفَّنِی مُسْلِمًا» (یوسف/101) حضرت یوسف سه حادثه رخ داد سه دعا کرد در چاه افتاد یک دعا کرد در زندان یک دعا کرد همین که شاه شد و حکومت را دستش گرفت یک دعا دیگر کرد گفت: «تَوَفَّنِی مُسْلِمًا» (یوسف/101) «رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا» (آلعمران/8) خدایا حالا که مرا هدایت کرد مرا برنگردان.
7- دعا برای حسن عاقبت و ثبات قدم
دعا برای حسن عاقبت دعا برای اینکه تمایل به باطل پیدا نکنی همینکه «وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ» (اسرا/80) خدایا با صداقت آمدم با صداقت بروم یعنی اول و آخرم یک جور باشد این طور نباشد اول با هیجان بیام بعد با آبرو ریزی بروم صادق باشیم ثبات قدم. «ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا» (بقره/250) این دعاهای قرآن است خدایا ما را ثابت قدم بدار این طور نباشیم اول انقلابی باشیم بعد ضد انقلاب بشیم اول حزب اللهی باشیم بعد کم کم اول حجابمان خوب باشد بعد کم کم حجابمان بد باشد «ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا» (بقره/250) دست از مکتب نکشیم قبولی عمل «رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا» (بقره/127) بله ماه رمضان خیلیها عبادت میکنند عبادت یک چیز است حفظ عبادت چیز دیگر بالاترین آدمها پیغمبران هستند حضرت اباهیم بهترین کارها ساختن کعبه است بهترین مکانها مکه است حضرت ابراهیم عزیز در مکه عزیز کعبه عزیز رامی سازد تازه «وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ» (بقره/127) وقتی پایه را میبرد بالا میگوید «رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ» یعنی اگر قبول نباشد من ابراهیم بودنم هیچ چیز مسجد الحرام هیچ چیز کعبه هیچ چیز به شرطی کعبه ارزش دارد به شرطی من ارزش دارم به شرطی ساختن کعبه ارزش دارد که تو قبول کنی اگر قبول نکنی ببینید گاهی وقتها یک چایی را مهمان قبول میکند ولی خوب یک خانم یا آقا زحمت کشیده غذا تهیه کرده که مهمان میگوید ببخشید من اینها را هیچ کدام را نمیخورم مهم این نیست که شما جه جیزی تهیه کردید مهم این است که آیا مهمان پذیرفت یا نپذیرفت گاهی تلفن پول خورد را میپذیرد ولی اسکناس چند هزاری را نمیپذیرد گاهی دست من خونی میشود یک پارچه کوچک را میپذیرم ده تا لحاف کرسی بیاری نمیپذیرم میگوید لحاف کرسی من میگویم نمیخواهم مهم نیست که شما چه کاری کردید مهم این است خدا قبول کرد یا نه.
8- حفظ ایمان، مهم تر از اصل ایمان
حفظ چیز از خود چیز مهمتر است یک قالی را چند ساله یا چند ماها میبافند اما حفظ قالی شاید چند قرن زمان بخواهد ازدواج همسر گرفتن مهم نیست همسر داری طول میگشد زایمان خیلی طول نمیکشد تربیت بچه طول میکشد عبادت ماه رمضان را انجام دادی اما این عبادت ماند برایتان یا بعد از ماه رمضان خرابش میکنید بنابراین تقبل این قبول بشود ذخیره بشود وگرنه خیلی از افراد مثل استخر سوراخ دار هستند هر چه قدر آب میریزی آب داخلش نیست سوراخ دارد چیزی داخلش بند نمیشود یکی از دعاها میگوییم: «اللَّهُمَّ وَ سَدِّدْنِی» سددنی یعنی خدایا ما را سد سازی کن اگر من را سد سازی نکنی هر چه هم عبادت کنم میرود بیرون «اللَّهُمَّ وَ سَدِّدْنِی» سددنی در دعاها است یعنی خدایا سد سازی کن من را دعا به پدر و مادر اینها دعاهای قرآن است «رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ» (ابراهیم/41) «وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما» (اسراء/24) دعا برای علم؟ «رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا» (طه/114) کلمه فارغ التحصیل روی خودتان نگذارید زن حامله فارغ میشود هیچ وقت انسان با لیسانس فوق لیسانس دکترا؟ وقتی خدا به پیغمبرش میگوید «زِدْنِی عِلْمًا» (طه/114) یعنی چه یعنی هر شب باید علمت زیاد شود دعا برای روح بزرگ چون بعضیها سوادشان خوب است اما تنگ نظر هستند سر یک چیز جزئی قهر میکنند استعفا میدهند میگوید «رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی» (طه/25) یکی از دعاهای قرآن این است که حضرت موسی گفت خدایا روح بزرگ به من بده این دعاهاست حرفهایم تمام نشد ولی چون شب بیست و سوم است چهار آیه داریم در قرآن که میگوید: «وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى» (اعراف/180) هم صحیح مسلم صحیح بخاری هم کتابهای مهم سنی هم کتابهای مهم شیعه نقل کردند که نود و نه اسم دارد خدا که اگر این نود و نه اسم را بگویید اینها دعا را مستجاب میکنند همه شماها که پا تلویزیون هستید یک دقیقه طول میکشد با هم بخوانیم این نود و نه اسم را بعد دعا کنیم.